Εξεγέρσεις των γκέτο
Οι εξεγέρσεις των γκέτο κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ήταν μια σειρά από ένοπλες εξεγέρσεις εναντίον του καθεστώτος της ναζιστικής Γερμανίας μεταξύ 1941 και 1943 στα νεοσυσταθέντα εβραϊκά γκέτο σε όλη την ναζιστική Ευρώπη. Μετά τη γερμανική και σοβιετική εισβολή στην Πολωνία το Σεπτέμβριο του 1939, οι Πολωνοεβραίοι είχαν στοχευθεί από την αρχή. Μέσα σε λίγους μήνες στην κατεχόμενη Πολωνία, οι Γερμανοί δημιούργησαν εκατοντάδες γκέτο στα οποία ανάγκασαν τους Εβραίους να ζήσουν. Τα νέα γκέτο αποτελούσαν μέρος της γερμανικής επίσημης πολιτικής για την απομάκρυνση των Εβραίων από τη δημόσια ζωή με σκοπό την οικονομική εκμετάλλευση.[1] Ο συνδυασμός υπερβολικού αριθμού κρατουμένων, ανθυγιεινών συνθηκών και έλλειψης τροφής οδήγησε σε υψηλό ποσοστό θανάτου μεταξύ αυτών.[2] Στις περισσότερες πόλεις τα εβραϊκά υπόγεια κινήματα αντίστασης αναπτύχθηκαν σχεδόν αμέσως, αν και η γκετοποίηση περιόρισε σοβαρά την πρόσβασή τους σε πόρους.[3]
Οι μαχητές των γκέτο πήραν τα όπλα κατά τη διάρκεια της πιο θανατηφόρας φάσης του Ολοκαυτώματος, γνωστή ως Επιχείρηση Ράινχαρντ (ξεκίνησε το 1942), ενάντια στα σχέδια των Ναζί να απελάσουν όλους τους κρατούμενους - άνδρες, γυναίκες και παιδιά - σε στρατόπεδα, με σκοπό τη μαζική εξόντωσή τους.[3]
Ιστορία Επεξεργασία
Η ένοπλη αντίσταση προσφέρθηκε σε περισσότερες από 100 τοποθεσίες και στις δύο πλευρές των πολωνικών-σοβιετικών συνόρων του 1939, συντριπτικά στην ανατολική Πολωνία.[4][5] Μερικές από αυτές τις εξεγέρσεις ήταν πιο μαζικές και οργανωμένες, ενώ άλλες ήταν μικρές και αυθόρμητες. Οι πιο γνωστές και μεγαλύτερες από όλες τις εξεγέρσεις των Εβραίων κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος πραγματοποιήθηκαν στο Γκέτο της Βαρσοβίας μεταξύ 19 Απριλίου και 16 Μαΐου 1943[6] και στο Μπιαουίστοκ τον Αύγουστο. Κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του Γκέτο της Βαρσοβίας, 56.065 Εβραίοι είτε σκοτώθηκαν επί τόπου είτε συνελήφθησαν και μεταφέρθηκαν με τρένα του Ολοκαυτώματος σε στρατόπεδα εξόντωσης πριν το Γκέτο καταστραφεί.[7][8] Στο Γκέτο του Μπιαουίστοκ, μετά από απελάσεις στις οποίες 10.000 Εβραίοι οδηγήθηκαν στα τρένα του Ολοκαυτώματος και άλλα 2.000 δολοφονήθηκαν τοπικά, η υπόγεια αντίσταση του γκέτο πραγματοποίησε εξέγερση με αποτέλεσμα τον αποκλεισμό του γκέτο που διήρκεσε για έναν ολόκληρο μήνα.[9] Υπήρξαν και άλλες τέτοιες εξεγέρσεις που οδήγησαν στη ολοκληρωτική πυρπόληση των γκέτο, όπως στην Κολομίγια (τώρα στην Ουκρανία)[10] και μαζικοί πυροβολισμοί γυναικών και παιδιών, όπως στο Μίζοτς.[11][12]
Επιλεγμένες εξεγέρσεις των γκέτο κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος Επεξεργασία
Οι εξεγέρσεις ξέσπασαν σε 5 μεγάλες πόλεις, 45 επαρχιακές πόλεις, 5 μεγάλα στρατόπεδα συγκέντρωσης και εξόντωσης, καθώς και σε τουλάχιστον 18 στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας.[13] Περιλαμβάνονται αξιοσημείωτες εξεγέρσεις των γκέτο:[14]
- Εξέγερση του Γκέτο της Λάχβα: 3 Σεπτεμβρίου 1942
- Εξέγερση του Γκέτο του Μίζοτς: 14 Οκτωβρίου 1942
- Εξέγερση του Γκέτο του Μινσκ Μαζοβιέτσκι: 10 Ιανουαρίου 1943
- Εξέγερση του Γκέτο της Βαρσοβίας: 19 Απριλίου - 16 Μαΐου 1943, που οργανώθηκε από την Εβραϊκή Οργάνωση Μάχης και την Εβραϊκή Στρατιωτική Ένωση
- Εξέγερση του Γκέτο της Τσενστοχόβα:25-30 Ιουνίου 1943
- Εξέγερση του Γκέτο του Μπέντζιν, γνωστή και ως εξέγερση στο Γκέτο του Μπέντζιν-Σοσνόβιετς: 3 Αυγούστου 1943
