Ιερά Μητρόπολις Γάνου και Χώρας
Η Ιερά Μητρόπολις Γάνου και Χώρας ήταν μια επαρχία (Μητρόπολη) του Οικουμενικού Πατριαρχείου στα παράλια της θάλασσας του Μαρμαρά στην Ανατολική Θράκη. Η επισκοπή υπήρχε έως το 1922 με έδρα της παλαιότερα το Γάνος (σήμερα Gaziköy), και από το 16ο αιώνα τη Χώρα (σήμερα Hoşköy). Ο τίτλος του Μητροπολίτη Γάνου και Χώρας, υπερτίμου και εξάρχου Θράκης παραλίας αποδίδεται πλέον σε τιτουλάριους επισκόπους του Πατριαρχείου[1] και είναι κενός από τις 3 Οκτωβρίου 2022, οπότε παραιτήθηκε ο τελευταίος Μητροπολίτης Αμφιλόχιος (Τσούκος).
Ιστορικά στοιχεία
ΕπεξεργασίαΟ Γάνος (η Γάνος, αργότερα το Γάνος) ιδρύθηκε από Μεγαρείς αποίκους τον 6ο αιώνα π.Χ., στην ακτή της θάλασσας του Μαρμαρά, 165 χλμ. νοτιοδυτικά της Κωνσταντινούπολης. Η Χώρα ιδρύθηκε γύρω στο 1235 από τον αυτοκράτορα Ιωάννη Γ' Δούκα Βατάτζη, επίσης παραθαλάσσια, 5 χλμ. νοτιοδυτικά του Γάνου[1].
Πριν τον 13ο αιώνα, ο Γάνος αποτελούσε τμήμα της επισκοπής Πανίου της Μητροπόλεως Ηρακλείας. Πριν το 1324 έγινε αυτόνομη αρχιεπισκοπή και πριν το 1347 προβιβάστηκε σε Μητρόπολη. Μετά την ανταλλαγή πληθυσμών Ελλάδας-Τουρκίας το 1923 δεν έμεινε καθόλου Ορθόδοξος πληθυσμός στα εδάφη της Μητρόπολης[1].
Η Μητρόπολη Γάνου και Χώρας συνόρευε βόρεια και δυτικά με τη Μητρόπολη Ηρακλείας, νοτιοανατολικά με τη Θάλασσα του Μαρμαρά και νοτιοδυτικά με τη Μητρόπολη Μυριοφύτου και Περιστάσεως[1].
Επισκοπικός κατάλογος
Επεξεργασία| Όνομα | Έτη | Σημειώσεις |
|---|---|---|
| Κωνσταντίνος | 1324 – 1325[2] | |
| Μηνάς | ~ 1329[3] ~ 1331[2] | |
| Νίκανδρος | ~ 1387[2] | |
| Γεννάδιος | ~ 1434[2] ~ 1439 | Ως «Γάννου» υπέγραψε την ενωτική Σύνοδο Φερράρας-Φλωρεντίας (6 Ιουλίου 1439)[4] |
| Γρηγόριος | ~ 1450[2] | |
| Παχώμιος | 1572 – 1585[2] | |
| Διονύσιος | 1585 – 1594[2] | |
| Μακάριος | 1601[5] – 1603[2] | α΄ θητεία, καθαιρέθηκε, κατόπιν Νικαίας[6] |
| Νεόφυτος | ~ 1610 | κατόπιν Κερασούντος[2] |
| Ιγνάτιος | ~ 1613[2] | |
| Γερμανός | ~ 1616[2] | |
| Μακάριος | ~ 1623 | β΄ θητεία, από Νικαίας, καθαιρέθηκε εκ νέου, κατόπιν Σηλυβρίας[6] |
| Ιγνάτιος | ; – 1 Απριλίου 1624 | παραιτήθηκε λόγω γήρατος[7] |
| Ιωαννίκιος | Απρίλιος 1624[7] – 1636 | κατόπιν Ηρακλείας, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης |
| Ιάκωβος | 7 Αυγούστου 1637 – 21 Αυγούστου 1639[8] | από Σίδης[9], παραιτήθηκε[10] |
| Παΐσιος | 18 Σεπτεμβρίου 1639 – 18 Μαρτίου 1648[11] | από Ρόδου[12] |
| Γαβριήλ | Μάρτιος 1648[11] – 26 Νοεμβρίου 1651[13] | μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης, ιερομάρτυρας |
| Κοσμάς | Μάρτιος 1652[13] – ; | |
| Δωρόθεος | ~ 1654[2] | |
| Γερμανός | ~ 1666[2] | |
| Χριστόφορος | 1670[2] – Ιανουάριος 1672 | καθαιρέθηκε[14] |
| Λεόντιος | ~ 1672[2] | |
| Κωνστάντιος | ~ 1688[2] | |
| Άνθιμος | 1705[2] – 3 Σεπτεμβρίου 1716 | κατόπιν Μελενίκου |
| Γρηγόριος | 1720 – 1722[2] | |
| Ιερόθεος | ~ 1733[2] | |
| Βαρθολομαίος | 1744[2] | |
| Νεόφυτος | Μάρτιος 1744[15] – 1749 | |
| Προκόπιος | 4 Οκτωβρίου 1749 – Ιανουάριος 1770[16] | κατόπιν Σμύρνης, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης |
| Παΐσιος | πριν τον Μάρτιο 1770[17] – μετά τον Σεπτέμβριο 1774[18] | |
| Ματθαίος | ; – 1780[2] | |
| Κύριλλος | Μάρτιος 1780 – 31 Αυγούστου 1798 | από Πόσνας και Σεραγίου, παραιτήθηκε, αργότερα Δρύστρας |
| Γεράσιμος | Σεπτέμβριος 1798 – 28 Μαΐου 1821 † | εκτελέστηκε από τους Οθωμανούς |
| Λεόντιος Β΄ | μέσα 1821 – Μάιος 1835 | κατόπιν Σισανίου |
| Μακάριος Β΄ | Μάιος 1835 – 15 Απριλίου 1837 † | από Κρήνης |
| Μελέτιος | 27 Απριλίου 1837 – 21 Μαΐου 1841 | από Ελαίας, κατόπιν Δημητριάδος |
| Ματθαίος Γ΄ (Αριστάρχης) | 21 Μαΐου 1841 – Δεκέμβριος 1845 | από Δημητριάδος, παραιτήθηκε |
| Κύριλλος Β΄ | Δεκέμβριος 1845 – Αύγουστος 1848 † | από Κορυτσάς |
| Κύριλλος Γ΄ (Κυριακίδης) | 20 Αυγούστου 1848 – 15 Μαρτίου 1853 | κατόπιν Αδριανουπόλεως |
| Χρύσανθος (Τζούνης) | 15 Μαρτίου 1853 – 17 Απριλίου 1873 | παραιτήθηκε |
| Γρηγόριος Γ΄ (Μισλιάνος) | 17 Απριλίου 1873 – Ιούλιος 1873 † | από Κασσανδρείας |
| Τιμόθεος Α΄ (Λαμπρίδης) | 14 Ιουλίου 1873 – 12 Μαΐου 1875 † | από Χαλεπίου, δολοφονήθηκε από ληστές |
| Παρθένιος (Παπαφωτεινός) | 22 Μαΐου 1875 – 11 Φεβρουαρίου 1881 | κατόπιν Σωζοαγαθουπόλεως |
| Βενέδικτος (Αδαμαντίδης) | 11 Φεβρουαρίου 1881 – 17 Φεβρουαρίου 1886 | από Αγχιάλου, κατόπιν Πισιδίας |
| Πολύκαρπος (Κωνσταντινίδης) | 9 Μαρτίου 1886 – 1 Αυγούστου 1891 | κατόπιν Βάρνης |
| Διονύσιος Β΄ (Καρδαράς ή Κυρίτσης ή Κυρίτζης) | 1 Αυγούστου 1891 – 10 Σεπτεμβρίου 1897 † | από Ξάνθης |
| Κωνσταντίνος Β΄ (Μικρούλης) | 27 Σεπτεμβρίου 1897 – 23 Μαΐου 1900 | από Παραμυθίας, κατόπιν Σωζοαγαθουπόλεως |
| Κωνσταντίνος Γ΄ (Βαλλιούλης ή Αποστόλου ή Κωνσταντινίδης) | 3 Ιουνίου 1900 – 3 Ιουνίου 1906 | από πρώην Μυριοφύτου, κατόπιν Πισιδίας |
| Κωνστάντιος Β΄ (Ισαακίδης) | 3 Ιουνίου 1906 – 21 Αυγούστου 1906 | από Βεροίας, παραιτήθηκε |
| Κωνσταντίνος Δ΄ (Χατζηαποστόλου) | 22 Αυγούστου 1906 – 12 Μαΐου 1909 | από πρώην Μελενίκου, κατόπιν Αγχιάλου |
| Σεραφείμ (Σκαρούλης) | 14 Μαΐου 1909 – 29 Ιουλίου 1913 † | από Σισανίου |
| Τιμόθεος (Λαμνής) | 10 Σεπτεμβρίου 1913 – 7 Οκτωβρίου 1924 | από Φιλιππουπόλεως, κατόπιν Μετσόβου |
| Παγκράτιος (Παραδείσης ή Βατοπεδινός) | 5 Οκτωβρίου 1943 – 30 Μαΐου 1952 † | από Λεύκης |
| Νεκτάριος (Χατζημιχάλης) | 29 Αυγούστου 2007[19] – 31 Δεκεμβρίου 2009 † | από πρώην Λέρου |
| Αμφιλόχιος (Τσούκος) | 30 Μαΐου 2018 – 3 Οκτωβρίου 2022 | από Νέας Ζηλανδίας, παραιτήθηκε |
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Kiminas 2009, σελ. 56.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 2,20 Δράκος 1892, σελ. 55.
- ↑ Hunger & Kresten 1981, σελ. 564.
- ↑ Η Αγία και Οικουμενική εν Φλωρεντία Σύνοδος. σελ. 668.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 223.
- ↑ 6,0 6,1 Αποστολόπουλος 1987, σελίδες 388-389.
- ↑ 7,0 7,1 Αποστολόπουλος 1987, σελ. 388.
- ↑ Καδάς, Σωτήριος (2014). Τα διακοσμημένα χειρόγραφα του επισκόπου Γάνου και Χώρας Ιακώβου (πρώην Σιμωνοπετρίτου ιερομονάχου). Θεσσαλονίκη: Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών Α.Π.Θ. σελ. 31. ISBN 9789607856517.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 417.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 426.
- ↑ 11,0 11,1 Αποστολόπουλος 1987, σελ. 197.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 427.
- ↑ 13,0 13,1 Αποστολόπουλος 1987, σελ. 310.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 150.
- ↑ Χαμουδόπουλος, Μηνάς (1882). «Πατριαρχικαί πινακίδες». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (ΙΕ): 230. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA230#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2022.
- ↑ Χαμουδόπουλος, Μηνάς (1882). «Πατριαρχικαί πινακίδες». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (ΙΣΤ): 248. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA248#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2022.
- ↑ Κώδιξ, σελ. 230.
- ↑ «Acte patriarhie cesti referitoare la Mitropolia Proilavului». Studii istorice greco-romane: 296. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/35/1939_-_Demostene_Russo%2C_Acte_patriarhice%C5%9Fti_referitoare_la_Mitropolia_Proilavului.pdf. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2022.
- ↑ Kiminas 2009, σελ. 57.
Πηγές
Επεξεργασία- Kiminas, Demetrius (31 Μαρτίου 2009). The Ecumenical Patriarchate: A History of Its Metropolitanates with Annotated Hierarch Catalogs. Wildside Press LLC. ISBN 978-1434458766. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2014.
- Βέης, Νίκος. Ο κώδιξ της Ορθοδόξου Εκκλησίας Άνδρου και Σύρου (PDF).
- Αποστολόπουλος, Δημήτρης Γ. (1987). Η Νομική Συναγωγή Του Δοσιθέου. Μία Πηγή Και Ένα Τεκμήριο. Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών.
- Hunger, Herbert· Kresten, Otto (1981). Das Register des Patriarchats von Konstantinopel, 1. Teil (PDF) (στα Γερμανικά). Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2023.
- Δράκος, Ευστράτιος Ι. (1892). Τα Θρακικά : ήτοι διάλεξις περί των εκκλησιαστικών επαρχιών Σηλυβρίας, Γάνου και Χώρας, Μετρών και Αθύρων, Μυριοφύτου και Περιστάσεως, Καλλιπόλεως και Μαδύτου. Αθήνησι. Ανακτήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 2024.