Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελευθέρων Συναλλαγών

Η Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελευθέρων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ)[1] (αγγλικά: European Free Trade Association, EFTA, γαλλικά: Association européenne de libre-échange, AELE) είναι οργανισμός που ιδρύθηκε το 1960 από ευρωπαϊκά κράτη που δίσταζαν να ενταχθούν πλήρως στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα.[2] Σκοπός του οργανισμού είναι η προώθηση του ελεύθερου εμπορίου και της οικονομικής ολοκλήρωσης προς όφελος των μελών του. Σήμερα μέλη της ΕΖΕΣ είναι τέσσερις χώρες: η Ελβετία, η Ισλανδία, το Λίχτενσταϊν και η Νορβηγία. Οι τρεις από αυτές (εκτός της Ελβετίας) είναι και μέλη του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ).

Το λογότυπο της ΕΖΕΣ

Ιστορική εξέλιξη Επεξεργασία

 
Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (με μπλε) και της ΕΖΕΣ (με πράσινο)
 
  Τα σημερινά Κράτη μέλη της ΕΖΕΣ
  Πρώην Κράτη μέλη της ΕΖΕΣ, πλέον μέλη της ΕΕ
  Υπόλοιπη ΕΕ
 
Τα ιδρυτικά μέλη της ΕΖΕΣ, το 1960 και της τότε ΕΟΚ, το 1958

Η ΕΖΕΣ ιδρύθηκε το 1960 από επτά χώρες: Αυστρία, Δανία, Ελβετία, Ηνωμένο Βασίλειο, Νορβηγία, Πορτογαλία και Σουηδία[3]. Αργότερα έγιναν μέλη η Φινλανδία (συνδεδεμένο μέλος το 1961 και πλήρες το 1986), η Ισλανδία (1970) και το Λίχτενσταϊν (1991). Οι χώρες που έγιναν μέλη της ΕΟΚ και αργότερα της ΕΕ σταδιακά αποχώρησαν (η Δανία και το Ηνωμένο Βασίλειο το 1973, η Πορτογαλία το 1986, η Αυστρία, η Σουηδία και η Φινλανδία το 1995). Το 1994 τέθηκε σε ισχύ η συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ), που συνέδεσε τις αγορές των κρατών της ΕΖΕΣ με την ενιαία αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ελβετία επέλεξε με δημοψήφισμα να μη γίνει μέλος του ΕΟΧ και έχει συνάψει ξεχωριστές διμερείς συμφωνίες με την ΕΕ.

Επίσης, ένα από τα ιδρυτικά μέλη της ΕΖΕΣ, το Ηνωμένο Βασίλειο, εγκατέλειψε την Ευρωπαϊκή Ένωση την 1 Φεβρουαρίου 2020 και παραμένει άγνωστο αν επανενταχθεί στην ΕΖΕΣ για να γίνει εκ νέου μέλος του ΕΟΧ. Σε κάθε περίπτωση έχει συνάψει κάποιες ξεχωριστές εμπορικές συμφωνίες με την ΕΕ, όπως αντίστοιχα το ίδιο έχουν πράξει τόσο η Ελβετία, όσο και η Νορβηγία, οι οποίες δεν εντάχθηκαν ποτέ στην ΕΕ.

Χώρες μέλη της ΕΖΕΣ Επεξεργασία

Χώρα Ένταξη στην ΕΖΕΣ Πληθυσμός [4]
(2016)
Έκταση (km²) Πρωτεύουσα GDP in millions (PPP)[note 1] GDP per capita (PPP)[note 1]
  Ελβετία 01960-05-03 3 Μαΐου 1960 8,401,739 &0000000000041285.00000041.285 Βέρνη &0000000000363421.000000363.421[5] &0000000000045417.00000045.417[5]
  Ισλανδία 01970-01-01 1 Ιανουαρίου 1970 332,474 &0000000000103000.000000103.000 Ρέικιαβικ &0000000000012831.00000012.831[6] &0000000000039223.00000039.223[6]
  Λιχτενστάιν 01991-09-01 1 Σεπτεμβρίου 1991 37,666 &0000000000000160.400000160,4 Βαντούζ &0000000000003545.0000003.545[note 2] &0000000000098432.00000098.432[note 2]
  Νορβηγία 01960-05-03 3 Μαΐου 1960 5,254,694 &0000000000385155.000000385.155 Όσλο &0000000000265911.000000265.911[7] &0000000000053470.00000053.470[7]

