Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας
Συντεταγμένες: 38°05′00″N 23°30′00″E / 38.0833°N 23.5°E
Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας είναι η μεγαλύτερη σε έκταση και δεύτερη σε πληθυσμό περιφέρεια της Ελλάδας. Διοικητικά αποτελεί δευτεροβάθμιο οργανισμό τοπικής αυτοδιοίκησης και γεωγραφικά καλύπτει το κεντρικό κομμάτι της Μακεδονίας, με εξαίρεση τη χερσόνησο του Αγίου Όρους που διέπεται από ειδικό καθεστώς.
| Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας | |||
| Περιφέρεια | |||
| |||
.svg) | |||
| Χώρα |  Ελλάδα
| ||
| Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) |
Θεσσαλονίκη | ||
| Μεγαλύτερος δήμος |  Δήμος Θεσσαλονίκης
| ||
| Διοίκηση | |||
| • Περιφερειάρχης | Απόστολος Τζιτζικώστας | ||
| • Αντιπεριφερειάρχες | Λίστα Παρασκευή Πατουλίδου (Π.Ε. Θεσσαλονίκης) Κωνσταντίνος Καλαϊτζίδης (Π.Ε. Ημαθίας) Ανδρέας Βεργίδης (Π.Ε. Κιλκίς) Αθηνά Αθανασιάδου Αηδονά (Π.Ε. Πέλλας) Σοφία Μαυρίδου (Π.Ε. Πιερίας) Παναγιώτης Σπυρόπουλος (Π.Ε. Σερρών) Ιωάννης Γιώργος (Π.Ε. Χαλκιδικής) | ||
| Διοικητική διαίρεση | |||
| • Αποκεντρωμένη Διοίκηση | Μακεδονίας-Θράκης | ||
| • Περιφερειακές Ενότητες | |||
| • Δήμοι | 38 | ||
| Επίσημη γλώσσα(ες) | Ελληνικά | ||
| Έκταση | |||
| • Συνολική | 18.811 χλμ² | ||
| • Κατάταξη | 1η θέση | ||
| • Γεωγ. πλάτος | 40.7°N | ||
| • Γεωγ. μήκος | 23.0°E | ||
| Πληθυσμός | |||
| • Συνολικός | 1.792.069 (απογραφή 2021) | ||
| • Κατάταξη πληθ. | 2η θέση | ||
| • Πυκνότητα | 99,66 κάτ./τ.χμ. | ||
| • Κατάταξη πυκν. | 2η θέση | ||
| • Ψηλότερο σημείο | Όλυμπος 2.918 μ. | ||
| Συντομογραφίες | G13 ISO 3166-2:GR | ||
| Ιστότοπος | www.pkm.gov.gr | ||
Γεωγραφία - ΔημογραφίαΕπεξεργασία
Η κεντρική Μακεδονία αποτελεί μέρος της βορειότερης και μεγαλύτερης γεωγραφικής ενότητας της Ελλάδας, της Μακεδονίας. Η περιφέρεια καταλαμβάνει έκταση 18.811 τ.χμ. και ο πληθυσμός της ανέρχεται σε 1.792.069 κατοίκους, σύμφωνα με την πλέον πρόσφατη απογραφή της ΕΣΥΕ (2021).[1]
Προς βορρά συνορεύει με την Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας και τη Βουλγαρία. Συνορεύει επίσης με τις περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης (Α), Δυτικής Μακεδονίας (Δ) και Θεσσαλίας (ΝΔ). Το νότιο κομμάτι βρέχεται από τους κόλπους Θερμαϊκό, Τορωναίο, Σιγγιτικό και Στρυμονικό - οι τρεις πρώτοι ανήκουν στο Αιγαίο και ο τέταρτος στο Θρακικό Πέλαγος.
Μεγαλύτερη πόλη και πρωτεύουσα της περιφέρειας είναι η Θεσσαλονίκη, στην ευρύτερη περιοχή της οποίας είναι συγκεντρωμένο σχεδόν το ήμισυ του πληθυσμού της. Άλλες πόλεις είναι οι Σέρρες, η Κατερίνη, η Βέροια και τα Γιαννιτσά.
