Ιάκωβος Β΄ της Αραγωνίας

Ο Ιάκωβος Β΄ της Αραγωνίας ή Ιάκωβος Β΄ ο Δίκαιος (Καταλανικά: Jaume ΙΙ el Just, Βαλένθια, 10 Απριλίου 1267 - 2 Νοεμβρίου 1327) ήταν Βασιλιάς της Αραγωνίας, Βασιλιάς της Βαλένθια και Κόμης της Βαρκελώνης (1291 -1327), Βασιλιάς της Σαρδηνίας και Κορσικής (1297 - 1327), Βασιλιάς της Μαγιόρκας και Κύριος της Ίμπιζας και της Μινόρκας (1291 - 1295) και Βασιλιάς της Σικελίας (1285 - 1295). Ο Ιάκωβος Β΄ ήταν δευτερότοκος υιός του Πέτρου Γ΄ της Αραγωνίας και της Κωνσταντίας Χοενστάουφεν διεκδικήτριας του Βασιλείου της Σικελίας. Ο πάπας του έδωσε τον τίτλο του βασιλιά της Σαρδηνίας και της Κορσικής (1297) αλλά κυβέρνησε σε ολόκληρη την Κορσική μετά την κατάκτηση της (1234). Ο πλήρης τίτλος που κατείχε τα τελευταία 30 χρόνια της βασιλείας του ήταν "με τη χάρη του Θεού, βασιλιάς της Αραγωνίας, της Βαλένθιας, της Σαρδηνίας, της Κορσικής και κόμης της Βαρκελώνης". Ο Βονιφάτιος Η΄ παραχώρησε στον Ιάκωβο τους τίτλους του "Γονφάλονιε της εκκλησίας", "Γενικός αρχηγός και Ναύαρχος της Ρωμαϊκής εκκλησίας".[1]

Ιάκωβος Β΄
Βασιλιάς της Αραγωνίας, Βαλένθια και κόμης της Βαρκελώνης
thum
Περίοδος18 Ιουνίου 1291 – 2 ή 5 Νοεμβρίου 1327
ΠροκάτοχοςΑλφόνσος Γ΄ της Αραγωνίας
ΔιάδοχοςΑλφόνσος Δ΄ της Αραγωνίας
Βασιλιάς της Σικελίας
Περίοδος2 Νοεμβρίου 1285 – 20 Ιουνίου 1295
ΠροκάτοχοςΠέτρος Γ΄ της Αραγωνίας,
Α' της Σικελίας
ΔιάδοχοςΦρειδερίκος Β΄ της Σικελίας
Βασιλιάς της Σαρδηνίας και Κορσικής
Περίοδος1297-1327
ΔιάδοχοςΑλφόνσος Δ΄ της Αραγωνίας
Γέννηση10 Απριλίου 1267
Βαλένθια
Θάνατος2 Νοεμβρίου 1327 (ετών 60)
Βαρκελώνη
Τόπος ταφήςΣάντες Κρέους
ΣύζυγοςΙσαβέλλα των Ιβρέα-Καστίλης
Λευκή των Καπετιδών-Ανζού
Μαρία των Πουατιέ-Λουζινιάν
Ελισένδα δε Μονκάδα
ΕπίγονοιΙάκωβος
Αλφόνσος Δ΄ της Αραγωνίας
Μαρία
Κωνσταντία
Ιωάννης
Ισαβέλλα
Πέτρος
Ραμόν-Μπερενγκέρ
Βιολάντε
ΟίκοςΟίκος της Βαρκελώνης
ΠατέραςΠέτρος Γ΄ της Αραγωνίας
ΜητέραΚωνσταντία Χοενστάουφεν
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π  σ  ε )

Άνοδος στον θρόνο

Επεξεργασία

Διαδέχθηκε τον πατέρα του στη Σικελία (1285) και τον μεγαλύτερο αδελφό του Αλφόνσο Γ΄ της Αραγωνίας στις υπόλοιπες Ισπανικές περιοχές στο Στέμμα της Αραγωνίας ανάμεσα στις οποίες και τη Μαγιόρκα (1291). Το ίδιο έτος έμεινε στην Κατάνια όπου ενέπνευσε τον μοναχό Αθανάσιο από το Άσι να γράψει το χρονικό "Άφιξη και διαμονή του βασιλιά Ιακώβου Β΄ στην Κατάνη" στη Σικελική διάλεκτο.

Η υπόθεση της Σικελίας

Επεξεργασία

Δέχτηκε πιέσεις από τον πάπα να παραχωρήσει τη Σικελία (1295) στον πεθερό του Βασιλιά της Νεαπόλεως Κάρολο τον Χωλό γιο και διάδοχο του Καρόλου του Ανδεγαυού. Ο Ιάκωβος Β΄ συμφώνησε αλλά οι κάτοικοι του νησιού που μισούσαν την Ανδεγαυική δυναστεία την οποία είχαν εκδιώξει όταν ξέσπασε ο Σικελικός Εσπερινός (1282) εξεγέρθηκαν. Ο μικρότερος αδελφός του Φρειδερίκος Β΄ της Σικελίας κατέλαβε τη Σικελία με τη βοήθεια των κατοίκων και έγινε δεκτός με ενθουσιασμό (1296). Το 1298 επέστρεψε τις Βαλεαρίδες νήσους στον θείο του Ιάκωβο Β΄, διατήρησε όμως με τη "Συνθήκη του Ανάγκνι" τα ηπειρωτικά εδάφη στο Βασίλειο της Μαγιόρκας όπως το Μονπελιέ και το Ρουσιγιόν. Ο Ιάκωβος Β΄ της Μαγιόρκας αναγνώρισε με τη "Συνθήκη του Αργκιλέρ" (1298) την υψηλή επικυριαρχία του βασιλιά της Αραγωνίας και δέχτηκε δικαιώματα στη Σαρδηνία και την Κορσική από τον πάπα Βονιφάτιο Η΄. Ο πάπας διέταξε στον Ιάκωβο και τον Κάρολο τον Χωλό να διώξουν τον Φρειδερίκο Β΄ από τη Σικελία, για να παροτρύνει τον Φρειδερίκο να διώξει τον αδελφό του ο Βονιφάτιος του έδωσε τους τίτλους του βασιλιά της Σαρδηνίας και του "Γονφάλονιε της εκκλησίας". Ο Ιάκωβος Β΄ παρέμεινε απαθής και τελικά επέστρεψε στην Αραγωνία, ο Φρειδερίκος Β΄ κυβέρνησε τη Σικελία μέχρι τον θάνατο του (1337).[2]

Επίθεση στην Καστίλη

Επεξεργασία

Μετά την επιστροφή του στην Αραγωνία ο Ιάκωβος Β΄ αποφάσισε να κερδίσει την πρόσβαση στα μουσουλμανικά κρατίδια του νότου με τα οποία το Στέμμα της Καστίλης είχε περιορίσει την Αραγωνία. Ο Ιάκωβος Β΄ ζήτησε τη στήριξη του Ναυάρχου Μπερνάτ ντε Σαρρία, βαρόνου του Πολόπ και δημιούργησε συμμαχία με όλους τους εχθρούς του ανήλικου βασιλιά Φερδινάνδου Δ΄ της Καστίλης. Ο Ιάκωβος Β΄ ήθελε τη Μούρθια για να αποκτήσει πρόσβαση στη Γρανάδα, οι συμμαχικές δυνάμεις έκαναν επίθεση σε όλες τις κατευθύνσεις (1296), ο Ιάκωβος κατέλαβε τη Μούρθια και την κράτησε μέχρι το 1304. Οι κάτοικοι του Αράν δήλωσαν την πίστη τους στον Ιάκωβο Β΄ και τον υποστήριξαν στις διαμάχες του με τα βασίλεια της Γαλλίας και της Μαγιόρκας, σε αντάλλαγμα έδωσε μεγάλες διοικητικές και πολιτικές αυτονομίες στην Κοιλάδα του Αράν που καταγράφονται σε Λατινικό έγγραφο με το όνομα "Κουεριμονία".[3] Ο Ιάκωβος Β΄ ξεκίνησε μεγάλες καταδιώξεις με συλλήψεις και βασανιστήρια σε λεπρούς που είχαν καταφύγει στο βασίλειο του από τη Γαλλία, έμεινε γνωστός ως "ο τρόμος των λεπρών".

