Θετικισμός στην Πολωνία
Ο θετικισμός στην Πολωνία ήταν κοινωνικοπολιτισμικό κίνημα που καθόρισε την προοδευτική σκέψη στη λογοτεχνία και στις κοινωνικές επιστήμες στη διαμελισμένη Πολωνία μετά την καταστολή της Ιανουαριανής Εξέγερσης του 1863 κατά της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Η θετικιστική περίοδος διήρκεσε μέχρι το γύρισμα του 20ου αιώνα και την έλευση του μοντερνιστικού κινήματος της Νέας Πολωνίας.[1]
Σύνοψη Επεξεργασία
Στον απόηχο της Εξέγερσης του 1863, πολλοί στοχαστικοί Πολωνοί αντιτάχθηκαν σε περαιτέρω προσπάθειες να ανακτήσουν την ανεξαρτησία από τη Ρωσική Αυτοκρατορία, το Βασίλειο της Πρωσίας και την Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία με τη δύναμη των όπλων. Στην πολεμική τους σχετικά με τη σοφία της αντίστασης ενάντια στις διαμελιστικές δυνάμεις, που δημοσιεύτηκαν μεταξύ 1868 και 1873 στο Przegląd tygodniowy («Η Εβδομαδιαία Επιθεώρηση») και στην Prawda («Αλήθεια»), – συχνά απρόθυμα και μόνο εν μέρει – απέρριψε τη στιλιστική της προηγούμενης πολωνικής ρομαντικής περιόδου.[1]
Ο πολωνικός θετικισμός πήρε το όνομά του από τη φιλοσοφία του Γάλλου φιλοσόφου Ωγκύστ Κοντ, ενώ μεγάλο μέρος της ιδεολογίας του εμπνεύστηκε από τα έργα Βρετανών μελετητών και επιστημόνων, συμπεριλαμβανομένων των Χέρμπερτ Σπένσερ και Τζον Στιούαρτ Μιλ. Οι Πολωνοί θετικιστές υποστήριζαν την άσκηση της λογικής πριν από το συναίσθημα. Πίστευαν ότι η ανεξαρτησία, εάν επρόκειτο να ανακτηθεί, πρέπει να κερδηθεί σταδιακά, «χτίζοντας από τα θεμέλια» (δημιουργώντας μια υλική υποδομή και εκπαιδεύοντας το κοινό) και μέσω οργανικής εργασίας που θα επέτρεπε στην πολωνική κοινωνία να λειτουργήσει ως ένας πλήρως ενοποιημένος «κοινωνικός οργανισμός» (μια έννοια δανεισμένη από αρκετούς Ευρωπαίους στοχαστές, συμπεριλαμβανομένου του Χέρμπερτ Σπένσερ).[2]
Θετικιστικοί στόχοι Επεξεργασία
Ένας κορυφαίος Πολωνός φιλόσοφος του θετικισμού, ο δημοσιογράφος, μυθιστοριογράφος και διηγηματογράφος Μπολέσουαφ Πρους, συμβούλεψε τους συμπατριώτες του ότι η θέση της Πολωνίας στον κόσμο θα καθοριζόταν από τη συνεισφορά της Πολωνίας στην επιστημονική, τεχνολογική, οικονομική και πολιτιστική πρόοδο του κόσμου.[3]
Τα συγκεκριμένα κοινωνικά ερωτήματα που αντιμετώπισαν οι Πολωνοί θετικιστές περιελάμβαναν την καθιέρωση ίσων δικαιωμάτων για όλα τα μέλη της κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένων των αγροτών και των γυναικών, την πολιτισμική αφομοίωση της εβραϊκής μειονότητας της Πολωνίας, την εξάλειψη του αναλφαβητισμού μεταξύ των απλών πολιτών που προέκυψε από το κλείσιμο των πολωνικών σχολείων από τις δυνάμεις κατοχής και την υπεράσπιση του πολωνικού πληθυσμού στο γερμανικό τμήμα της Πολωνίας ενάντια στο γερμανικό Κουλτούρκαμπφ και τον εκτοπισμό του πολωνικού πληθυσμού από τη γερμανική κυβέρνηση.[1][4]
Οι Πολωνοί θετικιστές έβλεπαν την εργασία και όχι τις εξεγέρσεις ως τον αληθινό δρόμο για τη διατήρηση της πολωνικής εθνικής ταυτότητας και την επίδειξη ενός εποικοδομητικού πατριωτισμού. Ο Αλεξάντερ Σφιεντοχόφσκι (εκδότης της Prawda) υποστήριξε ότι «Όλα τα μεγάλα προβλήματα που μένουν στους κόλπους της ανθρωπότητας μπορούν να λυθούν μόνο με την εκπαίδευση και αυτή η εκπαίδευση πρέπει να είναι υποχρεωτική».[5]
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Τσέσλαφ Μίλος, The History of Polish Literature, σελ. 281–321. "Positivism." University of California Press, 1983. (ISBN 0-520-04477-0). Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2011.
- ↑ Czesław Miłosz, The History of Polish Literature, σελ. 283–84.
- ↑ Edward Pieścikowski, Bolesław Prus, σελ. 49.
- ↑ Ζίγκμουντ Σφεϊκόφσκι, Twórczość Bolesława Prusa (Τέχνη του Μπολέσουαφ Πρους), 2η έκδοση, Βαρσοβία, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972, σελ. 130–51.
- ↑ Τσέσλαφ Μίλος, The History of Polish Literature, σελ. 285–286.
Πηγές Επεξεργασία
- Τσέσλαφ Μίλος, The History of Polish Literature, 2η έκδοση, Berkeley, University of California Press, 1983, (ISBN 0-520-04477-0), σελ. 281–321.
- Edward Pieścikowski, Bolesław Prus, 2η έκδοση, Βαρσοβία, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985, (ISBN 83-01-05593-6) .
- Jan Zygmunt Jakubowski, επιμ., Literatura polska od średniowiecza do pozytywizmu (Πολωνική Λογοτεχνία από τον Μεσαίωνα στον Θετικισμό), Βαρσοβία, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, (ISBN 83-01-00201-8), σελ. 543–692.