Φραντς Γκύρτνερ
Ο Φραντς Γκύρτνερ (26 Αυγούστου 1881 - 29 Ιανουαρίου 1941) ήταν Γερμανός Υπουργός Δικαιοσύνης στο υπουργικό συμβούλιο του Αδόλφου Χίτλερ, υπεύθυνος για τον συντονισμό της νομολογίας στο Τρίτο Ράιχ. Παρείχε επίσημες κυρώσεις και νομικό υπόβαθρο για μια σειρά ενεργειών υπό τις κυβερνήσεις των Φραντς φον Πάπεν, Κουρτ φον Σλάιχερ και Χίτλερ από το 1932 μέχρι το θάνατό του το 1941.
| Φραντς Γκύρτνερ | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Franz Gürtner (Γερμανικά) |
| Γέννηση | 26 Αυγούστου 1881[1][2][3] Ρέγκενσμπουργκ |
| Θάνατος | 29 Ιανουαρίου 1941[2][3] Βερολίνο |
| Χώρα πολιτογράφησης | Γερμανικό Ράιχ |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Γερμανικά |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο του Μονάχου |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | πολιτικός νομικός |
| Πολιτική τοποθέτηση | |
| Πολιτικό κόμμα/Κίνημα | Εθνικό Γερμανικό Λαϊκό Κόμμα, Εθνικοσοσιαλιστικό Γερμανικό Εργατικό Κόμμα και d:Q15787248 |
| Στρατιωτική σταδιοδρομία | |
| Πόλεμοι/μάχες | Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Reich Minister of Justice (1932–1941) Baviarian Minister of Justice (1922–1932) |
| Βραβεύσεις | Χρυσή καρφίτσα του Ναζιστικού Κόμματος Τάγμα Στρατιωτικής Αξίας (Βαυαρία) Αστέρας της Καλλίπολης |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Βιογραφία Επεξεργασία
Τα πρώτα χρόνια και σταδιοδρομία Επεξεργασία
Ο Γκύρτνερ ήταν γιος του Φραντς Γκύρτνερ (μηχανικός ατμομηχανών) και της Μαρί Γκύρτνερ, το γένος Βάιντσιρλ.[4]
Μετά την αποφοίτησή του από το γυμνάσιο το 1900 στο Ρέγκενσμπουργκ, σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Μετά από οκτώ εξάμηνα πέρασε το 1904 στις πανεπιστημιακές του εξετάσεις. Η προετοιμασία του για τη βαυαρική δημόσια διοίκηση διακόπηκε για τη στρατιωτική του θητεία.
Το 1908 εργάστηκε ως σύνδικος σε μια ένωση ζυθοποιίας του Μονάχου. Την 1η Οκτωβρίου 1909, εισήλθε στην ανώτερη δημόσια διοίκηση του υπουργείου Δικαιοσύνης της Βαυαρίας.[5] Στις 7 Αυγούστου 1914, στρατολογήθηκε ως έφεδρος αξιωματικός για στρατιωτική θητεία στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Υπηρέτησε με το 11ο Σύνταγμα Πεζικού στο Δυτικό Μέτωπο. Ανήλθε στο αξίωμα του αναπληρωτή διοικητή τάγματος. Από τον Σεπτέμβριο του 1917 έλαβε μέρος με το Βαυαρικό Τάγμα Πεζικού 702 (ως Εκστρατευτική Δύναμη) στην εκστρατεία στην περιοχή της Παλαιστίνης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ως εκ τούτου, έλαβε το μετάλλιο του Οίκου Χοεντσόλερν και το Αστέρι της Καλλίπολης. Ο διορισμός του ως διοικητής τάγματος στις 31 Οκτωβρίου 1918 ήταν η ημέρα της παράδοσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οδήγησε το τάγμα πίσω στην Κωνσταντινούπολη (νυν Ίστανμπουλ) και έφτασε στις 17 Μαρτίου 1919 στο Βιλχελμσχάφεν, όπου αποσύρθηκε.
Μετά τον πόλεμο, επιδίωξε μια επιτυχημένη νομική σταδιοδρομία, διορισμένος ως Υπουργός Δικαιοσύνης της Βαυαρίας στις 8 Νοεμβρίου 1922, μια θέση που κατείχε μέχρι το 1932.[4] Αν και Ρωμαιοκαθολικός, ο Γκύρτνερ εντάχθηκε στο κυρίως Προτεσταντικό Γερμανικό Εθνικό Λαϊκό Κόμμα (DNVP), το οποίο ήταν ασυνήθιστο, καθώς οι Γερμανοί Καθολικοί υποστήριζαν συνήθως το Κόμμα του Κέντρου ή το βαυαρικό ομόλογό του, το Λαϊκό Κόμμα Βαυαρίας. Ωστόσο, ο Γκύρτνερ ήταν ένας ένθερμος συντηρητικός και εθνικιστής, που απέρριπτε τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης, καθώς συνέδεε τη δημοκρατία με την "αδυναμία", πεποίθηση που τον οδήγησε στο ριζοσπαστικό συντηρητικό DNVP. [6]
Τα εθνικιστικά του αισθήματα τον έκαναν συμπαθή σε ακροδεξιούς εξτρεμιστές όπως ο Χίτλερ. Κατά τη διάρκεια της δίκης του Πραξικοπήματος της Μπιραρίας του 1924, ο Χίτλερ είχε τη δυνατότητα να διακόψει τη διαδικασία όσο συχνά ήθελε, να εξετάσει τους μάρτυρες κατά βούληση και να μιλήσει για λογαριασμό του σχεδόν καθ' όλη τη διάρκειά της.[7] Ο Γκύρτνερ κατάφερε την γρήγορη απελευθέρωση του Χίτλερ από τη φυλακή Λάντσμπεργκ και αργότερα έπεισε την κυβέρνηση της Βαυαρίας να νομιμοποιήσει το απαγορευμένο NSDAP και να επιτρέψει στον Χίτλερ να μιλήσει ξανά δημόσια.[4]
Υπουργός Δικαιοσύνης Επεξεργασία
Στις 2 Ιουνίου 1932, ο Γκύρτνερ διορίστηκε υπουργός Δικαιοσύνης του Ράιχ υπό τον Καγκελάριο Φραντς φον Πάπεν. Ο Γκύρτνερ διατηρήθηκε από τον Χίτλερ στη θέση του και έγινε υπεύθυνος για το συντονισμό της νομολογίας στο Τρίτο Ράιχ. Αν και δεν ήταν Ναζί, μοιράστηκε την ολοένα και πιο αυταρχική τάση των περισσότερων από τους συναδέλφους του στο DNVP. Υποστήριξε πλήρως το διάταγμα για την προστασία του Λαού και του Κράτους του Ράιχσταγκ, το οποίο ουσιαστικά εξάλειψε τις πολιτικές ελευθερίες στη Γερμανία. Πράγματι, μια ημέρα πριν από τονεμπρησμό του Ράχισταγκ, πρότεινε ένα νομοσχέδιο τόσο βαρύ όσο και το προαναφερθέν διάταγμα. Θα θέσπιζε αυστηρούς περιορισμούς στις πολιτικές ελευθερίες, με το πρόσχημα της αποτροπής των Κομουνιστών να ξεκινήσουν γενική απεργία.[8] Συγχώνευσε επίσης την Ένωση Γερμανών Δικαστών με τη νέα Εθνική Σοσιαλιστική Ένωση Δικηγόρων και παρείχε ένα πέπλο συνταγματικής νομιμότητας για το ναζιστικό κράτος.[9]
Αρχικά, ο Γκύρτνερ προσπάθησε επίσης να προστατεύσει την ανεξαρτησία του δικαστικού σώματος και τουλάχιστον μια επικάλυψη νομικών κανόνων.[4] Προσπάθησε να περιορίσει την αυξανόμενη τάση των SA και SS να εμπλέκονται σε εξωδικαστικές ποινές. Παρόλο που δεν υπήρξε δημοκράτης, ο Γκύρτνερ πίστευε στο rechtsstaat (κράτος δικαίου) και προσπάθησε να προστατεύσει την περιφέρεια του υπουργείου του. Ήταν επίμονος ότι μόνο τα δικαστήρια θα μπορούσαν να επιβάλουν ποινές σε αντιπάλους του ναζιστικού καθεστώτος.
Η κακομεταχείριση κρατουμένων σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στο Βούπερταλ (Κέμνα), στο Μπρέντοφ και στο Χονστάιν (στη Σαξονία), υπό τη δικαιοδοσία τοπικών ηγετών της SA, προκάλεσε έντονη διαμαρτυρία από το Υπουργείο Δικαιοσύνης. Ο Γκύρτνερ παρατήρησε ότι οι κρατούμενοι ξυλοκοπούνταν μέχρι που έχαναν τις αισθήσεις τους με μαστίγια και αμβλεία όργανα, σχολιάζοντας ότι τέτοια μεταχείριση
"αποκαλύπτει μια σκαιότητα και σκληρότητα στους δράστες, εντελώς ξένες με το γερμανικό αίσθημα. Τέτοια σκληρότητα, που θυμίζει σαδισμό εξ Ανατολής, δεν μπορεί να εξηγηθεί ούτε να συγχωρηθεί λόγω στρατιωτικής πικρίας, αν και μεγάλης."[10]
Το 1933, ο Γκύρτνερ ήρθε σε σύγκρουση με έναν από τους υφισταμένους του, τον Ρόλαντ Φρέισλερ, σχετικά με το ζήτημα Ρασενσάντε (κυριολεκτικά "φυλετική ντροπή") ή τη σεξουαλική σχέση μεταξύ Άριων και μη-Άριων, την οποία ο Φρέισλερ ήθελε να ποινικοποιήσει άμεσα.[11] Ο Γκύρτνερ, σε μια συνάντηση, επεσήμανε πολλές πρακτικές δυσκολίες στην πρόταση του Φρέισλερ[12]. Αυτό, ωστόσο, δεν σταμάτησε την εγκαθίδρυση των νόμων της Νυρεμβέργης δύο χρόνια αργότερα.
Τις εβδομάδες που ακολούθησαν τη Νύχτα των Μεγάλων Μαχαιριών, μια εκκαθάριση αξιωματικών της SA και συντηρητικών επικριτών του καθεστώτος, που είχε ως αποτέλεσμα εκατοντάδες εκτελέσεις, απέδειξε την πίστη του στο ναζιστικό καθεστώς συντάσσοντας έναν νόμο, που πρόσθεσε νομική επικάλυψη στην εκκαθάριση. Υπογεγραμμένος τόσο από τον Χίτλερ όσο και από τον υπουργό Εσωτερικών Βίλχελμ Φρικ, ο "νόμος για τα μέτρα κρατικής αυτοάμυνας" νομιμοποίησε αναδρομικά τις δολοφονίες που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια της εκκαθάρισης. Ο Γκύρτνερ ακύρωσε ακόμη και κάποιες αρχικές προσπάθειες των τοπικών εισαγγελέων να αναλάβουν νομική δράση εναντίον όσων πραγματοποίησαν τις δολοφονίες.[13]
Ως μέρος της προσπάθειας διατήρησης ενός ρόλου για το δικαστικό σώμα στην καταστολή των εχθρών του κράτους και για την προστασία του κράτους δικαίου, ο Γκύρτνερ άνοιξε την πρώτη σύνοδο του Λαϊκού Δικαστηρίου στις 14 Ιουλίου 1934[14]. Το Λαϊκό Δικαστήριο ήταν ένα ειδικό δικαστήριο για τη δίκη κατηγορούμενων ως εχθρών του κράτους, του οποίου οι δίκες είχαν ως στόχο να διασφαλίσουν την καταδίκη τους. Ξεκινώντας το 1933, ο Γκύρτνερ βρέθηκε να προσπαθεί απρόθυμα να διατηρήσει το κράτος δικαίου στη Γερμανία κάμπτοντας τους κανόνες των νόμων, όπως βόλευε τον Χίτλερ, μια διαδικασία που ενέπλεξε σταθερά τον ίδιο και το υπόλοιπο γερμανικό δικαστικό σώμα στην δικαιολόγηση και δικαίωση του τρόμου.[14]
Τον Ιούλιο του 1935, ο Γκύρτνερ τροποποίησε την παράγραφο 175 του γερμανικού ποινικού κώδικα για να επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής του και να αυξήσει τις κυρώσεις. Μέχρι το τέλος του 1935, ήταν ήδη προφανές ότι ούτε ο Γκύρτνερ ούτε ο Φρικ θα μπορούσαν να επιβάλουν περιορισμούς στην εξουσία της Γκεστάπο ή να ελέγξουν τα στρατόπεδα των Ες-Ες, όπου χιλιάδες κρατούμενοι κρατούνταν χωρίς δικαστικό έλεγχο.[15] [16]
Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμουυ, η αδύναμη διαμαρτυρία του Υπουργείου Δικαιοσύνης αποδυναμώθηκε ακόμη περισσότερο, καθώς η Γκεστάπο και τα Ες-Ες τον χειρισμό των φερόμενων ως εγκληματιών, χωρίς προσφυγή σε κανένα δικαστήριο.
Αντί να παραιτηθεί, ο Γκύρτνερ παρέμεινε και μάλιστα προσχώρησε στο Ναζιστικό Κόμμα το 1937. Παρείχε επίσημες κυρώσεις και νομικό υπόβαθρο για μια σειρά καταπιεστικών ενεργειών, ξεκινώντας από τον θεσμό του Στάντγκεριχτ (επιτόπιο στρατοδικείο στο πεδίο της μάχης), υπό τον οποίο δικάζονταν Πολωνοί και Εβραίοι στα κατεχόμενα ανατολικά εδάφη, και αργότερα για διατάγματα, που άνοιξαν το δρόμο για την εφαρμογή της Τελικής Λύσης.
Ένας περιφερειακός δικαστής και μέλος της Ομολογητικής Εκκλησίας, ο Λόταρ Κρέισιγκ, έγραψε στον Γκύρτνερ διαμαρτυρόμενος (σωστά) ότι το πρόγραμμα T4 ήταν παράνομο, αφού κανένας νόμος ή επίσημο διάταγμα από τον Χίτλερ δεν το είχε εγκρίνει. Ο Γκύρτνερ τον κατήργησε αμέσως από τη θέση του, λέγοντας: "Εάν δεν μπορείτε να αναγνωρίσετε τη βούληση του Φύρερ ως πηγή νόμου, τότε δεν μπορείτε να παραμείνετε δικαστής." [17]
Ο Γκύρτνερ πέθανε στις 29 Ιανουαρίου 1941 στο Βερολίνο.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2014.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 (Αγγλικά) SNAC. w6ff6cks. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 (Γερμανικά) Munzinger Personen. 00000002775. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 David Nicholls· Gill Nicholls (2000). Adolf Hitler: A Biographical Companion. ABC-CLIO. σελ. 111. ISBN 978-0-87436-965-6.
- ↑ Reichshandbuch der deutschen Gesellschaft. Band I, Deutscher Wirtschaftsverlag, Berlin 1930, S. 398.
- ↑ Grimm 2017, σελ. 267.
- ↑ William Shirer, The Rise and Fall of the Third Reich Touchstone Edition, New York: Simon & Schuster, 1990
- ↑ Evans, Richard J. (2003). The Coming of the Third Reich. New York City: Penguin Press. ISBN 978-0141009759.
- ↑ Austin Cline, "When National Interests Take Precedence Over the Rule of Law" (PDF). Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2010.
- ↑ Wistrich 2002, σελ. 92-93.
- ↑ Claudia Koonz, The Nazi Conscience, p. 173 (ISBN 0-674-01172-4)
- ↑ Claudia Koonz, The Nazi Conscience, pp. 175–6 (ISBN 0-674-01172-4)
- ↑ Evans (2005), p. 72. "After the 'Night of the Long Knives,' [Reich Minister for Justice Franz Gürtner] nipped in the bud the attempts of some local state prosecutors to initiate proceedings against the killers."
- ↑ 14,0 14,1 Grimm 2017, σελ. 268.
- ↑ Charles W. Sydnor, Jr., Soldiers of destruction: the SS Death's Head Division, 1933–1945 See footnote, p. 20. Princeton University Press (1977) (ISBN 0-691-05255-7)
- ↑ "Concentration Camps 1933–1939" United States Holocaust Memorial Museum, official website. Retrieved 13 May 2010
- ↑ Kershaw, II, 254