Εμφύλιος πόλεμος του Μπουρούντι

σύγκρουση εθνοτικών ομάδων στο Μπουρούντι

Ο εμφύλιος πόλεμος του Μπουρουντί ήταν ένοπλη σύγκρουση που διήρκεσε από το 1993 έως το 2006. Ο εμφύλιος πόλεμος ήταν το αποτέλεσμα της μακρόχρονης διαμάχης μεταξύ των εθνοτικών ομάδων Χούτου και Τούτσι στο Μπουρούντι. Η σύγκρουση άρχισε μετά τις πρώτες πολυκομματικές εκλογές στη χώρα μετά την ανεξαρτησία της από το Βέλγιο το 1962 και θεωρείται ότι τελείωσε επίσημα με την ορκωμοσία του Πιέρ Νκουρουνζιζά (Pierre Nkurunziza} τον Αύγουστο του 2005. Ο εκτιμώμενος αριθμός των νεκρών ανέρχεται στις 300.000[2].

Εμφύλιος πόλεμος του Μπουρουντί
Χρονολογία21 Οκτωβρίου 1993 – 15 Απριλίου 2006
ΤόποςΜπουρούντι, Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό
ΈκβασηΣυνθήκη ειρήνης (2005)
Αντιμαχόμενοι

Κυβερνητικές δυνάμεις:

  • Στρατός του Μπουρούντι

Σύμμαχοι:

Αποστολή του ΟΗΕ στο Μπουρούντι

Παραστρατιωτικές ομάδες Χούτου:

Απώλειες
Σύνολο: περίπου 300.000 νεκροί[1]

Επισκόπηση Επεξεργασία

Στις 21 Οκτωβρίου 1993, ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος του Μπουρούντι, ο Μελχιόρ Νταντάγιε (Melchior Ndadaye), δολοφονήθηκε από Τούτσι εξτρεμιστές[3]. Ως αποτέλεσμα της δολοφονίας ξέσπασε βία μεταξύ των δύο ομάδων, ενώ εκτιμάται ότι 50.000 έως 100.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους μέσα σε ένα χρόνο. Η έκθεση του ΟΗΕ 1996 για τη δολοφονία Νταντάγιε και τα επακόλουθά της κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «διαπράχθηκαν πράξεις γενοκτονίας εναντίον της μειονότητας των Τούτσι στο Μπουρούντι τον Οκτώβριο του 1993»[4]. Η έκθεση εμπλέκει επίσης ανώτερα στελέχη των Τούτσι που διοικούσαν τον στρατό του Μπουρούντι κατά τη δολοφονία. Στο Μπουρούντι, Τούτσι άμαχοι έγιναν στόχοι μαζικών δολοφονιών και γενοκτονιών που διοργανώθηκαν από το κράτος και από ένοπλες παραστρατιωτικές ομάδες πολιτοφυλακής (βλ Γενοκτονία του Μπουρούντι (1990-1994)). Ακολούθησε μακρύς εμφύλιος που στοίχισε τη ζωή σε χιλιάδες Χούτου και Τούτσι.

Η δολοφονία του Νταριαμιρά Επεξεργασία

Το 1994, ο διάδοχός του Νταντάγιε Σιπριάν Νταριαμιρά (Cyprien Ntaryamira) δολοφονήθηκε στο ίδιο αεροπορικό δυστύχημα με τον Πρόεδρο της Ρουάντα Ζουβενάλ Χαμπιαριμάνα (Juvenal Habyarimana)[5]. Η δολοφονία σηματοδότησε την έναρξη της γενοκτονίας στη Ρουάντα, ενώ στο Μπουρούντι, ο θάνατος του Νταριαμιρά επιδείνωσε την βία και την αναταραχή, αν και δεν υπήρξε γενική σφαγή. Την προεδρία ανέλαβε ο Σιλβέστρ Ντιμπαντουνγκανιά (Sylvestre Ntibantunganya) στις 8 Απριλίου, αλλά η εισροή εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων από τη Ρουάντα και οι δραστηριότητες των ενόπλων ομάδων των Χούτου και των Τούτσι αποσταθεροποίησαν περαιτέρω το καθεστώς.