Η κεντρική Μακεδονία, κατά βάση πεδινή και με πολλούς ποταμούς, είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένη, τόσο στον πρωτογενή όσο και στον δευτερογενή τομέα. Στην κεντρική Μακεδονία βρίσκεται η μεγαλύτερη πεδιάδα της Ελλάδας. Η Θεσσαλονίκη αποτελεί τη φυσική διέξοδο των γειτονικών κρατών προς το Αιγαίο και αποτελεί μια μητρόπολη των Βαλκανίων.
Τα υψηλότερα βουνά της κεντρικής Μακεδονίας είναι ο Όλυμπος (2.918 μ.), ο Βόρας (2.524 μ.), τα Πιέρια Όρη (2.193 μ.), το Βέρμιο (2.065 μ.) και ο Άθως (2.033 μ.). Μεγαλύτεροι ποταμοί είναι ο Αλιάκμονας, ο Αξιός, ο Λουδίας και ο Γαλλικός (Εχέδωρος), που εκβάλλουν όλοι στον Θερμαϊκό κόλπο. Στην κεντρική Μακεδονία βρίσκονται η λίμνη Κορώνεια, η Βόλβη, Δοϊράνη και η Κερκίνη.
Οι ακτές είναι συνεχείς, ομαλές και αμμώδεις (με εξαίρεση τη χερσόνησο του Άθω, στη Χαλκιδική, που είναι ιδιαίτερα απότομη και αλίμενη). Όλες προσφέρονται για κολύμβηση, εκτός από τις εκβολές των ποταμών και τις ακτές του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης. Επίσης η κολύμβηση απαγορεύεται στην επικράτεια του Αγίου Όρους.
Το κλίμα παρουσιάζει διαφορές σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα. Το εύρος των θερμοκρασιών είναι πολύ μεγαλύτερο από τη μέση διακύμανση του ελλαδικού χώρου. Οι πιο ψυχροί μήνες είναι ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος, ενώ οι πιο θερμοί ο Ιούλιος και ο Αύγουστος. Βροχές πέφτουν αρκετές το φθινόπωρο, στις αρχές του χειμώνα και την άνοιξη. Λόγω των βόρειων και βορειοδυτικών ανέμων που φυσούν τον χειμώνα, προκαλείται πολύ συχνά παγετός. Στα ορεινά, το κλίμα παρουσιάζει κάποιες διαφοροποιήσεις. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα η θερμοκρασία πέφτει πολύ χαμηλά στις ορεινές περιοχές, οι βροχές είναι διπλάσιες σε σχέση με τα πεδινά και σαφώς περισσότερες από τον μέσο όρο των βροχοπτώσεων στην Ελλάδα, ενώ τα χιόνια είναι πολύ περισσότερα και λιώνουν στα μέσα της άνοιξης. Στις παραθαλάσσιες περιοχές το κλίμα είναι πιο ήπιο με μεσογειακά χαρακτηριστικά.
| Πόλη | Πληθυσμός (2011)[2] |
|---|---|
| 01. Θεσσαλονίκη (πολεοδομικό συγκρότημα) | 771.278 |
| 02. Κατερίνη | 59.289 |
| 03. Σέρρες | 59.260 |
| 04. Βέροια | 43.212 |
| 05. Γιαννιτσά | 30.498 |
| 06. Κιλκίς | 24.130 |
| 07. Ωραιόκαστρο | 23.626 |
| 08. Θέρμη | 19.602 |
| 09. Νάουσα | 18.049 |
| 10. Έδεσσα | 17.848 |
| 12. Φλώρινα | 17.188 |
| 13. Περαία | 16.995 |
| 14. Καστοριά | 16.393 |
| 15. Αλεξάνδρεια | 15.906 |
| 16. Πεύκα | 13.435 |
| 17. Γρεβενά | 12.515 |
| 18. Διαβατά | 11.876 |
| 19. Νέα Μουδανιά | 10.042 |
| 20. Σίνδος | 9.406 |
| 21. Λαγκαδάς | 8.447 |
| 22. Επανομή | 8.377 |
| Νέα Μηχανιώνα | 7.846 |
ΠεριβάλλονΕπεξεργασία
.jpg)
Η κεντρική Μακεδονία, όπως άλλωστε και ολόκληρη η νοτιοανατολική Ευρώπη, βρίσκονταν αρχικά στο βυθό μιας τεράστιας προϊστορικής θάλασσας, που οι επιστήμονες της έχουν δώσει το συμβολικό όνομα Τηθύς. Η "ανάδειξή" της σε ξηρά άρχισε περίπου πριν από 30.000.000 χρόνια, στην αρχή της γεωλογικής περιόδου που ονομάζεται Μειόκαινο.
Οι βασικές γεωλογικές ζώνες στην περιοχή είναι οι εξής:
- Τα ανατολικά τμήματα των νομών Κιλκίς, Θεσσαλονίκης και Χαλκιδικής, που συγκροτούνται από κρυσταλλικές μάργες.
- Τα δυτικά τμήματα των ίδιων νομών, που διασχίζονται από τη Ζώνη του Αξιού.
- Σε τμήματα των νομών Πέλλας, Ημαθίας και Πιερίας έχουμε και πάλι κρυσταλλικές μάργες.
Ιδιαίτερη σημασία έχουν τα πυριγενή πετρώματα, που προέρχονται από παλιά ηφαιστειακή δράση, με αποτέλεσμα αυτές οι περιοχές να είναι πλούσιες σε μεταλλεύματα, όπως το χρώμιο, ο σίδηρος, ο χρυσός κ.α. Επίσης, στα πετρώματα αυτά (σερπεντίνες) αναπτύσσεται μία ιδιάζουσα χλωρίδα (σερπεντινοδίαιτα φυτά) με πολλά τοπικά ενδημικά είδη.
Είναι γνωστό ότι κατά τα τελευταία 2.000.000 χρόνια το κλίμα της περιοχής γνώρισε τεράστιες μεταβολές. Οι παγετώνες που σκέπασαν μεγάλο μέρος της Γης με τέσσερα διαδοχικά κύματα δεν άφησαν ανεπηρέαστη και τη Μακεδονία. Στα βουνά της κεντρικής Μακεδονίας σχηματίστηκαν μικροί παγετώνες. Οι σημερινές αλπικές λιμνούλες και οι λιθώνες (μορένες) που υπάρχουν στα βουνά είναι αποτέλεσμα της "δράσης" αυτών των παγετώνων, ενώ ποταμοί από πάγο κατέβηκαν και κατέκλυσαν, επίσης, τις κοιλάδες.
Διοικητική διαίρεσηΕπεξεργασία
Η περιφέρεια διαιρείται σε επτά περιφερειακές ενότητες, οι οποίες ταυτίζονται γεωγραφικά με τους αντίστοιχους νομούς.: Στις ΠΕ υπάγονται οι 38 δήμοι που συνιστούν την περιφέρεια. Με εξαίρεση το Δήμο Καλαμαριάς, όλοι οι υπόλοιποι δημιουργήθηκαν (ή έλαβαν τη σημερινή μορφή τους) από τις συνενώσεις του Καλλικράτη.[3] Στην κατηγορία «πληθυσμός» αναγράφεται ο πραγματικός πληθυσμός της απογρ. 2011.[4] Ειδικά για τη Θεσσαλονίκη, ο όρος "Περιφερειακή" εχει αντικαταστθεί με τον "Μητροπολιτική".
Περιφερειακές εκλογέςΕπεξεργασία
2014Επεξεργασία
Ο Απόστολος Τζιτζικώστας επανεξελέγη για δεύτερη θητεία ως περιφερειάρχης στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας αποσπώντας ποσοστό 71% έναντι γύρω στο 29% για τον Γιάννη Ιωαννίδη.[5] Αντιπεριφερειάρχες εξελέγησαν οι: Βούλα Πατουλίδου (Θεσσαλονίκη), Κώστας Καλαϊτζίδης (Ημαθία), Σοφία Μαυρίδου (Πιερία), Περικλής Κολότσιος (Κιλκίς), Θόδωρος Θεοδωρίδης (Πέλλα), Γιάννης Μωυσιάδης (Σέρρες) και Γιάννης Γιώργος (Χαλκιδική).[6]
| Υποψήφιος / Συνδυασμός / Κόμμα | % 1ου γύρου |
Ψήφοι 1ου γύρου |
% 2ου γύρου |
Ψήφοι 2ου γύρου |
Σύνολο εδρών | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Απόστολος Τζιτζικώστας / Απόστολος ΤΖΙΤΖΙΚΩΣΤΑΣ - ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ - ΣΥΓΧΡΟΝΗ, ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ / ΑΝΕΛ, ΕΠΑΛ, ΛΑΟΣ | 32,81% | 322.829 | 71,01% | 562.964 | 43 | |||
| Γιάννης Ιωαννίδης / ΓΙΑΝΝΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ - ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ - ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΡΙΑ / ΝΔ | 18,59% | 182.912 | 28,99% | 229.838 | 11 | |||
| Δέσποινα Χαραλαμπίδου / ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΕΝΟΤΗΤΑ / ΣΥΡΙΖΑ | 11,74% | 115.484 | 4 | |||||
| Νίκος Χρυσομάλλης / ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΥΓΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ / Χρυσή Αυγή | 8,74% | 85.960 | 3 | |||||
| Μάρκος Μπόλαρης / ΣΥΜΜΕΤΕΧΩ - ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ - ΜΑΡΚΟΣ ΜΠΟΛΑΡΗΣ/ ΔΗΜΑΡ | 8,55% | 84.089 | 3 | |||||
| Γιάννης Ζιώγας / ΛΑΪΚΗ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ / ΚΚΕ | 7,96% | 78.330 | 3 | |||||
| Νιόβη Παυλίδου / ΠΟΛΙΤΕΣ ΜΠΡΟΣΤΑ - ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ / Ελιά, Δράση, Κοινωνία Αξιών | 5,90% | 58.059 | 2 | |||||
| Μιχάλης Τρεμόπουλος / ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ / Οικολόγοι Πράσινοι, Πράσινοι - Αλληλεγγύη | 3,09% | 30.419 | 1 | |||||
| Θανάσης Αγαπητός / ΑΝΤΑΡΣΙΑ ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ - ΑΝΤΙΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ / ΑΝΤΑΡΣΥΑ | 2,63% | 25.842 | 1 | |||||
2010Επεξεργασία
Οι πρώτες περιφερειακές εκλογές διεξήχθησαν στις 7/14 Νοεμβρίου 2010. Ο συνδυασμός του απερχόμενου νομάρχη Θεσσαλονίκης Παναγιώτη Ψωμιάδη έμοιαζε εξαρχής ακλόνητο φαβορί - τελικά νίκησε, αν και όχι τόσο εύκολα όσο προέβλεπαν οι δημοσκοπήσεις.[7]
Στα αξιοσημείωτα της αναμέτρησης ήταν η συμμετοχή τριών εν ενεργεία βουλευτών (Μπόλαρης, Βελόπουλος, Κουράκης) και ενός ευρωβουλευτή (Τρεμόπουλος) ως υποψηφίων περιφερειαρχών. Εντύπωση προκάλεσε επίσης η αλλαγή στήριξης του ΛΑΟΣ, λίγο πριν την κατάθεση των ψηφοδελτίων. Αρχικά το κόμμα είχε ανακοινώσει πως θα υποστήριζε τον Ψωμιάδη, αλλά κατά την κατάρτιση του συνδυασμού αποσύρθηκε, επικαλούμενο ενδοτικότητα του υποψήφιου περιφερειάρχη σε παρεμβάσεις του αρχηγού της ΝΔ Αντώνη Σαμαρά.[8]
Τα αναλυτικά αποτελέσματα είχαν ως εξής:
Εγγεγραμμένοι: 1.645.139
Α' γύρος: Ψήφισαν 1.069.771 (65,03%). Επ' αυτών έγκυρα 976.729 (91,30%), άκυρα 55.757 (5,21%), λευκά 37.285 (3,49%)