- Εξέγερση του Γκέτο του Μπιαουίστοκ: 16-17 Αυγούστου 1943, που διοργανώθηκε από την Αντιφασιστική Στρατιωτική Οργάνωση
Σε κάποιο βαθμό, η τελική εκκαθάριση άλλων Γκέτο αντιμετωπίστηκε επίσης με ένοπλη εξέγερση:
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Βολφ Γκρούνερ (2006), Jewish Forced Labor Under the Nazis: Economic Needs and Racial Aims, 1938-1944, Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, σελ. 249–250, ISBN 0521838754, https://books.google.ca/books?id=DJqIqwj_P70C&q=1940+forced-labor+700%2C000
- ↑ Μάρεκ Έντελμαν. «The Ghetto Fights». The Warsaw Ghetto: The 45th Anniversary of the Uprising. Λογοτεχνία του Ολοκαυτώματος στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2013.
- ↑ 3,0 3,1 «Resistance in Ghettos». Jewish Uprisings in Ghettos and Camps, 1941–1944. Εγκυκλοπαίδεια του Ολοκαυτώματος. 10 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2014.
- ↑ Σμούελ Κρακόφσκι (2010), Armed Resistance, YIVO, http://www.yivoencyclopedia.org/article.aspx/Armed_Resistance
- ↑ «Jewish Resistance». Μουσείο Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Ηνωμένων Πολιτειών. 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2014.
- ↑ «April–May 1943, Warsaw Ghetto Uprising». Timeline of Events. Μουσείο Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Ηνωμένων Πολιτειών. 2013. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2014.
- ↑ «World War II: Warsaw Ghetto Uprising». Αρχική έκδοση του περιοδικού World War II. 12 Ιουνίου 2006. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2014.
Δείτε επίσης: Αναφορά Στρόοπ για συμπληρωματικά στοιχεία.
- ↑ Μάρτσιν Βίλτσεκ (19 Απριλίου 2011). «A Somber Anniversary». ZSSEDU. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2014.
- ↑ Σάρα Μπέντερ (2008). The Jews of Bialystok During World War II and the Holocaust. UPNE. σελίδες 253–263. ISBN 1584657294.
- ↑ «Warsaw Ghetto Uprising». Εγκυκλοπαίδεια του Ολοκαυτώματος. Μουσείο Μνήμης του Ολοκαυτώματος, Ουάσινγκτον. 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2014.
- ↑ Εύα Νούσμπαουμ Σαμουράι, Κάρολς Ντ. Σουλζ, Daily Life During the Holocaust, σελ. 124. (ISBN 0313353093).
- ↑ Photographs of the Mizocz shootings Αρχειοθετήθηκε 2012-08-17 στο Wayback Machine. στη συλλογή του Μουσείου Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Ηνωμένων Πολιτειών (No. 17876, 17877, 17878, 17879). Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ Μουσείο Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Ηνωμένων Πολιτειών, Resistance during the Holocaust, The Miles Lerman Center for the Study of Jewish Resistance, σελ. 6 από 56 στο τρέχον έγγραφο, https://www.ushmm.org/m/pdfs/20000831-resistance-bklt.pdf.
- ↑ «Map of the Jewish uprisings in World War II» (αρχείο PDF, άμεσο κατέβασμα 169 KB). Γιαντ Βασέμ. 2013. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2014.
Πηγές Επεξεργασία
- Εβραϊκή ένοπλη αντίσταση και εξεγέρσεις στον ιστότοπο του Γιαντ Βασέμ. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2014.
- JTA (7 Μαρτίου 1943). «58,000 Jews Executed by Nazis in Kolomyja; Thousands Burned Alive». Archive. Jewish Telegraphic Agency.
A few hundred Jews remained in their ghetto hideouts. In order to make certain that not a single one of them would remain alive, the chief of the Gestapo ordered the ghetto burnt down to the ground, thus finishing the process of making Kolomyja “completely judenrein.”