Φερζ (σκάκι)

Ο φερζ (ferz ή fers) είναι ανορθόδοξος πεσσός στο σκάκι που κινείται όπως ο αξιωματικός, αλλά μόνο κατά ένα τετράγωνο και συνήθως σημειογραφείται με το σύμβολο F.

Ο φερζ κινείται κατά ένα τετράγωνο διαγωνίως.

Στο λήμμα αυτό, ο φερζ συμβολίζεται ως ανεστραμμένος αξιωματικός.

Ιστορία

Ο φερζ είναι πολύ παλιό σκακιστικό κομμάτι, καθώς εμφανίζεται σε ορισμένες πολύ πρώιμες παραλλαγές του παιχνιδιού, όπως το Σκάκι του Ταμερλάνου και το shatranj. Ο σύμβουλος στο Σιάνγκτσι κινείται όπως ο φερζ, αλλά έχει κάποιους πρόσθετους περιορισμούς που αφορούν το πού μπορεί να κινηθεί Ο φερζ ήταν ένα συμβατικό κομμάτι στο σκάκι, μέχρι να αναπτυχθούν οι σύγχρονες κινήσεις της βασίλισσας και του αξιωματικού. Υπάρχει επίσης σε ορισμένες ιστορικές παραλλαγές του Σόγκι, όπως η μεγάλη έκδοσή του ως Ντάι σόγκι (15×15), με το όνομα σπαθί της γάτας (κινεζικά: 猫刄).

Το κομμάτι λεγόταν αρχικά mantri (σανσκριτική λέξη που σημαίνει «σύμβουλος» ή «υπουργός»), εν συνεχεία μεταφράστηκε από τους Πέρσες σε Farzin (περσική λέξη που σημαίνει «σύμβουλος» ή «σοφός»). Οι Άραβες στη συνέχεια το έγραψαν πιο σύντομα ως firz, και αυτό έγινε ferz και fers στη μεσαιωνική Ευρώπη. Το όνομά του αργότερα έγινε βασίλισσα, αλλά όταν στο σύγχρονο σκάκι άρχισε να χρησιμοποιείται η βασίλισσα με το όνομα αυτό, ο πρώην φερζ ή φερζ άρχισε να χρησιμοποιείται σε σκακιστικά προβλήματα. Ωστόσο, η λέξη αυτή στη ρωσική και την ουκρανική γλώσσα σημαίνει βασίλισσα (ферзь).

Αξία

Ο φερζ από μόνoς του είναι αξίας μικρότερης από ενάμισυ πιόνι. Ως πρόσθετη ισχύ όμως για άλλα κομμάτια αξίζει περίπου όσο μισός ίππος (λίγο παραπάνω ή λίγο παρακάτω αναλόγως με τη θέση). Παρά το γεγονός ότι το κομμάτι φερζ είναι λευκοτετράγωνο ή μαυροτετράγωνο, στη φάση του ανοίγματος είναι στην πραγματικότητα πιο ισχυρό από τα βασικά κομμάτια που υπερπηδούν άλλα, ακόμα και από τον βεζίρη, λόγω της μεγαλύτερης κινητικότητας που έχει προς τα εμπρός.

Φινάλε με φερζ

Ισχύουν γενικά:

• Τρεις φερζ και ένας βασιλιάς μπορεί να επιτύχουν ματ σε έναν μοναχικό βασιλιά, με την προϋπόθεση ότι τουλάχιστον ένας από τους τρεις φερζ κινείται σε διαφορετικού χρώματος τετράγωνα από τους άλλους δύο.
• Δύο φερζ και ένας βασιλιάς μπορεί να φέρουν σε κατάσταση πατ έναν μοναχικό βασιλιά, αλλά δεν είναι εύκολο.

Το φινάλε του πύργου εναντίον φερζ είναι είναι νικηφόρο για τον πύργο. Το δίδυμο βεζίρης και φερζ δεν μπορούν να επιτύχουν ματ σε έναν μοναχικό βασιλιά, με εξαίρεση την περίπτωση που ο μοναχικός βασιλιάς είναι σημαντικά κοντά σε μια γωνία ιδίου χρώματος με αυτό του φερζ. Ένας ίππος και ένας φερζ μπορούν να επιτύχουν ματ σε έναν μοναχικό βασιλιά, μόνο στην περίπτωση που ο μοναχικός βασιλιάς είναι σημαντικά κοντά σε μια γωνία ιδίου χρώματος με αυτό του φερζ. Ο βεζίρης είναι καλύτερος από τον φερζ στα περισσότερα φινάλε, λόγω της ικανότητάς του βεζίρη να περιορίζει περιοδικά τα διπλανά τετράγωνα.