Λογοτεχνία

Επεξεργασία
 
Ο Ιάκωβος Β΄ και η Αυλή του. Είχε τον τίτλο του dei gracia rex Aragonum, Valencie, Sardini et Corsice ac comes Barchinone
 
Ο Ιάκωβος Β΄ της Αραγωνίας προεδρεύει σε ένα συμβούλιο
 
Ο Ιάκωβος Β΄ της Αραγωνίας προεδρεύει στο Κοινοβούλιο της Λιέιδα (1301)

Την περίοδο που ήταν βασιλιάς της Σικελίας (1285 - 1291) ο Ιάκωβος συνέθεσε το μοναδικό του ποίημα που έχει επιβιώσει μέχρι σήμερα στην Οξιτανική γλώσσα με λατρευτικό ρυθμό αφιερωμένο στην Παναγία.[4] Ένας σύγχρονος συγγραφέας ο Αρνώ ντε Βιλανόβα μετέφρασε το ποίημα στα Λατινικά (1305). Το Σχήμα λόγου που χρησιμοποίησε ο Ιάκωβος Β΄ αναλύθηκε από τον σύγχρονο συγγραφέα Άλφρεντ Τζίνροι και έχει ομοιότητες με τον Μεσαιωνικό συγγραφέα Ρομάν ντε Φωβέλ.

Ο Ιάκωβος ξεκίνησε το ποίημα του συγκρίνοντας την εκκλησία με ένα καράβι στην τρικυμία και με καπετάνιο τον πάπα :

"Mayre de Deu e fylha, verge humil e vera, vostra nau vos apela que l'aydetz, quar perylha."

Μετάφραση :

"Μητέρα Θεού και κόρη Παρθένος ταπεινή και αληθινή το πλοίο σου σε καλεί να το βοηθήσεις επειδή βρίσκεται σε κίνδυνο"

Η λογοτεχνική ποιότητα των στίχων δείχνει ότι το ποίημα γράφτηκε την εποχή που ο Ιάκωβος Β΄ βρισκόταν σε σύγκρουση με τον παπισμό, το ύφος του ήταν προπαγανδιστικό με στόχο να δείξει την ευσέβεια του στην εκκλησία και όχι στον πάπα. Οι τελευταίοι στίχοι ζητούν από την Παρθένο να προστατεύσει τον βασιλιά από την αμαρτία.

"Mayre, tu·m dona forsa contra ma leugeria, e·m garda de la via de peccat, que.ns exylha."

Μετάφραση :

"Μητέρα δώσε μου δύναμη να πολεμήσω την αδυναμία μου και φύλαξέ με από τον δρόμο της αμαρτίας, που με καταστρέφει"

Οικογένεια

Επεξεργασία

Νυμφεύτηκε σε πρώτο γάμο την Ισαβέλλα των Ιβρέα υποκόμισσα του Λιμόζ, κόρη του Σάντσο Δ΄ της Καστίλης και της συζύγου του Μαρίας της Μολίνα. Ο γάμος έγινε στη Σόρια (1 Δεκεμβρίου 1291) και η νύφη ήταν μόλις 8 ετών. Ο γάμος έγινε καθαρά για συμμαχικούς λόγους και διαλύθηκε, όταν πέθανε ο πεθερός του Σάντσο Δ΄ (1295), αφού ο Ιάκωβος Β΄ αποφάσισε να αλλάξει συμμάχους.

Νυμφεύτηκε σε δεύτερο γάμο τη Λευκή των Καπετιδών-Ανζού, δεύτερη κόρη του Καρόλου Β΄ της Νάπολης και της Μαρίας της Ουγγαρίας (1 Νοεμβρίου 1295), με την οποία απέκτησε:

Νυμφεύτηκε σε τρίτο γάμο τη Μαρία των Πουατιέ, κόρη του Ούγος Γ΄ της Κύπρου. Ο αρραβώνας έγινε στην Αγία Σοφία της Λευκωσίας (15 Ιουνίου 1315) και ο γάμος στη Ζιρόνα (27 Νοεμβρίου 1315), παρέμειναν άτεκνοι.

Νυμφεύτηκε σε τέταρτο γάμο την Ελισένδα δε Μονκάδα, κόρη του Πέτρο Β΄ δε Μονκάδα, κύριο της Αϊτόνα και του Σόσες (Ταρραγόνα, 25 Δεκεμβρίου 1322). Ο γάμος παρέμεινε άτεκνος και μετά το τέλος του βασιλιά, η Ελισένδα έζησε σαν μοναχή μέχρι το τέλος της.

Ο Ιάκωβος Β΄ της Αραγωνίας απέκτησε και φυσικά παιδιά.

Με τη Γερόλντα:

  • (νόθος) Σάντσο.
  • (νόθος) Ναπολέων (1288 - 1338).

Με τη Λουκρητία:

  • (νόθος) Ιάκωβος (1291 - 1350).

Πρόγονοι

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. J. N. Hillgarth, “Review of The Rise of the Aragonese-Catalan Empire, 1200–1350 by J. Lee Shneidman”, Speculum, 47, 2 (1972), σ. 346.
  2. Constable, Medieval Iberia, University of Penn. Press, 1997, σ. 394.
  3. https://books.google.gr/books?id=li0Fmtfxd6kC&lpg=PA142&dq=querimonia+aran&pg=PA142&redir_esc=y#v=onepage&q=querimonia%20aran&f=false
  4. A short analysis, with useful footnotes, and eight lines quoted with Catalan translation is found in Martín de Riquer (1964), Història de la Literatura Catalana, vol. 1 (Barcelona: Edicions Ariel), σσ. 172–73.
  • Jaime II el Justo, rey de Aragón (Spanish)".
  • Martín de Riquer (1964), Història de la Literatura Catalana, vol. 1 (Barcelona: Edicions Ariel), pp. 172–73.
  • Constable, Medieval Iberia, University of Penn. Press, 1997
  • J. N. Hillgarth, “Review of The Rise of the Aragonese-Catalan Empire, 1200–1350 by J. Lee Shneidman”, Speculum, 47, 2 (1972)
  • Turell, ed. by M. Teresa (2001).
  • VanLandingham, Marta. Transforming the State: King, Court and Political Culture in the Realms of Aragon (1213–1387).
Ιάκωβος Β΄ της Αραγωνίας
Γέννηση: 10 Απριλίου 1267 Θάνατος: 2 Νοεμβρίου 1327
Προκάτοχος
Δημιουργία του Βασιλείου
Βασιλιάς της Σαρδηνίας και της Κορσικής
 

1297 - 1327
Διάδοχος
Αλφόνσος Δ΄ της Αραγωνίας
Προκάτοχος
Αλφόνσος Γ΄ της Αραγωνίας
Βασιλιάς της Αραγωνίας
 

1291 - 1327
Κόμης της Βαρκελώνης
 
1291-1327
Βασιλιάς της Βαλένθια
 

1291 - 1327
Βασιλιάς της Μαγιόρκας
 

1291 - 1295
Διάδοχος
Ιάκωβος Β΄ της Μαγιόρκας
Προκάτοχος
Πέτρος Γ΄ της Αραγωνίας
Βασιλιάς της Σικελίας
 

1285 - 1295
Διάδοχος
Φρειδερίκος Β΄ της Σικελίας