Βικιπαίδεια

Θαλάμες Μεσσηνίας

οικισμός της Ελλάδας

Οι Θαλάμες (παλαιότερα Κουτήφαρι) είναι παραδοσιακός οικισμός[1] του Δήμου Δυτικής Μάνης του νομού Μεσσηνίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 2011 έχει επίσημο πληθυσμό 43 κατοίκων[2].

Θαλάμες
Σοκάκι του χωριού
Θαλάμες is located in Greece
Θαλάμες
Θαλάμες
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΔήμοςΔυτικής Μάνης
Γεωγραφία
ΝομόςΜεσσηνίας
Υψόμετρο430
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασίαΚουτήφαρι
δεδομένα

Τοποθεσία Επεξεργασία

Οι Θαλάμες είναι κτισμένες σε ημιορεινή τοποθεσία (υψόμετρο 430 μέτρα[1]) στη δυτική πλευρά της οροσειράς του Ταΰγετου. Βρίσκονται σε απόσταση 58 χλμ νοτιοανατολικά της Καλαμάτας[3].

Ιστορικά στοιχεία Επεξεργασία

Η περιοχή των Θαλαμών φέρεται να κατοικείται τουλάχιστον από την μυκηναϊκή περίοδο[4]. Αργότερα αποτέλεσε πόλη Λακεδαιμόνιων περιοίκων[1] που γνώρισε σημαντική ανάπτυξη ενώ επί ρωμαιοκρατίας αποτέλεσε μέλος του Κοινού των Ελευθερολακώνων[3]. Η πόλη ήταν επίσης ονομαστή για τις ιερές πηγές και το ονειρομαντείο της στο οποίο λατρευόταν αρχικά η Πασιφάη και έπειτα η Ινώ[1][3][5][6].

Από τον 14ο αιώνα και μετά το χωριό ήταν γνωστό ως Κουτήφαρι, ονομασία που πήρε από τον αγιογράφο Ιωάννη Κουτήφαρη, ο οποίος έλαβε το 1316 την περιοχή ως φέουδο από τους Παλαιολόγους[3]. Στο Κουτήφαρι, όπως και σε άλλους οικισμούς της Μάνης, λειτούργησε σχολή αγιογραφίας από την οποία αναδείχτηκαν αρκετοί ντόπιοι καλλιτέχνες[7] με σημαντική δράση στην ευρύτερη περιοχή[8]. Το 1618, σύμφωνα με υπόμνημα που συντάχτηκε από τον Πέτρο Μεδίκο με αποδέκτη τον Κάρολο Νεβέρ, στο Κουτήφαρι κατοικούσαν 40 οικογένειες[9], ενώ ο οικισμός αναφέρεται και στην επιστολή που στάλθηκε το 1684 από τους προκρίτους της Μάνης προς τον Βενετό στρατηγό Φραγκίσκο Μοροζίνι ενόψει του ΣΤ΄ βενετοτουρκικού πολέμου[10].

 
Παραδοσιακά πέτρινα σπίτια του χωριού.

Με την ίδρυση του σύγχρονου ελληνικού κράτους ο οικισμός υπήχθη στην επαρχία Οιτύλου του νομού Λακωνίας, ενώ με βασιλικό διάταγμα του 1835 ορίστηκε έδρα του δήμου Θαλαμών, ενός από τους 16 νεοϊδρυθέντες δήμους της συγκεκριμένης επαρχίας[11]. Το 1841 ο δήμος καταργήθηκε και το Κουτήφαρι προσαρτήθηκε στον δήμο Λεύκτρου μέχρι το 1912 όταν αναγνωρίστηκε ως έδρα της κοινότητας. Το 1938 περιήλθε μαζί με την υπόλοιπη ιστορική περιοχή της Έξω ή Δυτικής Μάνης στο νομό Μεσσηνίας αποτελώντας κοινότητα της επαρχίας Καλαμών, ενώ δύο χρόνια μετά μετονομάστηκε σε Θαλάμες[12]. Το 1997 με βάση την αυτοδιοικητική μεταρρύθμιση του σχεδίου Καποδίστριας, οι Θαλάμες υπήχθησαν στον επανασυσταθέντα δήμο Λεύκτρου και από το 2011 ανήκουν στον καλλικρατικό δήμο Δυτικής Μάνης.

