Ιερά Μητρόπολις Μάνης
| Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Η Ιερά Μητρόπολις Μάνης είναι μία από τις Μητροπόλεις της Εκκλησίας της Ελλάδος. Περιλαμβάνει τμήματα του Νομού Μεσσηνίας (τις Δημοτικές Ενότητες Αβίας, Λεύκτρου του Δήμου Δυτικής Μάνης και οικισμούς του Δήμου Καλαμάτας) και τμήματα του νομού Λακωνίας (τις πρώην επαρχίες Γυθείου και Οιτύλου). Παλαιότερα ονομαζόταν Ιερά Μητρόπολις Γυθείου και Οιτύλου. Μετονομάστηκε σε Μάνης το 2010[1].
| Ιερά Μητρόπολις Μάνης | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Xώρα | Ελλάδα |
| Έδρα | Γύθειο |
| Υπαγωγή | Εκκλησία της Ελλάδος |
| Αρχιερατικές περιφέρειες | 6
|
| Ενορίες | 114 |
| Ναοί | 849 |
| Μονές | 5 |
| Μητροπολιτικός ναός | Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Γεργίου Γυθείου |
| Ιστοσελίδα | im-manis.gr/ |
| Ιεραρχία | |
| Μητροπολίτης | Χρυσόστομος |
| Πρωτοσύγκελλος | Αρχιμανδίτης Συμεών Λαμπρινάκος |
| Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος | Αρχιμανδρίτης Νήφων Καρολεμέας |
| Ιεροκήρυκες | 1 |
| Εφημέριοι | 41 |
| Διάκονοι | 1 |
Έδρα της Μητροπόλεως είναι το Γύθειο και σημερινός της Μητροπολίτης είναι ο Χρυσόστομος (Παπαθανασίου), ο οποίος εξελέγη από την Ιεραρχία της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος στις 7 Φεβρουαρίου 2018.
Ιστορικά στοιχεία Επεξεργασία
Αρχικά το Γύθειο, με τη σύσταση του Βασιλείου της Ελλάδος αποτελούσε ενοριακό χωριό της Επισκοπής Καρυουπόλεως, η οποία ανήκε στη Μητρόπολη Λακεδαιμονίας. Με το «Β.Δ. από 21 Νοεμβρίου 1833» «Περί διορισμού του προσωπικού των Επισκοπών του Βασιλείου», το Γύθειο έγινε έδρα επισκοπής, μία από τις τότε πέντε νέες επισκοπές της Μάνης, καταργουμένων ισάριθμων παλαιοτέρων μεταξύ των οποίων και της επισκοπής Καρυουπόλεως. Οι νέες επισκοπές βάσει του διατάγματος αυτού, με τις αντίστοιχες καταργηθείσες ήταν:
- Επισκοπή Γυθείου: Επίσκοπος Κύριλλος ο πρώην Καρυουπόλεως, (καταργηθείσα επισκοπή).
- Επισκοπή Ασίνης: Επίσκοπος Μακάριος ο πρώην Λαγίας, (καταργηθείσα επισκοπή).
- Επισκοπή Οιτύλου: Επίσκοπος Ιωσήφ, ο πρώην Μαΐνης, (καταργηθείσα επισκοπή).
- Επισκοπή Ζυγού: Επίσκοπος Άνθιμος, ο πρώην Πλάτσης, (καταργηθείσα επισκοπή), και η
- Επισκοπή Καρδαμύλης: Επίσκοπος Ιωαννίκιος, ο πρώην Μηλέας, (καταργηθείσα επισκοπή).
Το Διάταγμα αυτό υπήρξε σταθμός στην νεότερη εκκλησιαστική ιστορία της Μάνης, καθώς και της ιστορούμενης πρωτεύουσας, του Γυθείου.
Σημειώνεται ότι η Μάνη είναι η τελευταία περιοχή της Ελλάδος που εκχριστιανίστηκε και μάλιστα ολοκληρωτικά επί τουρκοκρατίας. Σπουδαιότερες επισκοπές, εκτός των δύο μητροπόλεων Λακεδαιμονίας και Μονεμβασίας, που είχαν ιδρυθεί (από τους βυζαντινούς χρόνους) στη Μάνη, ήταν: η Επισκοπή Μαΐνης, που είχε προαχθεί σε αρχιεπισκοπή, η Επισκοπή Καρυουπόλεως και η Επισκοπή Ζαρνάτας, που είχε επίσης προαχθεί σε αρχιεπισκοπή. Στη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 δημιουργήθηκαν πολλές άλλες, όχι όμως και με τόσο νόμιμες διαδικασίες. Σχεδόν κάθε μεγάλο χωριό εμφανίζονταν ως επισκοπική έδρα. Ειδικότερα στη Μάνη δημιουργήθηκαν εκτός των παραπάνω οι επισκοπές Πλάτσης, Λαγίας, Μηλέας και Ανδρούβιστας υπαγόμενες στον Μητροπολίτη Μονεμβασίας και η επισκοπή Μαλτσίνας, υπαγόμενη στο Μητροπολίτη Λακεδαιμονίας. Αυτή η διάρθρωση ίσχυε μέχρι το 1833 που εφαρμόσθηκε η νέα εκκλησιαστική διαίρεση ακολουθώντας τη διοικητική διαίρεση του νέου Βασιλείου. Ήταν όμως αδύνατο να καλυφθούν οι τόσοι υπεράριθμοι διαθέσιμοι ιεράρχες των καταργουμένων εδρών καθώς και άλλοι που έρχονταν πρόσφυγες από τουρκοκρατούμενες ακόμη περιοχές. Αυτό είχε ως συνέπεια οι περισσότεροι να γίνουν βοηθοί επισκόπων (τιτουλάριοι), και κάποιοι να καταγγέλλουν τη Διοίκηση της Χώρας και ειδικότερα τον Βασιλέα Όθωνα ως εχθρό της Ορθοδοξίας.
Πρώτος επίσκοπος Γυθείου ορίστηκε ο από Καρυουπόλεως Κύριλλος Γέρμος (21 Νοεμβρίου 1833-25 Μαΐου 1842). Αργότερα οι πέντε περιφερειακές Επισκοπές (Γυθείου, Ασίνης, Οιτύλου, Ζυγού και Καρδαμύλης) ενώνονται διαδοχικά με την Επισκοπή Λακεδαίμονος, η συγχώνευση αυτή πραγματοποιείται το χρονικό διάστημα 1834-1852. Συγκεκριμένα, η αρχή γίνεται με την Επισκοπή Καρδαμύλης (1834) μετά την παραίτηση του επισκόπου της, και ακολουθούν οι Επισκοπές Οιτύλου, Ζυγού (1841) που καταργήθηκαν λόγω μακράς χηρείας, και Γυθείου (1842) που καταργήθηκε επίσης λόγω μακράς χηρείας μετά τον θάνατο του Κύριλλου. Τελευταία ενώνεται η Επισκοπή Ασίνης που παρέμενε η μόνη που είχε επιζήσει (1852). Το διάστημα μεταξύ των ετών 1844-1852 την διοίκηση της περιοχής ασκεί Επισκοπική Επιτροπή.
Με Νόμο της 9ης Απριλίου 1852 ανασυστάθηκε η επισκοπή Γυθείου και η επισκοπή Οιτύλου. Το 1888 η επισκοπή Οιτύλου καταργήθηκε και συγχωνεύτηκε με την επισκοπή Γυθείου, αποτελώντας πλέον ενιαία επισκοπή. Έτσι η επισκοπή Γυθείου και Οιτύλου απέκτησε τα σημερινά της γεωγραφικά όρια. Κατά το 1936 συγχωνεύτηκε η επισκοπή Γυθείου, Οιτύλου και Κυθήρων (η επισκοπή Κυθήρων για βραχύ διάστημα αποτέλεσε τμήμα της επισκοπής Γυθείου και Οιτύλου) για εννιά μήνες περίπου με τη μητρόπολη Μονεμβασίας και Σπάρτης, μετά την μετάθεση του επισκόπου Γυθείου και Οιτύλου Διονυσίου στη επισκοπή Μονεμβασίας και Σπάρτης, διατηρώντας έτσι και τους δύο τίτλους. Μετά όμως το γενικό ξεσηκωμό των Μανιατών που δεν ήθελαν να εξαρτώνται από την Επισκοπή Σπάρτης, η επισκοπή Γυθείου και Οιτύλου ανασυστάθηκε με το Βασιλικό Διάταγμα 136, το Φθινόπωρο του 1936.
Η Ιερά Μητρόπολις Γυθείου και Οιτύλου αποτελεί σήμερα μία από τις 81 Ιερές Μητροπόλεις της Εκκλησίας της Ελλάδος, με έδρα το Γύθειο.
Επισκοπικός κατάλογος Επεξεργασία
| Όνομα | Έτη | Σημειώσεις |
|---|---|---|
| Παρθένιος | Απρίλιος 1621 – ; | Νεοϊδρυθείσα Αρχιεπισκοπή που περιλαμβάνει τα χωριά «Πλάτζα, Αρδούβιστα, Πραστείον, Καστανία, Μηλαία, Αράχοβα, Αγία Βαρβάρα, Νομιτζή, Ζηβίνα, Ασώματος, Λαγκαδιά, Βίτυλον, Κελεφά, Κριόν Νερόν και Νεοχώριον»[2] |
| Κύριλλος (Γερμός) | αρχές 1813 – 21 Νοεμβρίου 1833 | κατόπιν επίσκοπος Γυθείου |
| Ιωσήφ | 21 Νοεμβρίου 1833 – πριν το 1840 | από μετονομασία της επισκοπής Μαΐνης |
| Προκόπιος (Γαγουλέας ή Γεωργίου) | 19 Ιουλίου 1852 – 8 Οκτωβρίου 1868 † | από πρώην Ανδρουβίστης |
| Προκόπιος (Μελισσαρόπουλος) | 26 Δεκεμβρίου 1868 – 29 Νοεμβρίου 1888 † | |
| Κύριλλος (Γερμός) | 21 Νοεμβρίου 1833 – 25 Μαΐου 1842 † | από μετονομασία της επισκοπής Καρυουπόλεως |
| Ιερόθεος (Αθανασόπουλος) | 12 Δεκεμβρίου 1852 – 28 Μαΐου 1859 | Μανιάτης στην καταγωγή, το 1829 διορίστηκε τοποτηρητής της επισκοπής Μαλτσίνης έως το 1834. |
| Ιωσήφ (Κωνσταντινίδης) | 19 Ιουλίου 1859 – 1 Μαΐου 1869 | παραιτήθηκε |
| Παρθένιος (Χρυσικάκης) | 10 Αυγούστου 1869 – 12 Ιουλίου 1885 | καταγόμενος από τη Λακωνία, αδελφός της Μονής Αγίων Τεσσαράκοντα Σπάρτης. |
| Παρθένιος (Δημητρόπουλος) | 5 Ιουλίου 1901 – 11 Νοεμβρίου 1913 † | |
| Διονύσιος (Δάφνος) | 21 Δεκεμβρίου 1914 – 14 Ιανουαρίου 1936 | κατόπιν Μονεμβασίας και Σπάρτης |
| Προκόπιος (Καλλιοντζής)[3] | 30 Σεπτεμβρίου 1936 – 30 Νοεμβρίου 1941 | και Κυθήρων |
| Χρυσόστομος Α΄ (Δασκαλάκης) | 28 Φεβρουαρίου 1942 – 13 Οκτωβρίου 1945 | κατόπιν Μεσσηνίας[4] |
| Δημήτριος (Θεοδόσης) | 4 Νοεμβρίου 1945 – 18 Απριλίου 1956 | κατόπιν Λαρίσης |
| Φιλήμων (Ζέης) | 21 Απριλίου 1956 – 9 Αυγούστου 1962 † | |
| Σωτήριος (Κίτσος)[5] | 21 Νοεμβρίου 1965 – 25 Ιουνίου 1996 † | |
| Χρυσόστομος Β΄ (Κορακίτης) | 6 Οκτωβρίου 1996 – 23 Ιουνίου 2010 | |
