Ιπρατρόπιο
Το βρωμιούχο ιπρατρόπιο, που πωλείται με την εμπορική ονομασία Atrovent μεταξύ άλλων, είναι φάρμακο που ανοίγει τους μεσαίους και μεγάλους αεραγωγούς στους πνεύμονες.[1] Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία των συμπτωμάτων της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονικής νόσου και του άσθματος. Χρησιμοποιείται με συσκευή εισπνοής ή νεφελοποιητή. Η έναρξη της δράσης είναι συνήθως μέσα σε 15 έως 30 λεπτά και διαρκεί τρεις έως πέντε ώρες.
 | |
| Ονομασία IUPAC | |
|---|---|
[8-methyl-8-(1-methylethyl)- 8-azoniabicyclo[3.2.1] oct-3-yl] 3-hydroxy-2-phenyl-propanoate | |
| Κλινικά δεδομένα | |
| Εμπορικές ονομασίες | Atrovent, Apovent, Ipraxa, άλλες |
| AHFS/Drugs.com | monograph |
| MedlinePlus | a618013 |
| Δεδομένα άδειας | |
| Κατηγορία ασφαλείας κύησης | |
| Οδοί χορήγησης | Εισπνοή, ενδορρινικά |
| Κυκλοφορία | |
| Κυκλοφορία |
|
| Φαρμακοκινητική | |
| Πρωτεϊνική σύνδεση | 0 με 9% in vitro |
| Μεταβολισμός | Ήπαρ |
| Βιολογικός χρόνος ημιζωής | 2 ώρες |
| Κωδικοί | |
| Αριθμός CAS | 22254-24-6 60205-81-4 (cation) |
| Κωδικός ATC | R01AX03 R03BB01 |
| PubChem | CID 657308 |
| IUPHAR/BPS | 325 |
| DrugBank | DBSALT002739 |
| ChemSpider | 10481997 |
| UNII | GR88G0I6UL  |
| KEGG | D02212 |
| ChEBI | CHEBI:46659 |
| ChEMBL | CHEMBL2134724  |
| Χημικά στοιχεία | |
| Χημικός τύπος | C20H30BrNO3 |
| Μοριακή μάζα | 412,37 g·mol−1 |
CC(C)[N+]1(C2CCC1CC(C2)OC(=O)C(CO)C3=CC=CC=C3)C.[Br-] | |
InChI=1S/C20H30NO3.BrH/c1-14(2)21(3)16-9-10-17(21)12-18(11-16)24-20(23)19(13-22)15-7-5-4-6-8-15;/h4-8,14,16-19,22H,9-13H2,1-3H3;1H/q+1;/p-1/t16-,17+,18+,19?,21?; Key:LHLMOSXCXGLMMN-WDTICOSOSA-M | |
| (verify) | |
Συχνές παρενέργειες περιλαμβάνουν ξηροστομία, βήχα και φλεγμονή των αεραγωγών.[1] Δυνητικά σοβαρές παρενέργειες περιλαμβάνουν κατακράτηση ούρων, επιδείνωση του σπασμού των αεραγωγών και σοβαρή αλλεργική αντίδραση. Φαίνεται να είναι ασφαλές κατά την εγκυμοσύνη και το θηλασμό.[2] Το ιπρατρόπιο είναι ένας μουσκαρινικός ανταγωνιστής, ένας τύπος αντιχολινεργικού φαρμάκου, ο οποίος δρα προκαλώντας χαλάρωση των λείων μυών.
Το βρωμιούχο ιπρατρόπιο κατοχυρώθηκε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας το 1966 και εγκρίθηκε για ιατρική χρήση το 1974.[3] Συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο βασικών φαρμάκων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, τα ασφαλέστερα και πιο αποτελεσματικά φάρμακα που χρειάζονται σε ένα σύστημα υγείας.[4] Το ιπρατρόπιο διατίθεται ως γενικό φάρμακο.[1] Το 2017, ήταν το 216ο πιο συχνά συνταγογραφούμενο φάρμακο στις Ηνωμένες Πολιτείες, με περισσότερες από δύο εκατομμύρια συνταγές.[5][6]
Ιατρικές χρήσεις Επεξεργασία
Το ιπρατρόπιο χορηγείται με εισπνοή για τη θεραπεία της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονικής νόσου (ΧΑΠ) και της επιδείνωσης του άσθματος. Για το σκοπό αυτό, διατίθεται σε δοχείο για χρήση σε συσκευή εισπνοής ή σε φιαλίδια μίας δόσης για χρήση σε νεφελοποιητή.[7]
Συνδυάζεται επίσης με σαλβουταμόλη (αλβουτερόλη - USAN) με τις εμπορικές ονομασίες Combivent (συσκευή εισπνοής μετρημένης δόσης χωρίς αεροζόλ ή MDI) και Berovent (νεφελοποιητής) για τη διαχείριση της ΧΑΠ και του άσθματος, και με τη φαινοτερόλη (εμπορικές ονομασίες Duovent και Berodual Ν) για τη διαχείριση του άσθματος.
Το ιπρατρόπιο ως ρινικό διάλυμα που ψεκάζεται στα ρουθούνια μπορεί να μειώσει τη ρινόρροια αλλά δεν θα βοηθήσει στη ρινική συμφόρηση.[8]
Αντενδείξεις Επεξεργασία
Η κύρια αντένδειξη για το εισπνεόμενο ιπρατρόπιο είναι η υπερευαισθησία στην ατροπίνη και σε συναφείς ουσίες. Για στοματική χορήγηση, οι αντενδείξεις είναι παρόμοιες με άλλα αντιχολινεργικά. Περιλαμβάνουν γλαύκωμα στενής γωνίας και απόφραξη στη γαστρεντερική οδό και στο ουροποιητικό σύστημα.[9][10]
Στο παρελθόν οι εισπνευστήρες atrovent χρησιμοποιούσαν χλωροφθοράνθρακα (CFC) ως προωθητικό και περιείχαν λεκιθίνη σόγιας στα προωθητικά συστατικά. Το 2008 όλοι οι εισπνευστήρες CFC καταργήθηκαν και οι συσκευές εισπνοής υδροφθοροαλκανίων (HFA) τις αντικατέστησαν. Η αλλεργία στα φιστίκια σημειώθηκε για τη συσκευή εισπνοής ως αντένδειξη, αλλά τώρα δεν είναι. Δεν ήταν ποτέ αντένδειξη όταν χορηγήθηκε ως νεφελοποιημένο διάλυμα.[11]
Παρενέργειες Επεξεργασία
Εάν το ιπρατρόπιο εισπνέεται, οι ανεπιθύμητες ενέργειες που μοιάζουν με αυτές των άλλων αντιχολινεργικών είναι ελάχιστες. Ωστόσο, έχουν αναφερθεί ξηροστομία και υπνηλία. Επίσης, έχουν παρατηρηθεί επιδράσεις όπως έξαψη του δέρματος, ταχυκαρδία, γλαύκωμα οξείας γωνίας, ναυτία, αίσθημα παλμών και κεφαλαλγία. Το εισπνεόμενο ιπρατρόπιο δεν μειώνει την κάθαρση των βλεννογόνων.[10] Η ίδια η εισπνοή μπορεί να προκαλέσει πονοκέφαλο και ερεθισμό του λαιμού σε λίγα τοις εκατό των ασθενών.[9]
Έχει αναφερθεί κατακράτηση ούρων σε ασθενείς που έλαβαν δόσεις από νεφελοποιητή. Ως αποτέλεσμα, απαιτείται προσοχή, ειδικά από άνδρες με υπερτροφία του προστάτη.[12]
Αλληλεπιδράσεις Επεξεργασία
Αλληλεπιδράσεις με άλλα αντιχολινεργικά όπως τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, φάρμακα κατά του Πάρκινσον και η κινιδίνη, που θεωρητικά αυξάνουν τις παρενέργειες, είναι κλινικά άσχετες όταν το ιπρατρόπιο χορηγείται ως εισπνευστικό.[9][10]
Φαρμακολογία Επεξεργασία
Χημικώς, το βρωμιούχο ιπρατρόπιο είναι μια ένωση τεταρτοταγούς αμμωνίου (η οποία υποδεικνύεται από το -ium ανά την ΒΑΝ και το USAN )[13] που λαμβάνεται με κατεργασία ατροπίνη με βρωμιούχο ισοπροπύλιο, εξού και το όνομα: i έτσι pr προπυλ + atrop ine. Συνδέεται χημικά με συστατικά του φυτού Datura stramonium, το οποίο χρησιμοποιήθηκε στην αρχαία Ινδία για το άσθμα.[14]
Το ιπρατρόπιο εμφανίζει βρογχολυτική δράση μειώνοντας τη χολινεργική επίδραση στο βρογχικό μυ. Αποκλείει τους μουσκαρινικούς υποδοχείς ακετυλοχολίνης, χωρίς ειδικότητα για τους υποτύπους, και επομένως προάγει την αποικοδόμηση της κυκλικής μονοφωσφορικής γουανοσίνης (cGMP), με αποτέλεσμα μειωμένη ενδοκυτταρική συγκέντρωση της cGMP.[15] Πιθανότατα λόγω των δράσεων της cGMP στο ενδοκυτταρικό ασβέστιο, αυτό οδηγεί σε μειωμένη συσταλτικότητα του λείου μυός στους πνεύμονες, αναστέλλοντας τη βρογχοσύσπαση και την έκκριση βλέννας. Είναι μη εκλεκτικός μουσκαρινικός ανταγωνιστής,[9] και δεν διαχέεται στο αίμα, το οποίο αποτρέπει τις συστηματικές παρενέργειες. Το ιπρατρόπιο είναι παράγωγο της ατροπίνης[16] αλλά είναι τεταρτοταγής αμίνη και ως εκ τούτου δεν διασχίζει τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, το οποίο αποτρέπει τις κεντρικές παρενέργειες (αντιχολινεργικό σύνδρομο). Το ιπρατρόπιο δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιείται στη θέση της σαλβουταμόλης (αλβουτερόλη) ως φάρμακο διάσωσης.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 «Ipratropium Bromide». The American Society of Health-System Pharmacists. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2015.
- ↑ Yaffe, Gerald G. Briggs, Roger K. Freeman, Sumner J. (2011). Drugs in pregnancy and lactation : a reference guide to fetal and neonatal risk (9th έκδοση). Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. σελ. 763. ISBN 978-1-60831-708-0.
- ↑ Fischer, Jnos· Ganellin, C. Robin (2006). Analogue-based Drug Discovery. John Wiley & Sons. σελ. 446. ISBN 978-3-527-60749-5.
- ↑ World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019. Geneva: World Health Organization. 2019. WHO/MVP/EMP/IAU/2019.06. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
- ↑ «The Top 300 of 2020». ClinCalc. Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2020.
- ↑ «Ipratropium - Drug Usage Statistics». ClinCalc. Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2020.
- ↑ «Ipratropium Oral Inhalation». PubMed Health. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2012.
- ↑ «Atrovent Nasal Spray». Drugs.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2012.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 Haberfeld, H, επιμ. (2009). Austria-Codex (στα German) (2009/2010 έκδοση). Vienna: Österreichischer Apothekerverlag. ISBN 978-3-85200-196-8.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 Dinnendahl, V, επιμ. (2010). Arzneistoff-Profile (στα German). 2 (23 έκδοση). Eschborn, Germany: Govi Pharmazeutischer Verlag. ISBN 978-3-7741-9846-3.
- ↑ «Ipratropium Soybean and Nuts Allergy». EMSMedRx. 21 Μαρτίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαΐου 2012. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2013.
- ↑ Afonso, A. S. M.; Verhamme, K. M. C.; Stricker, B. H. C.; Sturkenboom, M. C. J. M.; Brusselle, G. G. O. (2011). «Inhaled anticholinergic drugs and risk of acute urinary retention». BJU International 107 (8): 1265–1272. doi:. PMID 20880196.
- ↑ «The Use of Common Stems in the Selection of International Nonproprietary Names (INN) for Pharmaceutical Substances». who.int. World Health Organization. 2000. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2018.
- ↑ «History of Asthma». Allergy And Asthma. 21 Δεκεμβρίου 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2020.
... India, smoking the herb stramonium (an anticholinergic agent related to ipratropium and tiotropium currently used in inhalers) was used to relax the lungs.
- ↑ «Ipratropium». Drugs.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Μαΐου 2012.
- ↑ «Ipratropium Bromide (Sch1000) の抗アレルギー性喘息効果 [Antiallergic asthma effect of ipratropium bromide (Sch 1000) in dogs]» (στα Japanese). Nippon Yakurigaku Zasshi 73 (7): 785–91. 1977. doi:. PMID 145994.