Φρανσουά Μανσάρ

Γάλλος αρχιτέκτονας

Ο Φρανσουά Μανσάρ (γαλλικά: François Mansart) (1598 - 1666) ήταν Γάλλος αρχιτέκτονας που εισήγαγε τον κλασικισμό στην μπαρόκ αρχιτεκτονική της Γαλλίας στα μέσα του 17ου αιώνα. Τα κτήριά του διακρίνονται για την κομψότητα και την αρμονία τους. [9]

Φρανσουά Μανσάρ
Ο Φρανσουά Μανσάρ, πίνακας του Φιλίπ ντε Σαμπέν
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
François Mansart (Γαλλικά)
Γέννηση23  Ιανουαρίου 1598[1]
Παρίσι
Θάνατος23  Σεπτεμβρίου 1666[2][3][4]
Παρίσι
Χώρα πολιτογράφησηςΓαλλία[5]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΓαλλικά[6]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητααρχιτέκτονας[7][8]
Αξιοσημείωτο έργοTemple du Marais
Château de Berny
Κάστρο του Μαιζόν-Λαφίτ
Château de Balleroy
Église du Val-de-Grâce
Κάστρο του Μπλουά
Hôtel de Toulouse
ΣυγγενείςΖυλ Αρντουάν-Μανσάρ (δευτερανιψιός)
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Μανσάρ χρησιμοποίησε ευρέως τη στέγη που φέρει το όνομά του, δίκλινη στέγη με παράθυρα και επιπλέον κατοικήσιμο χώρο με σοφίτες, αν και δεν ήταν ο πρώτος που τις δημιούργησε.[10][11]

Βιογραφικά στοιχεία - Καριέρα Επεξεργασία

Ο Φρανσουά Μανσάρ γεννήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 1598 στο Παρίσι. Ο πατέρας του ήταν αρχιμάστορας ξυλουργός. Δεν εκπαιδεύτηκε ως αρχιτέκτονας αλλά ως λιθοδόμος και γλύπτης. Όταν μεγάλωσε, μαθήτευσε και μυήθηκε στις δεξιότητες του αρχιτέκτονα στο εργαστήριο του Σαλομόν ντε Μπρος, του πιο δημοφιλούς αρχιτέκτονα της βασιλείας του Ερρίκου Δ΄.[12]

Ο Μανσάρ αναγνωρίστηκε ιδιαίτερα από τη δεκαετία του 1620 και μετά για το στυλ και τις ικανότητές του ως αρχιτέκτονας, αλλά θεωρήθηκε ιδιότροπος και δύσκολος τελειομανής, καθώς συχνά γκρέμιζε τις οικοδομές του για να αρχίσει να τις χτίζει από την αρχή. Μόνο οι πλουσιότεροι μπορούσαν να ανταπεξέλθουν στα έξοδα, καθώς οι κατασκευές του στοίχιζαν πανάκριβα.[13]

 
Στέγες Μανσάρ κατά μήκος του Μπουλβάρ Οσμάν στο Παρίσι, κατασκευάστηκαν κατά τη διάρκεια της Δεύτερης γαλλικής αυτοκρατορίας

Το μόνο σωζόμενο παράδειγμα της πρώιμης δουλειάς του είναι ο πύργος του Μπαλρουά κοντά στο Μπαγιέ, που κτίσθηκε για τον Ζαν ντε Σουαζί, σύμβουλο του Γκαστόν της Γαλλίας και αδελφού του Λουδοβίκου ΙΓ΄, και αποτελείται από τρία συγκροτήματα. Κατασκευάστηκε από το 1626 έως το 1636. Ο Γκαστόν της Γαλλίας ήταν τόσο ικανοποιημένος με το αποτέλεσμα που το 1635 κάλεσε τον Μανσάρ να ανακαινίσει το κάστρο του Μπλουά. Ο αρχιτέκτονας σκόπευε να ανοικοδομήσει αυτήν την πρώην βασιλική κατοικία εξ ολοκλήρου, αλλά τελικά μόνο η βόρεια πτέρυγα ανακατασκευάστηκε με σχέδια του Μανσάρ. Το 1632, σχεδίασε την Εκκλησία της Αγίας Μαρίας των Αγγέλων χρησιμοποιώντας το Πάνθεον ως έμπνευση. [14]

Χαρακτηριστικό στοιχείο των κτηρίων του ήταν οι στέγες, δίκλινες στέγες με παράθυρα και επιπλέον κατοικήσιμο χώρο με σοφίτες, που έλαβαν το όνομά του λόγω της ευρείας χρήσης. Το παλαιότερο γνωστό παράδειγμα στέγης Μανσάρ, χαρακτηριστική των γαλλικών κτηρίων, αποδίδεται στον Πιέρ Λεσκό σε τμήμα του Λούβρου που κατασκεύασε γύρω στο 1550.[11]

