Ιωάννης Πατούσας

Ο Ιωάννης Πατούσας ήταν Έλληνας λόγιος του 17ου και 18ου αιώνα, σημαντικότερος ως επιγραμματοποιός και γενικά ως μορφή φιλολογική.

Βιογραφία

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1677 από τον ιερέα Σταμάτη Πατούσα και την Σαμαλτάνα.

Τα εγκύκλια γράμματα έμαθε στην πατρίδα του. Στα 1689 η οικογένειά του μαζί με άλλες 622 αθηναϊκές οικογένειες εγκαταστάθηκε στον βενετοκρατούμενο Μοριά και μάλιστα στο Ναύπλιο. Από εκεί αποδήμησε, χωρίς να επιστρέψει ποτέ στην πατρίδα, στην Ιταλία για να συνεχίσει την μόρφωσή του.

Ιωάννης Πατούσας. Εγκυκλοπαίδεια Φιλολογική.

Στις 11 Νοεμβίου του 1690 πέρασε το κατώφλι του Κολλεγίου του Αγίου Αθανασίου της Ρώμης και στο οποίο παρέμεινε δώδεκα χρόνια σπουδάζοντας γραμματική, ρητορική, φιλοσοφία και θεολογία. Απεχώρησε ως Doctor Theologiae et Philologiae, αφού προηγουμένως είχε λάβει και το ιερατικό σχήμα (χρονολογία αποφοίτησης 27 Οκτ. 1702). Την ίδια εκείνη χρονιά μετέφρασε στην ελληνική μία ομιλία του Πάπα Κλήμεντος ΙΑ΄ συνοδεύοντας το κείμενο με ελληνική και λατινική προσφώνηση.

Πήγε στη Βενετία και χειροτονήθηκε ιερέας στον ναό του Αγίου Γεωργίου και διορίστηκε σχολάρχης του Φλαγγιανού Ελληνομουσείου αντικαθιστώντας τον Ιωάννη Χαλκεία. Δίδαξε επί ένδεκα έτη. Συνέλαβε και πραγματοποίησε την ιδέα να συλλέξει όλους τους προς διδασκαλία Έλληνες συγγραφείς. Εξέδωσε φιλολογική Εγκυκλοπαίδεια το 1710, η οποία πρόσφερε πολλά στην μόρφωση των Ελλήνων πριν και κατά την διάρκεια της Επανάστασης. Στη Βενετία επιμελήθηκε και μετατύπωσε την Γραμματική του Λάσκαρη το 1711. Μετέφρασε επίσης τους μύθους του Αισώπου, οι οποίοι τυπώθηκαν το 1768. Πέρα από αυτά εργάσθηκε και ως revisor (ελεγκτής) των ελληνικών εκδόσεων των τυπογραφείων της Βενετίας.

Την τριετία 1708-1711 διετέλεσε εφημέριος του ναού του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων στην Βενετία. Η πνευματική του εξάρτηση από τον πανίσχυρο και φιλοκαθολικό Μητροπολίτη Μελέτιο Τυπάλδο (ο οποίος προσπαθούσε για την υποταγή της κοινότητας στον παπισμό) τον οδήγησε στην υπογραφή ομολογίας της καθολικής πίστης στις 25 Φεβρουαρίου 1709. Πέθανε στις 11 Νοεμβρίου 1712.

Έργα του

• Ιωάννης Πατούσας (1817). Εγκυκλοπαιδεία Φιλολογική εις τέσσαρας Τόμους διηρημένη. Εν Βενετία: Παρά Νικολάω Γλυκεί τω εξ Ιωαννίνων. Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2011. 
• Άνθη Ευλαβείας, Βενετία 1708 ( στο έργο αυτό υμνείται η Παναγία όχι όμως με το πνεύμα της Ορθόδοξης λατρείας αλλά με έντονες επιδράσεις της Καθολικής Εκκλησίας ) .
• Ιωάννης Πατούσας. Αισώπου μύθοι. Ενετίησι. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2011. 
• Λόγος Πανηγυρικός '' Επεφάνη η Χρηστότης και η Φιλανθρωπία του Σωτήρος ημών Θεού '' Ελληνικό Ινστιτούτο Βενετίας .

Πηγές

• Μαργαρίτης Δήμιτσας (1900). Ο Ελληνισμός και η διάδοσις αυτού εις την Ιταλίαν και την λοιπήν Ευρώπην κατά τον μέσον αιώνα : Η προ αυτής πνευματική κατάστασις της Ευρώπης και της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας : Η αναγέννησις των γραμμάτων και οι συντελεσταί αυτής φυγάδες λόγιοι Έλληνες : Μετά 5 εικόνων προτεταγμένων και παραρτήματος επιτεταγμένου. Εν Αθήναις: Εκ του Τυπογραφείου των Βιβλιεμπορικών Καταστημάτων Αποστολοπούλου. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2010. 
• Μελέτιος, μητροπολίτης Αθηνών (1783–1795). Εκκλησιαστική Ιστορία, μετενεχθείσα εκ της ελληνικής εις την ημετέραν απλοελληνικήν φράσιν, εις τόμους τρεις διαιρεθείσα και πλουτισθείσα με πολλάς χρησίμους, και αναγκαίας υποσημειώσεις, και ακριβείς πίνακας παρά Γεωργίου Βενδότη εκ Ζακύνθου, και παρ' αυτού διορθωθείσα. Εν Βιέννη της Αουστρίας: Παρά Ιωσήπω Βαουμεϊστέρω, Νομοδιδασκάλω, και Τυπογράφω. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2011. 
• Καραθανάσης Αθανάσιος, ΑΝΕΚΔΟΤΟΣ ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΠΑΤΟΥΣΑ (1677-1712), Επιστημονική επετηρίδα της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. Θεσ/νίκη 1988.