Μετά τη δολοφονία του Νταριαμιρά η Προεδρία των Χούτου και η στρατιωτική αρχή των Τούτσι λειτούργησαν στο πλαίσιο ενός πολιτικού συστήματος καταμερισμού της εξουσίας μέχρι το 1996, όταν ο Τούτσι Πιέρ Μπουγιογιά (Pierre Buyoya) αντικατέστησε τον Χούτου πρόεδρο με πραξικόπημα. Αντάρτες Χούτου σκότωσαν περίπου 300 Τούτσι στις 20 Ιουλίου 1996[6], και στρατιώτες σκότωσαν τουλάχιστον 126 πρόσφυγες Χούτου στις 5 Ιανουαρίου 1997[7]. Το 1998 ο Μπουγιογιά και η αντιπολίτευση κατέληξαν σε συμφωνία για την υπογραφή ενός μεταβατικού συντάγματος και ο Μπουγιογιά ορκίστηκε πρόεδρος. Οι ειρηνευτικές συνομιλίες Αρούσα ξεκίνησαν στις 15 Ιουνίου του 1998[8].

Ο εμφύλιος πόλεμος συνέχισε, παρά τις προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας για να συγκληθεί ειρηνευτική διαδικασία. Οι συνομιλίες για κατάπαυση του πυρός έγιναν στην Τανζανία το 2000, υπό την προεδρία του Νέλσον Μαντέλα. Επιτεύχθηκε συμφωνία η οποία καθόριζε μεταβατική κυβέρνηση, με εναλλαγή της προεδρίας και της αντιπροεδρίας 18 μήνες, στην από κοινού διακυβέρνηση μεταξύ των Χούτου και των Τούτσι. Ενώ η κυβέρνηση και τρεις ομάδες Τούτσι υπέγραψαν τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, δύο κύριες επαναστατικές ομάδες Χούτου αρνήθηκαν να συμμετάσχουν και οι μάχες συνεχίστηκαν. Οι συνομιλίες έκλεισαν με μικρή πρόοδο που σημειώθηκε στις 30 Νοεμβρίου του 2000[9]. Στη συνέχεια 20 Τούτσι και μία Βρετανίδα έχασαν τη ζωή τους στις 28 Δεκεμβρίου 2000, στη σφαγή του Titanic Express.

Στις 18 Απριλίου του 2001 απέτυχε απόπειρα πραξικοπήματος[10]. Η μεταβατική κυβέρνηση ορίστηκε τον Οκτώβριο του 2001. Ωστόσο, στις 9 Νοεμβρίου 2001 απήχθησαν 300 αγόρια από το Museuma College[11]. Οι κύριες ομάδες ανταρτών Χούτου συνέχισαν να αρνούνται την κατάπαυση του πυρός με αποτέλεσμα 500 αντάρτες να σκοτωθούν κατά την επίθεσή τους εναντίον του στρατού των Τούτσι στις 25 Δεκεμβρίου 2001[12]. Οι απώλειες είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση των συγκρούσεων για αρκετούς μήνες. Στις 9 Σεπτεμβρίου του 2002 η σφαγή του Ιτάμπα άφησε εκατοντάδες άοπλους αμάχους νεκρούς[13] .

Η προεδρία του Νταγιζεγιέ Επεξεργασία

Στις 9 Απριλίου του 2003 τέθηκαν σε λειτουργία τα κεντρικά γραφεία της δύναμης της Αποστολής της Αφρικανικής Ένωσης στο Μπουρούντι στην Μπουζουμπούρα υπό τον υποστράτηγο Σίφο Μπίντα (Sipho Binda) της Νότιας Αφρικής. Στις 18 Οκτωβρίου του 2003 ανακοινώθηκε ότι η αποστολή έφθασε σε πλήρη δύναμη με 1.483 Νοτιοαφρικανούς, 820 Αιθίοπες και 232 προσωπικό από τη Μοζαμβίκη[14].

