Ειρήνη Παλαιολογίνα της Τραπεζούντας

Αυτοκράτειρα της Τραπεζούντας

Η Ειρήνη Παλαιολογίνα (1315 - 1341) ήταν αυτοκράτειρα της Τραπεζούντας από τις 6 Απριλίου 1340 ως τις 17 Ιουλίου 1341. Ήταν η νόθα κόρη του Ρωμαίου Αυτοκράτορα, Ανδρονίκου Γ' Παλαιολόγου. Το 1335 παντρεύτηκε τον αυτοκράτορα της Τραπεζούντας Βασίλειο Κομνηνό.

Ειρήνη Παλαιολογίνα
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1315 (περίπου)
Κωνσταντινούπολη
ΘάνατοςΑύγουστος 1341
Χώρα πολιτογράφησηςΑυτοκρατορία της Τραπεζούντας
Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός
Οικογένεια
ΣύζυγοςΒασίλειος Μέγας Κομνηνός (από 1334)
Βασίλειος Μέγας Κομνηνός (από 1335)[1]
ΓονείςΑνδρόνικος Γ΄ Παλαιολόγος και Ανδρόνικος Γ΄ Παλαιολόγος[2]
ΑδέλφιαΙωάννης Ε΄ Παλαιολόγος
Μιχαήλ Παλαιολόγος
Μαρία-Ειρήνη Παλαιολογίνα
Μαρία Παλαιολογίνα της Λέσβου
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΑυτοκράτορας της Τραπεζούντας (1340–1341)
Θυρεός

Εσωτερικές διαμάχες Επεξεργασία

Το 1340, όταν πέθανε ο Βασίλειος (πιθανότατα δηλητηριάστηκε από την ίδια), ανέλαβε τον θρόνο και φρόντισε αμέσως να εξορίσει στην Κωνσταντινούπολη την ερωμένη τού συζύγου της μαζί με τα παιδιά της από τον ίδιο. Επίσης ζήτησε από τον πατέρα της να της στείλει έναν σύζυγο, ο οποίος θα αναλάμβανε και την διακυβέρνηση της Τραπεζούντας της. Η Ειρήνη με την υποστήριξη επιφανών οικογενειών (όπως των Αμυτζαράντων) προσπάθησε να εδραιώσει την εξουσία της, η αντίδραση όμως σε αυτές τις ενέργειες ήταν άμεση. Οι αντίπαλοι της Ειρήνης κατέλαβαν το συγκρότημα του μητροπολιτικού ναού του αγίου Ευγενίου (του πολιούχου της Τραπεζούντας) και ο ευνούχος Ιωάννης, που ήταν οπαδός της Ειρήνης και είχε ονομαστεί μέγας δουξ, επιτέθηκε με ισχυρές δυνάμεις εναντίον του εκκλησιαστικού συγκροτήματος. Το αποτέλεσμα ήταν να το καταστρέψει και να σκοτώσει τους αντιπάλους της Αυτοκράτειρας, που είχαν καταφύγει μέσα.

Αν και η συγκεκριμένη εξέγερση πνίγηκε στο αίμα, οι αντιδράσεις κατά της Παλαιολογίνας δεν έπαυσαν. Η κόρη τού Αλέξιου Β΄, η Άννα Αναχουτλού εγκατέλειψε τον μοναχικό βίο, που είχε ασπαστεί και κατέφυγε στα ορεινά εδάφη της Αυτοκρατορίας, όπου και ίδρυσε εστία αντιστάσεως.

 
Επάνω αριστερά υπάρχει η επιγραφή: "Ειρήνη Χριστού χάριτι, μήτηρ του ευσεβεστάτου βασιλέως κυρού Αλεξίου του Μεγάλου Κομνηνού".

Εξωτερική απειλή Επεξεργασία

Οι εμφύλια διαμάχη έδωσε την ευκαιρία στους Τουρκομάνους της Άμιδας (Ντιγιαρμπακίρ) να επιτεθούν δύο φορές στην Τραπεζούντα. Την πρώτη κατάφεραν να απωθήσουν την επίθεση, όμως τη δεύτερη οι απώλειες μεταξύ των αμάχων ήταν μεγάλες και το μεγαλύτερο μέρος της πόλης κάηκε. Τελικά η πόλη δεν καταλήφθηκε, παρ' όλη την καταστροφή που υπέστη.

Επιστροφή στην Κωνσταντινούπολη Επεξεργασία

Τελικά, η αντίθεση των Τραπεζούντιων, η καταστροφή της πόλης και η αντίσταση της Άννας ανάγκασαν την Ειρήνη να εγκαταλείψει την εξουσία στις 17 Ιουλίου 1341. Επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη, όπου δεν διασώζονται άλλες πληροφορίες για το πρόσωπό της στο εξής. Η Άννα Αναχουτλού έγινε αυτοκράτειρα της Τραπεζούντας (1341-42).

Οικογένεια Επεξεργασία

Παντρεύτηκε τον Βασίλειο Μέγα Κομνηνό αυτοκράτορα της Τραπεζούντας· δεν αποκτούσαν τέκνα. Ο Βασίλειος από την ερωμένη του Ειρήνη της Τραπεζούντας απέκτησε τέσσερα και το 1339 την νυμφεύτηκε σε δεύτερο γάμο. Επειδή ζούσε ακόμη η Ειρήνη Παλαιολογίνα, ο Βασίλειος θεωρήθηκε δίγαμος.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. p21913.htm#i219121. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
  2. 2,0 2,1 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.

Πηγές Επεξεργασία

  • Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Εκδοτική Αθηνών. Τόμος Θ'. Οι Αυτοκράτορες της Τραπεζούντας, σελ. 333. ISBN 960-213-105-5.
  • Η βιογραφία της (Αγγλικά).
Προηγούμενος
Βασίλειος Κομνηνός
Αυτοκράτειρα της Τραπεζούντας
1340 - 1341
Επόμενος
Άννα Κομνηνή