Η φιάλη των Μεγάρων ή φιάλη της Κοζάνης είναι αρχαία ελληνική αργυρή φιάλη σπονδών, η οποία χρονολογείται στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ. και ανακαλύφθηκε σε τάφο στην περιοχή της Κοζάνης. Επί της επιφάνειας της διαθέτει επιγραφή η οποία είναι γραμμένη στη δωρική διάλεκτο και θεωρείται πιθανό πως πρόκειται για δείγμα πρώιμης γραφής στη Μακεδονία.[1][2][3][4]

Η επιγραφή της φιάλης.[1]

Επιγραφή Επεξεργασία

Η επιγραφή αναφέρει ΑΘΑΝΑΙΑΣ:ΙΑΡΑ:ΤΑΣΜΗΒCAROI (Ἀθαναίας : ἰαρά : τάς Μhεγαρο̅ι, Αθηνάς ιεράς των Μεγάρων).

Βάσει της αναφοράς στην πόλη των Μεγάρων, και σε σχέση με όλες τις γνωστές πόλεις με αυτό το όνομα, αυτή υποτίθεται συνήθως πως πρόκειται για την πόλη των Μεγάρων στην Αττική στην οποία υπήρχε ιερό της θεάς Αθηνάς.[1][5][6]Επίσης οι χαρακτήρες της επιγραφής διαθέτουν χαρακτηριστικά τα οποία συναντώνται στις πρώιμες επιγραφές των Μεγάρων στην Αττική καθώς και την Κόρινθο, όπως την γραφή του Έψιλον η οποία γίνεται με τρόπο που μοιάζει σαν Βήτα.[4]

Ωστόσο, υπάρχουν εμπειρογνώμονες[7][8] οι οποίοι έχουν διατυπώσει πως η επιγραφή θα μπορούσε επίσης να έχει γραφεί τοπικά στην Μακεδονία. Αν αυτή η υπόθεση αληθεύει, τότε πρόκειται για το αρχαιότερο διασωζόμενο παράδειγμα γραφής της ελληνικής γλώσσας στην περιοχή αυτή, και θα ενίσχυε τη θέση πως η γλώσσα που ομιλούνταν στην αρχαία Μακεδονία ήταν μια εκδοχή της δωρικής διαλέκτου, κάτι που στοιχειοθετήθηκε με την ανακάλυψη του κατάδεσμου της Πέλλας ο οποίος χρονολογείται στον 4ο αιώνα π.Χ.[1]. Επιπλέον, υπάρχουν ενδείξεις πως υπήρχε και στη Μακεδονία οικισμός με το όνομα Μέγαρα σύμφωνα με τα γραπτά του Πλούταρχου σχετικά με τον Πύρρο.[9]

Σε σχέση με τις λέξεις που περιέχει η επιγραφή. η λέξη ἰαρά (ιερά) είναι αναμφίβολα Δωρική. Η αναγραφή του ονόματος της θεάς ως Ἀθαναίας, είναι λιγότερο διακριτή και θα μπορούσε να ανήκει σε οποιαδήποτε διάλεκτο εκτός από την Ιωνική, ενώ το άρθρο τᾶς (των) επίσης μπορεί να ανήκει σε άλλες διαλέκτους εκτός από την Ιωνική και την Αττική. Όσο για τη μορφή της ονομασίας της πόλης ως ΜΗΒCAROI, η μορφή αυτή της λέξης συναντάται συχνά στις επιγραφές των Μεγάρων της Αττικής αλλά και αλλού.[7]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Poinikastas, database of Greek inscriptions
  2.  Supplementum Epigraphicum Graecum (SEG) vol. 13, no. 306
  3.  T. Rizakis and G. Touratsoglou, Epigraphes Ano Makedonia, Athens 1986, #2
  4. 4,0 4,1 Jefferey, The local scripts of archaic Greece, p. 132f.
  5. Strong, Donald E. (1979). Greek and Roman gold and silver plate. London: Methuen. σελ. 57. ISBN 0-416-72510-4. 
  6. Gill, David, "Plate, precious (Greek and Roman)", in: Oxford Classical Dictionary, edited by Simon Hornblower and Antony Spawforth, 3rd ed, Oxford 1996.
  7. 7,0 7,1 O'Neil, James L., Doric elements in Macedonian inscriptions, Glotta 82 (2007): 192–210. p.198.
  8. N. G. Hammond and G. T. Griffith, A history of Macedonia, Oxford: Clarendon 1979, Vol.2, p.96
  9. «Πλούταρχος, Πύρρου Βίος, 2.2». www.perseus.tufts.edu. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2016. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Δείτε επίσης Επεξεργασία