Βικιπαίδεια

Ιερά Μητρόπολις Εφέσου

Πρώην Μητρόπολη του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Μικρά Ασία

Η Ιερά Μητρόπολις Εφέσου είναι πρώην επαρχία του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Η επισκοπή υπήρχε από το 325 έως το 1922 με έδρα της την Έφεσο και αργότερα την Μαγνησία. Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή η περιοχή αποψιλώθηκε από ποίμνιο και ο τίτλος του «Μητροπολίτη Εφέσου, Υπερτίμου και Εξάρχου πάσης Ασίας[1]» δίνεται έκτοτε σε τιτουλάριους επισκόπους και από το 2006 χηρεύει[2].

Ο ναός του Αγίου Ιωάννη στην Μαγνησία, επιστολικό δελτάριο

Ιστορικά στοιχεία Επεξεργασία

Η Έφεσος ιδρύθηκε τον 13ο αιώνα π.Χ. και τον 11ο αιώνα π.Χ. εγκαταστάθηκαν εκεί Έλληνες. Στην αρχαία Έφεσο φέρονταν να είχαν εγκατασταθεί από προ Χριστού πολλοί Ιουδαίοι έχοντας δημιουργήσει εβραϊκή συναγωγή. Έτσι, όταν άρχισε η διάδοση του Χριστιανισμού, την πόλη αυτή επισκέφθηκαν μαθητές του Ιωάννη του Βαπτιστή οι οποίοι κατόρθωσαν να προσηλυτίσουν πολλούς Ιουδαίους και όχι μόνο, εκμεταλλευόμενοι ασφαλώς τις ελευθερίες διακίνησης ιδεών που επικρατούσαν στην πόλη και στην ευρύτερη περιοχή. Μεταξύ δε αυτών ήταν και ο από Αλεξανδρείας Απελλής.

 
Άγιος Παύλος, Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, 1608-1614, Museo del Greco, Τολέδο

Λίγο αργότερα, το 54, έφθασε στην Έφεσο ο Απόστολος Παύλος συνοδευόμενος από τον Ακύλα και τη σύζυγό του Πρίσκιλλα και άρχισε να κηρύττει τη χριστιανική θρησκεία στην συναγωγή της Εφέσου. Παραμένοντας στην Έφεσο αρχικά για λίγο διάστημα, κατόρθωσε να καταστήσει την πόλη κέντρο κηρύγματος της νέας θρησκείας και του Ευαγγελίου σε όλη την Μικρά Ασία. Επανερχόμενος δε στη πόλη παρέμεινε σε αυτή μέχρι το 57, οπότε αναγκάστηκε να την εγκαταλείψει μετά από εξέγερση που είχε συνεγείρει και οργανώσει ο εθνικός Δημήτριος. Αργότερα, ο απόστολος Παύλος όρισε ως προϊστάμενο της εκκλησίας της Εφέσου (επίσκοπο) τον Τιμόθεο. Η Επιστολή προς Εφεσίους, του Αποστόλου Παύλου, συμπεριλαμβάνεται ως ένα από τα 27 κανονικά βιβλία της Καινής Διαθήκης και θεωρείται μία από τις πρώτες επιστολές που έστειλε ο Παύλος. Σήμερα στην Έφεσο σώζονται πολλά μνημεία που υπενθυμίζουν την διέλευση του Αποστόλου Παύλου από την περιοχή καθώς και διάφορα χριστιανικά γεγονότα. Μεταξύ αυτών είναι οι λεγόμενες «φυλακές του Παύλου» καθώς και η πλατεία του αρχαίου θεάτρου, όπου το πλήθος της πόλης, υποκινούμενο από τον Δημήτριο κραύγαζε την ιστορική φράση «Μεγάλη είναι η Άρτεμις η Εφεσία», εξοβελίζοντας έτσι οποιαδήποτε άλλη διδασκαλία και προσηλυτισμό.

Μετά την καταστροφή της Ιερουσαλήμ το 70, η Έφεσος κατέστη μέγα κέντρο του Χριστιανισμού και της εξ αυτού δράσης όταν ήλθαν και εγκαταστάθηκαν πολλοί μαθητές των Αποστόλων καθώς και κάποιοι επιζώντες από τους πρώτους εξ αυτών, όπως και ο λεγόμενος επιστήθιος μαθητής του Ιησού Χριστού, ο Απόστολος Ιωάννης συνοδεύοντας, κατά την τοπική παράδοση, την Παναγία. Κατά τους διωγμούς του Δομιτιανού που ακολούθησαν, ο Ιωάννης εξορίσθηκε το 96 στην Πάτμο, όπου και συνέγραψε την Αποκάλυψη. Μετά από ένα έτος, όταν πέθανε ο Δομιτιανός, ο Ιωάννης επέστρεψε στην Έφεσο όπου και συνέγραψε το Ευαγγέλιό του. Αναφέρεται ότι ο Ιωάννης πέθανε στην Έφεσο και ετάφη εκεί το 98 ή κατ΄ άλλους το 100. Οι δε Χριστιανοί της Εφέσου ανήγειραν στη συνέχεια επί του τάφου του ναό, τον οποίο αργότερα ο Αυτοκράτορας Ιουστινιανός ανοικοδόμησε μεγαλοπρεπέστερο[α].

 
Παΐσιος Β΄, Μητροπολίτης Εφέσου (1853-1872)

Σύμφωνα με την χριστιανική εκκλησιαστική ιστορία, η Εκκλησία της Εφέσου είναι μία από τις πρώτες «επτά εκκλησίες», τις αποκληθείσες επτά Εκκλησίες της Αποκάλυψης. Βαθμηδόν κατέστη Μητρόπολη πολλών άλλων εκκλησιών - πρώην συναγωγών της Μικράς Ασίας καθώς και γειτονικών νήσων του Αιγαίου. Η Έφεσος έγινε Μητρόπολη το 325, έχοντας τιμητική υπεροχή έναντι των άλλων ασιατικών επισκοπών. Το 431 συνήλθε στην Έφεσο η Γ΄ Οικουμενική Σύνοδος. Μετά την Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο του 451, όλες οι δικαιοδοσίες στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της Εφέσου, υπήχθησαν στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Τον 7ο αιώνα η Ιερά Μητρόπολις Εφέσου είχε 37 επισκοπές, οι οποίες μέχρι τον 9ο αιώνα είχαν γίνει 40, και τον 12ο 33.

Το 1402 η πόλη καταστράφηκε από τον Ταμερλάνο και εγκαταλείφθηκε και άρχισε να αναπτύσσεται το σημερινό Κουσάντασι, 10 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Εφέσου. Μετά την οθωμανική κατάκτηση, ο αριθμός των επισκοπών μειώθηκε σταδιακά και μέχρι τον 16ο αιώνα δεν έμεινε ούτε μία. Εκείνη την εποχή, η έδρα της Μητρόπολης μετακινήθηκε 110 χλμ βόρεια, στην Μαγνησία. Το 1774 ιδρύθηκε η υπαγόμενη στην Μητρόπολη Εφέσου επισκοπή Ηλιουπόλεως και Θυατείρων, και το 1806 η επισκοπή Ηλιουπόλεως και Θείρων, η οποία το 1883 διαιρέθηκε σε επισκοπή Κρήνης και επισκοπή Ανέων. Στις αρχές του 20ού αιώνα, οι τρεις επισκοπές προήχθησαν σε Μητροπόλεις, με την Έφεσο να παραμένει στην επικράτεια της Ηλιούπολεως και Νέας Εφέσου στην Έφεσο[1]. Μετά το 1900 ο Μητροπολίτης κατοικούσε στο Κορδελιό, σημερινό βόρειο προάστιο της Σμύρνης.

Μετά την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας το 1923 δεν απέμεινε καθόλου Ορθόδοξος πληθυσμός στην επικράτεια της Μητρόπολης[3].

Επισκοπικός κατάλογος[β] Επεξεργασία

Όνομα Έτη Σχόλια
Τιμόθεος 57 μ.Χ. – ; πρώτος επίσκοπος
Γάιος ; – 60 δεύτερος επίσκοπος
Ιωάννης Α΄ 60 – 103
Ονήσιμος 104 – 110
Δημάς Μαγνήσιος ~ 116
Πολυκράτης ~ 130 ~ 196
Απολλώνιος 203 ~ 220
Ισάκ 3ος αιώνας
Ανανίας 3ος αιώνας
Σολομών 3ος ή αρχές 4ου αιώνα
Μηονόφαντος ~ 325 πήρε μέρος στην Πρώτη Οικουμενική Σύνοδο
Μητροφάνης 4ος αιώνας
Αγάπιος 340 – 350
Θεόδοτος ~ 350
Αβράμιος Α΄ 360 – 380
Ευήθιος 380 – 381
Μαρτίνος 4ος αιώνας
Αγαπητός 4ος αιώνας
Μακάριος ~ 391
Αντωνίνος 391 – 400[5]
Ηρακλείδης 401 – 403
Κότινος ~ 403
Μαρίνος ~ 408
Μέμνων ; – 431 φιλοξένησε την Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο[6]
Βασίλειος Α΄ 431 – 435
Βασσιανός 435 – 439 και 451
Στέφανος 439 – 451 συμμετείχε στη Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο[7]
Δημέας[8] 440
Ιωάννης Β΄ 451 – 457
Παύλος ~ 475 μονοφυσίτης
Ιωάννης (Γ΄;) 5ος αιώνας (αιρετικός)
Αιθέριος ~ 531 άγιος
Αβράμιος μετά το 533
Υπάτιος Α΄ 532 και 536 – 552[9]
Προκόπιος μέσα 6ου αιώνα
Ανδρέας μέσα 6ου αιώνα
Θεοσέβιος 553 – 558 μονοφυσίτης
Ιωάννης Γ΄ 559 – 565
Αβράμιος Β΄ 566 – 600
Ρουφίνος ~ 597
Θεόδωρος Α΄ 680/681 συμμετείχε στην ΣΤ' Οικουμενική Σύνοδο[10]
Στέφανος Β΄ 691/692
Υπάτιος Β΄ 7ος αιώνας άγιος
Θεοδόσιος ~ 754[11] γιος του Αυτοκράτορα Τιβέριου Γ΄
Ιωάννης Δ΄ 787 πήρε μέρος στην Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο
Θεόφιλος ~ 816
Μάρκος Α΄ ~ 833
Θεόδωρος Β΄ 9ος αιώνας
Βασίλειος Β΄ ~ 869 πήρε μέρος σε Σύνοδο το 869
Γρηγόριος ~ 879 πήρε μέρος στην Φωτειανή σύνοδο
Κωνσταντίνος ; – Ιούνιος 912[12]
Ιωάννης 912 – ;
Στέφανος Γ΄ ; – 945
Θεόδωρος Γ΄ ~ 1019
Κυριακός πριν τον Νοέμβριο 1027[13] – μετά τον Σεπτέμβριο 1039[12] αδελφός του Πατριάρχη Αλεξίου[14]
Θεοφάνης[12]
Θεόδωρος Δ΄ ~ 1050
Θεόδωρος Ε΄ ~ 1066
Θεοφύλακτος[15]
Νικηφόρος Σύγγελλος ~ 1071 πήρε μέρος στην Σύνοδο του 1071
Θεόδωρος ΣΤ΄ ~ 1073
Ευθύμιος τέλη 11ου αιώνα διάδοχος του Θεόδωρου ΣΤ΄
Μιχαήλ Ζ΄ Δούκας τέλη 11ου αιώνα πρώην Βυζαντινός Αυτοκράτορας
Νικηφόρος Α΄ τέλη 11ου – αρχές 12ου αιώνα
Λεόντιος ~ 1143