Β' γύρος: Ψήφισαν 853.512 (51,88%). Επ' αυτών έγκυρα 774.162 (90,70%), άκυρα 36.366 (4,26%), λευκά 42.984 (5,04%)
| Παράταξη | Στήριξη | α΄ γύρος | β΄ γύρος | Έδρες | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ψήφοι | % | Ψήφοι | % | |||
| Παναγιώτης Ψωμιάδης - Δύναμη Για Την Περιφέρεια Κεντρ. Μακεδονίας | ΝΔ | 421.859 | 43,19 | 406.890 | 52,56 | 43 |
| Μάρκος Μπόλαρης - Κεντρική Μακεδονία Μέτωπο Ανάπτυξης | ΠΑΣΟΚ | 299.633 | 30,68 | 367.272 | 47,44 | 19 |
| Θεοδόσης Κωνσταντινίδης - Λαϊκή Συσπείρωση Κεντρικής Μακεδονίας | ΚΚΕ | 88.739 | 9,09 | 3 | ||
| Κυριάκος Βελόπουλος - Καθαρά Χέρια, Καθαρές Ιδέες, Καθαρές Λύσεις | ΛΑΟΣ | 64.236 | 6,58 | 2 | ||
| Τάσος Κουράκης - Ριζοσπαστική Αριστερή Ενότητα | ΣΥΡΙΖΑ | 35.536 | 3,64 | 1 | ||
| Μιχάλης Τρεμόπουλος - Οικολογία Αλληλεγγύη | Οικ-Πρ | 30.358 | 3,11 | 1 | ||
| Ασημίνα Ξυροτύρη-Αικατερινάρη - Δημοκρατία Οικολογία Συμμετοχή | ΔΗΑΡΙ | 19.724 | 2,02 | 1 | ||
| Γιάννης Κούτρας - Ανταρσία σε Κυβέρνηση - ΕΕ - ΔΝΤ - Καλλικράτη | ΑΝΤΑΡΣΥΑ | 16.644 | 1,70 | 1 | ||
| Πηγή: Υπουργείο Εσωτερικών[9] | ||||||
Παλαιότερες μορφέςΕπεξεργασία
Η σημερινή διοικητική μορφή και διαίρεση της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας καθιερώθηκε το 2011, κατ' εφαρμογή των σχετικών διατάξεων του προγράμματος Καλλικράτης.
Για την παλαιότερη διοικητική διαίρεση που είχε καθιερωθεί με το σχέδιο Καποδίστριας, βλ. τα εξής άρθρα:
- Διοικητική διαίρεση Νομού Ημαθίας (1999-2010)
- Διοικητική διαίρεση Νομού Θεσσαλονίκης (1999-2010)
- Διοικητική διαίρεση Νομού Κιλκίς (1999-2010)
- Διοικητική διαίρεση νομού Πέλλας (1999-2010)
- Διοικητική διαίρεση νομού Πιερίας (1999-2010)
- Διοικητική διαίρεση νομού Σερρών (1999-2010)
- Διοικητική διαίρεση νομού Χαλκιδικής (1999-2010)
ΠαραπομπέςΕπεξεργασία
- ↑ «Σε 10.432.481 υπολογίζεται ο πληθυσμός της Ελλάδας - Είμαστε 383.805 λιγότεροι σε σχέση με το 2011 (βίντεο)». Μακεδονία. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2022.
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιουνίου 2006. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2006.
- ↑ N. 3852/2010 (Πρόγραμμα Καλλικράτης) - ΦΕΚ Α΄87, 7-6-2010
- ↑ Απόφαση 45892 του Υπουργού Εσωτερικών - ΦΕΚ Β΄1292, 11-8-2010
- ↑ Επανεκλέγεται περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας ο Απόστολος Τζιτζικώστας Αρχειοθετήθηκε 2015-04-24 στο Wayback Machine., eklogika.gr, 25 Μαΐου 2014.
- ↑ Ποιοι εκλέγονται στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας Το Βήμα, ηλεκτρονική έκδοση, 29 Μαΐου 2014.
- ↑ Μεγάλο προβάδισμα του Π. Ψωμιάδη Αρχειοθετήθηκε 2010-09-14 στο Wayback Machine. - εφ. Έθνος, 12-9-2010
- ↑ Δεν στηρίζει Ψωμιάδη ο ΛΑΟΣ Αρχειοθετήθηκε 2010-09-05 στο Wayback Machine. - εφ. Τα Νέα, 2-9-2010
- ↑ Αποτελέσματα Περιφερειακών & Δημοτικών Εκλογών 2010, ιστοχώρος Υπουργείου Εσωτερικών
Εξωτερικοί σύνδεσμοιΕπεξεργασία
- Επίσημος ιστοχώρος της Περιφέρειας
- ypes.gr Διοικητική διάρθρωση
- «Very Macedonia – Region of Central Macedonia – Greece». επίσημος τουριστικός ιστότοπος της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.