Groombridge 34
Ο αστέρας Groombridge 34 είναι στην πραγματικότητα ένα διπλό αστρικό σύστημα (δύο αστέρες που περιφέρονται περί το κοινό κέντρο μάζας τους). Βρίσκεται στον βόρειο αστερισμό Ανδρομέδα. Είναι η 34η καταγραφή στον «Κατάλογο Περιπολικών Αστέρων» (A Catalogue of Circumpolar Stars) του Βρετανού αστρονόμου Στήβεν Γκρούμπριτζ, που εκδόθηκε[1] μεταθανατίως το 1838. Με βάση ακριβείς μετρήσεις της παράλλαξής του από τη διαστημική αποστολή Γαία, το σύστημα βρίσκεται σε απόσταση 11,62 ετών φωτός από τη Γη και το Ηλιακό Σύστημα, κάτι που το καθιστά το δέκατο έκτο κοντινότερο αστρικό σύστημα. Φιλοξενεί το πλησιέστερο στη Γη εξωηλιακό πλανητικό σύστημα με περισσότερους από έναν γνωστούς πλανήτες.
| Groombridge 34 | ||
|---|---|---|
| Αστερισμός: | Ανδρομέδα | |
| Συντεταγμένες του A (εποχή 2000.0): |
α = 0h:18m:23s, δ = +44°.01′.23″ | |
| Φαινόμενο μέγεθος: | 8,12 και 11,01 | |
| Φασματικός τύπος: | M1.4 V + M4 V | |
| Απόσταση από τη Γη: | 11,618 ± 0,002 έτη φωτός | |
| Ονομασίες σε καταλόγους | GX/GQ And, BD+43°44, HD 1326, HIP 1475, SAO 36248 | |
Γενικές πληροφορίες Επεξεργασία
Αμφότεροι οι αστέρες-μέλη του συστήματος είναι αμυδροί ερυθροί νάνοι και για τον λόγο αυτόν δεν είναι ορατοί με γυμνό μάτι. Η μεταξύ τους απόσταση είναι περίπου 147 αστρονομικές μονάδες (AU) και χρειάζονται 2.600 περίπου γήινα έτη για να εκτελέσουν μία πλήρη περιφορά[2], σε σχεδόν κυκλική τροχιά (μη ανιχνεύσιμη εκκεντρότητα). Αμφότεροι οι αστέρες παρουσιάζουν αιφνίδιες και ακανόνιστες μεταβολές στη φωτεινότητα ως αστέρες εκλάμψεων, οπότε τους έχουν δοθεί και ονόματα μεταβλητών αστέρων: Ο φωτεινότερος, ο Groombridge 34 A, είναι ο GX Ανδρομέδας (συντομογραφικά GX And), ενώ ο αμυδρότερος, ο Groombridge 34 B, είναι ο GX Ανδρομέδας (GQ And).[3] Αμφότεροι οι αστέρες είναι νεαρότατοι για τον φασματικό τύπο τους, με ηλικίες «μόλις» 3 δισεκατομμύρια έτη περίπου.[4]
Το όλο σύστημα, ως κοντινό στη Γη, εμφανίζει μεγάλη ιδία κίνηση, 2,9΄΄ ανά έτος[5], και επιπλέον απομακρύνεται από το Ηλιακό Σύστημα με ταχύτητα 11,6 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο (41.800 χιλιόμετρα την ώρα)[6]. Αυτό σημαίνει ότι κάποτε ήταν πλησιέστερα σε εμάς: απλοί υπολογισμοί φανερώνουν ότι πριν από περίπου 15 χιλιετίες πέρασε σε μία ελάχιστη απόσταση 11,0 έτη φωτός από το Ηλιακό Σύστημα.[5]
Ο GX Ανδρομέδας Επεξεργασία
Το 93,5 % του όλου φωτός του συστήματος προέρχεται από τον κύριο αστέρα, τον GX And. Ο φασματικός του τύπος αντιστοιχεί σε ερυθρό νάνο της Κύριας ακολουθίας[4] με επιφανειακή θερμοκρασία 3.607 ± 68 K και δείκτη χρώματος[7] (B−V) = +1,56. Η μάζα του εκτιμάται στο 38% περίπου της μάζας του Ήλιου και ομοίως η διάμετρός του στο 38% περίπου της ηλιακής. Η πραγματική του (απόλυτη) λαμπρότητα είναι 45 φορές μικρότερη από τη λαμπρότητα του Ήλιου, οπότε η κατοικήσιμη ζώνη γύρω του βρίσκεται σε απόσταση από 0,112 έως 0,239 AU από αυτόν[8]. Οι φωτομετρικές παρατηρήσεις του Γαία υποδεικνύουν περίοδο περιστροφής γύρω από τον άξονά του 44 ημέρες και κύκλο μαγνητικής δραστηριότητας περίπου 9 (γήινων) ετών.[9]
Ο GQ Ανδρομέδας Επεξεργασία
Ο συνόδος αστέρας GQ And είναι επίσης ερυθρός νάνος της Κύριας ακολουθίας. Ο φασματικός του τύπος αντιστοιχεί[4] σε λίγο μικρότερη επιφανειακή θερμοκρασία από τον κύριο αστέρα, 3.304 ±70 K μάζα του εκτιμάται στο 15% περίπου της μάζας του Ήλιου και η διάμετρός του σε 18% περίπου της ηλιακής. Η πραγματική του λαμπρότητα είναι μικρότερη από το ένα χιλιοστό της λαμπρότητας του Ήλιου, οπότε η κατοικήσιμη ζώνη γύρω του βρίσκεται σε απόσταση από 0,048 έως 0,103 AU από αυτόν[8].