| Χρυσόστομος Β΄ (Κορακίτης) | 23 Ιουνίου 2010 – 8 Νοεμβρίου 2017 † | πέθανε στην Αρεόπολη κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας |
| Χρυσόστομος Γ΄ (Παπαθανασίου) | 10 Φεβρουαρίου 2018 – σήμερα | |
Διοίκηση Επεξεργασία
Έδρα της Ιεράς Μητροπόλεως είναι το Γύθειο όπου και το Μητροπολιτικό Μέγαρο (Επισκοπείο) στο οποίο βρίσκονταιτα γραφεία της Μητροπόλεως (του Μητροπολίτου, του Πρωτοσυγκέλλου, του Γεν. αρχιερατικού επιτρόπου, των αρχιερατικών επιτρόπων των 6 περιφερειών, της Αποστολικής Διακονίας, ΤΑΚΕ, Λογιστηρίου, Γεν. Φιλόπτωχου Ταμείου, και Δημοσίων σχέσεων.
Στο Επισκοπείο συνέρχονται επίσης το Μητροπολιτικό Συμβούλιο, το Επισκοπικό Δικαστήριο, το τοπικό ΤΑΚΕ, το Συμβούλιο του Εκκλησιαστικού Γηροκομείου, καθώς και το Συμβούλιο του Ασύλου Ανιάτων.
Αρχιερατικές περιφέρειες Επεξεργασία
Αρχιερατική Περιφέρεια Αβίας Επεξεργασία
Στη περιφέρεια αυτή υπάγονται κατ΄ αλφαβητική σειρά οι περιοχές: Αβία, Αλτομιρά, Βέργα, Βόρειο, Δολοί (Άνω και Κάτω), Καλλιανέικα, Κάμπος, Μάλτα, Μικρή Μαντίνεια, Οροβά, Πηγάδια, Σταυροπήγιο, Σωτηριάνικα, και Χώρα Κέντρου.
Αρχιερατική Περιφέρεια Ανατολικής Μάνης Επεξεργασία
Στη περιφέρεια αυτή υπάγονται κατ΄ αλφαβητική σειρά οι περιοχές: Διμαρίστικα, Δρυμός, Έξω Νύμφιο Λακωνίας, Κοκκάλα, Κότρωνας, Λάγια, Φλομοχώρι και Χιμάρα.
Αρχιερατική Περιφέρεια Γυθείου Επεξεργασία
Στη περιφέρεια αυτή υπάγονται κατ΄ αλφαβητική σειρά οι περιοχές: Γύθειο, Άγιος Βασίλειος, Αιγίες, Άρνα, Δροσοπηγή, Καλύβια, Καρβελάς, Καρυούπολη, Κονάκια, Κρήνη, Λυγερέας, Μαραθέα, Μαυροβούνι, Μυρσίνη, Νεοχώρι, Παρασυρός, Πλάτανος, Σιδηρόκαστρο, Σκαμνάκι, Σκουτάρι και Σκυφιάνικα.
Αρχιερατική περιφέρεια Λεύκτρου Επεξεργασία
Στη περιφέρεια αυτή υπάγονται κατ΄ αλφαβητική σειρά οι περιοχές: Άγιος Νικόλαος, Άγιος Νίκων, Ελαιοχώρι, Καλύβες, Καρδαμύλη, Καρυοβούνι, Καστανέα, Κάτω Χώρα, Κοτρώνι, Κουτηφάρι, Λαγκάδα, Λοσνά (Πηγή), Νεοχώρι, Νομιτσής, Νίκοβο, Ξανθιάνικα, Πλάτσα, Προάστι, Πύργος Καλαμών, Ρίγκλια (Άνω και Κάτω), Σαϊδόνα, Σβίνα, Στούπα, Τραχήλα, Τσέρια (Άνω και Κάτω), Φαγκριάνικα και Χώρα Εξωχωρίου.
Αρχιερατική περιφέρεια Οιτύλου Επεξεργασία
Στη περιφέρεια αυτή υπάγονται κατ΄ αλφαβητική σειρά οι περιοχές: Άλικα, Αρεόπολη, Βάθεια, Βάχος, Γέρμα, Γερολιμήν (ή Γερολιμένας), Δρύαλος, Καρέα, Κελεφά, Κίττα, Κούνος, Κουσκούνι (ή Σωτήρας), Κρυονέρι, Μέζαπος, Μίνα, Μπουλαριοί, Μπρίκι, Νέο Οίτυλον, Νικάνδρειο, Οίτυλο, Πύργος Διρού, Σταυρί, Τσικαλιά, Χαριά, Χαρούδα και Χοτάσια.
Αρχιερατική περιφέρεια Σμύνους Επεξεργασία
Στη περιφέρεια αυτή υπάγονται κατ΄ αλφαβητική σειρά οι περιοχές: Άγιος Νικόλαος, Αρχοντικό, Καστάνια, Κόκκινα Λουριά, Μέλισσα, Μελιτίνη, Παλαιόβρυση, Πετρίνα, Προσήλιο και Σελεγουδι.
Ναοί και παρεκκλήσια Επεξεργασία
Στην περιφέρεια της Ιεράς Μητροπόλεως Μάνης υπάρχουν 114 Ενορίες, 276 Παρεκκλήσια, 315 Εξωκλήσια, 80 ναοί κοιμητηρίων, 59 ιδιωτικοί ναοί και 5 Μοναστηριακοί ναοί. Μοναστήρια
Μονές Επεξεργασία
Ανδρικές Μονές Επεξεργασία
Γυναικείες Μονές Επεξεργασία
- Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Ανδρουμπέβιτσας (Κάμπος Αβιάς)
- Ιερά Μονή Παναγίας Φανερωμένης Δρυάλου
- Ιερά Μονή Αγίων Πάντων Γυθείου
Φιλανθρωπική Διακονία Επεξεργασία
- Ίδρυμα Χρονίως Πασχόντων «Ο Άγιος Παντελεήμων»
- Γενικό Φιλόπτωχο Ταμείο και 17 Ενοριακά Φιλόπτωχα Ταμεία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ «Κανονιστικὴ Απόφαση Ιεράς Συνόδου Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος της 23.6.2010 «Μετονομασία Ιεράς Μητροπόλεως Γυθείου και Οιτύλου» (ΦΕΚ Α΄ 156/7.9.2010)». Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος - Νομική Υπηρεσία. Ανακτήθηκε στις 20 Μαρτίου 2020.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 252.
- ↑ Μπουγας, Ιωαννης Π (27 Ιουνίου 2019). «ENOTHTA: Εκκλησιαστικές φωτογραφίες του 20ου αιώνος. Μητρόπολις Γυθείου τους χρόνους της Κατοχής. Ενθρόνιση Μητροπολίτου Προκοπίου. ανάρτηση 4η». ENOTHTA. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2019.
- ↑ «ENOTHTA». enotitapagkosmia.blogspot.com. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2019.
- ↑ Μπουγας, Ιωαννης Π (31 Οκτωβρίου 2020). «ENOTHTA: Μητροπολίτης Γυθείου και Οιτύλου Σωτήριος Κίτσος. Εκκλησιαστικές φωτογραφίες του 20ου αιώνος. Ανάρτηση 179η». ENOTHTA. Ανακτήθηκε στις 31 Οκτωβρίου 2020.
Πηγές Επεξεργασία
- Αποστολόπουλος, Δημήτρης Γ. (1987). Η Νομική Συναγωγή Του Δοσιθέου. Μία Πηγή Και Ένα Τεκμήριο. Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών.