Ο Ιωάννης Μαλάλας ή Μαλέλας (περ. 491 - 578) ήταν Βυζαντινός χρονογράφος από την Αντιόχεια. Το όνομα Μαλάλας είναι πιθανώς συριακή λέξη που σημαίνει «ρήτωρ». Του αποδόθηκε πρώτη φορά από τον Ιωάννη τον Δαμασκηνό. Η απόδοση του επωνύμου ως Μαλέλας εμφανίστηκε αργότερα, επί βασιλείας Κωνσταντίνου Ζ'[4]. Θεωρείται πατέρας της Βυζαντινής χρονογραφίας[5].

Ιωάννης Μαλάλας
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση491 (περίπου)[1]
Αντιόχεια[1]
Θάνατος578 (περίπου)[2]
Κωνσταντινούπολη
Χώρα πολιτογράφησηςΒυζαντινή Αυτοκρατορία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςαρχαία ελληνικά[3]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταιστορικός[2][1]
Αξιοσημείωτο έργοΧρονογραφία[2]

Βιογραφία

Επεξεργασία

Ο Μαλάλας εκπαιδεύτηκε στην Αντιόχεια, όπου ήταν μάλλον νομικός, αλλά μετακόμισε στην Κωνσταντινούπολη την περίοδο του Ιουστινιανού (πιθανώς μετά τη λεηλασία της Αντιόχειας από τους Πέρσες το 540) [6]. Γνωρίζουμε επίσης, από τον ίδιο, ότι ταξίδεψε στη Θεσσαλονίκη και την Πανειάδα [4]. Έγραψε τη Χρονογραφία του σε 18 βιβλία, η οποία θεωρείται ως η "παλαιοτέρα σωζομένη ἐν ἐπιτομῇ Βυζαντινὴ χρονογραφία"[5]. Η αρχή και το τέλος των βιβλίων αυτών έχουν χαθεί. Τα κείμενα που μας σώζονται ξεκινούν με τη μυθολογία της αρχαίας Αιγύπτου και τελειώνουν με την εκστρατεία του Μαρκιανού, ανιψιού του Ιουστινιανού, στην βόρειο Αφρική το 563 (πιστεύεται ότι το πλήρες κείμενο σταματούσε στον θάνατο του Ιουστινιανού) [7].

Λόγος ΙΓ'
ΧΡΟΝΩΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ
Μετὰ δὲ τὴν βασιλείαν Μαξίμου Λυκιννίου ἐβασίλευσεν ὁ θειότατος καὶ πιστότατος, ὁ υἱός Κωνσταντίου τοῦ Χλωροῦ, Κωνσταντίνος ὁ μέγας, τῇ πρὸ ὀκτὼ καλάνδων αὐγούστων ἐπί τῆς ὑπατείας Σεβήρου καὶ Μαξιμιλιανοῦ καὶ ἔμεινε βασιλεύων ἔτη λβ'. ἦν δὲ μακρός, πυρρός, μεγαλόψυχος, ἥσυχος, θεοφιλής.

— Απόσπασμα από την Χρονογραφία του Μαλάλα

Η εξιστόρησή του εστιάζει κυρίως στην Αντιόχεια και την Κωνσταντινούπολη, αλλά εκτός από τα γεγονότα σχετικά με τον Ιουστινιανό και τους διαδόχους του, η υπόλοιπη είναι μικρής ιστορικής χρησιμότητας. Ο συγγραφέας στηρίζεται στον Ευσέβιο Καισαρείας και άλλους συγγραφείς και φαίνεται πως αναμιγνύει πραγματικές ιστορίες με μύθους και εικόνες από τη Βίβλο[8]. Το 18ο βιβλίο του που ασχολείται με τον Ιουστινιανό είναι γεμάτο με στοιχεία της αυτοκρατορικής προπαγάνδας[5]. Ο Μαλάλας ήταν υποστηρικτής της εκκλησίας και του κράτους και πραγματικός υπερασπιστής του θεσμού της μοναρχίας. Στη δουλειά του, ο Μαλάλας χρησιμοποιεί αρκετές προγενέστερες πηγές (π.χ. τον Ευστάθιο Επιφανέα) και το έργο του απευθύνεται όχι στους μορφωμένους αλλά στους μοναχούς και τον απλό κόσμο, κάτι που γίνεται για πρώτη φορά από χρονογράφο της εποχής του. Στον γραπτό του λόγο χρησιμοποιεί ακατάπαυστα λέξεις της καθομιλουμένης γλώσσας (όπως τεχνική ορολογία και γραφειοκρατικούς όρους) και παρά την επικείμενη στροφή της αυτοκρατορίας από τα λατινικά στα ελληνικά, εκείνος παραθέτει τους λατινικούς όρους παράλληλα με τους ελληνικούς. Το γενικότερο ύφος γραφής του είναι απλό, αποδίδοντας την επιθυμία του να επικοινωνήσει απευθείας με τον αναγνώστη μέσω της σύγχρονης ελληνικής γλώσσας όπως αυτή είχε εξελιχθεί στα χρόνια του[9].
Το έργο του Μαλάλα απέκτησε μεγάλη φήμη και χρησιμοποιήθηκε πολύ μέχρι τον 9ο αιώνα. Μεταφράστηκε στα σλαβικά τον 10ο αιώνα ενώ κομμάτια του εμφανίζονται επίσης στην Ιστορία των Περασμένων Χρόνων που ήταν γραμμένη στα αρχαία Ρωσικά [10]. Το αυθεντικό σύγγραμμα φυλάσσεται σήμερα τόσο σε συντομευμένη μορφή όσο και σε επιμέρους τμήματα στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 135178774. Ανακτήθηκε στις 22  Φεβρουαρίου 2022.
  2. 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 118940295. Ανακτήθηκε στις 22  Φεβρουαρίου 2022.
  3. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb135178774. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  4. 4,0 4,1 Thurn, Ioannis Malalae Chronographia, σελ. 1.
  5. 5,0 5,1 5,2 Sameh Farouk Soliman. «Center of Hellinic Studies, Harvard Univercity». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Αυγούστου 2016. 
  6. Geoffrey Horrocks, Greek: A History of the Language and its Speakers (Longman Linguistics Library, 1997: ISBN 0582307090), p. 180.
  7. Thurn, Ioannis Malalae Chronographia, σελ. 2.
  8. Warren Treadgold, A History of Byzantine State and Society (Stanford University Press, 1997: ISBN 0-8047-2421-0), p. 267.
  9. Horrocks, Greek, σελ. 179-81, q.v. για λεπτομέρεις λεκτικών και συντακτικών όρων; δες επίσης σελ. 181-82 για κείμενο του Μαλάλα με μεταφράσεις που δείχνουν πώς θα ακούγονταν τα γραπτά του στην καθομιλουμένη Ελληνική της εποχής του (αγγλικά).
  10. Oleg Tvorogov, Хроника Иоанна Малалы Αρχειοθετήθηκε 2009-05-17 στο Wayback Machine..

Επιπλέον πηγές

Επεξεργασία
  • E. Jeffreys, B. Croke, and R. Scott (eds.), Studies in John Malalas (Sydney: Australian Association for Byzantine Studies, 1990) (Byzantina Australiensia, 6), pp. 1–25. (αγγλικά)
  • David Woods, "Malalas, Constantius, and a Church-inscription from Antioch," Vigiliae Christianae, 59,1 (2005), pp. 54–62. (αγγλικά)
  • J. H. W. G. Liebeschuetz, "Malalas on Antioch," in Idem, Decline and Change in Late Antiquity: Religion, Barbarians and their Historiography (Aldershot, Ashgate, 2006) (Variorum Collected Studies). (αγγλικά)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
  Αυτό το λήμμα βασίζεται ή περιλαμβάνει κείμενο από λήμμα της Encyclopædia Britannica του 1911 που αποτελεί κοινό κτήμα.