Βικιπαίδεια

Επιχείρηση Κράκαου

Η Επιχείρηση Κράκαου (γερμανικά: Sonderaktion Krakau) ήταν γερμανική επιχείρηση εναντίον καθηγητών και ακαδημαϊκών του Γιαγκιελόνιου Πανεπιστημίου και άλλων πανεπιστημίων στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς Κρακοβία της Πολωνίας, στην αρχή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.[1] Πραγματοποιήθηκε ως μέρος του πολύ ευρύτερου σχεδίου δράσης, του Ιντελιγκέντσακτιον, για την εξάλειψη της πολωνικής πνευματικής ελίτ, ειδικά σε εκείνα τα κέντρα (όπως η Κρακοβία) που προορίζονταν από τους Γερμανούς να γίνουν πολιτιστικά γερμανικά.

Επιχείρηση Κράκαου
Sonderaktion Krakau
Κύρια είσοδος στο Collegium Novum του Γιαγκιελόνιου Πανεπιστημίου στην Κρακοβία. Τοποθεσία της Επιχείρησης Κράκαου
ΤοποθεσίαΚρακοβία, Γερμανοκρατούμενη Πολωνία
Στόχος184 ακαδημαϊκοί, μεταξύ των οποίων 105 καθηγητές και 33 λέκτορες από το Γιαγκιελόνιο Πανεπιστήμιο, 34 καθηγητές από το Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας της Κρακοβίας, 4 από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Κρακοβίας, 4 από τα πανεπιστήμια του Λούμπλιν και του Βίλνο, και άλλοι
Σημειώσειςμέρος του Ιντελιγκέντσακτιον

Δεν είναι σαφές εάν η Επιχείρηση Κράκαου ήταν η πραγματική γερμανική κωδική ονομασία. Ο λόγος της κράτησης γνωστοποιήθηκε στους καθηγητές στο στρατόπεδο συγκέντρωσης.[2]

Πορεία της επιχείρησης Επεξεργασία

 
Η παγίδα αίθουσα διαλέξεων 56 του Γιαγκιελόνιου Πανεπιστημίου

Αμέσως μετά την εγκαθίδρυση της γερμανικής κατοχής της Πολωνίας, μετά την εισβολή στην Πολωνία, στις 19 Οκτωβρίου 1939, η Σύγκλητος του Γιαγκιελόνιου Πανεπιστημίου αποφάσισε να ανοίξει το πανεπιστήμιο για μια νέα ακαδημαϊκή χρονιά, η οποία επρόκειτο να ξεκινήσει στις 13 Νοεμβρίου.[3] Η απόφαση αυτή κοινοποιήθηκε στις γερμανικές αρχές κατοχής, οι οποίες δεν εξέφρασαν αντιρρήσεις.[3] Ωστόσο, στις 3 Νοεμβρίου, ο αρχηγός της Γκεστάπο στην Κρακοβία, ο SS-Obersturmbannführer Μπρούνο Μύλερ, διέταξε τον πρύτανη Γιαγκιελόνιου Πανεπιστημίου, καθηγητή Ταντέους Λερ-Σπουαβίνσκι να απαιτήσει από όλους τους καθηγητές να παρακολουθήσουν τη διάλεξή του σχετικά με τα γερμανικά σχέδια για την πολωνική εκπαίδευση. Ο πρύτανης συμφώνησε και έστειλε μια πρόσκληση σε όλο το πανεπιστήμιο για μια συνάντηση προγραμματισμένη στο κτίριο του διοικητικού κέντρου στο Collegium Novum. Στις 6 Νοεμβρίου 1939, στην αίθουσα διαλέξεων αρ. 66 (επί του παρόντος αρ. 56[4]) το μεσημέρι, συγκεντρώθηκαν όλοι οι ακαδημαϊκοί και οι καλεσμένοι τους. Μεταξύ αυτών, 105 καθηγητές και 33 λέκτορες από το Γιαγκιελόνιο Πανεπιστήμιο, 4 από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο και 4 από το Λούμπλιν και το Βίλνο.[5][6] Υπήρχαν επίσης 34 καθηγητές και ιατροί από το Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας,[5] οι οποίοι δεν σκόπευαν να ξεκινήσουν το ακαδημαϊκό έτος και παρακολούθησαν τη δική τους συνάντηση σε διαφορετική αίθουσα.[7]

Οι ακαδημαϊκοί γέμισαν την αίθουσα αλλά δε δόθηκε διάλεξη για την εκπαίδευση. Αντίθετα, ο Μύλερ τους είπε ότι το πανεπιστήμιο δεν είχε άδεια να ξεκινήσει μια νέα ακαδημαϊκή χρονιά και ότι οι Πολωνοί ήταν εχθρικοί απέναντι στη γερμανική επιστήμη και ενήργησαν κακοπροαίρετα. Συνελήφθησαν επ΄ αυτοφώρω από ένοπλους αστυνομικούς και οδηγήθηκαν έξω. Μερικοί ανώτεροι καθηγητές δέχθηκαν κλωτσιές και χαστουκίστηκαν στο πρόσωπο (Στανίσουαφ Έστραϊχερ) και χτυπήθηκαν με τα κοντάκια. Συνελήφθησαν επίσης 13–15 επιπλέον υπάλληλοι του πανεπιστημίου και φοιτητές που βρίσκονταν στο χώρο, καθώς και ο Πρόεδρος της Κρακοβίας, Δρ Στανίσουαφ Κλιμέτσκι, ο οποίος συνελήφθη στο σπίτι του εκείνο το απόγευμα.[6]

Και τα 184 άτομα μεταφέρθηκαν πρώτα στη φυλακή στην οδό Μοντελούπιχ,[5] μετά σε στρατώνες στη Μαζοβιέτσκα και — τρεις ημέρες αργότερα — σε ένα κέντρο κράτησης στο Μπρέσλαου της Γερμανίας (τώρα Βρότσουαφ, Πολωνία), όπου πέρασαν 18 ημέρες χωρισμένοι σε δύο εγκαταστάσεις φυλακών: το κέντρο κράτησης (Untersuchungsgefängnis, στην οδό Σφιεμπότσκα 1) και το σωφρονιστικό συγκρότημα Strafgefängnis στην Κλετσκόφσκα 35. Η Γκεστάπο ήταν απροετοίμαστη για μια τόσο μεγάλη μεταφορά κρατουμένων και περίμεναν άδεια για να σταλθούν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπούχενβαλντ. Ωστόσο, αυτό ήταν πλήρως γεμάτο και έτσι, στις 27 Νοεμβρίου 1939, τη νύχτα, φορτώθηκαν σε ένα τρένο για το στρατόπεδο συγκέντρωσης Ζάξενχαουζεν, που βρισκόταν στην άλλη πλευρά του Βερολίνου,[8] και τον Μάρτιο του 1940, στάλθηκαν περαιτέρω στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Νταχάου, κοντά στο Μόναχο, μετά την άφιξη μιας νέας παρτίδας νεότερων ακαδημαϊκών που συνελήφθησαν.[6]

Απελευθέρωση Επεξεργασία

Μετά από έντονες διεθνείς διαμαρτυρίες επιφανών Ιταλών, συμπεριλαμβανομένου του Μπενίτο Μουσολίνι και του Βατικανού,[9] 101 καθηγητές ηλικίας άνω των 40 ετών αφέθηκαν ελεύθεροι από το Sachsenhausen στις 8 Φεβρουαρίου 1940. Επιπλέον ακαδημαϊκοί απελευθερώθηκαν αργότερα. Μερικοί ηλικιωμένοι καθηγητές δεν επιβίωσαν των ονομαστικών κλήσεων, που πραγματοποιούνταν τρεις φορές την ημέρα, ακόμη και στον πάγο και το χιόνι, και τις ζοφερές συνθήκες διαβίωσης όπου η δυσεντερία ήταν συχνή, τα ζεστά ρούχα σπάνια και οι μερίδες φαγητού σπάνιες.[10] 12 πέθαναν στο στρατόπεδο μέσα σε τρεις μήνες και άλλοι 5 μέσα σε εβδομάδες από την απελευθέρωση.[11][12] Τρεις καθηγητές εβραϊκής καταγωγής χωρίστηκαν και αργότερα δολοφονήθηκαν ή πέθαναν για άλλα αίτια: (Λέον Στέρνμπαχ, Βίκτορ Ορμίτσκι και Γιόαχιμ Μέταλμαν).[12] Μεταξύ των αξιοσημείωτων καθηγητών που πέθαναν στο στρατόπεδο ήταν οι Ιγκνάτσι Χσανόφσκι (19 Ιανουαρίου 1940), Στανίσουαφ Έστραϊχερ (29 Δεκεμβρίου 1939), Καζίμιες Κοστανέτσκι (11 Ιανουαρίου 1940), Αντόνι Μάιερ (24 Δεκεμβρίου 1939) και Μίχαου Μάριαν Σιεντλέτσκι (11 Ιανουαρίου 1940, μετά από ονομαστική κλήση). Τον Μάρτιο του 1940, οι ικανοί κρατούμενοι από την Κρακοβία που παρέμειναν ζωντανοί στάλθηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Νταχάου και οι περισσότεροι αφέθηκαν ελεύθεροι τον Ιανουάριο του 1941 κατόπιν παρέμβασης.[6] Ο τελευταίος, Καζίμιες Πιβάρσκι, απελευθερώθηκε στα τέλη του 1941.[12]

Πολλοί από αυτούς που πέρασαν από την Επιχείρηση Κράκαου και τον εγκλεισμό δημιούργησαν ένα υπόγειο πανεπιστήμιο το 1942 σε πείσμα των γερμανικών σωφρονιστικών διαταγμάτων. Μεταξύ των 800 φοιτητών του υπόγειου κολεγίου τους ήταν ο Κάρολ Βοϊτίλα, ο μελλοντικός Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄, του οποίο καθηγητής ήταν ο Ταντέους Λερ-Σπουαβίνσκι, μεταξύ άλλων.[13]

Σήμερα υπάρχει μια πλάκα για τα γεγονότα της Επιχείρησης Κράκαου μπροστά από το Collegium Novum στην Κρακοβία. Κάθε 6 Νοεμβρίου, μαύρες σημαίες αναρτώνται έξω από όλα τα κτίρια του Γιαγκιελόνιου Πανεπιστημίου και ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου καταθέτει στεφάνια για να τιμήσει όσους υπέφεραν. 

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ Grażyna Zawada (15 Νοεμβρίου 2007). «Anniversary of "Operation Sonderaktion Krakau"». Krakow Post – Poland News, Events, Lifestyle. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Απριλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2012. 
  2. ↑ Γκφιαζντομόρσκι (1975), σελ. 147
  3. ↑ 3,0 3,1 Γκφιαζντομόρσκι (1975), σελ. 11–15
  4. ↑ Sonderaktion Krakau Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego newsletter 1/10/2015
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Paweł Rozmus (Νοεμβρίου 2006). «Kto Ty jesteś… czyli rozważania w rocznicę Soderaktion Krakau» (PDF). BIP 159. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 30 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2012. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Mateusz Łabuz. «Sonderaktion Krakau. Uniwersytecka wojna». (with complete list of 184 detainees by name). Druga Wojna Swiatowa. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2012. 
  7. ↑ Γκφιαζντομόρσκι (1975), σελ. 19–20
  8. ↑ «Więźniowie Sonderaktion Krakau» (PDF). Alma Mater. Γιαγκιελόνιο Πανεπιστήμιο. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 24 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 15 Μαΐου 2012. 
  9. ↑ Von Uwe von Seltmann. «Jagd auf die Besten». Zweiter Weltkrieg (στα Γερμανικά). Spiegel Online. Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2012. 
  10. ↑ Γκφιαζντομόρσκι (1975), σελ. 126–127
  11. ↑ Γκφιαζντομόρσκι (1975), σελ. 211–216, 224, 245
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 Γκφιαζντομόρσκι (1975), σελ. 252–253
  13. ↑ "Najważniejsze fakty z życia Karola Wojtyły." Αρχειοθετήθηκε 2020-08-07 στο Wayback Machine. Biografia. Archidiecezja Krakowska. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2012.

Πηγές Επεξεργασία

  • Μπάναχ, Α.Κ., Ντίμπιετς, Γ. & Στόπκα, Κ. The History of the Jagiellonian University. Κρακοβία: Jagiellonian University Press, 2000.
  • Μπούρεκ, Έντβαρντ (επιμ.) «Sonderaktion Krakau» στην Εγκυκλοπαίδεια Krakowa. Κρακοβία: PWM, 2000.
  • Γκαβέντα, Στανίσουαφ. Uniwersytet Jagielloński w okresie II wojny światowej 1939–1945. Κρακοβία: WLK, 1986.
  • Γκφιαζντομόρσκι, Γιαν (πολωνικά). Wspomnienia z Sachsenhausen [Αναμνήσεις από το Σάχσεχαουζεν]. Κρακοβία: Wydawnictow Literackie, 1975.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Επιχείρηση_Κράκαου&oldid=10245994"