Πλανητικό σύστημα Επεξεργασία
Τον Αύγουστο του 2014 αναφέρθηκε ένας πλανήτης σε περιφορά γύρω από τον Groombridge 34 A.[10] Η αναφορά στηρίχθηκε σε ανάλυση των ακτινικών ταχυτήτων του αστέρα με τον φασματογράφο HIRES στο Αστεροσκοπείο Κεκ.
Με χρήση του φασματογράφου CARMENES στο Αστεροσκοπείο Καλάρ Άλτο σε συνδυασμό με τα δεδομένα από τους HARPS και HIRES, ερευνητές δεν μπόρεσαν να επιβεβαιώσουν την ύπαρξη του συγκεκριμένου πλανήτη (Groombridge 34 Ab), αλλά πρότειναν την πιθανή ύπαρξη ενός άλλου πλανήτη, του Groombridge 34 Ac ή GJ 15 Ac, γύρω από τον ίδιο αστέρα.[11]
Αυτή η κατάσταση ξεκαθάρισε αργότερα με νέες παρατηρήσεις με τον HIRES, που κάλυπταν πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Σε αυτές ανακαλύφθηκαν αμφότεροι οι πλανήτες και τέθηκαν οι ελάχιστες μάζες τους σε 3,0 (για τον Ab) και 36 (για τον Ac) μάζες της Γης. Οι περίοδοι περιφοράς τους είναι 11,4 και 7400 γήινες ημέρες αντιστοίχως, σε αποστάσεις . Μέχρι σήμερα, αυτό είναι το πλησιέστερο στη Γη εξωηλιακό πλανητικό σύστημα με περισσότερους από έναν γνωστούς πλανήτες.[12]
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Groombridge, Stephen (1838), Airy, George Biddell, επιμ., A Catalogue of Circumpolar Stars, J. Murray, σελ. 2, https://books.google.com/books?id=REgwAAAAYAAJ&pg=PA2
- ↑ Lippincott, S.L. (Μάρτιος 1972), «Parallax and orbital motion of the two nearby long period visual binaries Groombridge 34 and ADS 9090.», Astronomical Journal 77: 165–168, doi:
- ↑ Petit, M. (Οκτώβριος 1990), «Catalogue des étoiles variables ou suspectes dans le voisinage du Soleil», Astronomy and Astrophysics Supplement 85 (2): 971
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Mann, Andrew W.; Feiden, Gregory A.; Gaidos, Eric; Boyajian, Tabetha; von Braun, Kaspar (Μάιος 2015), «How to Constrain Your M Dwarf: Measuring Effective Temperature, Bolometric Luminosity, Mass, and Radius», The Astrophysical Journal 804 (1): 38, doi:, 64
- ↑ 5,0 5,1 Bailer-Jones, C.A.L. (Μάρτιος 2015). «Close encounters of the stellar kind». Astronomy & Astrophysics 575: 13. doi:. A35. Bibcode: 2015A&A...575A..35B.
- ↑ Nidever, David L.; Marcy, Geoffrey W.; Butler, R. Paul; Fischer, Debra A.; Vogt, Steven S. (Αύγουστος 2002), «Radial Velocities for 889 Late-Type Stars», The Astrophysical Journal Supplement Series 141 (2): 503–522, doi:
- ↑ Mermilliod, J.-C. (1986), «Compilation of Eggen's UBV data, transformed to UBV (unpublished)», Catalogue of Eggen's UBV Data. SIMBAD
- ↑ 8,0 8,1 Cantrell, Justin R.; Henry, Todd J.; White, Russel J. (Οκτώβριος 2013), «The Solar Neighborhood XXIX: The Habitable Real Estate of Our Nearest Stellar Neighbors», The Astronomical Journal 146 (4): 99, doi:
- ↑ Morris, Brett M.; Agol, Eric; Davenport, James R. A.; Hawley, Suzanne L. (2018). «Spotting stellar activity cycles in Gaia astrometry». Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 476 (4): 5408. Bibcode: 2018MNRAS.476.5408M.
- ↑ Howard, Andrew W.; Marcy, Geoffrey W.; Fischer, Debra A.; Isaacson, Howard; Muirhead, Philip S.; Henry, Gregory W.; Boyajian, Tabetha S.; von Braun, Kaspar και άλλοι. (Οκτώβριος 2014), «The NASA-UC-UH ETA-Earth Program. IV. A Low-mass Planet Orbiting an M Dwarf 3.6 PC from Earth», The Astrophysical Journal 794 (1): 9, doi:, 51
- ↑ Trifonov, T; Kürster, M; Zechmeister, M; Tal-Or, L; Caballero, J; Quirrenbach, A; Ribas, I; Reiners, A (2018). «The CARMENES search for exoplanets around M dwarfs. First visual-channel radial-velocity measurements and orbital parameter updates of seven M-dwarf planetary systems». Astronomy & Astrophysics 609: A117. doi:. Bibcode: 2018A&A...609A.117T.
- ↑ Pinamonti, M.; Damasso, M.; Marzari, F.; Sozzetti, A.; Desidera, S.; Maldonado, J.; Scandariato, G.; Affer, L. και άλλοι. (2018). «The HADES RV Programme with HARPS-N at TNG. VIII. GJ15A: A multiple wide planetary system sculpted by binary interaction». Astronomy and Astrophysics 617: A104. doi:. Bibcode: 2018A&A...617A.104P.