Φάνης (7ος αιώνας π.Χ.)

νομισματοκόπος ή ηγεμόνας του 7ου αιώνα π.Χ.

Η ονομασία Φάνης αναφέρεται στο αγνώστων άλλων στοιχείων άτομο που έζησε στην Ιωνία ή την Καρία στα τέλη του 7ου αιώνα π.Χ., και ο οποίος κυκλοφόρησε τα πρώτα ελληνικά νομίσματα με επιγραφές, και από τα πρώτα ελληνικά γενικώς, σύντομα έπειτα από τα νομίσματα της Λυδίας τα οποία ήταν τα πρώτα στην ιστορία.[1][2]

Στατήρας με επιγραφή ΦΑΝΕΟΣ ΕΜΙ ΣΗΜΑ
Τρίτη (1/3 στατήρα) με επιγραφή ΦΑΝΕΟΣ

Περιγραφή Επεξεργασία

Τα νομίσματα του αποτελούνται από ήλεκτρο, είναι τύπου στατήρα -βάσει των διαβαθμίσεων του βάρους τους-, και χρονολογούνται την περίοδο 625-600 π.Χ.. Αυτά των ολόκληρων στατήρων διαθέτουν την επιγραφή ΦΑΝΕΟΣ ΕΜΙ ΣΗΜΑ (με όμικρον, και σε ανεστραμμένη μορφή ΑΜΗΣ ΙΜΕ ΣΟΕΝΑΦ), έτσι ως όνομα ερμηνεύεται το Φάνης και πως ο ίδιος είναι ο δημιουργός ή ο ηγεμόνας των νομισμάτων αυτών, χωρίς να αποκλείεται ο τονισμός να είναι αλλού και να πρόκειται για Φανεός αντί για Φάνεος.[1][3] Τα νομίσματα που αποδίδονται σε αυτόν, διακρίνονται σε 7 υποδιαιρέσεις του στατήρα, και μόνο οι 2 μεγαλύτερες υποδιαιρέσεις αναφέρουν το όνομα του, οι στατήρες και οι τρίτες (1/3 του στατήρα), ενώ τα νομίσματα της ημίεκτης (1/12) είναι τα πλέον κοινά. Στις τρίτες αναφέρεται μόνο ΦΑΝΕΟΣ. Τα μικρότερης αξίας νομίσματα αποδίδονται σε αυτόν βάσει της παραστάσεως του ελαφιού η οποία είναι κοινή σε όλα τα νομίσματα.[4][2]Η παράσταση του ελαφιού, έχει προταθεί πως πιθανώς αποτελεί σύνδεση των νομισμάτων με την πόλη της Εφέσου, καθώς ταυτίζεται με την Άρτεμη η οποία ήταν προστάτιδα της πόλης.[5][1][6]

Πρόκειται για εξαιρετικά σπάνια νομίσματα, με μεγάλη χρηματική αξία στην συλλεκτική αγορά,[7][8] ιδιαίτερα οι στατήρες, όπου το 2015 ένας από αυτούς πωλήθηκε για 280.000 ευρώ σε δημοπρασία στο Μόναχο.[4][9]

Ταυτότητα Επεξεργασία

Δεν υπάρχει κάποιος γνωστός ηγεμόνας στην περιοχή με το όνομα Φάνης κατά την περίοδο εκείνη. Έτσι έχουν γίνει διάφορες άλλες υποθέσεις, όπως το ότι πιθανώς ήταν κάποιος πλούσιος έμπορος, ή κάποιος άγνωστος ηγεμόνας,[10] ή ότι η ονομασία αντιστοιχεί όχι σε άτομο αλλά σε κάποια πόλη, ή ακόμα και πως τα νομίσματα αυτά αποτελούσαν ενεπίγραφα αναθήματα εύπορου ιδιώτη προς τον ναό της Αρτέμιδος στην Έφεσο, τοποθεσία όπου έχουν ανακαλυφθεί πολλά αρχαϊκά νομίσματα.[11]

Νομίσματα Επεξεργασία

Φωτογραφία Υποδιαιρέσεις
  Στατήρας
Ημιστατήρας (1/2)
  Τρίτη (1/3)
  Έκτη (1/6)
  Ημίεκτη (1/12)
  1/24
  1/48

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 Πλάντζος, Δημήτρης (19 Σεπτεμβρίου 2002). «Νομισματική Τέχνη στη Μ. Ασία (Αρχαιότητα)». Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού - Μικρά Ασία. Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2016. 
  2. 2,0 2,1 «CNG: Article Page». www.cngcoins.com. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2016. 
  3. «The origins of coinage». British Museum. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Μαΐου 2019. 
  4. 4,0 4,1 «One of world's oldest coins sells in German auction June 5». Coin World. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2016. 
  5. «A Word's Worth: The Electrum Stater of Phanes, 01/12/15, Coins at Warwick». blogs.warwick.ac.uk. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2016. 
  6. Steiner, Deborah Tarn (8 Μαρτίου 2015). The Tyrant's Writ: Myths and Images of Writing in Ancient Greece. Princeton University Press. ISBN 9781400872855. 
  7. «CoinArchives.com Search Results : Phanes». www.coinarchives.com. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2016. 
  8. «Gorny Ancients Auction Features Phanes Stater». www.numismaster.com. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2016. [νεκρός σύνδεσμος]
  9. «Numismatik Lanz: Phanes Stater Realizes 280,000 Euros | Coin Update». news.coinupdate.com. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2016. 
  10. Hornblower, Simon· Spawforth, Antony (11 Σεπτεμβρίου 2014). The Oxford Companion to Classical Civilization. OUP Oxford. ISBN 9780191016769. 
  11. «I am the badge of Phanes». www.coinsweekly.com. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2016. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία