Ιδαίοι Δάκτυλοι
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Στην ελληνική μυθολογία οι Ιδαίοι Δάκτυλοι ήταν δαίμονες που κατάγονταν από το βουνό Ίδη της Κρήτης. Αποτελούσαν την ακολουθία της μητέρας των θεών, της Ρέας ή Κυβέλης. Τους ονόμασαν «Δακτύλους» επειδή ήταν 5 τον αριθμό, όσα δηλαδή και τα δάκτυλα του ενός χεριού, ή επειδή ήταν πολύ επιδέξιοι στα χέρια, ιδίως ως προς την κατεργασία των μετάλλων, ή επειδή όταν τους γέννησε η μητέρα τους (που ήταν η Ρέα ή η Αγχιάλη) έμπηξε από τους πόνους του τοκετού τα δάχτυλά της στο χώμα, ή, τέλος, γιατί γεννήθηκαν από τη σκόνη που έριξαν πίσω τους με τα δάχτυλά τους οι τροφοί του Δία. Αναφέρονται και περισσότεροι από 5 Δάκτυλοι, μέχρι τον αριθμό 15. Σύμφωνα με άλλη παράδοση, απλώς οι εκατό πρώτοι άνδρες που γεννήθηκαν ποτέ στην Κρήτη ονομάσθηκαν «Ιδαίοι Δάκτυλοι».
Οι Δάκτυλοι υποτίθεται ότι βρήκαν και κατεργάσθηκαν πρώτοι τον σίδηρο, ενώ κάποιες πηγές τους αποδίδουν και την καθιέρωση των Μυστηρίων. Σύμφωνα με την επικρατήσασα παράδοση, που τους ταυτίζει με τους Κουρήτες, στους Δακτύλους εμπιστεύθηκε η Ρέα τη φύλαξη του βρέφους της, του θεού Δία. Μία παράδοση των Ηλείων δίνει και τα ονόματα των 5: Ηρακλής (όχι ο συνώνυμος ήρωας), Παιωναίος, Επιμήδης, Ιάσιος και Ίδας. Ο μεγαλύτερος σε ηλικία ήταν ο Ηρακλής. Οι 5 αυτοί Δάκτυλοι ίδρυσαν τους Ολυμπιακούς Αγώνες, ως εξής: ο Ηρακλής πρότεινε στους άλλους 4 να κάνουν αγώνες δρόμου καθώς πρόσεχαν τον μικρό Δία για να διασκεδάσουν και λίγο. Μετά τη λήξη των αγώνων, ο Ιδαίος Ηρακλής στεφάνωσε τους νικητές. Στη συνέχεια, πρότεινε να τελούνται οι αγώνες αυτοί κάθε 5 χρόνια, όσοι ήταν και οι Ιδαίοι Δάκτυλοι. Πραγματικά, στην Ολυμπία υπήρχε ιδιαίτερος βωμός των Ιδαίων Δακτύλων. Ο Ιδαίος Ηρακλής λατρευόταν ιδιαίτερα στην Ολυμπία, στη Μεγαλόπολη, στις Ερυθρές και στις Θεσπιές.
Μία άλλη, μάλλον αρχαιότερη, παράδοση, αναφέρει ότι οι Ιδαίοι Δάκτυλοι ήταν τρεις: ο Κέλμις, ο Δαμναμενεύς και ο Άκμων, όλοι τους παντοδύναμοι μάγοι. Αυτοί οι μάγοι ήταν υπηρέτες της Αδράστειας, που πρώτοι άσκησαν την τέχνη του «πολυμήτιος» Ηφαίστου κατεργαζόμενοι με τη φωτιά το σίδερο και τον χαλκό. Σύμφωνα με μία άλλη παράδοση, οι Ιδαίοι Δάκτυλοι δίδαξαν μουσική στον Πάρι, στο όρος Ίδη της Τρωάδας.
Δείτε επίσης Επεξεργασία
- Ο δορυφόρος του αστεροειδή 243 Ίδη, ονομάσθηκε Δάκτυλος από τα μυθικά αυτά πρόσωπα.