Κιρκιζάτες Άρτας

οικισμός της Ελλάδας

Συντεταγμένες: 39°08′34″N 20°55′48″E / 39.1428075°N 20.9301029°E / 39.1428075; 20.9301029

Οι Κιρκιζάτες είναι χωριό του Δήμου Αρταίων με 474 μόνιμους κατοίκους (απογραφή 2011),[1] στον κάμπο της Άρτας και απέχει από την πόλη περίπου 6 χιλιόμετρα.

Κιρκιζάτες
Ο Άγιος Νικόλαος της Ροδιάς Κιρκιζατών.
Κιρκιζάτες is located in Greece
Κιρκιζάτες
Κιρκιζάτες
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΗπείρου
Περιφερειακή ΕνότηταΆρτας
ΔήμοςΑρταίων
Δημοτική ΕνότηταΦιλοθέης
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΉπειρος
Υψόμετρο20
Πληθυσμός
Μόνιμος445
Έτος απογραφής2021
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας471 00
Τηλ. κωδικός26810

Σύμφωνα με το Σχέδιο Καποδίστρια, οι Κιρκιζάτες υπήρξαν μέχρι το τέλος του 2010, δημοτικό διαμέρισμα του νεοσύστατου Δήμου Φιλοθέης με έδρα τις Χαλκιάδες. Με βάση τη νέα διοικητική διαίρεση που προβλέπει το Σχέδιο Καλλικράτης, οι Κιρκιζάτες εντάχθηκαν στο Δήμο Αρταίων.[2] Οι Κιρκιζάτες μαζί με τον οικισμό Πλησιοί αποτελούν την τοπική κοινότητα Κιρκιζατών με συνολικό πληθυσμό 828 κατοίκους.

Η πρώτη πηγή που μας γνωστοποιεί την ύπαρξη του χωριού είναι τα αρχεία της Βενετίας,[3] στα οποία μας γίνεται γνωστό ότι το έτος 1697, οι Κιρκιζάτες μαζί με πολλά άλλα χωριά της Άρτας, κατέβαλαν φόρο στην Βενετική διοίκηση με αντάλλαγμα την προστασία από τις επιδρομές των πειρατών.

Σύμφωνα με την εργασία του Κων.Διαμαντή με τίτλο «Η Άρτα και τα περίχωρα αυτής κατά τους χρόνους της επανάστασης», οι Κιρκιζάτες ήταν ένας οικισμός με 28 οικογένειες την περίοδο που ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση του 1821.[4]

Αναφορά στο χωριό κάνει και ο Ιφικράτης Κοκκίδης στο έργο του «Οδοιπορικά Ηπείρου και Θεσσαλίας» που εξέδωσε το ελληνικό Υπουργείο Στρατιωτικών (Αθήνα 1880) και μας δίνει την πληροφορία ότι στο χωριό κατοικούσαν περίπου 70 άνθρωποι. Ο Ι. Κοκκίδης μας ενημερώνει ότι η επαρχία Άρτας χωριζόταν σε 2 περιοχές: την περιοχή Άρτας και την περιοχή Πρεβέζης. Η περιοχή της Άρτας χωριζόταν με τη σειρά της σε 7 τμήματα: τμήμα Ποταμιάς, τμήμα Βρύσεως, τμήμα Ραδοβυζίου, τμήμα Τζουμέρκων, τμήμα Κάμπου, τμήμα Καρβασαρά και τμήμα Λάκκας. Οι Κιρκιζάτες αποτελούσαν μέρος του τμήματος Κάμπου.[5]

 
Οι Κιρκιζάτες και τα γειτονικά χωριά σε χάρτη του 1887.

Στο «Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης & Πρεβέζης» (εκδ.1884) του Σεραφείμ Ξενόπουλου, μητροπολίτη Άρτας, γίνεται αναφορά στις Κιρκιζάτες. Σύμφωνα με αυτή την πηγή, την εποχή της επίσκεψης του Μητροπολίτη Άρτας, στο χωριό διέμεναν περίπου 25 οικογένεις. Οι κάτοικοι εκκλησιάζονταν στο ναό του Αγίου Νικολάου. Κοντά στον συγκεκριμένο ναό υπήρχε ο βυζαντινός ναός του Αγίου Νικολάου της Ροδιάς, στον οποίο ιερουργούσε 1 εφημέριος. Ο Μητροπολίτης Άρτας αναφέρει επίσης ότι στο χωριό υπήρχε σχολείο όπου δίδασκε ένας δάσκαλος και φοιτούσαν 30 μαθητές από τις Κιρκιζάτες και τους Πλησιούς.[6]

Εξίσου σημαντική πηγή, είναι η Οθωμανική απογραφή του 1895 (Σαλναμές Ιωαννίνων για το οικονομικό έτος 1311[1895], έκδοση έβδομη).[7] Σύμφωνα με το σχετικό οθωμανικό νόμο, που ίσχυε από το 1864, η πρωτογενής διαίρεση της αυτοκρατορίας ήταν το βιλαέτι («νομαρχία» ή «γενική διοίκηση»). Κάθε βιλαέτι χωριζόταν σε σαντζάκια και αυτά σε καζάδες. Σύμφωνα με αυτή την απογραφή, το χωριό ανήκε στον Καζά Λούρου, ο οποίος βρισκόταν στο σαντζάκι Πρεβέζης, το οποίο με τη σειρά του, ανήκε στο βιλαέτι Ιωαννίνων. Με βάση λοιπόν αυτή την απογραφή, στις Κιρκιζάτες κατοικούσαν 23 οικογένειες (χανέδες) με συνολικό πληθυσμό 143 άτομα (69 άνδρες, 75 γυναίκες).

Κατά τη διάρκεια του ατυχή Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897, το χωριό απελευθερώθηκε προσωρινά. Όπως αναφέρεται στην «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους», ο Ελληνικός στρατός μέχρι το βράδυ της 23ης Απριλίου 1897 είχε ελευθερώσει τα χωριά Πλησιοί, Κιρκιζάτες, Γαβριά, Ψαθοτόπι, Μύτικας, Ανέζα, Καλογερικό, Βίγλα, Ράχη, Καλόβατος, Κεραμάτες, Στρογγυλή, Ζαβάκα, Καλομόδια, Αγία Παρασκευή, Κωστακίοι, Ακροποταμιά, , Νεοχώρι, Ανθότοπος, Χαλκιάδες, Ρόκκα, Άγιος Σπυρίδωνας, Ελευθεροχώρι, Καμπή και την πόλη της Φιλιππιάδας.[8]. Τελικά με την μεσολάβηση των ευρωπαϊκών δυνάμεων και της Ρωσίας, στις 20 Σεπτεμβρίου οι εχθροπραξίες σταμάτησαν και υπογράφηκε ειρήνη.

Η απελευθέρωση των Κιρκιζατών έλαβε χώρα το διάστημα ανάμεσα στις 6 και 9 Οκτωβρίου 1912, όπου τα πρώτα ελληνικά τάγματα, πέρασαν τη γέφυρα της Άρτας και στις 2 το μεσημέρι απώθησαν τους Τούρκους και εδραιώθηκαν στους Κωστακιούς και την περιοχή Μαρατιού. Τις επόμενες 2 ημέρες, ο ελληνικός στρατός κατέλαβε και οχύρωσε τα γύρω χωριά Πλησιούς, Ρόκκα, Χαλκιάδες.

Το 1910, η Μητρόπολη Νικοπόλεως και Πρεβέζης δημοσιοποιεί τα στοιχεία της απογραφής που πραγματοποίησε το ίδιο έτος σε όλη την εκκλησιαστική περιφέρεια και μας πληροφορεί ότι οι Κιρκιζάτες υπαγόταν στο τμήμα Λούρου και στο χωριό κατοικούσαν 57 άτομα.[9]

Τοποθεσία και πρόσβαση

Επεξεργασία

Το χωριό γειτνιάζει με τα χώρια Κωστακιούς, Πλησιοί, Χαλκιάδες και Καλόβατο.

Αθλητισμός

Επεξεργασία

Η ποδοσφαιρική ομάδα του χωριού είναι η ΑΕ Κιρκιζατών-Πλησιών.[10]

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Ελληνική Στατιστική Αρχή (2014) Τροποποίηση της Απόφασης με αριθμό 11247/28.12.2012 (ΦΕΚ 3465/Β΄/28.12.2012) και θέμα «Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού−Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας. ΦΕΚ 698/Β΄/20 Μαρτίου 2014 (pdf)
  2. Διοικητική διαίρεση Δήμου Αρταίων με το Σχέδιο Καλλικράτης
  3. Η Άρτα στ' αρχεία της Βενετίας, περιοδικό “Σκουφάς” της Άρτας, τεύχη του 1955-56.
  4. Η Αρτα και τα περίχωρα αυτής κατα τους χρόνους της επανάστασης, Περιοδικό Σκουφάς/ Ετος 5ον/ 1960 – Τοµος Β΄ σελ.266
  5. Οδοιπορικά Ηπείρου και Θεσσαλίας / υπό του παρά τω Υπουργείω των Στρατιωτικών Επιτελικού Γραφείου, Ι.Κοκίδης, Αθήνα 1880.
  6. Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης και Πρεβέζης(εκδ.1884).
  7. Η τουρκική στατιστική της Ηπείρου στο σαλναμέ του 1895,Μ.Κοκολάκης
  8. Ιστορία του Ελληνοτουρκικού πολέμου : από της ενάρξεως της τελευταίας Κρητικής επαναστάσεως μέχρι του πέρατος του πολέμου, γραφείσα επί τη βάσει των επισήμων εγγράφων και των ασφαλεστέρων πληροφοριών μετά πολλών εικόνων και τοπογραφικών χαρτών / Ηλία Ι. Οικονομοπούλου,1897, σελ.462.
  9. Το ύστερο Γιαννιώτικο Πασαλίκι : χώρος, διοίκηση και πληθυσμός στην τουρκοκρατούμενη Ηπειρο (1820-1913), Μιχάλης Κοκολάκης,σελ.492 [1]
  10. Ομάδες Ε.Π.Σ Άρτας.[2] Αρχειοθετήθηκε 2015-09-30 στο Wayback Machine.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία