Κάτω Δολιανά Αρκαδίας
Συντεταγμένες: 37°25′51″N 22°40′49″E / 37.430850°N 22.680268°E
Τα Κάτω Δολιανά είναι χωριό το οποίο αποτελεί έδρα της κοινότητας Δολιανών στην επαρχία Βόρειας Κυνουρίας. Η ευρύτερη διοικητική κοινότητα περιλαμβάνει επίσης τα χωριά Άνω Δολιανά, Δραγούμι, Κούβλης, Προσήλια, Ρουνέικα και Καμινάρι. Η αρχική ονομασία ήταν "Δολιανίτικα Καλύβια".
| Κάτω Δολιανά | |
|---|---|
 | |
  Κάτω Δολιανά | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Πελοποννήσου |
| Δήμος | Βόρειας Κυνουρίας |
| Γεωγραφία και στατιστική | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Πελοποννήσου |
| Νομός | Αρκαδίας |
| Υψόμετρο | 85-150μ. |
| Πληθυσμός | 595[1] (2011) |
| Άλλα | |
| Παλαιά ονομασία | Δολιανίτικα Καλύβια |
| Ονομασία κατοίκων | Δολιανίτες |
| Ταχ. κωδ. | 220 01 |
| Τηλ. κωδ. | 27550 |
Έχουν χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός σύμφωνα με το ΦΕΚ Δ-908 α/13.11.1998 του ΥΠΕΧΩΔΕ.[2][3]
ΓεωγραφίαΕπεξεργασία
Βρίσκονται στην Ανατολική Αρκαδία, δίπλα στην πεδιάδα της Θυρέας και στις μεσημβρινές πλαγιές της οροσειράς Ζάβιτσα. Το χωριό διαπερνά ο χείμαρρος Τάνος καθώς και ο οδικός άξονας Τρίπολης-Άστρους. Η περιοχή είναι κατάφυτη από ελαιόδενδρα.
ΠληροφορίεςΕπεξεργασία
Ο οικισμός αποτελούσε τη χειμερινή διαμονή των κατοίκων των Άνω Δολιανών, όμως πλέον και με την ατόνηση της κτηνοτροφίας, έχει καταστεί μόνιμη. Οι ασχολίες των κατοίκων είναι κυρίως η ελαιοκομία, η γεωργία, αλλά και η κτηνοτροφία. Στο χωριό λειτουργεί δημοτικό σχολείο σε κτίσμα του 1904, καθώς και παιδικός σταθμός.
ΑξιοθέαταΕπεξεργασία
Στα όρια της κοινότητας βρίσκονται η αρχαία κωμόπολη Εύα, η Έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού, καθώς και το γυναικείο μοναστήρι της Μονής Λουκούς. Επίσης, στη θέση Τσιόροβος υπάρχουν τμήματα οχυρωματικών έργων και σπιτιών του 5ου και 4ου αιώνα π.Χ., λείψανα υδραγωγείου και τάφοι.[4]
Αξιοσημείωτες είναι για την ιδιαιτερότητά τους και οι φυσικές σπηλιές του χωριού, οι οποίες είναι αποτέλεσμα της διάβρωσης των πετρωμάτων από τα νερά του ποταμού Τάνου και χωρίζουν τον οικισμό σε δύο γειτονιές. Η επάνω γειτονιά ονομάζεται Παλαμήδι.
ΠανίδαΕπεξεργασία
Στην περιοχή υπάρχουν -μεταξύ άλλων- λαγοί, τσακάλια και αγριόχοιροι.
Δημογραφική εξέλιξηΕπεξεργασία
| Απογραφή | Οικισμός | Κοινότητα | Διάγραμμα εξέλιξης πληθυσμού κοινότητας |
|---|---|---|---|
| 1834 | - | 893[5] | |
| 1861 | - | 1.336[6] | |
| 1870 | - | 1.323 | |
| 1879 | - | 1.682[7] | |
| 1889 | - | 1.577[8] | |
| 1896 | - | 1.649[9] | |
| 1907 | - | 1.627 | |
| 1920 | - | 1.849 | |
| 1928 | - | 1.796 | |
| 1940 | 82 | 1.680 | |
| 1951 | 1.246 | 1.650 | |
| 1961 | 1.081 | 1.497 | |
| 1971 | 1.099 | 1.404 | |
| 1981 | 1.075 | 1.338 | |
| 1991 | 933 | 1.283 | |
| 2001 | 780 | 1.097 | |
| 2011 | 595 | 846 |
ΑθλητισμόςΕπεξεργασία
Στο χωριό εδρεύει το ποδοσφαιρικό σωματείο "Αθλητικός Πολιτιστικός Σύλλογος Νικηταράς Δολιανών".[10] Εν συντομία Νικηταράς Α.Π.Σ. ή και σκέτο "Νικηταράς" όπως αποκαλείται από τους κατοίκους. Η ονομασία του προέρχεται από το όνομα με το οποίο ήταν γνωστός ο Νικήτας Σταματελόπουλος, οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης, ο οποίος πρωτοστάτησε στη Μάχη των Δολιανών. Πρόκειται για ένα από τα παλαιότερα σωματεία της Αρκαδίας, με έτος ιδρύσεως το 1921. Αγωνίζεται στις τοπικές κατηγορίες της ΕΠΣ Αρκαδίας και χρώματά του είναι το κόκκινο και το λευκό.
ΠροσωπικότητεςΕπεξεργασία
- Ιωάννης Καλοστύπης (1851-1918), φιλόλογος, δημοσιογράφος, εκδότης εφημερίδας και θεατρικός συγγραφέας. Διετέλεσε Νομάρχης Άρτας (1896; 1910;),[11] Φθιωτιδοφωκίδος και Κοζάνης.
- Κώστας Λαλιώτης, πολιτικός και μέλος του ΠΑ.ΣΟ.Κ. από την ίδρυσή του.
Δείτε επίσηςΕπεξεργασία
ΠαραπομπέςΕπεξεργασία
- ↑ Ελληνική Στατιστική Αρχή - Απογραφή Πληθυσμού-Kατοικιών 2011
- ↑ «Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής - Αρχείο Παραδοσιακών Οικισμών & Διατηρητέων Κτιρίων». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2019.
- ↑ «Οι Παραδοσιακοί Οικισμοί της χώρας και οι όροι δόμησης». Δομική Πληροφορική. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2020.
- ↑ ExploringGreece - Κάτω Δολιανά (Χωριό) ΑΡΚΑΔΙΑ, ΒΟΡΕΙΑ ΚΥΝΟΥΡΙΑ
- ↑ ΓΟΡΤΥΝΙΑΚΑ - Απογραφή Αρκαδίας (1834)
- ↑ Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός του έτους 1861
- ↑ Εργαστήριο Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων Πανεπιστημίου Θεσσαλίας - Εργο e-Demography - Εκδόσεις ΕΛΣΤΑΤ - Απογραφές - 1879
- ↑ Εργαστήριο Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων Πανεπιστημίου Θεσσαλίας - Εργο e-Demography - Εκδόσεις ΕΛΣΤΑΤ - Απογραφές - 1889
- ↑ Εργαστήριο Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων Πανεπιστημίου Θεσσαλίας - Εργο e-Demography - Εκδόσεις ΕΛΣΤΑΤ - Απογραφές - 1896
- ↑ ΕΠΣ Αρκαδίας - ΝΙΚΗΤΑΡΑΣ
- ↑ «Νομάρχες Άρτας». artavoice.gr. 28 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2020.
ΠηγέςΕπεξεργασία
- Πέτρος Σαραντάκης, Περιήγηση Αρκαδίας, Εκδόσεις Οιάτης, Αθήνα 2008, ISBN 960-91420-2-8
- Πέτρος Σαραντάκης, Αρκαδία: Οι τόποι και οι δρόμοι του Νερού, Εκδόσεις Οιάτης, Αθήνα 2002, ISBN 960-91420-1-X