Θεανώ η Θουρία
Η Θεανώ η Θουρία ήταν αρχαία Ελληνίδα μαθηματικός και αστρονόμος. Καταγόταν από τους Θούριους της Κάτω Ιταλίας και άκμασε περί τον 6ο αιώνα π.Χ.. Είναι μία από τους λεγόμενους Πυθαγόρειους φιλοσόφους και θεωρείται η διασημότερη γυναίκα αστρονόμος και κοσμολόγος της αρχαιότητας. Λέγεται ότι διατύπωσε τη θεωρία της "Χρυσής Τομής"[4] καθώς και τη θεωρία της "Αρμονίας των Σφαιρών"[5].
Θεανώ | |
---|---|
Γενικές πληροφορίες | |
Γέννηση | 6ος αιώνας π.Χ. Κρότωνας |
Θάνατος | 5ος αιώνας π.Χ. |
Εκπαίδευση και γλώσσες | |
Ομιλούμενες γλώσσες | αρχαία ελληνικά |
Πληροφορίες ασχολίας | |
Ιδιότητα | μαθηματικός φιλόσοφος αστρονόμος χορεύτρια[1] συνθέτρια[1] ποιήτρια[1] συγγραφέας[2] |
Περίοδος ακμής | 6ος αιώνας π.Χ.[3] |
Οικογένεια | |
Σύζυγος | Πυθαγόρας |
Τέκνα | Δαμώ, Μύια, Αριγνώτη, Μνήσαρχος και Τηλαύγης |
Βιογραφία
ΕπεξεργασίαΗ Θεανώ ήταν κόρη του ιατρού Βροντίνου. Το όνομα Θεανώ για τους Αρχαίους Έλληνες ήταν ένα ιδιαίτερο και σημαδιακό όνομα. Θεανώ ονομαζόταν στην Ιλιάδα η ιέρεια της Αθηνάς. Από το όνομά της καταλαβαίνουμε ότι οι γονείς της Θεανώς είχαν οραματιστεί από νωρίς μία εξαιρετική μοίρα για την κόρη τους και αυτό φαίνεται να έγινε από νωρίς πραγματικότητα καθώς η Θεανώ έγινε γνωστή φιλόσοφος και επιστημόνισσα. Όταν έφτασε ο Πυθαγόρας στον Κρότωνα η Θεανώ ήταν ήδη γνωστή και γνωρίστηκαν κατά την ομιλία του φιλοσόφου στον ναό της Ήρας προς τις γυναίκες της πόλης.[6]
Η Θεανώ υπήρξε αρχικά μαθήτρια και στη συνέχεια σύζυγός του κατά 30 χρόνια μεγαλύτερού της Πυθαγόρα[7]. Δίδαξε αστρονομία και μαθηματικά στις Σχολές του Πυθαγόρα στον Κρότωνα και μετά το θάνατο του συζύγου στη Σάμο. Επιμελήθηκε τη διάδοση της διδασκαλίας και του έργο του, τόσο στον κυρίως Ελλαδικό χώρο, όσο και στην Αίγυπτο, σε συνεργασία με τα παιδιά της τη Δαμώ, τη Μύια, την Αριγνώτη τον Μνήσαρχο και τον Τηλαύγη που ανέλαβαν με τη σειρά τους και τη διοίκηση των Πυθαγορείων σχολών.
Μετά τον θάνατο του Πυθαγόρα, όπως συνηθιζόταν στην αρχαία Ελλάδα, η Θεανώ έπρεπε να παντρευτεί κάποιον συγγενή του άντρα της ή έστω κάποιον πολύ έμπιστό του έτσι ώστε να εξασφαλισθεί και η δική της προστασία αλλά και η προστασία της κληρονομιάς και της παράδοσης του Πυθαγόρα. Έτσι δεύτερος σύζυγός της έγινε ο επίσης στενός μαθητής του Αρίσταιος, ο οποίος και ανέλαβε για μια περίοδο το Ομακοείο και την Πυθαγόρεια κοινότητα.
Τη Θεανώ τη Θουρία αναφέρουν ο Αθηναίος, η Σούδα, ο Διογένης ο Λαέρτιος και ο Ιάμβλιχος. Θεωρείται η διασημότερη γυναίκα αστρονόμος και κοσμολόγος της αρχαιότητας.
Το έργο της
ΕπεξεργασίαΗ κοινή άποψη σήμερα είναι ότι μπορούμε να αποδώσουμε στη Θεανώ τα "Πυθαγόρεια Αποφθέγματα", "Συμβουλαί προς τις Γυναίκες", "Περί Ευσεβείας", "Φιλοσοφικά Σχόλια", "Επιστολαί", “Πυθαγόρου Βίος”, “Θεωρία των Αριθμών” και η “Δόμηση του Σύμπαντος”.[4][5][6][8] Η μεγαλύτερη συνεισφορά της όμως λέγεται ότι ήταν η διατύπωση της αρχής της “Χρυσής Τομής”[4] που χρησιμοποιούνταν στην αρχιτεκτονική από τους αρχαίους Έλληνες αλλά και τους αρχαίους Αιγυπτίους. Η διατύπωση της θεωρίας της “Χρυσής Τομής” (του αριθμού “φ”) μοιάζει με τη διατύπωση της θεωρίας της σταθεράς “π” που δημιούργησε ο Πυθαγόρας.
Στην πραγματεία της περί του Σύμπαντος διατύπωσε τη θεωρία ότι το σύμπαν αποτελείται από δέκα ομόκεντρες σφαίρες που κινούνται γύρω από μία κεντρική φωτιά: τον Ήλιο, τη Σελήνη, τον Κρόνο, τον Δία, τον Άρη, την Αφροδίτη, τον Ερμή, τη Γη και την αντί-Γη. Επίσης υπάρχουν και τα άστρα που είναι σταθερά. Οι αποστάσεις ανάμεσα στις σφαίρες και την κεντρική φωτιά έχουν τις ίδιες αναλογίες με τα διαστήματα της μουσικής κλίμακας. Αυτή της η θεωρία επηρέασε τον σύζυγό της τον Πυθαγόρα έτσι ώστε να ξεκινήσει να μιλάει για την "Αρμονία των Σφαιρών" και του σύμπαντος[5].
Η Θεανώ και οι κόρες της θεωρούνταν σημαντικές ιατροί και μάλιστα σε μία διαφωνία με τον ιατρό Ευρύφωνο σχετικά με την ανάπτυξη του εμβρύου απέδειξαν ότι το έμβρυο μπορεί να γεννηθεί επιτυχώς μόνο μετά από τουλάχιστον επτά μήνες κυοφορίας.[8]
Ο Διογένης Λαέρτιος αναφέρει πως κάποτε η Θεανώ συμβούλεψε τις γυναίκες όταν συναντούν τον άντρα τους να βγάζουν την ηθική τους μαζί με τα ρούχα τους. Αυτό ήταν μια αναφορά στο ρητό του Ηροδότου ότι «μία γυναίκα βγάζει την ηθική της όταν βγάζει τα ρούχα της» που έγινε πολύ δημοφιλές κατά τα πρώτα χριστιανικά χρόνια και τον Μεσαίωνα από τους θρησκευτικούς διανοητές. Ο Πλούταρχος όμως που ήταν ηθικολόγος είχε ήδη εκφράσει την αντίρρησή του σε αυτό το ρητό λέγοντας «εκείνη που είναι ηθική είναι ενδεδυμένη με την ηθική της ακόμα και όταν τα ενδύματά της είναι ριγμένα στην άκρη».[9] Επιπλέον, όταν ρώτησαν τη Θεανώ σε ποια ρούχα αναφερόταν εκείνη απάντησε «σε εκείνα που σε κάνουν γυναίκα» κάτι που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι θεωρούσε ότι οι γυναίκες και οι άντρες είναι κατά βάση ίδιοι και ότι μόνο μία ένδυση, που μπορούσε κανείς να αφαιρέσει, ήταν εκείνο που δημιουργούσε την ιδιότητα της γυναίκας.[10]
Η έννοια της ηθικής τόσο των γυναικών όσο και των αντρών ήταν ζωτικής σημασίας για τον πυθαγορισμό και όπως ήταν φυσικό επηρέασε και τη σκέψη της Θεανούς. Λέγεται ότι κάποτε έδειξε το μπράτσο της καθώς προσπάθησε να τακτοποιήσει τα ρούχα της και κάπoιος της είπε «τι όμορφο μπράτσο!» Τότε εκείνη του απάντησε «ναι, αλλά δεν είναι δημόσιο αγαθό».[11] Αυτό το περιστατικό δείχνει από τη μία ότι το γυμνό μπράτσο μίας γυναίκας μπορούσε να θεωρηθεί ερωτικά προκλητικό και από την άλλη ότι οι πυθαγόρειοι έβαζαν αυστηρά όρια στη σεξουαλικότητα και την προκλητικότητα.