Ιωάννης ΣΤ΄ Κολπότης ~ 1144/1147
Κωνσταντίνος Α΄ μέσα 12ου αιώνα
Γεώργιος Τορνίκιος ; – 1156/7 †[16]
Νείλος ~ 1166[17]
Νικόλαος Α΄ 1167/1169/1171
Ιωάννης Ζ΄ 1195
Νικόλαος Μεσαρίτης τέλη 12ου – αρχές 13ου αιώνα
Ιασίτης 1217 – 1224
Ν. Μοναστηριώτης μέλος της Συνόδου το 1224
Ιωάννης Η΄ 1227 – 1229
Νικηφόρος Β΄ ~ 1230
Ν. Μανασσής 1233 – 1237/1238
Κωνσταντίνος Β΄ 1237 – 1239 από Κλαυδιουπόλεως
Μανουήλ ; – 1243 μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης
Νικηφόρος Γ΄ ; – 1260 μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης
Ισαάκ 1278 – 1283 πνευματικός του Αυτοκράτορα Μιχαήλ Η΄[18]
Ιωάννης Θ΄ ο Χειλάς 1285 – 1289[19]
Νεόφυτος Β΄ 14ος αιώνας
Ματθαίος Γαβαλάς 1329[18] – 1359/60[20]
Ιωάννης ΙΑ΄ ~ 1340
Ματθαίος Α΄ 1346 – 1351 καθαιρέθηκε
Νεόφυτος Γ΄ ; – 1368
Θεοδώρητος 1368 – 1388
Μάξιμος 1390 – 1393
Μύρων 1393
Ιωσήφ Α΄ 1393 – 1416
Ματθαίος Β΄ 1426/1427
Μανουήλ 1431 – 1437
Ιωάσαφ ~ 1437
Μάρκος ο Ευγενικός 1437 – 1444 Άγιος
Νεόφυτος Δ΄ 1467/8[21] – 1477
Δανιήλ Α΄ 1483/4[21]
Ιωσήφ ή Ιωάσαφ Β΄ ~ 1522[21]
Λουκάς ~ 1561
Γρηγόριος ~ 1564
Αθανάσιος ~ 1575[22]
Σωφρόνιος πριν το 1583[23] – μετά τον Φεβρουάριο 1585[24]
Διονύσιος Α΄ ο Στρογγύλιος 1583 – 1585 από Κυθήρων
Σωφρόνιος 1585 – 1606 β΄ θητεία
Γαβριήλ Α΄ ~ 1613 – 1625 α΄ θητεία, καθαιρέθηκε, στη συνέχεια αθωώθηκε[25]
Ιγνάτιος Α΄ 1625 – 1626 † από Γάνου και Χώρας[25]
Γαβριήλ Α΄ Δεκέμβριος 1626 – ; β΄ θητεία, κατόπιν αποκατάστασης[25]
Σίλβεστρος 1 Οκτωβρίου 1627[26] – Μάιος 1630 καθαιρέθηκε[27]
Μελέτιος Ποντόγαλος ο Κρης 28 Απριλίου 1631[27] – 1639 α΄ θητεία, καθαιρέθηκε[28]
Άνθιμος Α΄ Μάιος 1639 – ; από Σάμου[29]
Μελέτιος Ποντόγαλος ο Κρης ; – Φεβρουάριος 1642[30] β΄ θητεία
Παΐσιος Α΄ 16 Φεβρουαρίου 1642[31] – 12 Απριλίου 1645 κατόπιν Λαρίσης, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης[28]
Ιγνάτιος Β΄ 10 Σεπτεμβρίου 1645[32] – 1655
Παΐσιος Α΄ μετά το 1655[33] πρώην Οικουμενικός Πατριάρχης, εις ζωαρκείαν
Ιωακείμ Α΄ ~ 1668
Διονύσιος Β΄ ~ 1668
Θεοφάνης Α΄ αρχές 18ου αιώνα[34]
Μακάριος Α΄ ~ 1697
Θεοφάνης Β΄ 1698 – 12 Ιανουαρίου 1704
Κωνστάντιος ~ 1704
Κύριλλος 1 Μαΐου 1712 – μετά το 1725
Γαβριήλ Β΄ 1746 κατόπιν Χαλκηδόνος[35]
Ιωακείμ Β΄ 1746[36] – ; από Βεροίας[35] (κατ' άλλους από Θεσσαλονίκης[37])
Διονύσιος προ του Μαρτίου 1752[38][39] – ;
Τιμόθεος ~ 1753[40]
Ναθαναήλ (Καλλονάρης) πριν τον Φεβρουάριο 1754[41] – μετά τον Απρίλιο 1756[42]
Διονύσιος Γ΄ (Σαρμουκάσης) πριν το 1762[43] – 24 Μαΐου 1763[44] από Χίου, κατόπιν Δέρκων
Μελέτιος Β΄ (Πετροκόκκινος) 24 Μαΐου 1763 – 1780[45] από Βιδύνης[46]
Σαμουήλ Φεβρουάριος 1780 – Ιούνιος 1801 † από Φιλιππουπόλεως
Μακάριος Β΄ (Βαλασάκης[47]) Ιούνιος 1801 – 1803 † από Δέρκων
Διονύσιος (Καλλιάρχης) Σεπτέμβριος 1803[48] – 10 Απριλίου 1821 † από Λαρίσης, εκτελέστηκε από τους Τούρκους
Μακάριος Γ΄ Απρίλιος 1821 – 22 Δεκεμβρίου 1830 † από Νικαίας
Χρύσανθος Δεκέμβριος 1830 – 11 Σεπτεμβρίου 1836 † από Καισαρείας
Γεράσιμος (Δομνηνός) Σεπτέμβριος 1836[49] – Απρίλιος 1837[50]† από Αγκύρας
Άνθιμος Α΄ (Ιωαννίδης ή Κουταλιανός) 1 Απριλίου 1837 – 4 Δεκεμβρίου 1845[50] από Προύσης, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης[51]
Άνθιμος Β΄ Δεκέμβριος 1845 – 14 Ιουλίου 1853 από Μαρωνείας, παραιτήθηκε, απεβίωσε 12 Απριλίου 1879
Παΐσιος Β΄ 14 Ιουλίου 1853 – 25 Μαΐου 1872[50] από Σόφιας, επαύθη, απεβίωσε 12 Ιανουαρίου 1877
Αγαθάγγελος (Γαβριηλίδης) 25 Μαΐου 1872 – 26 Απριλίου 1893 † από Δράμας
Κωνσταντίνος (Βαλιάδης) 30 Απριλίου 1893 – 8 Απριλίου 1897[50] από Μυτιλήνης, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης
Ιωακείμ (Ευθυβούλης) 10 Μαΐου 1897 – 15 Ιανουαρίου 1920[52] † από Χαλκηδόνος
Χρυσόστομος (Χατζησταύρου) 19 Φεβρουαρίου 1922 – 5 Φεβρουαρίου 1924 από Φιλαδελφείας, μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος
Καλλίνικος (Φωτιάδης) 8 Μαΐου 1924 – 16 Ιανουαρίου 1926 † από Δέρκων
Αγαθάγγελος (Κωνσταντινίδης) 28 Ιουνίου 1932 – 16 Αυγούστου 1935 † από Χαλκηδόνος
Μάξιμος (Βαπορτζής) 18 Οκτωβρίου 1948 – 1 Ιανουαρίου 1972 † από Οικουμενικός Πατριάρχης
Χρυσόστομος (Κωνσταντινίδης) 10 Δεκεμβρίου 1991 – 13 Οκτωβρίου 2006 † από Μύρων

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Υποσημειώσεις και παραπομπές Επεξεργασία

Υποσημειώσεις Επεξεργασία

  1. ↑ Λείψανα του ναού αυτού ανευρέθηκαν από τον Έλληνα αρχαιολόγο Γ. Σωτηρίου κατά το διάστημα της Μικρασιατικής Εκστρατείας το 1922.
  2. ↑ Κύρια πηγή του επισκοπικού καταλόγου: Βουτσά Χαριτίνη, Ιστορία των μητροπόλεων Εφέσου και Ανέων (17ος-20ος αιώνας)[4]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 Kiminas 2009, σελ. 84.
  2. ↑ Kiminas 2009, σελ. 86.
  3. ↑ Kiminas 2009, σελ. 85.
  4. ↑ Βουτσά 2011, σελ. 80.
  5. ↑ Πολάκης, Παρθένιος (1954). «Ἱστορικαὶ προϋποθέσεις τοῦ πρωτείου τοῦ Ἐπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως (Ζ´)». Θεολογία ΚΕ´ (1): 126. http://www.ecclesia.gr/greek/press/theologia/index.asp. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2021. 
  6. ↑ Διαμαντόπουλος, Αδαμάντιος Ν. (1932). «Ἡ Γ´ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος ἐν Ἐφέσῳ. Ἐπὶ τῇ πεντεκαιδεκάτῃ ἑκατονταετηρίδι (431-1931) (Δ´)». Θεολογία Ι΄ (2): 131. https://www.ecclesia.gr/greek/press/theologia/material/1932_2_2_diamantopoulos4.pdf. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2023. 
  7. ↑ Λέων, Πάπας Ρώμης (1846). Sancti Leonis Magni, romani pontificis, Opera omnia. J.-P. Migne. σελ. 1252. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2024. 
  8. ↑ Εγκυκλοπαίδεια Μείζωνος Ελληνισμού, Παλαιοθόδωρος Δημήτρης, Μεχτίδης Πέτρος, «Άρτεμις Εφεσία (Λατρεία)», 2005,
  9. ↑ Sacrosancta Concilia Ad Regiam Editionem Exacta. Παρίσι. 1671. σελ. 257. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2021. 
  10. ↑ Sacrosancta Concilia Ad Regiam Editionem Exacta. Παρίσι. 1671. σελ. 711. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2021. 
  11. ↑ Μανουήλ Γεδεών, σελ. 262.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 Laurent 1963, σελ. 181.
  13. ↑ Ράλλη, Γ. Α.· Ποτλῆ, Μ. (1855). Σύνταγμα τῶν Θείων καὶ Ἱερῶν Κανόνων τῶν τε Ἁγίων καὶ πανευφήφων Ἀποστόλων, καὶ τῶν Ἱερῶν Οἰκουμενικῶν καὶ Τοπικῶν Συνόδων, καὶ τῶν κατὰ μέρος Ἁγίων Πατέρων. Τόμος Πέμπτος. Αθήνα: Ἐκ τῆς Τυπογραφίας Γ. Χαρτοφύλακος. σελ. 24. 
  14. ↑ Μανουήλ Γεδεών, σελ. 318.
  15. ↑ Laurent 1963, σελ. 182.
  16. ↑ Θέμελης 1984, σελ. 551.
  17. ↑ Χωνιάτης, Νικήτας (1865). Τα ευρισκόμενα πάντα. σελ. 280. 
  18. ↑ 18,0 18,1 Preiser-Kapeller 2008, σελ. XXIX.
  19. ↑ Preiser-Kapeller 2008, σελ. XXVIII.
  20. ↑ Πριγκιπάκης, Ευάγγελος Κ. (2013). «Ματθαίος, Μητροπολίτης Εφέσου (περ. 1271/72-1359/60)». Μεγάλη Ορθόδοξη Χριστιανική Εγκυκλοπαίδεια 10: 284-285. https://www.academia.edu/40521128/%CE%9C%CE%B1%CF%84%CE%B8%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%82_%CE%95%CF%86%CE%AD%CF%83%CE%BF%CF%85_Matthew_Metropolitan_of_Ephesos. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2022. 
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 Ζαχαριάδου 1996, σελ. 137.
  22. ↑ Περιγραφή ιερά του αγίου και θεοβαδίστου Όρους Σινά. Βενετία: Παρά Νικολάω Γλυκεί τω εξ Ιωαννίνων. 1817. σελ. 160. 
  23. ↑ Πάρδος, Αντώνης (1998). Ἀθωνικὰ Σύμμεικτα 5. Ἀρχεῖο τῆς Ἱ. Μ. Παντοκράτορος. Ἐπιτομὲς ἐγγράφων. Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. σελ. 122. ISBN 960-90911-0-5. 
  24. ↑ Χαμουδόπουλος, Μηνάς (1882). «Αι του Πατριαρχείου περιπέτειαι». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (ΜΘ): 795. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&lpg=PA731&ots=ch0jdS98Cp&hl=el&pg=PA795#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2022. 
  25. ↑ 25,0 25,1 25,2 Αποστολόπουλος 1987, σελ. 391.
  26. ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 257.
  27. ↑ 27,0 27,1 Αποστολόπουλος 1987, σελ. 379.
  28. ↑ 28,0 28,1 Μητροπολίτης από Μ.Πρωτοσυγκέλλων, Αθηναγόρας (1932). «Ο θεσμός των συγκέλλων εν τω Οικουμενικώ Πατριαρχείω». Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών: 256. https://ir.lib.uth.gr/xmlui/bitstream/handle/11615/19053/article.pdf?sequence=1&isAllowed=y. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2022. 
  29. ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 424.
  30. ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 171.
  31. ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελίδες 175-176.
  32. ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 286.
  33. ↑ Μανουήλ Γεδεών, σελ. 583.
  34. ↑ Παπαδόπουλος Κεραμέως, Α. Τακτικόν των Ορθοδόξων Εκκλησιών της Ανατολής (PDF). σελ. 469. 
  35. ↑ 35,0 35,1 Παπαδόπουλος-Κεραμεύς 1963, σελίδες 316-317.
  36. ↑ Βουδούρης 2008, σελ. 81.
  37. ↑ Pavlikianov, Cyril (2015). The Byzantine documents of the Athonite monastery of Karakallou and selected acts from the Ottoman period (1294-1835) : critical edition and commentary of the texts (Α έκδοση). Sofia: “St. Kliment Ohridski” University Press. σελ. 141. ISBN 978-954-07-3952-6. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2021. 
  38. ↑ «Ίσον απαράλλακτον Πατριάρχου Παϊσίου Β΄ (15 Μαρτίου 1752)». Εκκλησιαστική Αλήθεια. Κ (31): 345. Ιούλιος 1900. https://books.google.de/books?id=sIwXAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA345#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2022. 
  39. ↑ Κουρίλας, σελ. 196ζ.
  40. ↑ Κατάλογος χειρογράφων κωδίκων της βιβλιοθήκης της κατά το αγιώνυμων όρος του Άθω ιεράς και μεγαλώνυμου Σκήτης της αγίας Θεομήτορος Άννης (μέρος Α') (PDF). σελ. 100. 
  41. ↑ Φορόπουλος, Ιωακείμ (Σεπτέμβριος 1900). «Έγγραφα του Πατριαρχικού Αρχειοφυλακείου». Εκκλησιαστική Αλήθεια. Κ (39): 434. https://books.google.de/books?id=sIwXAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA434#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2022. 
  42. ↑ «Όρος Συνοδικός (28 Απριλίου 1756)». Εκκλησιαστική Αλήθεια. Κ (38): 423. Σεπτέμβριος 1900. https://books.google.de/books?id=sIwXAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA423#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2022. 
  43. ↑ Κουρίλας, σελ. 18.
  44. ↑ «Πατριαρχικαί πινακίδες». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (ΙΕ): 233. 1882. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA233#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2022. 
  45. ↑ «Σιγίλλιο Πατριάρχου Σωφρονίου (1780)». Εκκλησιαστική Αλήθεια. Κ (8): 80. Φεβρουάριος 1900. https://books.google.de/books?id=sIwXAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA80#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2022. 
  46. ↑ Μητροπολίτης από Μ.Πρωτοσυγκέλλων, Αθηναγόρας (1932). «Ο θεσμός των συγκέλλων εν τω Οικουμενικώ Πατριαρχείω». Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών: 267. https://ir.lib.uth.gr/xmlui/bitstream/handle/11615/19053/article.pdf?sequence=1&isAllowed=y. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2022. 
  47. ↑ Ιωσηφίδης 1917, σελ. 752.
  48. ↑ Ιωσηφίδης 1917, σελ. 754.
  49. ↑ Χαμχούγιας 2006, σελ. 124.
  50. ↑ 50,0 50,1 50,2 50,3 Φιλιππαίου 1960, σελ. 356.
  51. ↑ Μανουήλ Γεδεών, σελ. 697.
  52. ↑ «Διάφορα». Γρηγόριος ο Παλαμάς ΜΘ: 59. Ιανουάριος 1920. http://digital.lib.auth.gr/record/139966/files/5076_1.pdf. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2022. 

Πηγές Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ιερά_Μητρόπολις_Εφέσου&oldid=10427060"