Από τις Θαλάμες κατάγονταν ο διακεκριμένος ζωγράφος Παναγιώτης Δοξαράς[13], οι αγιογράφοι του 18ου αιώνα Αναγνώστης Σελεμπερδάκης[14], Αναγνώστης Δημαγγελέας[15] και Πούλος Δημαγγελέας[16][17], ο πρώτος μπέης της Μάνης Τζανέτος Κουτούφαρης[5], η οικογένεια Γεννηματά (κυριότεροι εκπρόσωποι της ήταν ο πολιτικός Γιώργος Γεννηματάς - προτομή του οποίου έχει στηθεί στο χωριό[3] -, η κόρη του, Φώφη, πολιτικός, πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και ο στρατηγός και αρχηγός ΓΕΣ Ιωάννης Γεννηματάς) και ο Γρηγόριος Σκαλκέας, διακεκριμένος γιατρός και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών[18].

Αξιοθέατα Επεξεργασία

 
Μικρός δρόμος του χωριού.

Οι Θαλάμες έχουν ανακηρυχτεί ως παραδοσιακός[1] οικισμός. Στο χωριό έχει διασωθεί σε μια από τις αρχαίες πηγές, τοίχος των κλασικών χρόνων[19] εμπλουτισμένος με αρχιτεκτονικά τόξα του 13ου αιώνα[20][21]. Σημαντικά αξιοθέατα είναι οι εκκλησίες του Αγίου Βασιλείου (12ος αιώνας), του Αγίου Ιωάννη, του Αγίου Κωνσταντίνου στον Πλάτανο (1669), και του Προφήτη Ηλία στον μικρό οικισμό Σωματιανά (χρονολογείται τον 12ο αιώνα και διαθέτει τοιχογραφίες του 1280)[3].

Άλλα αξιοθέατα είναι η κρήνη του 1714 που βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού στην οποία εντοιχίστηκε τμήμα αρχαίας στήλης, καθώς και οι χαρακτηρισμένοι ως διατηρητέοι πύργοι των οικογενειών Δερεζέα και Σταυριανέα, η οικία Λεβή και η οικία της οικογένειας Γεννηματά[3][5].

Απογραφές πληθυσμού Επεξεργασία

Απογραφή 1844 1879 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Πληθυσμός 398[22] 582[23] 262[1] 253[1] 157[1] 127[1] 96[1] 106[1] 106[1] 84[24] 43[2]


Πηγές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 Μιχαήλ Σταματελάτος,Φωτεινή Βάμβα-Σταματελάτου, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, ΤΑ ΝΕΑ, 2012, Α΄ τόμος, σ. 253.
  2. ↑ 2,0 2,1 «Θαλάμες (οι) Δήμου Δυτικής Μάνης Τοπική Κοινότητα Θαλαμών. Μεσσηνία – Πελοπόννησος». dhmos.gr. Δήμοι, πόλεις και χωριά Ελλάδας. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2016. [νεκρός σύνδεσμος]
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 «Θαλάμαι». mani.org.gr. Μάνη. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2016. 
  4. ↑ Ελευθέριος Π. Αλεξάκης, Τα γένη και η οικογένεια στην παραδοσιακή κοινωνία της Μάνης, Διδακτορική Διατριβή, Αθήνα 1980, σ. 30.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 «Θαλάμες - Μεσσηνία». greece.terrabook.com. Terrabook. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2016. 
  6. ↑ Ανακαλύψτε την Ελλάδα, Πελοπόννησος, τ. 3, (Μέσα Μάνη - Έξω Μάνη - Μονεμβασία - Νεάπολη - Ελαφόνησος - Κύθηρα), ειδική έκδοση της εφημερίδας ΤΑ ΝΕΑ, 2006, σ. 78.
  7. ↑ Ελευθέριος Π. Αλεξάκης, 1980, σ. 154.
  8. ↑ Κυριάκου Δ. Νικολαρέα, Όσιος Νίκωνας ο Μετανοείτε (Ο βίος και το έργο του), Αθήνα 1985, σ. 55 - 56.
  9. ↑ Απ. Β. Δασκαλάκη, Η Μάνη και η Οθωμανική Αυτοκρατορία 1453-1821, Τύποις Ε. & Ι. Μπλαζουδάκη, Εν Αθήναις 1923, σ. 72.
  10. ↑ Απ. Β. Δασκαλάκη, 1923, σ. 90-92.
  11. ↑ Δήμητρα Σταθοπούλου, Εξέλιξη πληθυσμού στη Λακωνία και νοοτροπίες κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα (1850-1900), Διδακτορική Διατριβή, Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Αθήνα 2006, σ. 175.
  12. ↑ «Διοικητικές μεταβολές Οικισμών των ΟΤΑ». eetaa.gr. Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης. Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2016. [νεκρός σύνδεσμος]
  13. ↑ «Δοξαράς Παναγιώτης (1662 Κουτήφαρι Μάνης - 1729 Κέρκυρα)». nationalgallery.gr. Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδος. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2016. 
  14. ↑ «Άγιος Νικόλαος». odysseus.culture.gr. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2016. 
  15. ↑ Μανόλης Χατζηδάκης, Έλληνες ζωγράφοι μετά την Άλωση (1450-1830), Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών Ε.Ι.Ε., Αθήνα 1987, τόμος 1, σ. 263.
  16. ↑ Μανόλης Χατζηδάκης, 1987, τόμος 1, σ. 264.
  17. ↑ «Αγιογράφοι». tseriamani.gr. Σύλλογος Τσεριωτών Αττικής «Ο Ευαγγελισμός». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Δεκεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 23 Μαΐου 2016. 
  18. ↑ «Γρηγόριος Σκαλκέας». Μάνη, χθες, σήμερα, αύριο (8): 22 - 23. Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2003. 
  19. ↑ Σύγχρονος Εγκυκλοπαιδεία Ελευθερουδάκη, τόμος 11ος, συμπλήρωμα, σ. 412.
  20. ↑ Ρίζες Ελλήνων, Ανθρωπογεωγραφία της Ελλάδας, τ. 2, Μανιάτες, Πήγασος Εκδοτική, 2009, σ. 46.
  21. ↑ Πάτρικ Λη Φέρμορ, Μάνη, εκδόσεις Κέδρος, 1972, σ. 83 - 84.
  22. ↑ Ι. Δ. Σταματάκη, Πίναξ χωρογραφικός της Ελλάδος περιέχων τα Ονόματα, τας Αποστάσεις και τον Πληθυσμόν των Δήμων, Πόλεων Κωμοπόλεων και Χωρίων, Εκ του Τυπογραφείου Γ. Βλασσαρίδου, Εν Αθήναις, 1846, σ. 54.[νεκρός σύνδεσμος]
  23. ↑ Υπουργείο Εσωτερικών, Στατιστική της Ελλάδος, Πληθυσμός 1879, Εν Αθήναις 1881, Γ΄μέρος, σ. 110.
  24. ↑ «Μόνιμος και Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος: Σύνολο Ελλάδος,νομοί,δήμοι/κοινότητες,δημοτικα/κοινοτικά διαμερίσμα και οικισμοί, Απογραφές πληθυσμού 2001 και 1991». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιουνίου 2006. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2006. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Θαλάμες_Μεσσηνίας&oldid=10164976"