Ο θάνατός της και η κληρονομιά της
ΕπεξεργασίαΗ Θεανώ πέθανε κάποια στιγμή τον 5ο αιώνα π.Χ. και λέγεται ότι θάφτηκε κοντά στην Πυθαγόρεια Σχολή. Αν και οι μελετητές παραδοσιακά έχουν παραβλέψει και υποτιμήσει τη συνεισφορά των γυναικών στην ιστορία και την επιστήμη, το έργο της Θεανώς ήταν γνωστό στους σύγχρονούς της και αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για πολλούς άντρες και γυναίκες.[4][6][8][12][13][14][15][16]
Βλέπε επίσης
ΕπεξεργασίαΠαραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 1,2 «Dictionary of Women Worldwide» (Αγγλικά) Gale, Yorkin Publications. Ντιτρόιτ. 2006. ISBN-13 978-0-7876-7585-1.
- ↑ Ian Plant: «Women Writers of Ancient Greece and Rome» (Αγγλικά) University of Oklahoma Press. Νόρμαν. 2004. ISBN-13 978-0-8061-3622-6.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2021.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Osen, Lynn M. (1975). Women in Mathematics. MIT Press. ISBN 0262650096.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Encyclopedia of world biography. Volume 30, Supplement (2nd ed έκδοση). Detroit, Mich.: Gale. 2009. ISBN 141445905X. 732896293.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Pomeroy, Sarah B. (2013). Pythagorean women : a social history. Baltimore. ISBN 978-1-4214-0957-3. 853506033.
- ↑ «The Greek Female Philosophers You Really Should Not Ignore». Definitelygreece.gr (στα Αγγλικά). 27 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Alic, Margaret (1986). Hypatia's heritage : a history of women in science from antiquity to the late nineteenth century. London: Women's Press. ISBN 0-7043-3954-4. 14067772.
- ↑ Ellis, Havelock (2010). Sex in Relation to Society: Studies in The Psychology of Sex. 6. Qontro Classic Books. σελ. 68. ISBN 978-1-4831-9870-5.
- ↑ B., Pomeroy, Sarah (2013). Pythagorean women : a social history. Baltimore: The Johns Hopkins University Press. σελ. 6. ISBN 1421409569. 853506033.
- ↑ B., Pomeroy, Sarah (2013). Pythagorean women : a social history. Baltimore: The Johns Hopkins University Press. σελ. 21. ISBN 1421409569. 853506033.
- ↑ «Theano». biography.yourdictionary.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ «The Internet Classics Archive | Timaeus by Plato». classics.mit.edu. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Μαΐου 2012. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ «Johannes Kepler – the golden ratio in "World Harmonic"». library.ethz.ch (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ Jaromír Korčák: «Deux types fondamentaux de distribution statistique», Comité d'organisation, Πράγα, Bull. de l'Institute Int'l de Statistique, τόμ. 3 (έτος 1938).
- ↑ Σιατερλή, Βέρα (15 Νοεμβρίου 2017). «Θεανώ η Θουρία». Το Μωβ. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2022.
Αυτό το λήμμα σχετικά με ένα ιστορικό θέμα χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |