Φραντς Σούμπερτ

Ο Φραντς Πέτερ Σούμπερτ (γερμανικά: Franz Peter Schubert‎‎· 31 Ιανουαρίου 1797, Βιέννη – 19 Νοεμβρίου 1828, Βιέννη) ήταν Αυστριακός συνθέτης της κλασικής μουσικής. Παρά τη σύντομη ζωή του, ήταν εξαιρετικά παραγωγικός σε όλη τη διάρκεια της ζωής του και άφησε μια μεγάλη κληρονομιά στον τομέα της μουσικής, και ιστορικά θεωρείται ο τελευταίος κορυφαίος εκπρόσωπος της κλασικής μουσικής, μόλις λίγο πριν επικρατήσει η ρομαντική μουσική, και ταυτόχρονα ο μέγιστος εκπρόσωπος της μεταβατικής περιόδου που είναι γνωστή ως πρώιμη ρομαντική. Συνέθεσε περισσότερα από εξακόσια λίντερ, καθώς και πολλές συμφωνίες, σονάτες, έργα μουσικής δωματίου, θρησκευτικά έργα, όπερες και πολλά άλλα έργα.

Φραντς Σούμπερτ
Προσωπογραφία του Σούμπερτ που φιλοτέχνησε ο Βίλχελμ Αουγκούστ Ρίντερ το 1875.
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Franz Schubert (Γερμανικά)
Γέννηση	31 Ιανουαρίου 1797 Χίμελπφορτγκρουντ
Θάνατος	19 Νοεμβρίου 1828 (31 ετών) Βιέννη
Αιτία θανάτου	τυφοειδής πυρετός
Συνθήκες θανάτου	φυσικά αίτια
Τόπος ταφής	Κεντρικό Νεκροταφείο της Βιέννης
Χώρα πολιτογράφησης	Αυστριακή Αυτοκρατορία Αρχιδουκάτο της Αυστρίας
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Γερμανικά
Σπουδές	Πανεπιστήμιο Μουσικής και Ερμηνευτικών Τεχνών της Βιέννης Ακαδημαϊκό Γυμνάσιο της Βιέννης
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	Συνθέτης
Αξιοσημείωτο έργο	8η Συμφωνία 9η Συμφωνία 3η Συμφωνία Χειμωνιάτικο ταξίδι Κουαρτέτο εγχόρδων αρ. 14 Το τρίτο τραγούδι της Έλεν
Περίοδος ακμής	1810
Οικογένεια
Γονείς	Φραντς Θίοντορ Σούμπερτ
Αδέλφια	Φέρντιναντ Σούμπερτ Καρλ Σούμπερτ Μαρία Τερέζια Σούμπερτ
Υπογραφή
Σχετικά πολυμέσα

Βιογραφία

Γεννήθηκε σε ένα προάστιο της Βιέννης στις 31 Ιανουαρίου του 1797 και την επόμενη μέρα βαφτίστηκε ρωμαιοκαθολικός. Ο πατέρας του, ο οποίος ήταν δάσκαλος μουσικής σε σχολείο, του προσέφερε τις πρώτες γνώσεις μουσικής. Στα 11, επειδή ήταν καλλίφωνος, εισήχθη στην Παιδική Χορωδία του Βασιλικού Παρεκκλησίου κατόπιν διαγωνισμού. Εκεί παρέμεινε μέχρι τα 13, και έμαθε επίσης βιολί και πιάνο. Στη συνέχεια, άρχισε να μελετά σύνθεση με δάσκαλο τον Αντόνιο Σαλιέρι και παράλληλα σπούδασε παιδαγωγός στην Ανωτέρα Σχολή.

Φραντς Σούμπερτ

Από το 1814 έως το 1818 εργαζόταν ως δάσκαλος στο ίδιο σχολείο όπου δούλευε και ο πατέρας του. Το επάγγελμα αυτό βέβαια δεν τον ενδιέφερε καθόλου, ενώ αντίθετα είχε πάρει την οριστική απόφαση να ασχοληθεί με τη σύνθεση. Τα χρόνια αυτά ήταν τα πιο παραγωγικά του: συνέθεσε τότε πέντε συμφωνίες, τέσσερις λειτουργίες και όπερες και πολλά λίντερ.

Από το 1818, όταν εγκατέλειψε το διδασκαλικό επάγγελμα, αφοσιώθηκε στη μουσική και ζούσε κυρίως με τη βοήθεια φίλων, που ζούσαν και αυτοί με μποέμ τρόπο, χωρίς ουσιαστικά άλλη πηγή εσόδων, εκτός από κάποια ιδιωτικά μαθήματα. Ο κόμης Εστερχάζι τον προσέλαβε εκείνη τη χρονιά για να διδάξει μουσική στις κόρες του. Από τότε ζούσε μόνιμα στη Βιέννη και από το 1820, όταν τα έργα του εκτελέστηκαν για πρώτη φορά δημόσια, είχε τις πρώτες επιτυχίες. Ιδιαίτερα δημοφιλείς ήταν οι μουσικές βραδιές, γνωστές ως σουμπερτιάδες, στις οποίες συνόδευε στο πιάνο τον βαρύτονο Μίκαελ Φογκλ, κύριο ερμηνευτή των λίντερ του.

Ο θάνατός του

Οι συνθήκες ζωής του δυσκόλεψαν το 1823, σε ηλικία 26 ετών, όταν εκδήλωσε κάποιο αφροδίσιο νόσημα. Συγκεκριμένα διαπιστώθηκε ότι πάσχει από σύφιλη, που ήταν ανίατη και θανατηφόρα ασθένεια εκείνη την εποχή. Αυτό το γεγονός του δημιούργησε κατάθλιψη και τον επηρέασε σημαντικά.

Πιθανολογείται ότι ακριβώς αυτή η άσχημη ψυχολογική του κατάσταση τον εμπόδισε να ολοκληρώσει την 8η συμφωνία του, που έμεινε για πάντα γνωστή με το όνομα Ημιτελής.

Παράλληλα, για οικονομικούς λόγους αναγκάστηκε να ξαναεργαστεί ως δάσκαλος. Τα χρόνια περνούσαν με εναλλαγές ανάμεσα στην επιτυχία και τις δυσκολίες ως το 1828, όταν η ήδη κλονισμένη υγεία του επιδεινώθηκε από τυφοειδή πυρετό, που τον οδήγησε τελικά στο θάνατο, στις 19 Νοεμβρίου και σε ηλικία 31 ετών. Τα τελευταία του λόγια ήταν: ''ιδού, ιδού το τέλος μου''.

Οι εκδοχές για τη φύση της νόσου που τελικά τον οδήγησε στο θάνατο διχάζονται. Οι περισσότεροι βιογράφοι αναφέρονται στον τυφοειδή πυρετό ή στον «κοιλιακό τύφο» (typhus abdominalis), συνήθη έκφραση της εποχής για τον τυφοειδή πυρετό σε αντιδιαστολή τον συχνό τότε στην Κεντρική Ευρώπη, εξανθηματικό τύφο. Την εκδοχή του τυφοειδούς πυρετού, που βασίζεται στην διάγνωση και την περιγραφή που έκανε ο θεράπων ιατρός του Rinna von Sarenbach, υιοθετούν οι Fenelon, Schonberg, Osborne και Kennedy. Αντίθετα με όλους αυτούς, ο Sams τείνει υπέρ της εκδοχής της συφιλίδος.

Στο μνημείο του Σούμπερτ, γράφει ο ποιητής Franz Grillparzer «Die Tonkunst begrub hier einen reichen Besitz, aber noch viel schonere Hoffnungen» («Η Τέχνη της Μουσικής ενταφίασε εδώ ένα πλούσιο απόκτημα, αλλά ακόμη ωραιότερες προσδοκίες»).

Απόψεις για τον συνθέτη

Για πολύ καιρό επικρατούσε η άποψη ότι, ενόσω ζούσε, το έργο του έτυχε περιορισμένης εκτίμησης από το κοινό, αν και στην πραγματικότητα περισσότερες από 100 συνθέσεις του είχαν ήδη εκδοθεί. Στη Βιέννη όμως τότε μεσουρανούσε ακόμα ο Λούντβιχ βαν Μπετόβεν, ο οποίος μάλλον επισκίασε το έργο του Σούμπερτ. Ο Σούμπερτ πάντως ήταν θαυμαστής του Μπετόβεν από το 1814, όταν πρωτοπαρουσιάστηκε ο «Φιντέλιο». Και ο Μπετόβεν όμως είχε εκτιμήσει το έργο του Σούμπερτ και μάλιστα οι δύο συνθέτες συναντήθηκαν για μία και μοναδική φορά στις 19 Μαρτίου 1827. Μόλις λίγες μέρες μετά, στις 26 Μαρτίου 1827, ο Μπετόβεν πέθανε από κίρρωση και μάλιστα στην κηδεία του, που έγινε στις 29 Μαρτίου 1827, ο Φραντς Σούμπερτ ήταν ένας από τους 36 λαμπαδηφόρους.

Έως τα μέσα του 20ού αιώνα, η φήμη του Σούμπερτ εδραιωνόταν κυρίως στο ευφάνταστο, λυρικό και μελωδικό του στυλ, όπως αυτό εκφράζεται στα λίντερ του. Μια πληρέστερη εικόνα για τη σημασία του ως μείζονα δημιουργού του 19ου αιώνα διαμορφώθηκε μόνο στις τελευταίες δεκαετίες, όταν η οργανική του μουσική έγινε ευρύτερα γνωστή, χάρη στις εργασίες σημαντικών μουσικολόγων και στις ερμηνείες και ηχογραφήσεις των έργων του.

Εργογραφία

• 9 συμφωνίες
• 15 κουαρτέτα εγχόρδων
• Κουιντέτο εγχόρδων «Η πέστροφα»
• 2 τρίο για πιάνο
• 20 σονάτες για πιάνο
• 6 Μουσικές στιγμές για πιάνο
• 8 Improptus για πιάνο
• Φαντασία σε ντο μείζονα Ο Οδοιπόρος για πιάνο
• πάνω από 600 λίντερ, με σημαντικότερους τους κύκλους «Η Ωραία Μυλωνού» και «Χειμωνιάτικο ταξίδι»
• 7 λειτουργίες
• Ορατόριο «Λάζαρος»
• 4 Όπερες

Δείτε επίσης

• Η Ωραία Μυλωνού
• Κατάλογος συνθετών κλασικής μουσικής

Πηγές

Έργα του Otto Erich Deutsch

• Deutsch, Otto Erich· Wakeling, Donald R. (1995). The Schubert Thematic Catalogue. Courier Dover Publications. ISBN 978-0-486-28685-3. 
• Deutsch, Otto Erich (1998) [1958]. Schubert: Memoirs by His Friends. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-816436-4. 

