Βικιπαίδεια

Ιερά Μητρόπολις Θεσσαλονίκης

Η Ιερά Μητρόπολις Θεσσαλονίκης είναι μια από τις Μητροπόλεις των λεγομένων «Νέων Χωρών[α]». Έδρα της είναι η Θεσσαλονίκη και στην εκκλησιαστική περιφέρειά της υπάγεται ο Δήμος Θεσσαλονίκης, οι συνοικίες Ευαγγελίστριας και Αγίου Παύλου του Δήμου Νεάπολης-Συκεών και τμήμα του δήμου Πυλαίας-Χορτιάτη.

Ιερά Μητρόπολις Θεσσαλονίκης
IMTH (orthodox) logo.png
Γενικές πληροφορίες
ΙδρυτήςΑπόστολος Παύλος
XώραΕλλάδα
ΈδραΘεσσαλονίκη
ΥπαγωγήΕκκλησία της Ελλάδος (επιτροπικώς)
Ενορίες43
Ναοί85
Μονές3 (2 ανδρικές και 1 γυναικεία)
Μητροπολιτικός ναόςΑγίου Γρηγορίου Παλαμά
Ιστοσελίδαimth.gr
Ιεραρχία
ΜητροπολίτηςΆνθιμος
ΠρωτοσύγκελλοςΑρχιμ. π. Ιάκωβος Αθανασίου
Γενικός Αρχιερατικός ΕπίτροποςΑρχιμ. π. Φώτιος Ζαρζαβατσάκης
Εφημέριοι130
Διάκονοι3

Αποτελείται από 43 ενορίες και 3 Μονές. Μητροπολιτικός Ναός είναι αυτός του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, ενώ ιστορικοί είναι οι ναοί του πολιούχου Αγίου Δημητρίου, της Αγίας Σοφίας, των Αγίων Δώδεκα Αποστόλων κ.ά. Μητροπολίτης της από το 2004 είναι ο Άνθιμος (Ρούσας).

Ιστορικά στοιχείαΕπεξεργασία

Η εκκλησία της Θεσσαλονίκης ιδρύθηκε από τον Απόστολο Παύλο. Ο απόστολος Παύλος έστειλε δύο επιστολές προς τους πιστούς της Εκκλησίας της Θεσσαλονίκης. Η προς Θεσσαλονικείς Α' επιστολή και η προς Θεσσαλονικείς Β' επιστολή γράφτηκαν περίπου από το 50-52 μ.Χ.[2]

Κατά τα πρώτα χριστιανικά χρόνια ανεγέρθηκαν μνημειώδεις ναοί στην πόλη όπως το παλαιοχριστιανικό Οκτάγωνο, ο μεγάλος ναός οκταγωνικής κάτοψης που σήμερα είναι ορατά κατάλοιπά του.[3]

Στις αρχές του 4ου αιώνα, ο Αμβρόσιος Μεδιολάνων δεν επέτρεψε να εισέλθει στο ναό ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος Α΄ λόγω της σφαγής ανθρώπων την οποία διέταξε ο αυτοκράτορας στον Ιππόδρομο της Θεσσαλονίκης[4]. Στους πρώτους αιώνες της Χριστιανικής Εκκλησίας, η Εκκλησία της Θεσσαλονίκης, όπως και ολόκληρο το δυτικό τμήμα της Ελλάδας ανήκε στην εκκλησιαστική δικαιοδοσία του Πάπα της Ρώμης. Τον 4ο αιώνα ο Πάπας Δάμασος Α΄ ανύψωσε τον επισκοπικό θρόνο της Θεσσαλονίκης σε Εξαρχία: επίσκοποι, μητροπολίτες και αρχιεπίσκοποι μπορούσαν να προσβάλουν οποιαδήποτε απόφαση ενώπιον της Εξαρχίας.

Τον 8ο αιώνα, η Μητρόπολη Θεσσαλονίκης συνδέθηκε με το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, στο οποίο ανήκει εκκλησιαστικά έως σήμερα. Κατά τη χιλιετία του Βυζαντίου, ο επίσκοπος Θεσσαλονίκης έφερε τον τίτλο του «Αρχιεπισκόπου».

Κατά τον Μακεδονικό Αγώνα, η Μητρόπολη Θεσσαλονίκης διαδραμάτισε κομβικό ρόλο. Ο Μικρασιάτης ιερέας Αιμιλιανός Λαζαρίδης ως πρωτοσύγκελλος της Μητρόπολης Θεσσαλονίκης, προσέφερε σημαντικές υπηρεσίες στον Μακεδονικό Αγώνα, συνεργαζόμενος με τον Πρόξενο της Ελλάδος στη Θεσσαλονίκη Λάμπρο Κορομηλά και τον Μακεδονομάχο Αθανάσιο Σουλιώτη. Το 1906 εντάχθηκε στην αντιστασιακή «Οργάνωση Θεσσαλονίκης» του Αθανασίου Σουλιώτη που συντόνιζε τη δράση των Ελλήνων κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα.[5][6]

Μετά την επιβολή της Χούντας των Συνταγματαρχών το καθεστώς είχε ως προτεραιότητα την τοποθέτηση αρχιεπισκόπου και μητροπολιτών, ευνοούμενων του Παλατιού και της Χούντας. Στη Θεσσαλονίκη η Δικτατορία αρχικά επέβαλε κατ΄οίκον περιορισμό στον δημοκρατικό Μητροπολίτη Παντελεήμονα Α΄ Παπαγεωργίου, ώστε να μην λειτουργεί σε κανέναν ναό και να μην μπορεί να εξέλθει από το Επισκοπείο.[7] Τελικά το 1968 απομακρύνθηκε παράνομα ο κανονικός Μητροπολίτης Παντελεήμων Α΄ Παπαγεωργίου από τη χουντική Αριστίνδην Σύνοδο του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου και Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης επελέγη από τη Χούντα ο Λεωνίδας Παρασκευόπουλος.[8]. Ο Λεωνίδας Παρασκευόπουλος, αν και ήδη συνταξιούχος ιεροκήρυκας, δέχτηκε να καταστεί Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης παρά την αντικανονική απομάκρυνση του νόμιμου Μητροπολίτη Παντελεήμονα. [9][10][β][11][12] Κατά τη διάρκεια της ποιμαντορίας του ενισχύθηκαν σημαντικά οι κάθε είδους παραεκκλησιαστικές οργανώσεις στην πόλη.[13] Ακόμη, αφότου ο Λεωνίδας Παρασκευόπουλος ανέλαβε τη Μητρόπολη Θεσσαλονίκης οδήγησε σε εξορία πολλούς κληρικούς της πόλης, όπως τον π. Θεόφιλο Τερεζάκη και τον π. Κωνσταντίνο Νικολακάκη. Οι αντικαθεστωτικοί ιερείς αποστέλλονταν από τη δικτατορική κυβέρνηση σε συνεργασία με τον μητροπολίτη Λεωνίδα για μεγάλες ή μικρές χρονικές περιόδους σε ακριτικές συνοριακές περιοχές όπως ο Έβρος.[14] Ο Λεωνίδας παρέμεινε Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης καθόλη τη διάρκεια της δικτατορίας των Συνταγματαρχών, έως το 1974 οπότε και κηρύχθηκε έκπτωτος από την νόμιμη και κανονική Ιερά Σύνοδο.

Το 1974 εξελέγη Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης ο Παντελεήμων Β'. Επί αρχιερατείας Παντελεήμονος Β', μετά από μελέτη και ανακάλυψη της βυζαντινολόγου Μαρίας Θεοχάρη, τον Οκτώβριο του 1978 επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη η τίμια Κάρα του Αγίου Δημητρίου από την πόλη Σαν Λορέντζο ιν Κάμπο της Ιταλίας όπου βρισκόταν (και είχαν αφαιρεθεί από τους Σταυροφόρους κατά τη διάρκεια της κατοχής της Θεσσαλονίκης μεταξύ του 1204 και του 1223). Τον Απρίλιο του 1980 επεστράφη στη Θεσσαλονίκη και το μεγαλύτερο μέρος των ιερών λειψάνων του Αγίου.[15]

Επισκοπικός κατάλογοςΕπεξεργασία

 
Ο αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης Γεώργιος ο γλυκύς (11ος αι.)
 
Ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς, Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης (1296-1359).
 
Ο Αιμιλιανός Λαζαρίδης ως πρωτοσύγκελλος της Μητρόπολης Θεσσαλονίκης, με σημαντική προσφορά στον Μακεδονικό Αγώνα. Μετέπειτα εξελέγη Μητροπολίτης Γρεβενών και μαρτύρησε το 1911.
 
Ο άγιος Γρηγόριος Ωρολογάς διετελέσε - προ της χειροτονίας του εις επίσκοπο - Πρωτοσυγκέλλος της Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης, Ιεροκήρυκας στην πόλη (1892 – 1894) καθώς και διευθυντής Αστικής Σχολής Θεσσαλονίκης(1893-1894).
 
Ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Αλέξανδρος (1851-1928).
 
Άγιος Γρηγόριος Καλλίδης, Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης (1885-1889)
Όνομα Έτη Σημειώσεις
Γάιος Άγιος
Νικόλαος Α΄ ~ 160 Άγιος
Αρτέμιος Άγιος
Αλέξανδρος Α΄ 305 – 335 Άγιος
Ιωάννης Α΄
Αέτιος 342 – 347
Ειρήνιος ~ 355
Παυλίνος
Α(σ)χόλιος 379 – 384 Άγιος
Ανύσιος 384 – 407 Άγιος
Ρούφος 407 – 434 Άγιος
Αναστάσιος Α΄ 434 – 451 Άγιος
Αυξίθεος, Ευδόξιος 451 – 458 Άγιος
Ανδρέας 481 – 494 Άγιος
Δωρόθεος Α΄ 494 – 520 Άγιος
Αριστείδης 520 – 535
Ηλίας ~ 553 Άγιος
Θαλαλεύς
Θεοδόσιος Α΄ ~ 585
Ευσέβιος 585 – 603
Ιωάννης Β΄ 603 – 610 Άγιος
Πλωτίνος ~ 616
Ιωάννης Β΄ 617 – 626 Άγιος
Παύλος Α΄ ~ 649
Ιωάννης Γ΄ ~ 680
Σέργιος ~ 690
Κωνσταντίνος Α΄
Βασίλειος Α΄ ~ 772
Θεόφιλος ; – 787 Άγιος
Θωμάς Άγιος
Ιωσήφ Α΄, ο Στουδίτης 807 – 809 Άγιος
Ιωσήφ Α΄, ο Στουδίτης 811 – 821 Άγιος, β΄ θητεία
Λέων, ο φιλόσοφος 839/840 – 843
Αντώνιος, ο ομολογητής ~ 843 Άγιος
Βασίλειος Β΄ 843 – 865
Θεόδωρος 866 – 869
Παύλος Β΄ 880 – 882
Γρηγόριος Α΄ ~ 882
Μεθόδιος ~ 889
Ιωάννης Δ΄ ο Θεσσαλός 892 – 904
Βασίλειος Γ΄ ο ομολογητής 904 – ; Άγιος
Ανατόλιος
Ισίδωρος Α΄ ~ 1016
Νικήτας Α΄
Γεώργιος ο Γλυκύς
Θεοφάνης Α΄ 1031 – 1038
Προμηθεύς ~ 1038
Θεόδουλος 1086 – 1107
Κωνσταντίνος Β΄ ~ 1110
Μιχαήλ Α΄ ~ 1122
Νικήτας Β΄ ~ 1133
Βασίλειος Δ΄ Αχριδηνός 1145 – 1168
Ευστάθιος ο Κατάφλωρος 1175 – 1197 ή 1198 Άγιος
Κωνσταντίνος Γ΄ Μεσοποταμίτης 1198 – 1199 α΄ θητεία
Χρύσανθος 1199 – 1202
Κωνσταντίνος Γ΄ Μεσοποταμίτης 1204 – 1223 β΄ θητεία
Νικήτας Γ΄
Ιωσήφ Β΄ 1232 – 1235
Μιχαήλ Β΄ ο Παλατάνος ~ 1235
Μανουήλ Οψαράς Δισύπατος 1235/58(;) – 1261
Ιωαννίκιος ο Κυδώνης 1261 – 1272[16] προηγουμένως ηγούμενος της Μονής Σωσάνδρων
Δημήτριος 1282 – 1285
Ιγνάτιος Α΄ 1285 – 1293[16]
Ιάκωβος Α΄ 1293 – 1299[16] ηγούμενος της μονής Μεγίστης Λαύρας
Μαλαχίας μετά το 1305 – 1310[16] ηγούμενος της μονής Μεγίστης Λαύρας
Ιερεμίας πριν το 1315[γ] – 1322
Ευφημιανός ~ 1322
Ιωάννης Ε΄ Καλέκας 1322 – 1334 μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης
Γρηγόριος Β΄ Κούταλης 1334 – 1335 † Μέγας Χαρτοφύλαξ του Πατριαρχείου[18]
Γλαβάς 1339 – 1340
Μακάριος Α΄ 1342 – 1345 ηγούμενος της μονής Μεγίστης Λαύρας
Υάκινθος 1345 – 1346[16]
Γρηγόριος Γ΄, ο Παλαμάς 1347 – 1359 Άγιος
Νείλος Καβάσιλας 1360 – 1361 Άγιος
Νικόλαος Καβάσιλας 1361 – 1363 Άγιος
Δωρόθεος Β΄ Βλαττής 1371 – 1379 συνιδρυτής της Μονής Βλατάδων
Ισίδωρος Β΄ Γλαβάς 1379 – 1396[16] Άγιος
Γαβριήλ Α΄ 1397[16] – 1416 Από Χαλκηδόνος, άγιος
Συμεών ο μυσταγωγός 1416 – 1429 Άγιος
Γρηγόριος Γ΄ ~ 1430/2[19]
Μεθόδιος πριν τον Οκτώβριο 1453[20] – μετά το 1467[21]
Παρθένιος Α΄ ; – 1482
Νήφων 1482 – 1486 μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης, Άγιος
Μάξιμος (Λαυριώτης) ~ 1486/7 – 1515 παραιτήθηκε[22]
Μακάριος Β΄ (Παπαγεωργόπουλος) 4 Απριλίου 1517[23] – πριν το 1527 από Κορίνθου
Ιωάσαφ πριν τον Ιούνιο 1527 – μετά το 1534/5[24]
Θεωνάς Α΄, ο από Ηγουμένων 1538 – 1541 Άγιος
Μητροφάνης 1541[25]
Θεοφάνης Β΄ ~ 1544
Γρηγόριος - Δαβίδ
Θεωνάς Β΄ 1560 – 1565[26]
Ιωάσαφ Α΄ 1565 – 1578
Μητροφάνης ~ 1585[27]
Γαβριήλ Β΄ 1594 – 1596 κατόπιν Οικουμενικός Πατριάρχης
Ματθαίος Α΄ ~ 1596
Ιωάσαφ Β΄, ο Αργυρόπουλος ~ 1596
Σωφρόνιος Α΄ 5 Δεκεμβρίου 1606 – ; Μέγας Πρωτοσύγκελλος του Πατριαρχείου[28]
Ζωσιμάς ~ 1607
Παρθένιος Β΄ ~ 1611
Αθανάσιος Α΄ 1622 – 1634 μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης, Άγιος
Δαμασκηνός Α΄ 1634 – 1636
Καλλίνικος Α΄ 1636 – 1639
Θεόκλητος 1645 – 1651[29]
Ιωακείμ Α΄ 1651 – 1666
Διονύσιος 1666 – 1671[30] πρώην Οικουμενικός Πατριάρχης
Αναστάσιος Β΄ ~ 1671
Μελέτιος Α΄ 1672 – 1680 κατόπιν Νικομηδείας[31]
Νεόφυτος Δαμαλάς 17 Ιουλίου 1680[32] – 1687[31] επαύθη[33]
Μεθόδιος 1687 – 2 Απριλίου 1696 καθαιρέθηκε[34]
Ιγνάτιος Β΄ 1698 – 1712
Ιάκωβος Β΄ ~ 1712
Γεράσιμος;[35] ~ 1716
Ιγνάτιος Β΄ ~ 1723
Ανανίας ~ 1728
Ιωακείμ Β΄ 1734 – 1745 κατόπιν Εφέσου[36]
Γαβριήλ Γ΄ 1745 – 1752
Σπυρίδων 1760 – 1761
Θεοδόσιος Α΄ ~ Μάιος 1762[37]
Νεόφυτος Α΄ ~ 1767
Θεοδόσιος Β΄ 1767 – 1769 μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης
Δαμασκηνός Β΄ Απρίλιος 1769 – Ιούνιος 1780 από Μελενίκου, παραιτήθηκε[38]
Ιάκωβος Γ΄ πριν τον Οκτώβριο 1780[39] – 1788[40]
Γεράσιμος 1788 – 1815
Ιωσήφ Γ΄ (Αντωνόπουλος) 1815 – μετά τον Μάρτιο 1821[41] Ιερομάρτυς, άγιος
Ματθαίος Β΄ (Μεγάλος) Ιούνιος 1821 – 29 Αυγούστου 1823 από Αίνου, κατόπιν Κυζίκου
Μακάριος Γ΄ (Βαμβούρης) Ιανουάριος 1824 – Οκτώβριος 1830 από Λήμνου, παραιτήθηκε
Μελέτιος Β΄ (Πάγκαλος) Νοέμβριος 1830 – Μάιος 1841 από Αμασείας, κατόπιν Κυζίκου, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης
Ιερώνυμος Μάιος 1841 – Φεβρουάριος 1853 † από πρώην Λήμνου
Καλλίνικος Β΄ (Κυπαρίσσης) 6 Μαρτίου 1853 – 26 Ιανουαρίου 1858[42] κατόπιν Πατριάρχης Αλεξανδρείας
Νεόφυτος Β΄ (Βυζάντιος) 26 Ιανουαρίου 1858 – 9 Ιανουαρίου 1874 από Τορνόβου, παύθηκε
Ιωακείμ Γ΄ (Δημητριάδης Δεβετζής) 9 Ιανουαρίου 1874 – 4 Οκτωβρίου 1878 κατόπιν Οικουμενικός Πατριάρχης
Καλλίνικος Γ΄ (Φωτιάδης) 12 Νοεμβρίου 1878 – 20 Δεκεμβρίου 1884 κατόπιν Δέρκων
Γρηγόριος Δ΄ (Καλλίδης) 22 Δεκεμβρίου 1884 – 25 Σεπτεμβρίου 1889 από Τραπεζούντος, κατόπιν Ιωαννίνων, Άγιος
Σωφρόνιος Β΄ (Χρηστίδης) 25 Σεπτεμβρίου 1889 – 20 Απριλίου 1893 από Ιωαννίνων, παραιτήθηκε
Αθανάσιος Β΄ (Μεγακλής) 4 Μαΐου 1893 – 18 Οκτωβρίου 1903 από Σισανίου, κατόπιν Κυζίκου
Αλέξανδρος Β΄ (Ρηγόπουλος) 18 Οκτωβρίου 1903 – 25 Νοεμβρίου 1910 από Νεοκαισαρείας, κατόπιν Νικομηδείας
Ιωακείμ Δ΄ (Σγουρός) 25 Νοεμβρίου 1910 – 11 Μαΐου 1912 από Ξάνθης
Γεννάδιος (Αλεξιάδης) 22 Μαΐου 1912 – 17 Μαρτίου 1951 † από Λήμνου
Παντελεήμων Α΄ (Παπαγεωργίου) 27 Μαρτίου 1951 – 28 Φεβρουαρίου 1968 επαύθη από τη Χούντα των Συνταγματαρχών
Λεωνίδας (Παρασκευόπουλος) 24 Μαρτίου 1968 – 13 Ιουλίου 1974 συνεργάστηκε με τη Χούντα των Συνταγματαρχών και επαύθη το 1974 επί Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ
Παντελεήμων Β΄ (Χρυσοφάκης) 13 Ιουλίου 1974 – 9 Ιουλίου 2003 † από Σάμου
Άνθιμος (Ρούσας) 26 Απριλίου 2004 – σήμερα από Αλεξανδρουπόλεως

ΑγιολογίαΕπεξεργασία

 
Οι αγίες Αγάπη, Χιονία και Ειρήνη από τη Θεσσαλονίκη, μαθήτριες της αγίας Αναστασίας της Φαρμακολυτρίας που μαρτύρησαν στην περιοχή της Ξηροκρήνης. Μικρογραφία απο το Μηνολόγιο του Βασιλείου Β΄.
 
Οι νεομάρτυρες της Θεσσαλονίκης (Ι.Ν.Αγίου Δημητρίου).

Κοινωνικό έργοΕπεξεργασία

  • Χαρίσειο Γηροκομείο Θεσσαλονίκης
  • Ενοριακές Τράπεζες Αγάπης
  • Κατασκηνώσεις
  • Φοιτητικός Ξενώνας Αγίου Αντωνίου
  • Ξενώνας Στέγη Μητροπολίτου Παντελεήμονος Β' [48]

Παρεκκλήσια ΝοσοκομείωνΕπεξεργασία

ΕικόνεςΕπεξεργασία

Υποσημειώσεις και παραπομπέςΕπεξεργασία

ΥποσημειώσειςΕπεξεργασία

  1. ↑ «Νέες Χώρες» ονομάζονται 36 Μητροπόλεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου, οι οποίες μετά τους Βαλκανικούς πολέμους περιήλθαν στην ελληνική επικράτεια. Αυτές συνεχίζουν να υπάγονται πνευματικά στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, αλλά με την Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη της 4ης Σεπτεμβρίου 1928 η Διοίκησή τους παραχωρήθηκε «επιτροπικώς» και υπό δέκα ρητούς όρους στην Εκκλησία της Ελλάδος[1].
  2. ↑ Κατά την ενθρόνισή του στη θέση του ο Λεωνίδας απευθυνόμενος προς τον χουντικό «υπουργό» Βορείου Ελλάδος Γκαντώνα δήλωσε: «Ευχαριστώ την Εθνική Κυβέρνησιν, ήτις προέκρινεν την μετριότητά μου διά να ποιμάνω το ποίμνιον της θεοσώστου ταύτης επαρχίας», στοιχείο που καταδεικνύει την δικτατορική παρέμβαση στην Εκκλησία της Ελλάδος
  3. ↑ Συνυπογράφει συνοδική απόφαση επί Πατριάρχου Ιωάννου ΙΓ'[17]

ΠαραπομπέςΕπεξεργασία

  1. ↑ Μαζαράκης, Ευάγγελος (2020). Το υφιστάμενο εκκλησιαστικό καθεστώς των Νέων Χωρών (PDF). Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 19 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2021. 
  2. ↑ Ιωάννη Καραβιδόπουλου, Ελληνική Βιβλική Βιβλιογραφία του 20ου αιώνα, εκδ.Π.Πουρναράς, Θεσσαλονίκη, 1997, σελ.124-153
  3. ↑ ΕΝΑΣ ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΟΚΤΑΓΩΝΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, Ε.Μακρή, 1983
  4. ↑ Γιάτσης Σωτήρης, Η σφαγή στον Ιππόδρομο της Θεσσαλονίκης το 390 μ.Χ. Ένα πολιτικό έγκλημα του Θεοδοσίου Α΄, Εώα και Εσπερία, τομ. 6 (2004-2006),σελ.211-232
  5. ↑ Αιμιλιανός Λαζαρίδης: Ο Μικρασιάτης επίσκοπος και μάρτυρας της Μακεδονίας
  6. ↑ Ευγνωμοσύνης σπονδή στον εθνομάρτυρα Αιμιλανό Λαζαρίδη
  7. ↑ Γεώργιος Κ. Τερμεντζόγλου, Εγκαίνια Νεώτερων Ναών της Θεσσαλονίκης (1912-2011), Θεολογική Σχολή Α.Π.Θ., Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας, Μεταπτυχιακό Τμήμα, Ειδίκευση: Ελληνισμού και Ορθοδοξίας, 2011
  8. ↑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2019, Ιερά Μητρόπολις Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης, σελ. 17
  9. ↑ «Εκκλησία και 21η Απριλίου: Ωρα για μια «συγγνώμη» του Χάρη Ανδρεόπουλου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Νοεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2019. 
  10. ↑ Αγγελοπούλου, Αθανασίου Αν. (1998). Εκκλησιαστική Ιστορία. Ιστορία των δομών διοικήσεως και ζωής της Εκκλησίας της Ελλάδος (Εικοστός αιώνας). Θεσσαλονίκη: Εκδοτικός Οίκος Αδελφών Κυριακίδη, σελ. 67-68.
  11. ↑ Τότε που μελετούσαμε - άρθρο της εφημερίδας Ελευθεροτυπία
  12. ↑ Η Εκκλησία τον καιρό της Δικτατορίας - άρθρο της εφημερίδας Ελευθεροτυπία
  13. ↑ “Βγάλτε τα ποιήματά μου από τα σχολικά βιβλία! Είναι ανήθικα!”, Schooligans 18.6.2006 Τεύχος 7
  14. ↑ Αντώνιος Γ. Τσαχάκης, Κρήτες Ιερείς, Κτήτορες Ιερών Ναών Στην Παλαιά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης Το 2ο Μισό Του 20ου Αιώνος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 2012, σ.39
  15. ↑ «Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου Πολιούχου Θεσσαλονίκης, Ιστορία των ιερών λειψάνων του Αγίου Δημητρίου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2021. 
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 16,4 16,5 16,6 Preiser-Kapeller 2008, σελ. XXV.
  17. ↑ Καλέκα, Μανουήλ (1865). Τα ευρισκόμενα πάντα. Παρίσι: Jacques-Paul Migne. σελ. 1090. 
  18. ↑ Preiser-Kapeller 2008, σελ. XXVI.
  19. ↑ Preiser-Kapeller 2008, σελ. XXXI.
  20. ↑ πρώην Λεοντοπόλεως, Σωφρόνιος (Απρίλιος 1917). «Ο ναός της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Παρασκευής εν Θεσσαλονίκη». Γρηγόριος ο Παλαμάς Α: 133. https://digital.lib.auth.gr/record/139963/files/5073_1.pdf. Ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2022. 
  21. ↑ Παπαδόπουλος-Κεραμεύς, Αθανάσιος (1903). «Μάρκος Ξυλοκαράβης: πατριάρχης οικουμενικός και είτα πρόεδρος Αχριδών». Византийский временник 10: 14. http://digital.lib.auth.gr/record/67552/files/arc-2007-26504.pdf. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2021. 
  22. ↑ Γλαβίνας 1973, σελ. 171.
  23. ↑ Γλαβίνας 1973, σελ. 170.
  24. ↑ Γλαβίνας 1973, σελ. 172.
  25. ↑ «Έγγραφον συνοδικόν 68 Μητροπολιτών (...)». Γρηγόριος ο Παλαμάς ΜΘ: 225. Ιανουάριος 1920. http://digital.lib.auth.gr/record/139966/files/5076_1.pdf. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2022. 
  26. ↑ Bekker 1849, σελ. 184.
  27. ↑ Χαμουδόπουλος, Μηνάς (1882). «Αι του Πατριαρχείου περιπέτειαι». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (ΜΘ): 795. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&lpg=PA731&ots=ch0jdS98Cp&hl=el&pg=PA795#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2022. 
  28. ↑ Μητροπολίτης από Μ.Πρωτοσυγκέλλων, Αθηναγόρας (1932). «Ο θεσμός των συγκέλλων εν τω Οικουμενικώ Πατριαρχείω». Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών: 251. https://ir.lib.uth.gr/xmlui/bitstream/handle/11615/19053/article.pdf?sequence=1&isAllowed=y. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουλίου 2022. 
  29. ↑ Κουρίλας, σελ. 48.
  30. ↑ Γεδεών 1888, σελ. 29.
  31. ↑ 31,0 31,1 Μητροπολίτης από Μ.Πρωτοσυγκέλλων, Αθηναγόρας (1932). «Ο θεσμός των συγκέλλων εν τω Οικουμενικώ Πατριαρχείω». Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών: 260. https://ir.lib.uth.gr/xmlui/bitstream/handle/11615/19053/article.pdf?sequence=1&isAllowed=y. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2022. 
  32. ↑ Μητροπολίτης από Μ.Πρωτοσυγκέλλων, Αθηναγόρας (1932). «Ο θεσμός των συγκέλλων εν τω Οικουμενικώ Πατριαρχείω». Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών: 259. https://ir.lib.uth.gr/xmlui/bitstream/handle/11615/19053/article.pdf?sequence=1&isAllowed=y. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2022. 
  33. ↑ «Δαμαλάς , Νεόφυτος». Ακαδημία Αθηνών. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2022. 
  34. ↑ Ζερλέντης, Περικλής (1918). «Μεθόδιος ο Θεσσαλονίκης». Γρηγόριος ο Παλαμάς ΙΘ: 148. https://digital.lib.auth.gr/record/139964/files/5074_1.pdf. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2022. 
  35. ↑ Κουρίλας, σελ. 183.
  36. ↑ Pavlikianov, Cyril (2015). The Byzantine documents of the Athonite monastery of Karakallou and selected acts from the Ottoman period (1294-1835) : critical edition and commentary of the texts (Α έκδοση). Sofia: “St. Kliment Ohridski” University Press. σελ. 141. ISBN 978-954-07-3952-6. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2021. 
  37. ↑ Μέγας Πρωτοσύγγελος, Αθηναγόρας (Ιανουάριος 1920). «Η εν Ολύμπω Ιερά Σταυροπηγιακή Μονή του Οσίου Διονυσίου». Γρηγόριος ο Παλαμάς ΜΘ: 13. http://digital.lib.auth.gr/record/139966/files/5076_1.pdf. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2022. 
  38. ↑ Μητροπολίτης από Μ.Πρωτοσυγκέλλων, Αθηναγόρας (1932). «Ο θεσμός των συγκέλλων εν τω Οικουμενικώ Πατριαρχείω». Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών: 266. https://ir.lib.uth.gr/xmlui/bitstream/handle/11615/19053/article.pdf?sequence=1&isAllowed=y. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2022. 
  39. ↑ «Πατριαρχικαί πινακίδες». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (ΙΣΤ): 251. 1882. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA251#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2022. 
  40. ↑ Κτιτορικόν ή προσκυνητήριον της ιεράς και βασιλικής μονής του Μεγάλου Σπηλαίου, σελ. 99
  41. ↑ «Acte patriarhie cesti referitoare la Mitropolia Proilavului». Studii istorice greco-romane: 300. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/35/1939_-_Demostene_Russo%2C_Acte_patriarhice%C5%9Fti_referitoare_la_Mitropolia_Proilavului.pdf. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2022. 
  42. ↑ Καλλίφρων, Βασίλειος Δ. (1867). Εκκλησιαστικά ή Εκκλησιαστικόν Δελτίον. Κωνσταντινούπολη. σελ. 152-3. 
  43. ↑ Ιερά Μητρόπολις Θεσσαλονίκης: Άγιοι Αγαθόπους και Θεόδουλος, οι Θεσσαλονικείς
  44. ↑ Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος, Άγριοι διωγμοί, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τομ.ΙΒ , Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα, 1975, σελ. 35
  45. ↑ Τάσος Γριτσόπουλος, όπ.π., σελ. 491-492. [εκκρεμεί παραπομπή]
  46. ↑ Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος, Διωγμοί στην Κωνσταντινούπολη από τον Ιούνιο ώς τον Δεκέμβριο, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ. ΙΒ, Αθήνα, 1975, σελ. 200
  47. ↑ Δημήτριος Καββαδίας, Γέροντες και γυναικείος μοναχισμός, σελ. 398-399, ISBN 9789607735904, έκδοση: Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου, Άγιον Όρος 2015
  48. ↑ ecclesia.gr - Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης
  49. ↑ Παρεκκλήσια Νοσοκομείων

ΠηγέςΕπεξεργασία


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ιερά_Μητρόπολις_Θεσσαλονίκης&oldid=9977394"