Τον Ιούλιο του 2003 επίθεση των ανταρτών στην Μπουζουμπούρα άφησε πίσω της 300 νεκρούς και 15.000 εκτοπισμένους[15]. Επίσης, τον Ιούλιο ανέλαβε πρόεδρος της μεταβατικής κυβέρνησης ο Χούτου Ντομιτιέν Νταγιζεγιέ (Domitien Ndayizeye) και ο Μπουγιογιά παραιτήθηκε. Μαζί με τη βασική ομάδα ανταρτών Χούτου, το Εθνικό Συμβούλιο για την Άμυνα της Δημοκρατίας-Δυνάμεις για την υπεράσπιση της δημοκρατίας (FDD), ο πρόεδρος Νταγιζεγιέ υπέγραψε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη σύνοδο κορυφής των Αφρικανών ηγετών στην Τανζανία, τον Νοέμβριο του 2003. Στο πλαίσιο της συμφωνίας η FDD έγινε πολιτικό κόμμα και αποφασίστηκε να ενσωματωθούν οι αντάρτες Χούτου, στις Τούτσι ένοπλες δυνάμεις. Στις 29 Δεκεμβρίου 2003 δολοφονήθηκε ο νούντσιος Μίκαελ Κούρτνι (Michael Courtney), παπικός αντιπρόσωπος για την χώρα.

Η καταστροφή συνέβη το 2004, όταν η ομάδα ανταρτών Χούτου, Δυνάμεις Εθνικής Απελευθέρωσης (FNL) ανέλαβαν την ευθύνη για τη δολοφονία 160 Τούτσι προσφύγων του Κονγκό σε ένα καταυλισμό των Ηνωμένων Εθνών στο Γκατούμπα κοντά στα σύνορα του Κονγκό με το Μπουρούντι. Την επίθεση καταδίκασε έντονα το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, εκδηλώνοντας την οργή του για το γεγονός ότι «τα περισσότερα από τα θύματα ήταν γυναίκες, παιδιά και βρέφη που πυροβολήθηκαν και σκοτώθηκαν, ενώ κάηκαν τα καταφύγια τους»[16]. Το Συμβούλιο συγκάλεσε ο ύπατος απεσταλμένος του ΟΗΕ στο Μπουρούντι για να ερευνήσει το περιστατικό με έναν εκπρόσωπο του ΟΗΕ από το Κονγκό, ένα βήμα που ενίσχυσε την περαιτέρω παρέμβαση του ΟΗΕ στον εμφύλιο πόλεμο του Μπουρούντι. Λίγους μήνες αργότερα, τον Δεκέμβριο, ο ΟΗΕ και κυβερνητικές δυνάμεις άρχισαν να αφοπλίζουν χιλιάδες στρατιώτες του Μπουρούντι και πρώην αντάρτες.

Ειρηνευτική διαδικασία Επεξεργασία

Το 2005 ακολούθησαν πολλές εξελίξεις στην ειρηνευτική διαδικασία. Ο πρόεδρος υπέγραψε νόμο τον Ιανουάριο του 2005 για τη δημιουργία νέου εθνικού στρατού, αποτελούμενου από στρατιωτικές δυνάμεις των Τούτσι και όλες τις ομάδες ανταρτών Χούτου, εκτός από μία. Το Σύνταγμα εγκρίθηκε από τους ψηφοφόρους σε δημοψήφισμα, σηματοδοτώντας την πρώτη φορά που επαναλήφθηκαν από το 1994. Εκλογές έγιναν και πάλι τον Ιούλιο κατά τη διάρκεια των βουλευτικών εκλογών, που είχαν αναβληθεί από το Νοέμβριο του 2004[17], με την οποία «η κυβέρνηση του Μπουρούντι και η Ανεξάρτητη Εθνική Εκλογική Επιτροπή διεξήγαγαν εκλογές, σε ατμόσφαιρα ειρήνης και ασφαλείας»[18]. Η FDD κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές. Αρκετούς μήνες αργότερα εξελέγη πρόεδρος ο Πιέρ Νκουρουνζιζά από την ομάδα των Χούτου FDD.

Μετά από 12 χρόνια απαγόρευσης της κυκλοφορίας από τα μεσάνυχτα μέχρι την αυγή, οι πολίτες του Μπουρούντι ήταν ελεύθεροι να μείνουν έξω έως αργά, όταν έγινε άρση της απαγόρευσης της κυκλοφορίας στις 15 Απριλίου 2006, για πρώτη φορά από το 1993[19]. Οι ελπίδες για την σταθεροποίηση της ειρήνης αυξήθηκαν μετά την υπογραφή εκεχειρίας από τις Δυνάμεις Εθνικής Απελευθέρωσης (FNL) στην Τανζανία «σταθεροποιώντας το τέλος της 12ετούς εμφυλίου πολέμου»[20][21].

