Βικιπαίδεια

Ιακωβίνα του Λουξεμβούργου

Η Ιακωβίνα, γαλλ.: Jacquetta de Luxembourg, comtess de Rivers (1415/16 - 30 Μαΐου 1472) από τον Οίκο του Λουξεμβούργου-Λινύ ήταν κόρη του κόμη του Σαιν-Πολ και με τους γάμους της έγινε πρώτα δούκισσα του Μπέντφορντ και μετά κόμισσα του Ρίβερς.

Ιακωβίνα του Λουξεμβούργου
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Jacquette de Luxembourg (Γαλλικά)
Γέννηση1415
Ανάκτορα του Ουεστμίνστερ
Θάνατος30  Μαΐου 1472
Χώρα πολιτογράφησηςΓαλλία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΓαλλικά
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
ΣύζυγοςΙωάννης του Λάνκαστερ (1433–1435)[1][2]
Ριχάρδος Γούντβιλ, 1ος κόμης Ρίβερς[3][1][2]
ΤέκναΕλισάβετ Γούντβιλ[3]
Lionel Woodville[4]
Mary Woodville
Edward Woodville, Lord Scales[4]
Catherine Woodville, Duchess of Buckingham[3]
Anthony Woodville, 2nd Earl Rivers[3][4][5]
Sir John Woodville[4][3]
Richard Woodville, 3rd Earl Rivers[4]
Thomas Woodville[4]
John Woodville[4]
Lewis Woodville[4]
Eleanor Woodville[4]
Martha Woodville[4]
Anne Woodville[4][3]
Margaret Woodville, Countess of Arundel[4]
Jacquetta Woodville[4][3]
Joan Woodville[3]
ΓονείςΠέτρος Α΄ του Σαιν-Πολ και Μαργαρίτα του Μπω
ΑδέλφιαΑικατερίνη του Λουξεμβούργου - Σαιν-Πολ
Ισαβέλλα του Λουξεμβούργου
Ιάκωβος του Ρισεμπούρ
Λουδοβίκος του Σαιν-Πολ
Τιμπώ του Λουξεμβούργου
ΟικογένειαΟίκος του Λουξεμβούργου
δεδομένα

Ήταν η μεγαλύτερη κόρη του Πέτρου Α΄ κόμη του Σαιν-Πολ, Κονβερσάνο και Μπριέν, και της Mαργαρίτας των Μπω (Baux/Balzo), κόρης του Φραγκίσκου δούκα της Άντρια. [6] Ήταν μία εξέχουσα, αν και συχνά παραβλεπόμενη, μορφή στον Πόλεμο των δύο Ρόδων. Μέσω του βραχύβιου πρώτου γάμου της με τον Ιωάννη Λάνκαστερ δούκα του Μπέντφορντ, αδελφό του Ερρίκου Ε΄ της Αγγλίας, συμμάχησε σταθερά με τον Οίκο του Λάνκαστερ. Ωστόσο, μετά την έντονη ήττα των Λάνκαστερ στη μάχη του Tάουτον, αυτή και ο δεύτερος σύζυγός της Ριχάρδος Γούντβιλ, 1ος κόμης Ρίβερς πήραν το μέρος του Οίκου της Υόρκης. Τρία έτη μετά τη μάχη και την ενθρόνιση του Eδουάρδου Δ΄ της Αγγλίας, η μεγαλύτερη κόρη τής Ιακωβίνας, η Ελισάβετ Γούντβιλ, τον παντρεύτηκε και έγινε βασίλισσα της Αγγλίας. Η Ιακωβίνα έκανε 14 παιδιά από τον Γούντβιλ και δικάστηκε με την κατηγορία της μαγγανείας, από την οποία απαλλάχθηκε.

