Ευαγγέλιο του Φιλίππου
Το Ευαγγέλιο του Φιλίππου είναι ένα από τα Γνωστικά Ευαγγέλια, ένα αποκρυφικό κείμενο της Καινής Διαθήκης, που χρονολογείται γύρω στον 3ο αιώνα, αλλά είχε χαθεί στα μεσαιωνικά χρόνια έως ότου ανακαλύφθηκε εκ νέου κατά τύχη μαζί με άλλα κείμενα κοντά στην Ναγκ Χαμαντί στην Αίγυπτο (βλ. Βιβλιοθήκη Ναγκ Χαμαντί), το 1945, όπου είχε θαφτεί.[1]
Το κείμενο δεν σχετίζεται στενά με τα κανονικά ευαγγέλια και δεν γίνεται αποδεκτό ως κανονικό από τη χριστιανική εκκλησία. Αν και μπορεί να έχει κάποια σχέση με τις πεποιθήσεις που εκφράζονται στο Ευαγγέλιο του Θωμά, οι μελετητές είναι διχασμένοι ως προς το αν πρέπει να διαβαστεί ως ένας μοναδικός λόγος ή ως μια συλλογή από διαφορετικά άσχετα λόγια του Βαλεντίνου.[2][3]
Τα μυστήρια, ιδίως το μυστήριο του γάμου, είναι ένα σημαντικό θέμα στο εν λόγω κείμενο. Όπως σε άλλα κείμενα που σχετίζονται με τον «Γνωστικισμό», όπως το Ευαγγέλιο του Θωμά και το Ευαγγέλιο της Μαρίας, το Ευαγγέλιο του Φιλίππου υπερασπίζεται μια παράδοση που δίνει στη Μαρία Μαγδαληνή ιδιαίτερη οπτική γωνία προς τη διδασκαλία του Ιησού, αλλά σε αντίθεση με το προαναφερθέν δεν υποστηρίζει "ανακαλύψεις σχετικά με τη Μαρία Μαγδαληνή ως σύζυγο του Ιησού και μητέρα του απογόνου του.".[4]
Ημερομηνία συγγραφής Επεξεργασία
Ο τίτλος του ευαγγελίου εμφανίζεται στο τέλος του Κοπτικού χειρόγραφου. Η μόνη σύνδεση του ευαγγελίου και του Αποστόλου Φιλίππου είναι ότι είναι ο μόνος απόστολος που αναφέρεται στο κείμενο.[5] Το πραγματικό κείμενο δεν ισχυρίζεται ότι προέρχεται από τον Φίλιππο, αν και τα τέσσερα Ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης επίσης δεν κάνουν καμία ρητή εσωτερική αξίωση για τη συγγραφή τους. Οι περισσότεροι μελετητές ισχυρίζονται ότι το κείμενο είναι έργο του 3ου αιώνα.[6]
Ιστορία και περιεχόμενο Επεξεργασία
Λόγια του Ιησού Επεξεργασία
Ένα μόνο χειρόγραφο του Ευαγγελίου του Φιλίππου βρέθηκε στη βιβλιοθήκη Ναγκ Χαμαντί, μια "κρυψώνα" εγγράφων που τοποθετήθηκε σε ένα βάζο και θάφτηκε στην έρημο της Αιγύπτου στα τέλη του 4ου αιώνα. Το κείμενο ήταν δεσμευμένο στον ίδιο κώδικα που περιείχε το πιο γνωστό Ευαγγέλιο του Θωμά.[7]
Από το μείγμα αφορισμών, παραβολών, σύντομων πολεμικών, αφηγηματικού διαλόγου, βιβλικής εξήγησης (ειδικά της Γένεσις) και δογματικών προτάσεων, ο Ουέσλι Άιζενμπεργκ, εκδότης και μεταφραστής του κειμένου, αποδίδει δεκαεπτά λόγια στον Ιησού, εννέα εκ των οποίων ο Άιζενμπεργκ, στο βιβλίο του στη σελίδα 139, τα χαρακτηρίζει ως παραπομπές και ερμηνείες αυτών που αναφέρονται και στα κανονικά Ευαγγέλια. Τα νέα αυτά λόγια, («ο Κύριος είπε», ή «ο Σωτήρας είπε») είναι σύντομα και αινιγματικά και ερμηνεύονται καλύτερα από μια γνωστική άποψη.[8]
Μεγάλο μέρος του Ευαγγελίου του Φιλίππου ασχολείται με τις Γνωστικές απόψεις για την προέλευση και τη φύση της ανθρωπότητας και τα μυστήρια που αναφέρενονται ως βάπτισμα, χρίσμα και γάμος. Δεν είναι πάντοτε σαφές εάν αυτές είναι οι ίδιες κυριολεκτικές τελετές που είναι γνωστές σε άλλα μέρη του παλαιοχριστιανικού κινήματος και από τότε, ή ιδανικές και θεϊκές πραγματικότητες. Το Ευαγγέλιο υπογραμμίζει τη μυστηριακή φύση της αγκαλιάς μεταξύ άνδρα και γυναίκας στην «γαμήλια καμάρα», που είναι ένα αρχέτυπο πνευματικής ενότητας.[8][9]
Ένα ρητό ειδικότερα φαίνεται να προσδιορίζει τα επίπεδα μύησης στον Γνωστικισμό, αν και αυτό που ακριβώς αντιπροσωπεύει η «γαμήλια καμάρα» στη γνωστική σκέψη είναι θέμα συζήτησης:
Ο Κύριος έκανε τα πάντα σε ένα μυστήριο, βάπτισμα και χρίσμα και ευχαριστία και λύτρωση και γαμήλια καμάρα.[10]
Μια πιθανότητα είναι ότι η γαμήλια καμάρα, ή αλλιώς νυφικός θάλαμος, αναφέρεται συμβολικά στη σχέση εμπιστοσύνης και μοναδικής αφοσίωσης που πρέπει να υπάρχει μεταξύ του Θεού (γαμπρού) και της ανθρωπότητας (νύφη) - ακριβώς όπως ο γάμος (κρεβατοκάμαρα) υποδηλώνει την αφοσίωση του συζύγου και της συζύγου στον άλλο. Αυτό το συμβολικό νόημα βρίσκεται για παράδειγμα στην Παραβολή των Δέκα Παρθένων - (Κατά Ματθαίον 25:1-13), «Τότε η βασιλεία του ουρανού θα παρομοιαστεί με δέκα παρθένες, οι οποίες πήραν τις λαμπάδες τους και βγήκαν για να συναντήσουν τον γαμπρό».[11][12]
Μαρία Μαγδαληνή Επεξεργασία
Μεγάλο μέρος του Ευαγγελίου του Φιλίππου είναι αφιερωμένο σε μια συζήτηση του γάμου ως ιερό μυστήριο και δύο αποσπάσματα αναφέρονται απευθείας στη Μαρία Μαγδαληνή και τη στενή σχέση της με τον Ιησού:
Υπήρχαν τρεις που περπατούσαν πάντα με τον Κύριο: η Μαρία, η μητέρα του και η αδερφή της και η Μαγδαληνή, εκείνη που ονομαζόταν σύντροφος του. Η αδελφή της μητέρας του, η μητέρα του και η σύντροφός του ήταν η καθεμία Μαρία.[8]
Σε διάφορα σημεία στο Ευαγγέλιο του Φιλίππου, η Μαρία Μαγδαληνή αναφέρεται ως σύντροφος ή σύζυγος του Ιησού, χρησιμοποιώντας κοπτικές παραλλαγές της ελληνικής λέξης κοινωνός (koinônos),[13] ή της αιγυπτιακής λέξης hôtre.[3] Σε αυτό το απόσπασμα χρησιμοποιείται το "κοινωνός". Η λέξη κοινωνός έχει μια σειρά από πιθανές έννοιες: στη ρίζα του, σημαίνει "άτομο που ασχολείται με την συντροφιά ή μοιράζεται με κάποιον ή που είναι σε κάτι", αλλά το τι ακριβώς "μπορεί να μοιραστεί ένας κοινωνός με τον / την σύντροφό του μπορεί να πάρει πολλές μορφές, που κυμαίνονται από μία εμπειρία ως μια κοινή επιχείρηση ".[14]
Το Ευαγγέλιο του Φιλίππου χρησιμοποιεί λέξεις που αναφέρονται στην κυριολεκτική σύζευξη ανδρών και γυναικών σε γάμο και σεξουαλική επαφή, αλλά και μεταφορικά, αναφερόμενες σε πνευματική σύμπραξη και επανένωση του Γνωστικού Χριστιανού με το θεϊκό βασίλειο.[14] Και το πιο σημαντικό, υπάρχουν περιπτώσεις στο Ευαγγέλιο του Φιλίππου όπου η συνηθισμένη κοπτική λέξη για τη γυναίκα χρησιμοποιείται απευθείας σε άτομα που είναι σαφώς σύζυγοι, γεγονός που υποδηλώνει ότι ο όρος κοινωνός «προορίζεται για μια πιο συγκεκριμένη χρήση» στο Ευαγγέλιο του Φιλίππου.[14]
Προβλήματα σχετικά με το κείμενο Επεξεργασία