Υποτροφία του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα

• Austin, George Lowell (1873). The Life of Franz Schubert. Shepard and Gill. ISBN 978-0-404-12856-2. OCLC 4450950. 
• Duncan, Edmondstoune (1905). Schubert. J.M. Dent. ISBN 978-1-4437-8279-1. OCLC 2058050. 
• Dvořák, Antonín (July 1894). «Franz Schubert». Century Illustrated Monthly Magazine (Cairns Collection of American Women Writers) 48 (3). OCLC 4279873. https://books.google.com/books?id=qHcAAAAAYAAJ. 
• Frost, Henry Frederic (1915). Schubert. Scribner. OCLC 45465176. 
• Grove, George· Fuller-Maitland, John Alexander (1908). Grove's Dictionary of Music and Musicians. 4. Macmillan. OCLC 407077. 
•  Το παρόν λήμμα ενσωματώνει κείμενο από έκδοση που είναι πλέον κοινό κτήμα: Hadow, William Henry (1911) «Schubert, Franz Peter» στο: Chisholm, Hugh, επιμ. Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 24 (11η έκδοση) Cambridge University Press, σσ. 383–386 
• Kreissle von Hellborn, Heinrich (1869) [1865]. The Life of Franz Schubert (στα Αγγλικά). 1. Μτφρ. Coleridge, Arthur Duke. Longmans, Green, and Company.  The first full-length biography of Schubert (volume 1).
• Kreissle von Hellborn, Heinrich (1869) [1865]. The Life of Franz Schubert. 2. Μτφρ. Coleridge, Arthur Duke. Longmans, Green, and Co.  The first full-length biography of Schubert (volume 2).
• Rodenberg, Julius· Pechel, Rudolf (1900). Deutsche Rundschau, volume 102 (Jan–Mar 1900) (στα Γερμανικά). Gebrüder Paetel. OCLC 1566444. 
• Thayer, Alexander Wheelock· Krehbiel, Henry E.· Deiters, Hermann· Riemann, Hugo (1921). The Life of Ludwig van Beethoven. 3. New York: The Beethoven Association. OCLC 422583. 
• Wilberforce, Edward (1866). Franz Schubert: A Musical Biography. London: W. H. Allen & Co.  Πρότυπο:No ISBN
• «Volume 38». The Musical Times (Novello) 38. February 1897. OCLC 1608351. https://books.google.com/books?id=aco7mI9EM50C&q=Mottl+Fierrabras&pg=PA242. 

Σύγχρονη υποτροφία

• Botstein, Leon (1997). «Contexts: musical, political, and cultural». Στο: Gibbs, Christopher H. The Cambridge Companion to Schubert. Cambridge Companions to Music. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-48424-4. 
• Brown, A. Peter (2002). The Symphonic Repertoire. Indiana University Press. ISBN 978-0-253-33487-9. 
• Brown, Maurice John Edwin (1983). The New Grove Schubert. New York: W. W. Norton & Company. ISBN 978-0-393-01683-3. OCLC 9398015. 
• Denny, Thomas A. (1997). «Schubert's operas». Στο: Gibbs, Christopher H. The Cambridge Companion to Schubert. Cambridge Companions to Music. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-48424-4. 
• Deutsch, Otto Erich· και άλλοι. (1978). Franz Schubert, thematisches Verzeichnis seiner Werke in chronologischer Folge. Bärenreiter. ISBN 978-3-7618-0571-8. 
• Emmons, Shirlee· Lewis, Wilbur Watkin (2006). Researching the Song: A Lexicon. Oxford University Press US. ISBN 978-0-19-515202-9. 
• Ewen, David (2007). Composers of Yesterday. Vancouver: Read Books. ISBN 978-1-4067-5987-7. 
• Gammond, Peter (1982). Schubert. London: Methuen. ISBN 978-0-413-46990-8. 
• Gibbs, Christopher H. (1997). «Introduction: the elusive Schubert». Στο: Gibbs, Christopher H. The Cambridge Companion to Schubert. Cambridge Companions to Music. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-48424-4. 
• Gibbs, Christopher H. (2000). The Life of Schubert. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-59512-4. 
• Gibbs, Christopher H., επιμ. (1997). The Cambridge Companion to Schubert. Cambridge Companions to Music. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-48424-4. 
• Gramit, David (1997). «Music, cultivation, and identity in Schubert's circle». Στο: Gibbs, Christopher H. The Cambridge Companion to Schubert. Cambridge Companions to Music. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-48424-4. 
• Griffel, L. Michael (1997). «Schubert's orchestral music». Στο: Gibbs, Christopher H. The Cambridge Companion to Schubert. Cambridge Companions to Music. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-48424-4. 
• Hutchings, Arthur (1967). Church Music in the Nineteenth Century. London: Oxford University Press. ISBN 978-0-8371-9695-4. 
• Lev, Ray (1947). Franz Schubert – Piano Sonata no. 15 in C major (Unfinished); Allegretto in C minor – Ray Lev, Pianist (78 RPM). United States: Concert Hall Society. Release B3. 
• Liszt, Franz (1989). An Artist's Journey: Lettres D'un Bachelier ès Musique, 1835–1841. Μτφρ. Suttoni, Charles. University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-48510-2. 
• McKay, Elizabeth Norman (1996). Franz Schubert: A Biography. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-816681-8. 
• Newbould, Brian (1999). Schubert: The Music and the Man. University of California Press. ISBN 978-0-520-21957-1. 
• Plantinga, Leon (1984). Romantic Music: A History of Musical Style in Nineteenth-Century Europe. Norton. ISBN 978-0-393-95196-7. 
• Reed, John (15 Αυγούστου 1997). The Schubert Song Companion. Manchester University Press. ISBN 978-1-901341-00-3. 
• Schonberg, Harold C. (1997). The Lives of the Great Composers. W. W. Norton. ISBN 978-0-393-03857-6. 
• Schroeder, David (2009). Our Schubert: His Enduring Legacy. Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-6927-1. 
• Smith, Jane Stuart· Carlson, Betty· Schaeffer, Francis A. (1995). The Gift of Music: Great Composers and Their Influence. Good News Publishers. ISBN 978-0-89107-869-2. 
• Steblin, Rita (1998). «In Defense of Scholarship and Archival Research: Why Schubert's Brothers Were Allowed to Marry». Current Musicology 62: 7–17. 

Αρίθμηση συμφωνιών

Οι ακόλουθες πηγές απεικονίζουν τη σύγχυση γύρω από την αρίθμηση των όψιμων συμφωνιών του Σούμπερτ. Η Ημιτελής Συμφωνία σε σι ελάσσονα εκδίδεται ποικιλοτρόπως ως Νο 7 και Νο 8, τόσο στα γερμανικά όσο και στα αγγλικά.

• Schubert, Franz (1996). Symphony, No 7, D 759, B minor, Unfinished (στα Γερμανικά). Bärenreiter. OCLC 39794412.  German-language publication of the Unfinished Symphony score as No. 7.
• Schubert, Franz (2008). Symphony No. 7 in B minor D 759 Unfinished Symphony. Eulenburg Audio+Score Series. Eulenburg. ISBN 978-3-7957-6529-3.  English-language publication of the Unfinished Symphony score as No. 7.
• Schubert, Franz· Reichenberger, Teresa (1986). Symphony No. 8 in B minor, D. 759 Unfinished (Paperback). ISBN 978-3-7957-6278-0.  English-language publication of the Unfinished Symphony score as No. 8.

Περαιτέρω ανάγνωση

• Deutsch, Otto Erich (1977). Schubert: A Documentary Biography. Μτφρ. Blom, Eric. Da Capo Press. ISBN 978-0-306-77420-1. 
• Schubert, Franz· Deutsch, Otto Erich (1928). Franz Schubert's Letters and Other Writings. Μτφρ. Savile, Venetia. A. A. Knopf. ISBN 978-0-8369-5242-1. OCLC 891887. 
• Steblin, Rita (1998). «Schubert's Relationship with Women: An Historical Account». Στο: Newbould, Brian. Schubert Studies. Ashgate. σελίδες 159–182. ISBN 978-1-85928-253-3. 
• Uhde, Jürgen· Wieland, Renate (2013). Schubert. Späte Klaviermusik: Spuren ihrer inneren Geschichte (στα Γερμανικά). Bärenreiter. ISBN 9783761823330. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Schubert Institute Αρχειοθετήθηκε 2009-05-22 στο Wayback Machine. (Αγγλικά)
• Έργα για πιάνο.
• Texts and translations of vocal music by Schubert at The LiederNet Archive
• Franz Schubert Museum in Hohenems/Austria.
• Φραντς Σούμπερτ στο Internet Broadway Database (Αγγλικά)
• Digital reproductions of score manuscripts and letters by Franz Schubert.