Ζευγολατιό Κορινθίας
Συντεταγμένες: 37°56′N 22°48′E / 37.933°N 22.800°E
Το Ζευγολατιό είναι Κωμοπολη και έδρα του Δημου Βελου-Βοχας στην Περιφερειακή Ενότητα Κορινθίας και έχει συνολικό πληθυσμό 4.363 κατοίκων, σύμφωνα με την απογραφή του έτους 2011. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία, ενώ υπάρχουν στο χωριό πολλές βιοτεχνίες και βιομηχανίες τυποποίησης γεωργικών προϊόντων, οξοποιϊας και άλλες.
| Ζευγολατιό | |
|---|---|
  Ζευγολατιό | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Πελοποννήσου |
| Δήμος | Δήμος Βέλου - Βόχας |
| Δημοτική Ενότητα | Βόχας |
| Κοινότητα | Ζευγολατιού |
| Γεωγραφία και στατιστική | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Πελοπόννησος |
| Νομός | Κορινθίας |
| Πληθυσμός | 4.363 (2011) |
| Άλλα | |
| Παλαιά ονομασία | Τρανοζευγολατείο[1] |
| Ταχ. κωδ. | 200 01 |
ΟνομασίαΕπεξεργασία
Η λέξη «ζευγολατιό» σημαίνει τον σπαρμένο αγρό.[2] Το τοπωνύμιο, έχει υποστηριχτεί, ότι προέρχεται από το προσηγορικό ζευγηλατείον. Η λέξη είναι βυζαντινή (αρχ. ζευγηλάτης, ζευγολατώ) και σημαίνει το αγρόκτημα το οποίο έχει οίκημα. [3]
ΓεωγραφίαΕπεξεργασία
Το Ζευγολατιό είναι κτισμένο επάνω στην εύφορη παραλιακή πεδιάδα της Βόχας που διατρέχει την ακτογραμμή μεταξύ Κιάτου και Κορίνθου. Πρόκειται για ένα πεδινό χωριό χωρίς ιδιαίτερο ανάγλυφο. Το χωριό διατρέχεται απο τον χείμαρρο Ζαπάντι (ή Ζαπάντη). Οι πηγές του βρίσκονται στο Ηράκλειο, πλησίον της αρχαίας Νεμέας και καταλήγει στο Βραχάτι. Μόνο το πάνω τμήμα του έχει νερό καθόλη τη διάρκεια του έτους.[4]
ΙστορίαΕπεξεργασία
Σύμφωνα με βενετικό έγγραφο του έτους 1311 το οποίο βρίσκεται στην υπηρεσία των Γ.Α.Κ. αναφέρονται στην Κορινθία, ανάμεσα σε άλλα, δύο χωριά: το Ζευγολατιό, που καταγράφεται ως Τρανοζευγολατειό,[1] και το Χαλκείον. Στο ίδιο αυτό έγγραφο αναφέρεται ότι το μεν Χαλκείον ήταν γνωστό για τα ορυχεία χαλκού που διέθετε και για το ισχυρό φράγκικο κάστρο[5] της περιοχής (πιθανότατα το μικρό κάστρο - φρούριο στην κορυφή του όρους Φουκάς), το δε Τρανοζευγολατειό επειδή γίνονταν εκεί μεγάλες εμποροπανήγυρεις.
Το επίθετο «Τρανός», σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει η πρώτη ελληνική εγκυκλοπαίδεια, εκδόσεων Ηλίου - 1953, σημαίνει τον τόπο εκείνο που έχει πλούτο, φήμη, δύναμη ή ισχύ. Επιπλέον, σύμφωνα με την καταλογογράφηση των ΦΕΚ της περιόδου 1833-1843,[6] το Τρανοζευγολατειό την περίοδο 1833 - 1840 ήταν έδρα του Δήμου Αιγιαλείας και είχε ειρηνοδικείο και εμποροδικείο. Το έτος 1840 ο Δήμος Αιγιαλείας καταργείται και συγχωνεύεται στο Δήμο Κορίνθου.
ΠληθυσμόςΕπεξεργασία
| Έτος | Πληθ. | ±% |
|---|---|---|
| 1879 | 684 | — |
| 1889 | 868 | +26.9% |
| 1896 | 963 | +10.9% |
| 1907 | 1.114 | +15.7% |
| 1920 | 1.389 | +24.7% |
| 1928 | 1.767 | +27.2% |
| 1940 | 2.552 | +44.4% |
| 1951 | 2.639 | +3.4% |
| 1961 | 2.843 | +7.7% |
| 1971 | 2.828 | −0.5% |
| 1981 | 3.533 | +24.9% |
| 1991 | 3.604 | +2.0% |
| 2001 | 4.119 | +14.3% |
| 2011 | 4.363 | +5.9% |
Το Ζευγολατιό έχει γνωρίσει σημαντική πληθυσμιακή αύξηση σε όλες τις απογραφές απο το 1879 (με εξαίρεση το 1971). Ιδιαίτερη σημαντική υπήρξε η ανάπτυξη του κατά το πρώτο μισό του 20ου αιώνα.
ΑθλητισμόςΕπεξεργασία
Στο Ζευγολατιό δραστηριοποιούνται τα εξής αθλητικά σωματεία:
- Α.Γ.Σ. Άπις Ζευγολατιού (Στίβος - Βόλει)
- Α.Ο. Ζευγολατιού (Ποδόσφαιρο)
- Ε.Α. Βόχας (Πινγκ Πονγκ)
ΠροσωπικότητεςΕπεξεργασία
- Παναγής Δ. Ζούβας (1910-1992). Ιστορικός - συγγραφέας, λογοτέχνης, επίτιμος δρ Φιλοσοφίας, δημοσιογράφος.[7]
ΠαραπομπέςΕπεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 Πανδέκτης: Οικονόμου Κωνσταντίνος Α
- ↑ Βλ. «ζευγολατιό -ού (το)». Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν. 6. Αθήνα: Εκδοτικός Οίκος Ελευθερουδάκη. 1929. σελ. 197.
- ↑ Δικαίος Βαγιακάκος, «Καταγωγή ονομάτων και τοπωνυμιών: Ζευγολατειό», Ιστορία Εικονογραφημένη, τχ.76 (Οκτώβριος 1974), σελ. 143
- ↑ Βλ. Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών - Ινστιτούτο Εσωτερικών Υδάτων, Απειλούμενα ενδημικά είδη ψαριών της Δυτικής Ελλάδας και Πελοποννήσου[νεκρός σύνδεσμος], Μάρτιος 1999, σελ. 41.
- ↑ Παπαθανασίου, Μανώλης. «Κάστρο Φωκά». Καστρολόγος. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2022.
- ↑ Τα ΦΕΚ αυτά, όπως και όλα τα ΦΕΚ, είναι διαθέσιμα διαδικτυακά Αρχειοθετήθηκε 2018-03-12 στο Wayback Machine. στη σελίδα του Εθνικού Τυπογραφείου.
- ↑ Κωνσταντίνος Σχοινοχωρίτης, «Παναγής Δ. Ζούβας (1910-1992)», εφημ. Γνώμη Πολιτών, αρ.φ. 163 (4 Δεκεμβρίου 2018), μέρος α΄, σελ. 20.