Πρώην Χώρες μέλη της ΕΖΕΣ Επεξεργασία

Χώρα Πρωτεύουσα Ένταξη στην ΕΖΕΣ Αποχώρηση από την ΕΖΕΣ
Προσχώρηση στην ΕΟΚ/ΕΕ
  Αυστρία Βιέννη 1960 1 Ιανουαρίου 1995
  Δανία Κοπεγχάγη 1960 1 Ιανουαρίου 1973
  Ηνωμένο Βασίλειο Λονδίνο 1960 1 Ιανουαρίου 1973 (εγκατέλειψε την ΕΕ στις 1 Φεβρουαρίου 2020)
  Πορτογαλία Λισαβόνα 1960 1 Ιανουαρίου 1986
  Σουηδία Στοκχόλμη 1960 1 Ιανουαρίου 1995
  Φινλανδία Ελσίνκι 1986 1 Ιανουαρίου 1995

Διεθνείς συμφωνίες Επεξεργασία

Εκτός της ΕΕ, η ΕΖΕΣ έχει συνάψει εμπορικές συμφωνίες και με άλλες χώρες και διεθνείς οργανισμούς:

Χώρες της Ευρώπης, που είναι υποψήφιες και σε διαπραγματεύσεις για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και έχουν συνάψει ειδική οικονομική συμφωνία, με την ΕΖΕΣ:

Χώρες και υπερπόντια εδάφη της Ασίας, που έχουν συνάψει ειδική οικονομική συμφωνία, με την ΕΖΕΣ:

Χώρες της Αμερικής (και κυρίως της Λατινικής Αμερικής) που έχουν συνάψει ειδική οικονομική συμφωνία, με την ΕΖΕΣ:

Χώρες της Αφρικής που έχουν συνάψει ειδική οικονομική συμφωνία, με την ΕΖΕΣ:

Μη αναγνωρισμένες χώρες διεθνώς και Κράτη μη μέλη του ΟΗΕ, που δεν είναι και μέλη της ΔΝΤ που έχουν συνάψει ειδική οικονομική συμφωνία, με την ΕΖΕΣ:

Οικονομικές Ενώσεις Χωρών Επεξεργασία

Γενικοί γραμματείς Επεξεργασία

Χώρα καταγωγής Όνομα (γέννηση-θάνατος) Διάρκεια θητείας
  Ηνωμένο Βασίλειο Σερ Φρανκ Φιγκάρες (1910-1990) 1960–1965
  Ηνωμένο Βασίλειο Τζον Κάουλσον (1909-1997) 1965–1972
  Σουηδία Μπενγκτ Ραμπαέους (1917-2010) 1972 –30 Νοεμβρίου 1975
  Ελβετία Κορνέλιο Σομαρούγκα (γ. 1932) 1η Δεκεμβρίου 1975 - 30 Δεκεμβρίου 1975 (προσωρινός)
  Ελβετία Τσαρλς Μίλερ (1922-2015) 1976–1981


  Νορβηγία Περ Κλέπε (γ. 1923) 1981–1988
  Αυστρία Γκέοργκ Ράισχ (Georg Reisch, γ. 1930) 1988–1994
  Ισλανδία Κιάρταν Γιόχανσον (Kjartan Jóhannsson, γ. 1939) 1994–2000
  Ελβετία Ουίλιαμ Ροσιέ (γ. 1942) 2000–2006
  Νορβηγία Κάρε Μπριν (Kåre Bryn, γ. 1944) 2006-2012
  Ισλανδία Κρίστιν Φ. 'Αουρτνασον (Kristinn F. Árnason, γ. 1954) 2012–2018

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. «Συντμήσεις και αρκτικόλεξα». Διοργανικό εγχειρίδιο σύνταξης κειμένων. Υπηρεσία Εκδόσεων Ε.Ε. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2009. 
  2. «Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών». Λεξικό Όρων Γ' ΚΠΣ. Κοινωνία της Πληροφορίας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Φεβρουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2009. 
  3. «EFTA History at a glance». Επίσημη ιστοσελίδα ΕΖΕΣ. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Μαρτίου 2008. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2009. 
  4. «World Population Prospects: The 2017 Revision». ESA.UN.org (custom data acquired via website). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2017. 
  5. 5,0 5,1 «Report for Selected Countries and Subjects». Imf.org. 14 Σεπτεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2017. 
  6. 6,0 6,1 «Iceland». International Monetary Fund. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2013. 
  7. 7,0 7,1 «Norway». International Monetary Fund. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2012. 
  1. 1,0 1,1 in international dollars (rounded)
  2. 2,0 2,1 Liechtenstein, Infobox

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία