Επί του Βασιλικού Οίκου και επί των Εξωτερικών Υποθέσεων Γραμματεία της Επικράτειας

Το πρώτο Υπουργείο Εξωτερικών (εκπροσώπηση του Βασιλέα στο εξωτερικό) του Ελληνικού Βασιλείου (19ος αι.)

Η «Επί του Βασιλικού Οίκου και επί των Εξωτερικών Υποθέσεων Γραμματεία της Επικράτειας» (το σημερινό Υπουργείο Εξωτερικών), (Απρίλιος 1833 - Ιούνιος 1846) δημιουργήθηκε τον Απρίλιο του 1833 [1], μετά την έλευση του πρώτου Βασιλιά της Ελλάδας, του Όθωνα, και όταν τη διοίκηση του κράτους είχε αναλάβει η Αντιβασιλεία Όθωνα.
Η «Επί του Βασιλικού Οίκου και επί των Εξωτερικών Υποθέσεων Γραμματεία της Επικράτειας» μετονομάστηκε το 1846 σε Υπουργείον επί του Βασιλικού Οίκου και επί των Εξωτερικών.

Πρώτος «Γραμματέας Επί του Βασιλικού Οίκου και επί των Εξωτερικών Υποθέσεων» του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, διορίστηκε στις 6 Απριλίου 1833 ο Σπυρίδων Τρικούπης. [2]

Αποστολή και αρμοδιότητες Επεξεργασία

Οι αποστολή και οι αρμοδιότητες της Γραμματείας ήταν [3]

  • Η διατήρησις των δικαιωμάτων και συμφερόντων του Βασιλείου καθ’ όλας τας εξωτερικάς σχέσεις του, η φροντίς περί όλων των διαπραγματεύσεων και ανταποκρίσεων με εξωτερικάς Κυβερνήσεις και με τους παρά τη Βασιλική Ελληνική Κυβερνήσει διαπιστωμένους διπλωματικούς Πράκτορας των ξένων Δυνάμεων, η καθοδήγησις των εις τας ξένας επικρατείας Ελληνικών Πρέσβεων και Προξένων, η μετ’ αυτών αλληλογραφία και εκπεραίωσις, διατήρησις και εκτέλεσις όλων των συνθηκών με τας ξένας Δυνάμεις,
  • Ο επί του Βασιλικού Οίκου και των Εξωτερικών Γραμματεύς κρατεί την δημοσίαν αλληλογραφίαν του Βασιλέως με τους ξένους Βασιλείς και Κυβερνήσει
  • Όλα τα αναγόμενα εις τας οικειακάς συνθήκας και εις τα ιδιαίτερα ηγεμονικά δικαιώματα του Βασιλικού Οίκου,
  • Η διαφρόντησις των υποθέσεων των υπηκόων της Ελλάδος εις τας ξένας επικρατείας και παρά ταις ξέναις Δυνάμεσιν. Ως προς τούτο είναι προ πάντων χρέος της επί του Βσιλικού Οίκου και των Εξωτερικών Γραμματείας να φροντίζη να παραλαμβάνη από την Αυλή του Πάπα τας όσας οι Καθολικού Δόγματος υπήκοοι της Ελλάδος ήθελαν ζητήσει εκκλησιαστικάς αδείας,
  • Δια της αυτής Γραμματείας κρατείται η αλληλογραφία μετά της Παπικής Αυλής ή των Αρχών και Πρακτόρων αυτής και του Καθολικού Ιερατείου του τόπου: ο Γραμματεύς χρεωστεί να αποφεύγη πάσαν κατά τούτο αναβολήν και παράνομον εμπόδισιν επί ιδία αυτού ευθύνη,
  • Η έκδοσις και επικύρωσις των διά τας ξένας επικρατείας διαβατηρίων, καθώς και η επικύρωσις των δια τα εκτός Επικρατείας διωρισμένων εγγράφων,
  • Η μετά προλαβούσαν συγκατάθεσιν του Βασιλέως έκδοσις των αδειών, δια των οποίων επιτρέπεταί τινι να εμβή εις ξένην στρατιωτικήν ή πολιτικήν υπηρεσίαν, να δεχθή ξένα διάσημα (τάγματα, ordres), άλλας διαβραβεύσεις, ή ξένας συντάξεις (pension),
  • Αι μεταναστεύσεις και εξαγωγαί της περιουσίας,
  • Αι περί της πολιτογραφήσεως αιτήσεις,
  • Τα περί των διασήμων (ταγμάτων, ordres),
  • Η επιστασία και η ανωτάτη διεύθυνσις των αρχείων του Βασιλικού Οίκου και της Επικρατείας.

Οργάνωση Επεξεργασία

Κατά τη δημιουργία του, το προσωπικό της Γραμματείας απαρτιζόταν από :

  • τον Γραμματέα της Επικράτειας του Βασιλικού Οίκου και των Εξωτερικών Υποθέσεων
  • τρεις γραμματείς
  • έναν γραφέα
  • και έναν κλητήρα

Με την μεταφορά της πρωτεύουσας του νεοσύστατου Βασιλείου στην Αθήνα, η «Γραμματεία» εγκαταστάθηκε στην οδό Ντέκα, (πάροδος της οδού Μητροπόλεως) και ήδη το 1837 το προσωπικό αποτελούνταν από

  • 1 Υπουργικό σύμβουλο
  • 3 υπουργικούς παρέδρους
  • 3 υπουργικούς γραμματείς β΄τάξεως
  • 1 λογιστή
  • 2 ακολούθους και
  • 2 γραφείς

ενώ μόνιμα εγκαταστημένες στην Αθήνα ήταν οι πρεσβείες της Αυστριακής Αυτοκρατορίας, του Ηνωμένου Βασιλείου της Σβεκίας, του Βασιλείου της Ισπανίας, Βασιλείου της Νεάπολης, του Βασίλειο της Σαρδηνίας, της Μεγάλης Βρεττανίας, της Ρωσίας, της Βαυαρίας, του Βασιλείου της Γαλλίας, Πρωσίας, Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, της Ολλανδίας, της Σαξωνίας και της Δανίας.[4]


Με τον νόμο της 3ης Ιουνίου του 1846, καταργήθηκε ο όρος Γραμματεία και στη θέση του μπήκε ο σημερινός όρος Υπουργείο, έτσι ο επίσημος τίτλος άλλαξε σε Υπουργείο επί του Βασιλικού Οίκου και των Εξωτερικών.

Επί του Βασιλικού Οίκου και των Εξωτερικών Υποθέσεων Γραμματείς της Επικράτειας Επεξεργασία

Όνομα Έναρξη - Λήθη θητείας Κυβέρνηση
Σπυρίδων Τρικούπης   3 Απριλίου -12 Οκτωβρίου 1833 Κυβέρνηση Σπυρίδωνος Τρικούπη Απριλίου 1833
Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος   12 Οκτωβρίου 1833 - 13 Μαΐου 1834 Κυβέρνηση Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου 1833
Ιάκωβος Ρίζος Νερουλός   13 Μαΐου 1834 - 2 Φεβρουαρίου 1837 Κυβέρνηση Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου 1833 - Κυβέρνηση Ιωάννη Κωλέττη 1834 - Κυβέρνηση Άρμανσπεργκ 1835
Ιγνάτιος φον Ρούντχαρτ   2 Φεβρουαρίου 1837 - 8 Δεκεμβρίου 1837 Κυβέρνηση Ιγνάτιου φον Ρούντχαρτ 1837
Κωνσταντίνος Ζωγράφος   8 Δεκεμβρίου 1837 - 16 Μαΐου 1840 Κυβέρνηση Όθωνος 1837
Ανδρόνικος Πάικος   16 Μαΐου 1840 - 10 Φεβρουαρίου 1841 Κυβέρνηση Όθωνος 1837
Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος   10 Φεβρουαρίου 1841 - 24 Ιουνίου 1841 Κυβέρνηση Όθωνος 1837
Δημήτριος Χρηστίδης   24 Ιουνίου 1841 - 10 Αυγούστου 1841 Κυβέρνηση Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου 1841
Ιάκωβος Ρίζος Νερουλός   10 Αυγούστου 1841 - 3 Σεπτεμβρίου 1843 Κυβέρνηση Όθωνος 1841
Ανδρέας Π. Μεταξάς   3 Σεπτεμβρίου 1843 - 12 Φεβρουαρίου 1844 Κυβέρνηση Ανδρέα Μεταξά 1843
Δρόσος Μανσόλας   12 Φεβρουαρίου 1844 - 30 Μαρτίου 1844 Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Κανάρη 1844
Σπυρίδων Τρικούπης   30 Μαρτίου 1844 - 4 Αυγούστου 1844 Κυβέρνηση Μαυροκορδάτου 1844
Ιωάννης Κωλέττης   6 Αυγούστου 1844 - 2 Νοεμβρίου 1846 Κυβέρνηση Ιωάννη Κωλέττη 1844

Πηγές Επεξεργασία

  • «Το Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος :Οι Ελληνικοί Κώδικες μετά των τροποποιούντων αυτών νεωτέρων Νόμων και Β. Διαταγμάτων οις προσετέθησαν» του Προέδρου του Αρείου Πάγου, Γεωργίου Α. Ράλλη, Αθήνα, 1856 [3]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ΦΕΚ Α13 / 1833
  2. ΦΕΚ Α12/1833
  3. [1], σελ. 1304
  4. «Εφετηρίς του Βασιλείου της Ελλάδος δια το έτος 1837», παρά του ιατρού Α. Ι. Κλάδου, [2]