Τα περισσότερα κτήρια που ανήγειρε ο Μανσάρ ανακατασκευάστηκαν ή κατεδαφίστηκαν. Το καλύτερα διατηρημένο παράδειγμα της ώριμης περιόδου του είναι το κάστρο του Μαιζόν-Λαφίτ, το οποίο διατηρεί μοναδικά την αυθεντική εσωτερική διακόσμηση, που περιλαμβάνει μεγαλοπρεπές κλιμακοστάσιο. Η κατασκευή είναι αυστηρά συμμετρική με στέγη «μανσάρ» και είναι παρόμοια με τις προηγούμενες εργασίες του αλλά εδώ έδωσε μεγάλη έμφαση στο ανάγλυφο. Θεωρείται το κτήριο που ενέπνευσε τον νεοκλασικισμό του 18ου αιώνα.

Κακοτυχίες Επεξεργασία

 
Πτέρυγα Γκαστόν τηςΟρλεάνης στο κάστρο του Μπλουά

Κατά την τελευταία εικοσαετία της ζωής του, ο Μανσάρ αντιμετώπισε κακοτυχίες, που ίσως οφείλονταν και στον χαρακτήρα του ή τις επιλογές του. Το 1640, ανέλαβε την εκπόνηση των σχεδίων της μονής και της εκκλησίας της Βαλ-ντε-Γκρας στο Παρίσι, κατόπιν παραγγελίας της Άννας της Αυστρίας. Αντικαταστάθηκε όμως από τον αρχιτέκτονα Ζακ Λεμερσιέ (ο οποίος βασικά ακολούθησε τα σχέδια του Μανσάρ), όταν τα έξοδα για τα θεμέλια μόνο ξεπέρασαν τον συνολικό προϋπολογισμό των κτηρίων.

Μαζί με τη μεγάλη περιουσία του, είχε δημιουργήσει πολλούς εχθρούς που τον κατηγορούσαν για τις συνεχείς αλλαγές των σχεδίων του, για εξωφρενικές σπατάλες και ανεντιμότητα. Παρ' όλα αυτά, συνέχιζε να εργάζεται για σημαντικά πρόσωπα. [15]

Στη δεκαετία του 1650, ο Μανσάρ έγινε στόχος πολιτικών εχθρών του πρωθυπουργού καρδινάλιου Μαζαρίνου, για τον οποίο ο Μανσάρ εργαζόταν συχνά. Το 1651 δημοσιεύθηκε η Μανσαριάδα, ένα δυσφημιστικό φυλλάδιο που κατηγορούσε τον αρχιτέκτονα για σπατάλες και μηχανορραφίες.

Μετά την άνοδο του Λουδοβίκου ΙΔ΄ στο θρόνο, ο Μανσάρ έχασε πολλές από τις παραγγελίες του από άλλους αρχιτέκτονες. Τα σχέδια του για την αναδιαμόρφωση του ανακτόρου του Λούβρου και για το βασιλικό μαυσωλείο στη βασιλική Σαιν-Ντενί δεν εκτελέστηκαν ποτέ, στην περίπτωση του Λούβρου, επειδή δεν υπέβαλε λεπτομερή σχέδια. [16] Μερικά από τα σχέδιά του επαναχρησιμοποιήθηκαν αργότερα από τον μικρανεψιό του Ζυλ Αρντυάν Μανσάρ.

Πέθανε στο Παρίσι στις 23 Σεπτεμβρίου 1666. Δεν είχε παντρευτεί και δεν απέκτησε απογόνους.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 12525387n. Ανακτήθηκε στις 2  Ιουνίου 2022.
  2. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12525387n. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. (Ολλανδικά) RKDartists. 102574. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. (Αγγλικά) SNAC. w6611x5t. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  5. (Ολλανδικά) RKDartists. rkd.nl/explore/artists/102574. Ανακτήθηκε στις 27  Μαΐου 2020.
  6. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12525387n. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  7. (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 10  Νοεμβρίου 2011. 500031848. Ανακτήθηκε στις 14  Μαΐου 2019.
  8. The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/139358. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  9. . «britannica.com/biography/Francois-Mansart». 
  10. Το παλαιότερο γνωστό παράδειγμα στέγης Μανσάρ αποδίδεται στον Πιέρ Λεσκό σε τμήμα του Λούβρου που χτίστηκε γύρω στο 1550.
  11. 11,0 11,1 . «britannica.com/technology/mansard-roof». 
  12. . «biography.yourdictionary.com/francois-mansart». 
  13. . «francethisway.com/culture/francois-mansart». 
  14. . «Pénin, Marie-Christine. "Couvent des Filles de la Visitation Sainte-Marie de la rue Saint-Antoine". Tombes Sépultures dans les cimetières et autres lieux». 
  15. Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα, τομ. 40, σελ. 230
  16. . «en.wikisource.org/wiki/Catholic_Encyclopedia_(1913)/Mansard». 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα François Mansart στο Wikimedia Commons