Βιογραφία Επεξεργασία

Καταγωγή Επεξεργασία

Ο πατέρας της Πέτρος Α΄ κόμης του Σαιν-Πολ ήταν επίσης κόμης του Μπριέν (Brienne) από το 1397 μέχρι το τέλος του το 1433. Ο Πέτρος διαδέχτηκε τον πατέρα του Ιωάννη κύριο του Μπωβουάρ (Beauvoir) και τη μητέρα του Μαργαρίτα, κόμισσα του Μπριέν του Ανγκιάν (Enghien) κόμισσα του Μπριέν από το 1394 έως το τέλος της το 1397. Ο Ιωάννης ήταν τέταρτης γενιάς απόγονος του Βάλεραν Α΄ των Λουξεμβούργου, κυρίου του Λινύ (Ligny), ιδρυτή του κλάδου του Λινύ, δεύτερου γιού του Ερρίκου Ε΄ κόμη του Λουξεμβούργου & κυρίου του Λινύ και της Mαργαρίτας του Μπαρ (Bar). Αυτός ο πλάγιος κλάδος του Οίκου του Λουξεμβούργου κατείχε το Λινύ-αν-Μπαρουά (Ligny-en-Barrois).

Η μητέρα του παππού της Ιωάννη κυρίου του Μπωβουάρ, η Μαχώ/Ματθίλδη του Σατιγιόν (Châtillon), ήταν κόρη του Ιωάννη κόμη του Σαιν-Πολ, γιου της Μαρίας της Βρετάνης, κόρης της Bεατρίκης, κόρης του Ερρίκου Γ΄ της Αγγλίας και της Ελεονώρας της Προβηγκίας. [7] Η μητέρα τής Ιακωβίνας, η Μαργαρίτα του Μπω, ήταν κόρη του Φραγκίσκου 1ου δούκα της Άντρια και της Σουέβας Oρσίνι. [8] Η Σουέβα καταγόταν από τον Σίμωνα των Μονφόρ 6ο κόμη του Λέστερ (Leicester) και την Eλεονώρα της Αγγλίας, κόρη του Ιωάννη της Αγγλίας και της Iσαβέλλας του Ανγκουλέμ.[9]

Τα μέλη του Οίκου του Λουξεμβούργου ισχυρίζοντο θρυλική καταγωγή από τη θεότητα του νερού Mελουζίνα, μέσω του προγόνου τους Ζήγκφρηντ κόμη του Αρντέν (π. 922 - 998)[10]. [11] Ο πάππος της Ιακωβίνας Ιωάννης κύριος του Μπωβουάρ ήταν 4ος εξάδελφος του Σιγισμούνδου της Γερμανίας, Βοημίας και Ουγγαρίας.

 
Ο θυρεός της οικογένειας της Ιακωβίνας, των κομήτων του Λουξεμβούργου.

Το μεγαλύτερο μέρος της νεανικής ζωής της Ιακωβίνας είναι άγνωστο. Γεννήθηκε καθώς ξεκίνησε η Λανκαστριακή περίοδος του Εκατονταετούς Πολέμου. Ο θείος της Ιωάννης Β΄ κόμης του Λινύ, ήταν ο επικεφαλής της στρατιωτικής επιχείρησης που συνέλαβε την Ιωάννα της Λωρραίνης. Αυτός κράτησε την Ιωάννα φυλακισμένη στο Μπωβουάρ και αργότερα την πώλησε στους Άγγλους.

Ο πρώτος γάμος Επεξεργασία

Στις 22 Απριλίου 1433 σε ηλικία 17 ετών, η Ιακωβίνα παντρεύτηκε τον Ιωάννη των Λάνκαστερ 1ο δούκα του Μπέντφορντ, στο Τερουάν. Ο δούκας ήταν ο 3ος γιος του Ερρικου Δ΄ της Αγγλίας και της Mαρίας του Μπόχυν και έτσι ήταν εγγονός του Ιωάννη της Γάνδης 1ου δούκα του Λάνκαστερ, ο οποίος ήταν ο 3ος γιος του Εδουάρδου Γ΄ της Αγγλίας. Ο γάμος έμεινε άτεκνος και ο δούκας απεβίωσε στις 15 Σεπτεμβρίου 1435 στο Ρουέν. Όπως ήταν συνηθισμένο εκείνη την εποχή, μετά τον 2ο γάμο της η Ιακωβίνα διατήρησε τον τίτλο του πρώτου συζύγου της και ήταν πάντα γνωστή ως δούκισσα του Μπέντφορντ, τίτλος υψηλότερος από αυτόν της κόμισσας. Η Ιακωβίνα κληρονόμησε το ένα τρίτο των κύριων κτημάτων του δούκα, ως μερίδιο της χηρείας της [12]

Ο δεύτερος γάμος Επεξεργασία

Ο σερ Ριχάρδος Γούντβιλ, γιος του σερ Ρίτσαρντ Γουάιντβιλ, ο οποίος είχε υπηρετήσει ως θαλαμηπόλος (chamberlain) του αείμνηστου δούκα, είχε αναλάβει από τον Ερρίκο ΣΤ΄ της Αγγλίας (γιος του Ερρίκου Ε΄) να φέρει τη νεαρή χήρα του Μπέντφορντ στην Αγγλία. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, οι δύο τους ερωτεύτηκαν και παντρεύτηκαν κρυφά (πριν τις 23 Μαρτίου 1437), χωρίς να ζητήσουν την άδεια του βασιλιά. Η Ιακωβίνα είχε λάβει κληρονομία μετά το τέλος του πρώτου συζύγου της, υπό τον όρο ότι δεν θα ξαναπαντρευτεί χωρίς βασιλική άδεια. Με τη γνωστοποίηση του γάμου ο Ερρίκος ΣΤ΄ αρνήθηκε να τους δει, αλλά μαλάκωσε με την καταβολή προστίμου 1000 £. Ο γάμος ήταν μακρύς και πολύ καρποφόρος: η Ιακωβίνα και ο Ριχάρδος είχαν 14 παιδιά, συμπεριλαμβανομένης της μελλοντικής βασιλικής συζύγου Eλισάβετ Γούντβιλ. Έχασε τον πρωτότοκο γιο της Λουδοβίκο από πυρετό, όταν αυτός ήταν 12 ετών.

Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1440 οι Γούντβιλ ήταν σε ισχυρή θέση. Η Ιακωβίνα είχε σχέση με τον Ερρίκο ΣΤ΄ και τη βασίλισσα Μαργαρίτα των Βαλουά-Ανζού από επιγαμία. Η αδελφή της, η Iσαβέλλα του Σαιν-Πολ, είχε παντρευτεί τον εκ πατρός θείο τής Mαργαρίτας, τον Κάρολο των Βαλουά-Ανζού κόμη του Μαιν[13], ενώ η Ιακωβίνα ήταν χήρα τού Ιωάννη, θείου τού Ερρίκου ΣΤ΄. Ξεπέρασε όλες τις κυρίες στην Αυλή, με εξαίρεση τη βασίλισσα. Ως ευνοούμενη, απολάμβανε επίσης ειδικά προνόμια και επιρροή στην Αυλή. Η βασίλισσα Μαργαρίτα επηρέασε τον Ερρίκο ΣΤ΄ για να κάνει τον σύζυγό της ως βαρόνο Ρίβερς το 1448, και η Ιακωβίνα ήταν εξέχουσα οπαδός του Οίκου του Λάνκαστερ, όταν ξεκίνησε ο Πόλεμος των Δύο Ρόδων [11]

Ο Πόλεμος των Δύο Ρόδων Επεξεργασία

Οι Υόρκ συνέτριψαν τους Λάνκαστερ στη μάχη του Τόουτον στις 29 Μαρτίου 1461 και ο Εδουάρδος Δ΄, ο πρώτος βασιλιάς από τον Οίκο της Υόρκης, ανήλθε στον θρόνο. Ο σύζυγος τής Ελισάβετ (μεγαλύτερης κόρης τής Ιακωβίνας), ο σερ Ιωάννης Γκρέυ, είχε σκοτωθεί έναν μήνα πριν στη Δεύτερη Μάχη του Σαιντ Όλμπανς, μία νίκη των Λάνκαστερ υπό την ηγεσία της Μαργαρίτας των Βαλουά-Ανζού. Στο Tόουτον, ωστόσο, οι προτιμήσεις στράφηκαν υπέρ των Υόρκ.

