Βικιπαίδεια

Τσετσένοι

καυκάσια εθνική ομάδα

Οι Τσετσένοι (τσετσενικά: Нохчий‎‎ Noxçiy, παλιά τσετσενικά: Нахчой Naxçoy) είναι βορειοανατολικός καυκάσιος λαός (ο οποίος ανήκει στους λαούς Ναχ) με καταγωγή από το Βόρειο Καύκασο στην Ανατολική Ευρώπη. Αυτοαποκαλούνται Βαϊνάχοι (που σημαίνει ο λαός μας στα τσετσενικά) ή Νόχτσι (προφέρεται [[no̞xtʃʼiː]], ενικός Νόχτσι, Νάχτσουο και Νάχτσε).[1] Οι Τσετσένοι και Ινγκούσιοι είναι γνωστοί ως Βαϊνάχοι. Η πλειοψηφία των Τσετσένων ζουν στη Δημοκρατία της Τσετσενίας, υποδιαίρεση της ρωσικής Ομοσπονδίας.

Τσετσένος πολεμιστής του 19ου αιώνα

Προέλευση της λέξης Τσετσενίας Επεξεργασία

Ο όρος Τσετσένος συναντάται για πρώτη φορά σε αραβικές πηγές, οι οποίες χρονολογούνται από τον 8ο αιώνα. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο ρωσικός όρος "Τσετσέν" προέρχεται από το όνομα του χωριού Τσέτσεν-Αούλ, που ανήκε στη φυλή των Αβάρων "Trulov", από την οποία προήλθαν ορισμένες τσετσενικές φυλές, ήταν από αυτές που οι Τσετσένοι υιοθέτησαν αυτό το όνομα Η λέξη "Τσετσένος" παρουσιάζεται σε ρωσικές πηγές από το 1692, ενώ η ρωσική λέξη για τους Τσετσένους πιθανότατα προέρχεται από την καμπαρντιανή λέξη "σασάν".[2]

Γεωγραφία Επεξεργασία

Το μεγαλύτερο μέρος των Τσετσένων ζει εντός των ορίων της Τσετσενίας. Σημαντικές μειονότητες Τσετσένων βρίσκονται και σε άλλεςυποδιαιρέσεις της Ρωσίας (κυρίως στις γειτονικές δημοκρατίες Νταγκεστάν και Ινγκουσετίας αλλά και στην ομοσπονδιακή πρωτεύουσα, τη Μόσχα).

Εκτός από τη Ρωσία, σημαντικές τσετσενικές μειονότητες ζουν στο Καζακστάν, την Τουρκία, το Αζερμπαϊτζάν, και τα Αραβικά κράτη (ιδιαίτερα στην Ιορδανία και το Ιράκ, όπου εκεί ζουν πολλοί απόγονοι Τσετσένων που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους κατά τον πόλεμο του Καυκάσου, ο οποίος οδήγησε στην προσάρτηση της Τσετσενίας από την ρωσική Αυτοκρατορία γύρω στο 1850). Οι Τσετσένοι του Καζακστάν είναι συνήθως απόγονοι των Τσετσένων-θυμάτων της Σταλινικής απέλασης τους στην Κεντρική Ασία. Δεκάδες χιλιάδες Τσετσένοι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αλλού, ως αποτέλεσμα των πρόσφατων Πολέμων της Τσετσενίας, ενώ πολλοί Τσετσένοι μετανάστευσαν στην Δύση μετά το 2002.

Ιστορία Επεξεργασία

Σύμφωνα με τα έργα του καθηγητή Yakovlev, το Chechen Narol σχηματίστηκε μετά την επανεγκατάσταση του ορεινού Ingush στην πεδιάδα, όπου αναμίχθηκαν με γειτονικούς λαούς και έτσι δημιούργησαν έναν νέο λαό, τους "Τσετσένους". Πολλοί ιστορικοί ισχυρίζονται ότι οι Τσετσένοι κατάγονται από τους Ινγκούς (Γκαλγκάεφ)[3]

Στο Μεσαίωνα, η πεδινή Τσετσενία ήταν υποταγμένη στους Χάζαρους και αργότερα υποτάχθηκε στους Αλανούς. Ο τοπικός πολιτισμός επηρεάστηκε από τους Βυζαντινούς και τους Γεωργιανούς, ενώ μερικοί Τσετσένοι έγιναν Ορθόδοξοι. Σταδιακά, κυρίαρχη θρησκεία των Τσετσένων έγινε το Ισλάμ, αν και η τσετσενική ειδωλολατρική θρησκεία παρέμεινε ισχυρή μέχρι τον 19ο αιώνα. Η κοινωνία ήταν οργανωμένη με φεουδαρχικές γραμμές. Η Τσετσενία καταστράφηκε από επιδρομές των Μογγόλων (13ος αιώνας) και του Ταμερλάνου (τέλη του 14ου αιώνα). Οι Βαϊνάχοι φημίζονται για την επιτυχημένη αντίσταση τους εναντίον των Μογγόλων, καθώς και την υπεράσπιση των εαυτών τους ενάντια στις εισβολές, αν και η νίκη τους ήρθε με πολύ μεγάλο κόστος καθώς το κράτος τους καταστράφηκε. Τα γεγονότα αυτά συνέβαλαν στην διαμόρφωση των Τσετσένων ως φιλοπόλεμος λαός και ως λαού βασισμένο στις φυλές.

Γλώσσα Επεξεργασία

Η κύρια γλώσσα των Τσετσένων είναι τα τσετσενικά. Τα τσετσενικά ανήκουν στις γλώσσες Ναχ. Επίσης, η τσετσενική γλώσσα στο παρελθόν θεωρούνταν μια από τις διαλέκτους της γλώσσας των Ινγκούσων.[4] Τα λογοτεχνικά τσετσενικά βασίζονται στην κεντρική πεδινή διάλεκτο. Τα τσετσενικά συγγενεύουν με την γλώσσα Ινγκούς, η οποία ομιλείται κυρίως στην γειτονική Ινγκουσετία. Επίσης συγγενεύει με την γλώσσα Μπάτσμπι στη γειτονική Γεωργία. Σε διάφορες περιόδους στην ιστορία τους, οι Τσετσένοι χρησιμοποιούσαν αλφάβητα βασισμένα στο γεωργιανό, αραβικό ή λατινικό αλφάβητο. Από το 2008, επίσημο αλφάβητο είναι ένα αλφάβητο βασισμένο στο κυριλλικό.

Γενετική Επεξεργασία

 
Πέντε Τσετσένοι άνδρες ντυμένοι στο ανδρικό καυκάσιο φόρεμα τσόκμα, στα τέλη του 19ου αιώνα

Οι Τσετσένοι ανήκουν στις δυτικές ευρασιακές ή καυκάσιες φυλές. Τα μαλλιά των Τσετσένων είναι συνήθως μαύρα, καφέ, κόκκινα ή ξανθά (όπου τα πιο σκούρα χρώματα είναι πιο συνηθισμένα). Έχουν συνήθως καφέ, μπλε ή πράσινα μάτια και συνήθως ελαφρύ δέρμα.

Πολιτισμός Επεξεργασία

 
Τσετσένοι βετεράνοι του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στις εκδηλώσεις για την 66η επέτειο της Νίκης στο Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο.

Πριν από την υιοθέτηση του Ισλάμ, οι Τσετσένοι εξασκούσαν ένα μοναδικό μείγμα θρησκευτικών παραδόσεων και πεποιθήσεων. Συμμετείχαν σε πολλές τελετές και τελετουργίες, ενώ η θρησκεία τους περιλάμβανε γιορτές για την αγροτιά και άλλες. Εκτός από διάφορες σχετικά σπάνιες ιστορικές καταγραφές του Μεσαίωνα, οι Τσετσένοι παραδοσιακά θυμούνται την ιστορία από το Ιλές, μια συλλογή επικών ποιημάτων και ιστοριών.

Η τσετσενική κοινωνία δομείται γύρω από τα τουχούμ (ενώσεις φυλών) και περίπου 130 φυλές (τέιπ). Τα τέιπ διαιρούνται σε γκαρ (παραρτήματα) και νέκιε (πατρωνυμικές οικογένειες). Ο τσετσενικός κοινωνικός κώδικας ονομάζεται νοχτσάλλα (όπου το Νόχτσουο σημαίνει Τσετσένος) και μπορεί να μεταφραστεί αόριστα ως "Τσετσενικός χαρακτήρας". Ο τσετσενικός κώδικας τιμής συνεπάγεται με ηθική και δεοντολογική συμπεριφορά, γενναιοδωρία και θέληση διαφύλαξης της γυναικείας τιμής. Η παραδοσιακή τσετσενική παράδοση λέει ότι όλα τα μέλη της Τσετσένικης κοινωνίας, όπως τα τέιπ της, είναι "ελεύθερα και ίσα σαν λύκοι".[5][6]

 
Τσετσενική παραδοσιακή ενδυμασία

Οι Τσετσένοι έχουν ισχυρή εθνική συνείδηση, η οποία εφαρμόζεται από το παλαιό φυλετικό σύστημα και το νοχτσάλλα – δηλαδή την υποχρέωση να υπηρετήσει κάποιος το τουχούμ στο οποίο ανήκει κτλ. Αυτό είναι συχνά συνδυασμένο με παλιές αξίες που μεταλλάσσονται σε μια σύγχρονη αίσθηση. Μυθικά, οι Τσετσένοι κατάγονται από τον επικό ήρωα Τούρπαλο-Νόχτσουο ("τσετσένος ήρωας"). Το εθνικό ζώο των Τσετσένων είναι ο λύκος. Λόγω της ισχυρής εξάρτησης των Τσετσένων από τη γη, τις αγροτικές καλλιέργειες και τα δάση της χώρας τους (και πράγματι, η εθνικό εξίσωση με τον λύκο), οι Τσετσένοι έχουν ισχυρή αίσθηση της αγάπης για τη φύση. Σύμφωνα με τον τσετσένο φιλόσοφο Απτί Μπισουλτάνοφ, η καταστροφή μιας αποικίας μυρμηγικών ή το κυνήγι καυκάσιων αιγών κατά την εποχή του ζευγαρώματός τους ήταν πολύ αμαρτωλή πράξη.[7] Είναι αξιοσημείωτο ότι κατά την εποχή της γκλάσνοστ, όπου πολλές εθνότητες της πρώην ΕΣΣΔ διεκδικούσαν την απόσχισή τους, το τσετσένικο κίνημα ανεξαρτησίας Μπαρτ (ενότητα) ξεκίνησε ως μια απλή περιβαλλοντική οργάνωση με έδρα το Γκρόζνι.[8]

Θρησκεία Επεξεργασία

 
Ένας Τσετσένος προσεύχεται κατά τη διάρκεια της Μάχης του Γκρόζνι. Η φλόγα στο παρασκήνιο είναι από μια γραμμή αερίου η οποία χτυπήθηκε από οβίδα. (Ιανουάριος 1995)

Οι Τσετσένοι είναι κυρίως Μουσουλμάνοι.[9] Οι περισσότεροι Τσετσένοι ανήκουν στην σχολή Σαφί του Σουνιτικό Ισλάμ.[10] Κάποιοι τηρούν τη μυστικιστική σουφιστική παράδοση του μουριδισμού, ενώ περίπου το ήμισυ των Τσετσένων ανήκουν σε σουφιστικές αδελφότητες, τις ταρικά. Οι δύο σουφιστικές ταρικά που εξαπλώθηκαν στην Τσετσενία και τον Βόρειο Καύκασο ήταν οι Νακσμπαντίγια και η Καντίριγια. Η Νακσμπαντίγια είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στο Νταγκεστάν και την ανατολική Τσετσενία, ενώ η Καντίριγια είναι δημοφιλής στην Ινγκουσετία και την υπόλοιπη Τσετσενία. Υπάρχουν επίσης μικρές Χριστιανικές και άθεςε μειονότητες. Οι αριθμοί χριστιανών και άθεων Τσετσένων στην Τσετσενία είναι άγνωστοι, ωστόσο στο Καζακστάν, είναι περίπου το 3% και 2% των τσετσένων της χώρας αντίστοιχα.[11]

Το στερεότυπο ότι ο μέσος τσετσένος είναι φονταμενταλιστής Μουσουλμάνος είναι εσφαλμένο και παραπλανητικό.[12][13] Από τα τέλη της δεκαετίας του 2000 προέκυψαν δύο νέες τάσεις στην Τσετσενία. Ένα ριζοσπαστικοποιημένο απομεινάρι του ένοπλου Τσετσένικου αυτονομιστικού κινήματος το οποίο κυριαρχείται από τζιχαντιστές (ευρέως γνωστοί στη Ρωσία ως Ουαχαμπιστές και παρώντες σε μικρούς αριθμούς στην Τσετσενία από τη δεκαετία του 1990), έχουν εγκαταλείψει τον εθνικισμό και έχουν στραφεί στον πανισλαμισμό και έχουν συγχωνευτεί με διάφορες περιφερειακές Ισλαμιστικές αντάρτικες οργανώσεις, σχηματίζοντας το Εμιράτο του Καυκάσου. Την ίδια στιγμή, ο αυταρχικός Ραμζάν Καντίροφ (υποστηριζόμενος από τη Μόσχα) διεξάγει την δική του αμφιλεγόμενη αντιεκστρατεία Εξισλαμισμού της δημοκρατίας, με την τοπική κυβέρνηση να προωθεί ενεργά και να επιβάλλει την δική της έκδοση του "παραδοσιακού Ισλάμ", εισάγοντας στοιχεία της Σαρία, τα οποία αντικατέστησαν τους ρωσικούς επίσημους νόμους.[14][15][16][17]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑   Chisholm, Hugh, επιμ.. (1911) «Chechenzes» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 6 (11η έκδοση) Cambridge University Press, σελ. 21 
  2. ↑ Jaimoukha p.12
  3. ↑ Яковлев, Николай Феофанович (1939). «Языки и Народы Кавказа». Краткий обзор и классификация. Тифлис. 
  4. ↑ Яковлев, Николай Феофанович. Ингуши. 
  5. ↑ Jaimoukha. Chechens. Page 83
  6. ↑ Gammer, Moshe. The Lone Wolf and the Bear: Three Centuries of Chechen Defiance of Russian Rule. London 2006. Page 4
  7. ↑ «Chechen Republic – History – Born to be free». Chechen.8m.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2013. 
  8. ↑ Wood, Tony. Chechnya: The Case for Independence. Page 46
  9. ↑ «The George Washington University - Washington, D.C.» (PDF). Gwu.edu. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 11 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2018. 
  10. ↑ «Chechnya:Demographics». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιουλίου 2014.  by Martin Frost.
  11. ↑ «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουλίου 2011. 
  12. ↑ «Shattering the Al Qaeda-Chechen Myth: Part 1». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιανουαρίου 2004. , by Brian Glyn Williams, The Jamestown Foundation, October 2, 2003
  13. ↑ Wood, Tony. Chechnya: the Case for Independence. pp. 127–145.
  14. ↑ United Nations High Commissioner for Refugees. «Kadyrov Exploits Ties with Moscow to Build Islamic State». Refworld.org (UNHCR). Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2013. 
  15. ↑ «Virtue Campaign on Women in Chechnya under Ramzan Kadyrov | Human Rights Watch». Hrw.org. 29 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2013. 
  16. ↑ «Chechen Leader's Islamic Policies Stir Unease». NPR. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2013. 
  17. ↑ Tom Parfitt, Grozny, Russia. «The Islamic Republic of Chechnya». Pulitzer Center. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2013. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Chechen people στο Wikimedia Commons


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Τσετσένοι&oldid=10503831"