Το Ευαγγέλιο του Φιλίππου είναι ένα κείμενο που αποκαλύπτει κάποιες συνδέσεις με παλαιοχριστιανικά γραπτά των Γνωστικών παραδόσεων. Πρόκειται για μια σειρά από λογικά ή αφοριστικά λόγια, τα περισσότερα από αυτά προφανώς αποσπάσματα χαμένων γραπτών, χωρίς καμία προσπάθεια να τοποθετηθούν σε ένα αφηγηματικό πλαίσιο. Το κύριο θέμα αφορά την αξία των μυστηρίων. Οι μελετητές συζητούν αν η πρωτότυπη γλώσσα ήταν η Συριακή ή η Ελληνική. Ο Ουέσλι Άιζενμπεργκ, ο μεταφραστής του κειμένου, τοποθετεί την ημερομηνία "ίσως μέχρι το 2ο μισό του 3ου αιώνα" και τοποθετεί την πιθανή προέλευση του κειμένου στη Συρία λόγω των αναφορών του στις συριακές λέξεις και στις ανατολικές βαπτιστικές πρακτικές καθώς και στην ασκητική του προοπτική. Ο διαδικτυακός ιστότοπος Early Christian Writings του δίνει μια ημερομηνία μεταξύ 180-250 μ.Χ..[15] O Mάρβιν Γ. Μέγιερ δίνει την ημερομηνία δημιουργίας του κειμένου ως "2ος ή 3ος αιώνας".[16]
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ EVANS, CRAIG A. (1 Ιανουαρίου 1995). Jesus and His Contemporaries. BRILL. σελίδες 51–51. ISBN 978-90-04-33278-2.
- ↑ Perkins, Pheme (1993). Gnosticism and the New Testament. Minneapolis : Fortress Press. σελ. 184.
- ↑ 3,0 3,1 Meyer, Marvin W.· Boer, Esther A. De (15 Σεπτεμβρίου 2009). The Gospels of Mary: The Secret Tradition of Mary Magdalene, the Companion of Jesus. Harper Collins. σελ. 36-37. ISBN 978-0-06-196595-1.
- ↑ Perkins, Pheme (13 Νοεμβρίου 2009). Introduction to the Synoptic Gospels. Wm. B. Eerdmans Publishing. σελ. 278. ISBN 978-0-8028-6553-3.
- ↑ Ευαγγέλιο του Φιλίππου, 73:8.
- ↑ Ehrman, Bart D. (2003). Lost Christianities : the battle for Scripture and the faiths we never knew. New York : Oxford University Press.
- ↑ «Book of Philip». Beyond Binary Wikia (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2020.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Robinson, James McConkey· Smith, Richard (1 Ιανουαρίου 1996). Isenberg, Wesley W. "The Gospel of Philip". The Nag Hammadi Library in English. BRILL. ISBN 978-90-04-08856-6.
- ↑ «The Gospel of Philip -- The Nag Hammadi Library». gnosis.org. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2020.
- ↑ Robinson, James McConkey (1984). The Nag Hammadi Library in English. Brill Archive. σελ. 131. ISBN 978-90-04-07185-8.
- ↑ «Bible Gateway passage: ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ 25:1-13 - 1550 Stephanus New Testament». Bible Gateway (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2020.
- ↑ «11/18 The Mystery of Salvation in the "Bridal Chamber"». ww3.haverford.edu. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2020.
- ↑ «strongs-concordance-2844 | New Testament Greek Dictionary for κοινωνός». web.archive.org. 9 Μαΐου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Μαΐου 2012. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2020.
- ↑ 14,0 14,1 14,2 Marjanen, A. S. (1996). The Woman Jesus Loved: Mary Magdalene in the Nag Hammadi Library and Related Documents. BRILL. ISBN 978-90-04-10658-1.
- ↑ «Gospel of Philip». www.earlychristianwritings.com. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2020.
- ↑ Meyer, Marvin W. (7 Μαΐου 1999). The Ancient Mysteries: A Sourcebook of Sacred Texts. University of Pennsylvania Press. σελ. 235. ISBN 978-0-8122-1692-9.