Ο Εδουάρδος Δ΄ συνάντησε, και σύντομα παντρεύτηκε, τη χήρα Ελισάβετ Γούντβιλ κρυφά. Αν και η ημερομηνία δεν γίνεται αποδεκτή ως ακριβής, θεωρείται παραδοσιακά ότι ο γάμος πραγματοποιήθηκε (μόνο με την Ιακωβίνα και δύο κυρίες να παρευρίσκονται) στο οικογενειακό σπίτι των Γούνβιλ στο Nορθάμπτονσιρ την 1η Μαΐου 1464. [14] Η Ελισάβετ στέφθηκε βασίλισσα στις 26 Μαΐου 1465. Ο γάμος, που κάποτε αποκαλύφθηκε, κατέστρεψε τα σχέδια του Ριχάρδου Νέβιλ κόμης του Γουόρικ (εξάδελφου του Eδουάρδου Δ΄[15]), ο οποίος είχε διαπραγματευτεί μία πολύ αναγκαία συμμαχία με τη Γαλλία μέσω ενός πολιτικού γάμου για τον Eδουάρδο Δ΄.

Με την Ελισάβετ τώρα ως βασίλισσα της Αγγλίας, οι Γούντβιλ έφτασαν σε εξαιρετική θέση και δύναμη. Ο σύζυγος της Ιακωβίνας, ο Ριχάρδος αναβιβάστηκε σε κόμη του Ρίβερς και διορίστηκε λόρδος Υψηλός Θησαυροφύλαξ τον Μάρτιο του 1466. Η Ιακωβίνα βρήκε πλούσιους και με επιρροή συζύγους για τα παιδιά της και βοήθησε τα εγγόνια της να επιτύχουν υψηλές θέσεις. [16] Μερίμνησε για τον 20χρονο γιο της, τον Ιωάννη, να νυμφευτεί την χήρα και πολύ πλούσια Αικατερίνη Νέβιλ, δούκισσα του Νόρφολκ, η οποία ήταν τουλάχιστον 45 ετών μεγαλύτερη από εκείνον. Η άνοδος των Γούντβιλ δημιούργησε εκτεταμένη εχθρότητα μεταξύ των Υόρκ, συμπεριλαμβανομένου του Γουόρικ και των αδελφών τού βασιλιά Γεωργίου και Ριχάρδου (Γ΄), οι οποίοι εκτοπίστηκαν της εύνοιας του βασιλιά, από τους πρώην οπαδούς των Λάνκαστερ.

Το 1469 ο κόμης του Γουόρικ διαφώνησε ανοικτά με τον Εδουάρδο Δ΄ και τον εκτόπισε προσωρινά. Ο κόμης του Ρίβερς και ο γιος του Ιωάννης συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν από τον κόμη του Γουόρικ στις 12 Αυγούστου στο Kένιλγουορθ. Η Ιακωβίνα επέζησε τού συζύγου της κατά τρία έτη και απεβίωσε το 1472, σε ηλικία περίπου 56 ετών.

Κατηγορίες και δίκη Επεξεργασία

Λίγο μετά την εκτέλεση τού συζύγου της από τον Γουόρικ, ο Τόμας Γουέικ, οπαδός του Γουόρικ, κατηγόρησε την Ιακωβίνα για μαγγανεία. Ο Γουέικ έφερε στο κάστρο Γουόρικ μία μολύβδινη μορφή "φτιαγμένη σαν άνδρα ... σπασμένη στη μέση και τυλιγμένη με σύρμα" και ισχυρίστηκε ότι η Ιακωβίνα το είχε φτιάξει για χρήση σε μαγγανεία. Ισχυρίστηκε ότι η μολύβδινη μορφή είχε βρεθεί από έναν «έντιμο άνθρωπο», τον Χάρυ Κύνγκεστον του Στόουκ Μπρούερν, στο σπίτι του στο Νορθάμπτονσιρ μετά την αναχώρηση των στρατιωτών· αυτός την παρέδωσε στον ενοριακό υπάλληλο Τζον Ντάουνγκερ του Σούτλαντγκερ (στην ενορία του Στόουκ Μπρούερν). Ο Ντάουνγκερ φέρεται να βεβαιώνει ότι η Ιακωβίνα είχε φτιάξει δύο άλλες μορφές, μία για τον βασιλιά και μία για τη βασίλισσα. Η υπόθεση λύθηκε όταν ο Γουόρικ ελευθέρωσε τον Εδουάρδο Δ΄ από την περιφρούρηση και η Ιακωβίνα αθωώθηκε για τις κατηγορίες από το μεγάλο Συμβούλιο του βασιλιά στις 21 Φεβρουαρίου 1470. [17] Το 1484 ο Ριχάρδος Γ΄ τυπικά ως τιτουλάριος βασιλιάς [18] αναβίωσε τους ισχυρισμούς για μαγγανεία εναντίον της αποβιώσασας Ιακωβίνας, όταν ισχυρίστηκε ότι αυτή και η Ελισάβετ είχαν προκαλέσει το γάμο της Ελισάβετ με τον Εδουάρδο Δ΄ μέσω μαγγανείας. Ωστόσο ο Ριχάρδος Γ΄ δεν έφερε ποτέ κάποια απόδειξη, για να υποστηρίξει τους ισχυρισμούς του.

Απόγονοι Επεξεργασία

Μέσω της κόρης της Ελισάβετ, η Ιακωβίνα είχε εγγονή την Ελισάβετ της Υόρκης, σύζυγο του Ερρίκου Ζ΄ Τυδώρ, έτσι είναι η πρόγονος όλων των επόμενων Άγγλων μοναρχών.

Οικογένεια Επεξεργασία

Παντρεύτηκε πρώτα το 1433 τον Ιωάννη των Λάνκαστερ 1ο δούκα του Μπέντφορντ, ο οποίος απεβίωσε το 1435 άτεκνος.

Το 1437 η Ιακωβίνα έκανε δεύτερο γάμο με τον Ριχάρδο Γούντβιλ 1ο κόμη Ρίβερς και είχε τέκνα:

 
Εδώ απεικονίζονται δύο από τα παιδιά της Ιακωβίνας, ο Aντώνιος και η Eλισάβετ.

Το έργο Επίσκεψη στο Μπάκινγκχαμσιρ του 1566 αναφέρει τον γάμο του Γουλιέλμου Ντόρμερ των Γουάικομπ (αργότερα ο Οίκος ονομάστηκε Άσκοτ) με την "Aγνή, κόρη του σερ Ριχάρδου Γούντβιλ, κόμη του Ρίβερς", αλλά δεν λέει εάν ο πατέρας ήταν ο 1ος ή ο 3ος κόμης, ποια ήταν η μητέρα ή αν η Αγνή ήταν νόμιμο τέκνο.

Στη λογοτεχνία Επεξεργασία

Η Ιακωβίνα είναι κεντρικός χαρακτήρας στο μυθιστόρημα της Φιλίππα Γκρέγκορυ του 2009, Η Λευκή Βασίλισσα, μία φανταστική αφήγηση για τη ζωή τής μεγαλύτερης κόρης της, τής Ελισάβετ. [20] Στο μυθιστόρημα η Ιακωβίνα παρουσιάζεται ότι όντως ασχολήθηκε με τη μαγγανεία. Είναι επίσης ο κύριος πρωταγωνιστής στο εισαγωγικό μυθιστόρημα της Γκρέγκορυ του 2011 Η Κυρία του Ρίβερς. [21] Τα έργα της Γκρέγκορυ διερευνούν τον ιστορικό ισχυρισμό της οικογένειας της Ιακωβίνας ότι κατάγονταν από τη θεότητα του νερού Mελουζίνα. Η Γκρέγκορυ χρησιμοποιεί τους ασθενείς δεσμούς της Ιακωβίνας με τη Mελουζίνα και την Ιωάννα της Λωρραίνης, για να προωθήσει τους πιθανούς δεσμούς της με τη μαγγανεία. Στην τηλεοπτική σειρά του BBC One / Starz του 2013 Η Λευκή Βασίλισσα, την Ιακωβίνα υποδύεται η ηθοποιός Τζάνετ ΜακΤήιρ . [22]

Η Ιακωβίνα είναι επίσης ένας σημαντικός χαρακτήρας στο (5ο μυθιστόρημα της Μάργκαρετ Φρέιζερ της σειράς "Παίκτης Τζόλιφ") Ένα παιχνίδι προδοσίας (2009). Η ιστορία τοποθετείται στο 1435–36, μετά το τέλος του πρώτου συζύγου της Ιωάννη δούκα του Μπέντφορντ. Αυτό το ιστορικό μυθιστόρημα λέει μία ιστορία σχετικά με το γάμο της με τον σερ Ριχάρδο Γούντβιλ. Δεν υπάρχει καμία αναφορά στη μαγγανεία σε αυτό το μυθιστόρημα.

Η Ιακωβίνα είναι επίσης ένας εξέχων χαρακτήρας στο μυθιστόρημα Ο τελευταίος των βαρόνων (1843) του Έντουαρντ Μπούλβερ-Λύττον (1803–1873). Ο τίτλος του βιβλίου είναι μία αναφορά στον Ριχάρδο Νέβιλ κόμη του Γουόργουικ.

Πρόγονοι Επεξεργασία

Βιβλιογραφικές αναφορές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 p10197.htm#i101969. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
  2. ↑ 2,0 2,1 «Бедфорд» (Ρωσικά)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 «Kindred Britain»
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
  5. ↑ Leo van de Pas: (Αγγλικά) Genealogics. 2003.
  6. ↑ David Baldwin, Elizabeth Woodville: Mother of the Princes in the Tower, (The History Press, 2010), Genealogical table 4.
  7. ↑ Douglas Richardson. Plantagenet Ancestry: A Study In Colonial And Medieval Families, 2nd Edition, 2011. pg 533-542.
  8. ↑ Douglas Richardson. Plantagenet Ancestry: A Study In Colonial And Medieval Families, 2nd Edition, 2011. pg 395-402, 538.
  9. ↑ Σίμων Ε΄ του Μονφόρ > Γκι του Μονφόρ > Αναστασία του Μονφόρ > Ροβέρτος κόμης της Νόλα > Νικολό κόμης της Νόλα > Σουέβα Οσρίνι.
  10. ↑ Ζήγκφρηντ κόμης του Αρντέν > Φρειδερίκος του Λουξεμβούργου > Γκίζeλμπερτ του Λουξεμβούργου > Κορράδος Α΄ του Λουξεμβούργου > Ερμεσίνδη του Λουξεμβούργου, κόμισσα του Ναμύρ > Ερρίκος Δ΄ του Λουξεμβούργου > Ερμεσίνδη, κόμισσα του Λουξεμβούργου > Ερρίκος Ε΄ του Λουξεμβούργου > κ.λπ.
  11. ↑ 11,0 11,1 Philippa Gregory· David Baldwin (2011). The Women of the Cousins' War. London: Simon & Schuster. 
  12. ↑ Calendar of the Patent Rolls Preserved in the Public Record Office, Volume 3 p. 53 Web. 17 November 2014.
  13. ↑ Ο Κάρολος κόμης του Μαιν ήταν αδελφός του Ρενέ Α΄ της Νάπολης, πατέρα της Μαργαρίτας
  14. ↑ Robert Fabian, The New Chronicles of England and France, ed. Henry Ellis (London: Rivington, 1811), 654; "Hearne's Fragment of an Old Chronicle, from 1460–1470," The Chronicles of the White Rose of York. (London: James Bohn, 1845), 15–16.
  15. ↑ Η μητέρα του Εδουάρδου Δ΄, η Σεσίλ Νέβιλ, δούκισσα της Υόρκης, ήταν αδελφή του Ριχάρδου Νέβιλ 5ου κόμη του Σόλσμπερυ, πατέρα του Ριχάρδου Νέβιλ 16ου κόμη του Γουόρικ.
  16. ↑ Ralph A. Griffiths, "The Court during the Wars of the Roses". In Princes Patronage and the Nobility: The Court at the Beginning of the Modern Age, cc. 1450–1650. Edited by Ronald G. Asch and Adolf M. Birke. New York: Oxford University Press, 1991. (ISBN 0-19-920502-7). 59–61.
  17. ↑ Calendar of Patent Rolls, 1467-77, p. 190
  18. ↑ «The Richard III and Yorkist History Server». r3.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2008. 
  19. ↑ Richard Marius, Thomas More: A Biography, (Harvard University Press, 1984), 119.
  20. ↑ «The White Queen (Official site)». PhilippaGregory.com. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2014. 
  21. ↑ «The Lady of the Rivers (Official site)». PhilippaGregory.com. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2014. 
  22. ↑ «BBC – Media Centre: The White Queen, a new ten-part drama for BBC One». BBC.co.uk. 31 Αυγούστου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Νοεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2014. 

Περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ιακωβίνα_του_Λουξεμβούργου&oldid=10446270"