Βικιπαίδεια

Ερρίκος Σλήμαν

Γερμανός αρχαιολόγος
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 10/09/2014.

Ο Ερρίκος Σλήμαν[α] (γερμανικά: Heinrich Schliemann, 6 Ιανουαρίου 1822 – 26 Δεκεμβρίου 1890) ήταν Γερμανός επιχειρηματίας, σημαντικός πρωτοπόρος στον τομέα της αρχαιολογίας. Έγινε γνωστός για τις ανασκαφές του στην αρχαία Τροία και στις Μυκήνες. Οι ανακαλύψεις του βοήθησαν να καθιερωθεί ένα ιστορικό υπόβαθρο για τις ιστορίες και τους μύθους που τραγούδησαν ο Όμηρος και ο Βιργίλιος, μύθοι που γοήτευσαν τον Σλήμαν από την παιδική του ηλικία.

Ερρίκος Σλήμαν
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Johann Ludwig Heinrich Julius Schliemann (Γερμανικά)
Γέννηση6  Ιανουαρίου 1822 (unspecified calendar, assumed Gregorian)[1][2][3]
Neubukow[4]
Θάνατος26  Δεκεμβρίου 1890 (unspecified calendar, assumed Gregorian)[5][2][3]
Νάπολη[4][6][1]
Αιτία θανάτουbacterial meningitis
Τόπος ταφήςΠρώτο Νεκροταφείο Αθηνών[7]
ΚατοικίαΑθήνα
Αγία Πετρούπολη
Ρωσική Αυτοκρατορία (1846–1869)
Ιλίου Μέλαθρον
Χώρα πολιτογράφησηςΓερμανική Αυτοκρατορία
Ρωσική Αυτοκρατορία (από 1847)
Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (από 1869)
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΓερμανικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΓερμανικά[3][8]
Αγγλικά[3]
Εκπαίδευσηεπίτιμος διδάκτωρ
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο του Ρόστοκ
Πανεπιστήμιο του Παρισιού (1866–1868)
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταεπιχειρηματίας[9]
ιστορικός της τέχνης[10]
αρχαιολόγος[11]
πολύγλωσσος
έμπορος[11]
οδοιπόρος
καινοτόμος επιχειρηματίας
συγγραφέας[12]
Περίοδος ακμής1870[13] - 1890[13]
Οικογένεια
ΣύζυγοςΣοφία Σλήμαν
ΤέκναΑγαμέμνων Σλήμαν
Ανδρομάχη Σλήμαν
Nadeschda Schliemann
ΓονείςLuise Therese Sophie Schliemann
ΣυγγενείςVadim Andrusov (εγγονός), Dimitrij Andrusov (εγγονός), Αλέξανδρος Μελάς (εγγονός) και Adolph Schliemann (ξάδερφος)
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΕπίτιμος πολίτης του Βερολίνου (1881)[14]
Βασιλικό Χρυσό Μετάλλιο του Βασιλικού Ινστιτούτο Βρετανών Αρχιτεκτόνων (1885)
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα
Η υπογραφή του Σλήμαν (εδώ στα Ελληνικά)

Η ζωή του

Επεξεργασία

Ο Σλήμαν γεννήθηκε στη πόλη Νοϋμπούκοφ, στο δουκάτο του Μεκλεμβούργου Σβερίν. Επειδή η οικογένειά του ήταν φτωχή, αναγκάσθηκε να εγκαταλείψει τις γυμνασιακές του σπουδές για να εργαστεί αρχικά σε παντοπωλείο. Τότε αποφάσισε να μεταβεί στη Βενεζουέλα για καλύτερη τύχη και επιβιβάστηκε σε πλοίο ως ναυτόπαις. Το πλοίο όμως ναυάγησε στην Κύπρο και ο Σλήμαν βρέθηκε στο χωριό Πύλα, όπου μετά από πολλές στερήσεις κατάφερε να βρει δουλειά σε εμπορικό οίκο. Τότε του δόθηκε η ευκαιρία της συμπλήρωσης της μόρφωσής του μαθαίνοντας διάφορες ξένες γλώσσες.

 
Ο τάφος του Σλήμαν στο Α΄ Νεκροταφείο της Αθήνας

Το 1848 ο Σλήμαν φθάνει στην Αγία Πετρούπολη ως αντιπρόσωπος εμπορικού γραφείου, όπου και αναπτύσσει έντονη δραστηριότητα με δικό του εμπορικό οίκο, ο οποίος κατά το 1854 του απέδιδε ετήσιο εισόδημα 250.000 φράγκων. Θαυμάζοντας όμως από μικρός τις διάφορες ιστορίες της Ελληνικής Μυθολογίας και ιδιαίτερα τα αναφερόμενα στο Τρωικό πόλεμο, σπούδασε στη Πετρούπολη αρχαία και νέα ελληνική γλώσσα και το 1859 επισκέπτεται για πρώτη φορά την Ελλάδα.

Το 1864 επανήλθε και αφού περιηγήθηκε σε διάφορα μέρη πέρασε στην Μικρά Ασία, φθάνοντας μέχρι την Ινδία, την Κίνα και την Ιαπωνία. Στη συνέχεια επέστρεψε στο Παρίσι, όπου σπούδασε επί διετία αρχαιολογία. Το 1868 έρχεται για τρίτη φορά στην Ελλάδα όπου και νυμφεύθηκε τη Σοφία Εγκαστρωμένου, με την οποία απέκτησε την Ανδρομάχη Σλήμαν (1871 – 1962), μετέπειτα σύζυγο του Λέοντος Μελά, και τον Αγαμέμνονα Σλήμαν (1878-1954), μετέπειτα πολιτικό.

Ο Σλήμαν απεβίωσε στη Νάπολη και η σορός του μεταφέρθηκε στην Αθήνα· τάφηκε σε μαυσωλείο που μοιάζει με αρχαίο ελληνικό ναό, σχεδιασμένο από τον Ερνστ Τσίλλερ.

Ιθάκη, Τροία, Μυκήνες

Επεξεργασία

Άρχισε την ανασκαφή της Τροίας, την πιο διάσημη της ζωής του, το 1870, μετά τις ανασκαφές του στην Ιθάκη, όπου αναζητούσε το παλάτι του Οδυσσέα. Στην Ιθάκη έφερε στην επιφάνεια αρκετές (20) τεφροδόχους, ένα θυσιαστικό εγχειρίδιο, ένα πήλινο ειδώλιο αρχαίας θεάς και άλλα μικρότερης σημασίας ευρήματα, αλλά όχι το ανάκτορο του Οδυσσέα. Έτσι, στράφηκε προς την αναζήτηση της Τροίας και έφυγε για την Τουρκία. Παρ' όλες τις ενδείξεις αρχαιολογικών ευρημάτων στο Μπουρνάμπασι, που θεωρείτο εκείνη την εποχή πιθανώς τόπος της Τροίας, εκείνος καθοδηγούμενος από τις ομηρικές αναφορές και το ένστικτό του στράφηκε στον λόφο του Χισαρλίκ.

Ερχόμενος σε συμφωνία με τον Άγγλο ιδιοκτήτη της ανατολικής πλευράς του λόφου Φρανκ Κάλβερτ (Frank Calvert) – ο οποίος μάλιστα δεν του ζήτησε τίποτα σε αντάλλαγμα - ξεκίνησε αμέσως ανασκαφές, που του απέδωσαν τα ερείπια ενός ανακτόρου, αλλά όχι τα ευρήματα που αναζητούσε. Κατόπιν επέστρεψε στην Ελλάδα για να παντρευτεί τη Σοφία Εγκαστρωμένου και έφυγε πάλι για το Χισαρλίκ. Εκεί, με αντάλλαγμα τις πέτρες που ξέθαβε η ανασκαφή, οι Τούρκοι ιδιοκτήτες της δυτικής πλευράς του λόφου του επέτρεψαν να συνεχίσει την ανασκαφή στην ιδιοκτησία τους. Η παλινωδία των ιδιοκτητών, όμως, και η απροθυμία της τουρκικής κυβέρνησης να του δώσει επίσημη άδεια, οδήγησαν την ανασκαφή σε προσωρινή αποτυχία. Μετά από αρκετές προσπάθειες και αφού υποσχέθηκε τον μισό από τον θησαυρό που θα έβρισκε, οι ανασκαφές συνεχίστηκαν και στις 30 Μαΐου 1873 έκανε τη μεγάλη του ανακάλυψη: Ανάμεσα στα ευρήματα του χώρου που ανέσκαψαν προσωπικά ο Ερρίκος και η Σοφία -δίνοντας άδεια σε όλο το προσωπικό για να μη διαρρεύσει ευρύτερα το μυστικό- υπήρχαν μια ορειχάλκινη ασπίδα, μια χύτρα, ένα αργυρό αγγείο, ένα ορειχάλκινο αγγείο, ένα χρυσό, δύο χρυσά κύπελλα, ένα μικρό κύπελλο από ήλεκτρο, δύο χρυσά διαδήματα, 56 χρυσά σκουλαρίκια και 8.750 χρυσά δαχτυλίδια και κουμπιά. Ο θησαυρός απεκρύφθη και διασκορπίστηκε σε φίλους σε όλη την Ελλάδα, για να μην μπορεί να τον διεκδικήσει η τουρκική ή η ελληνική κυβέρνηση. Στην πραγματικότητα, βέβαια, ο Σλήμαν δεν είχε ανακαλύψει την ομηρική Τροία, αλλά μία από τις εννιά πόλεις που είχαν ακμάσει σε διαφορετικές χρονικές περιόδους στον λόφο του Χισαρλίκ. Τα ευρήματά του χρονολογούνται 1.000 χρόνια νωρίτερα από την εποχή του Τρωικού Πολέμου. Σήμερα, μικρά τμήματα του θησαυρού εκτίθενται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας και στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Κωνσταντινούπολης[16]. Το μεγαλύτερο μέρος του θησαυρού, τον οποίο είχε πάρει ο Σοβιετικός Στρατός (Κόκκινος Στρατός) από το Μουσείο Περγάμου στο Βερολίνο [17], εκτίθεται στο Μουσείο Πούσκιν της Μόσχας[18][19].

Ερχόμενος σε διάσταση με την τουρκική κυβέρνηση για την απόκρυψη των θησαυρών της Τροίας, απευθύνθηκε στην ελληνική κυβέρνηση για να δεχθεί τους θησαυρούς που είχε οικειοποιηθεί, με αντάλλαγμα την άδεια της ανασκαφής των Μυκηνών. Η ελληνική κυβέρνηση αρνήθηκε κατ’ αρχήν τον θησαυρό του Σλήμαν, αλλά του έδωσε την άδεια της ανασκαφής με την προϋπόθεση να παρακολουθείται από τις αρμόδιες ελληνικές αρχές.

 
Το αποκαλούμενο χρυσό προσωπείο του Αγαμέμνονα

Τον Αύγουστο του 1876 ξεκίνησε την ανασκαφή του κοντά στην Πύλη των Λεόντων και σύντομα έφθασε στα ταφικά συμπλέγματα και την ανασκαφή του Ταφικού Περιβόλου Α΄. Εξαιτίας της αφθονίας των χρυσών τέχνεργων που ανακάλυψε, θεώρησε πως είχε βρει τα σώματα του Αγαμέμνονα, της Κασσάνδρας, της Κλυταιμνήστρας και του Αίγισθου.

Η κριτική

Επεξεργασία
 
Το γραφείο του Ερρίκου Σλήμαν στη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισσας

Οι νεότεροι ερευνητές και αρχαιολόγοι άσκησαν δριμεία κριτική στον Σλήμαν για τις καταστροφικές μεθόδους του, συγκρινόμενες βέβαια με αυτές που έχει υιοθετήσει η σύγχρονη αρχαιολογική μέθοδος. Ωστόσο, πιστώνεται με τη δημιουργία μιας μεθόδου που ούτε καν υπήρχε στην εποχή του (την έρευνα με βάση τις αρχαίες πηγές), όσο και για το γεγονός ότι απέδειξε πως η ανασκαφή είναι κάτι περισσότερο από κυνήγι θησαυρού και ότι μπορεί να αποκαταστήσει τη γνώση για τους αρχαίους πολιτισμούς.

Τιμητικές διακρίσεις

Επεξεργασία


Σημειώσεις

Επεξεργασία
  1. ↑ Το επίθετό του συναντάται σε παλαιότερες δημοσιεύσεις και ως Σχλήμαν ή Σχλιέμαν ή Σλείμαν (Σλεῖμαν)[15]. Ο ίδιος υπέγραφε Ἑῤῥικός Σχλίεμανν.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Alfred Brueckner: «Schliemann, Heinrich» (Γερμανικά) 1910. σελ. 171–184.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2014.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 119239981. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  4. ↑ 4,0 4,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30  Δεκεμβρίου 2014.
  5. ↑ Alfred Brueckner: «Schliemann, Heinrich» (Γερμανικά) 1910. σελ. 171–184.
  6. ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
  7. ↑ 7,0 7,1 (Αγγλικά) Find A Grave. Ανακτήθηκε στις 30  Ιουνίου 2024.
  8. ↑ CONOR.SI. 75752291.
  9. ↑ (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 8  Αυγούστου 2021. 500065958. Ανακτήθηκε στις 7  Φεβρουαρίου 2024.
  10. ↑ «Dictionary of Art Historians» (Αγγλικά) schliemannh. Ανακτήθηκε στις 23  Απριλίου 2022.
  11. ↑ 11,0 11,1 The Fine Art Archive. 116712. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  12. ↑ «Library of the World's Best Literature». Library of the World's Best Literature. 1897.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 (Ολλανδικά) RKDartists. 363462. Ανακτήθηκε στις 15  Σεπτεμβρίου 2022.
  14. ↑ «Berliner Ehrenbürger > Heinrich Schliemann». (Γερμανικά) Abgeordnetenhaus of Berlin.
  15. ↑ βλ. π.χ. Σωτηριάδης, Γιώργος (Ιανουάριος 1912). «Ἡ ἀρχαιολογία ἐν Ἑλλάδι κατὰ τὸ 1911: Προϊστορικαὶ ἔρευναι». Η Μελέτη 6 (1): 3. 
  16. ↑ Ο θησαυρός του Πριάμου
  17. ↑ Tolstikov, Vladimir (1996). The Gold of Troy. Searching for Homer's Fabled City. Harry N. Abrams. ISBN 0-8109-3394-2.  Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (βοήθεια)
  18. ↑ German archaeologist Heinrich Schliemann who, in 1873, illegally smuggled from Turkey to Athens the Early Bronze Age hoard of precious metalwork known as "Priam's Treasure," which he had discovered.The archaeology of Mediterranean prehistory. 2005. σελ. 307. ISBN 0-631-23268-0. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2009.  Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (βοήθεια)
  19. ↑ Schliemann illegally smuggled the loot to Berlin, convinced he had found evidence of the Iliad's famed ancient city.«Top 10 Plundered Artifacts - Priam's Treasure». www.time.com. 2009-03-05. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-05-12. https://web.archive.org/web/20090512193357/http://www.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,1883142_1883129_1883013,00.html. Ανακτήθηκε στις 2009-08-27. 

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία
  • Brackman, Arnold C.: The Dream of Troy, 1974
  • Ceram, C. W.: Gods, Graves, and Scholars, 2η αναθεωρ. έκδ., 1967
  • Poole, Lynn and Gray: One Passion, Two Loves: The Story of Heinrich and Sophia Schliemann, 1966
  • Schliemann, Heinrich: Memoirs of Heinrich Schliemann, επιμ. Leo Deuel, 1977
  • Schuchhardt, Karl: Schliemann's Excavations, αγγλ. μετάφρ. Eugenie Sellers, 1891, ανατύπωση
  • Schwichtenberg, Holly (2006). «Heinrich Schliemann». EMuseum. Minnesota State University, Mankato. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2006. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2009. 
  • Payne, Robert: The Gold of Troy: The Story of Heinrich Schliemann and the Buried Cities of Ancient Greece, Funk &Wagnalls Co. New York, 1959.
  • Johannes Irmsher: «O Eρρίκος Σλίμαν και οι κλασικές σπουδές σήμερα», Επιστημονική Επετηρίδα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, τόμ. 28 (1979-1985), σσ. 39-51
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ερρίκος_Σλήμαν&oldid=10471885"