Παραπομπές σημειώσεις Επεξεργασία

  1. «Heavy shelling in Burundi capital». BBC News. April 18, 2008. http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/7354005.stm. Ανακτήθηκε στις April 27, 2010. 
  2. «Heavy shelling in Burundi capital». BBC News. April 18, 2008. http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/7354005.stm. Ανακτήθηκε στις April 27, 2010. 
  3. «World IN BRIEF : BURUNDI : Thousands Killed After Abortive Coup». Los Angeles Times. Los Angeles Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2015. 
  4. «Part V: Recommendations - II. Genocide» (PDF). International Commission of Inquiry for Burundi. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 16 Ιουλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2009. 
  5. Raymond Bonner (November 12, 1994). «Unsolved Rwanda Mystery: The President's Plane Crash». The New York Times. http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9C0DE3DC1631F931A25752C1A962958260&sec=&spon=&pagewanted=3. Ανακτήθηκε στις 2008-01-01. 
  6. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιουνίου 2010. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2016. 
  7. «Burundi Army Admits It Killed 126 Hutu Refugees». The New York Times. January 12, 1997. http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9C01E0DF1238F931A25752C0A961958260&n=Top%2FNews%2FWorld%2FCountries%20and%20Territories%2FBurundi. Ανακτήθηκε στις April 27, 2010. 
  8. «IRIN Update 437 for 13-15 June 98.6.15». Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2014. 
  9. «Burundi peace talks close with little progress». CNN. November 30, 2000. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-06-22. https://web.archive.org/web/20110622093649/http://archives.cnn.com/2000/WORLD/africa/11/30/burundi.peace.reut/. Ανακτήθηκε στις April 27, 2010. 
  10. «Burundi coup attempt falters, army says». CNN. April 18, 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-04-12. https://web.archive.org/web/20080412100708/http://archives.cnn.com/2001/WORLD/africa/04/18/burundi.unrest.03/. Ανακτήθηκε στις April 27, 2010. 
  11. «300 boys kidnapped in Burundi». CNN. November 9, 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-09-02. https://web.archive.org/web/20070902044514/http://archives.cnn.com/2001/WORLD/africa/11/09/burundi.kidnapping/. Ανακτήθηκε στις April 27, 2010. 
  12. «Burundi army 'kills 500 rebels'». BBC News. December 25, 2001. http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/1728305.stm. Ανακτήθηκε στις April 27, 2010. 
  13. [1] Αρχειοθετήθηκε 2004-09-12 στο Wayback Machine. Αρχειοθετήθηκε Νοέμβριος 26, 2006 στη Wayback Machine του Internet Archive
  14. Helmoed-Romer Heitman, 'Burundi mission at full strength,' Jane's Defence Weekly, 29 October 2003, 16
  15. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Νοεμβρίου 2005. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2016. 
  16. «U.N. Demands Justice After Massacre of 150 Refugees in Burundi». The New York Times. 2004-08-16. http://www.nytimes.com/2004/08/16/world/un-demands-justice-after-massacre-of-150-refugees-in-burundi.html. Ανακτήθηκε στις 2009-06-29. 
  17. «Burundi peace poll postponed». BBC News. 2004-10-15. http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/3747190.stm. Ανακτήθηκε στις 2009-06-29. 
  18. «Burundi Civil War». Global Security. 11 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2012. 
  19. Lacey, Marc (2006-04-15). «Burundi: Curfew Lifted After 13 Years». The New York Times. http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9C01EED8163FF936A25757C0A9609C8B63. Ανακτήθηκε στις 2010-04-27. 
  20. «Burundi Rebel Group Expected to Disarm». The New York Times. 2004-08-16. http://www.nytimes.com/2006/09/12/world/africa/12burundi.html. Ανακτήθηκε στις 2006-09-10. 
  21. John Pike. «BURUNDI: Last rebel group signs cease-fire with government». Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2014. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία