Βικιπαίδεια

Κλοπιδογρέλη

Η κλοπιδογρέλη, που πωλείται με την εμπορική ονομασία Plavix μεταξύ άλλων,[2] είναι αντιαιμοπεταλιακό φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη μείωση του κινδύνου καρδιακών παθήσεων και εγκεφαλικού επεισοδίου σε άτομα υψηλού κινδύνου.[3] Χρησιμοποιείται επίσης μαζί με ασπιρίνη (διπλή αντιαιμοπεταλιακή θεραπεία) σε καρδιακές προσβολές και μετά την τοποθέτηση στεντ στεφανιαίας αρτηρίας,[3] καθώς και άλλων ενδοαγγειακών μοσχευμάτων.[4] Λαμβάνεται από το στόμα. Η έναρξη των επιδράσεων είναι περίπου μετά από δύο ώρες και διαρκεί πέντε ημέρες.[3]

Κλοπιδογρέλη
Skeletal formula
Ball-and-stick model clopidogrel
Ονομασία IUPAC
(+)-(S)-methyl 2-(2-chlorophenyl)-2-(6,7-dihydrothieno[3,2-c]pyridin-5(4H)-yl)acetate
Κλινικά δεδομένα
Εμπορικές ονομασίεςPlavix, άλλες[2]
AHFS/Drugs.commonograph
MedlinePlusa601040
Δεδομένα άδειας
Κατηγορία ασφαλείας κύησης
  • AU: B1 [1]
  • US: N (Δεν έχει ταξινομηθεί ακόμη) [1]
Οδοί
χορήγησης		Από το στόμα
Κυκλοφορία
Κυκλοφορία
Φαρμακοκινητική
Βιοδιαθεσιμότητα>50%
Πρωτεϊνική σύνδεση94–98%
ΜεταβολισμόςΉπαρ
Έναρξη δράση2 ώρες[3]
Βιολογικός χρόνος ημιζωής7–8 ώρες (ανενεργός μεταβολίτης)
Διάρκεια δράσης5 ημέρες[3]
Απέκκριση50% νεφρά
46% χολή
Κωδικοί
Αριθμός CAS113665-84-2 YesY
Κωδικός ATCB01AC04
PubChemCID 60606
IUPHAR/BPS7150
DrugBankDB00758 YesY
ChemSpider54632 YesY
UNIIA74586SNO7 YesY
KEGGD07729 YesY
ChEBICHEBI:37941 YesY
ChEMBLCHEMBL1771 YesY
Χημικά στοιχεία
Χημικός τύποςC16H16ClNO2S
Μοριακή μάζα321,82 g·mol−1
  (verify)

Συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, ναυτία, εύκολο μωλωπισμό, κνησμό και καούρα.[3] Οι πιο σοβαρές παρενέργειες περιλαμβάνουν αιμορραγία και θρομβωτική θρομβοκυτταροπενική πορφύρα. Αν και δεν υπάρχουν ενδείξεις βλάβης από τη χρήση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, τέτοια χρήση δεν έχει μελετηθεί καλά.[1] Η κλοπιδογρέλη ανήκει στην τάξη θειενοπυριδινών αντιαιμοπεταλίων. Λειτουργεί αναστέλλοντας ανεπανόρθωτα έναν υποδοχέα που ονομάζεται P2Y12 στα αιμοπετάλια.[3]

Η κλοπιδογρέλη κατοχυρώθηκε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας το 1982 και εγκρίθηκε για ιατρική χρήση το 1997.[5][6] Είναι στον κατάλογο των βασικών φαρμάκων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.[7] Το 2017, ήταν η 40η πιο συχνά συνταγογραφούμενη φαρμακευτική αγωγή στις Ηνωμένες Πολιτείες, με περισσότερες από 19 εκατομμύρια συνταγές.[8][9]

Ιατρικές χρήσεις Επεξεργασία

Η κλοπιδογρέλη χρησιμοποιείται για την πρόληψη καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου σε άτομα που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο εμφάνισης αυτών των συμβάντων, συμπεριλαμβανομένων αυτών με ιστορικό εμφράγματος του μυοκαρδίου και άλλων μορφών οξέος στεφανιαίου συνδρόμου, εγκεφαλικού επεισοδίου και ατόμων με περιφερική αρτηριακή νόσο.

Η αγωγή με κλοπιδογρέλη ή ένα σχετικό φάρμακο συνιστάται από την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία και το Αμερικανικό Κολλέγιο Καρδιολογίας για άτομα που:

  • Προσέρχονται για θεραπεία με έμφραγμα του μυοκαρδίου με ανάσπαση ST[10] με
  • Δόση φόρτισης που δίνεται πριν από τη διαδερμική στεφανιαία παρέμβαση (PCI), ακολουθούμενη από ένα πλήρες έτος θεραπείας σε όσους τοποθετείται αγγειακό στεντ
  • Μια δόση φόρτισης δίνεται πριν από την ινωδολυτική θεραπεία, και συνεχίζεται για τουλάχιστον 14 ημέρες
  • Προσέρχονται για τη θεραπεία εμφράγματος μυοκαρδίου χωρίς ανάσπαση ST ή για ασταθή στηθάγχη[11]
  • Με δόση φόρτισης και θεραπεία συντήρησης σε εκείνους που λαμβάνουν PCI και δεν μπορούν να ανεχθούν τη θεραπεία με ασπιρίνη
  • Θεραπεία συντήρησης για έως και 12 μήνες σε άτομα με μεσαίο έως υψηλό κίνδυνο για τα οποία επιλέγεται μια μη επεμβατική στρατηγική θεραπείας

Χρησιμοποιείται επίσης, μαζί με ακετυλοσαλικυλικό οξύ (ASA, ασπιρίνη), για την πρόληψη της θρόμβωσης μετά την τοποθέτηση στεντ ή ως εναλλακτικό αντιαιμοπεταλιακό φάρμακο για άτομα που έχουν δυσανεξία στην ασπιρίνη.[12] Διατίθεται ως συνδυασμός σταθερής δόσης.[13]

Η ευρωπαϊκή εταιρεία αγγειοχειρουργικής και ενδοαγγειακής χειρουργικής συνιστά επίσης:

  • Μονοθεραπεία με αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα σε συμπτωματική εξωκράνια στένωση καρωτίδων, με την κλοπιδογρέλη ως εναλλακτική αγωγή στην περίπτωση δυσανεξίας της ασπιρίνης. Σε περίπτωση ασυμπτωματικής στένωσης >50%, αν και η μονοθεραπεία με αντιαιμοπεταλιακά εξακολουθεί να συνίσταται, τα υποστηρικτικά δεδομένα της χρήσης της είναι λιγότερο ισχυρά.[14]
  • Διπλή αντιαιμοπεταλιακή αγωγή σε ασθενείς στους οποίους τοποθετήθηκε καρωτιδικό στεντ για ένα μήνα και στη συνέχεια αγωγή με μονή αντιαιμοπεταλιακή αγωγή μέχρι τη συμπλήρωση ενός έτος από την τοποθέτηση του στεντ.[14] Σε περίπτωση χειρουργείου καρωτίδας συνίσταται μονοθεραπεία για ένα χρόνο.[14]
  • Σε περίπτωση περιφερικής αρτηριακής νόσου κάτω άκρων, η μονοθεραπεία αντιαιμοπεταλιακών, ασπιρίνης ή κλοπιδογρέλης συνίσταται σε περίπτωση συμπτωματικής νόσου, ενώ σε ασυμπτωματική νόσο δεν παρατηρήθηκε όφελος.[14]
  • Μετά από επεμβάσεις επαναγγείωσης του κάτω άκρου, σε ασθενείς με διαδερμική παρέμβαση συνίσταται διπλή αντιαιμοπεταλιακή αγωγή για ένα μήνα και στη συνέχεια αγωγή με μονή αντιαιμοπεταλιακή αγωγή μέχρι τη συμπλήρωση ενός έτος.[14] Σε περίπτωση χειρουργείου συνίσταται μονή αντιαιμοπεταλιακή ή αντιπηκτική αγωγή για ένα χρόνο.[14]

Το όφελος της κλοπιδογρέλης είναι κατά κύριο λόγο σε εκείνους που καπνίζουν τσιγάρα (όφελος 25%), ενώ είναι μικρότερο (8%) σε εκείνους που δεν καπνίζουν τσιγάρα.[15]

Παρενέργειες Επεξεργασία

Σοβαρές παρενέργειες σχετίζονται με τη θεραπεία με κλοπιδογρέλη περιλαμβάνουν:

Στη μελέτη CURE, άτομα με οξύ στεφανιαίο σύνδρομο χωρίς ανάσπαση ST υποβλήθηκαν σε θεραπεία με ασπιρίνη συν κλοπιδογρέλη ή εικονικό φάρμακο και παρακολουθήθηκαν για έως και ένα έτος. Παρατηρήθηκαν τα ακόλουθα ποσοστά μείζονος αιμορραγίας:[5]

  • Οποιαδήποτε σοβαρή αιμορραγία: κλοπιδογρέλη 3,7%, εικονικό φάρμακο 2,7%
  • Απειλητική για τη ζωή αιμορραγία: κλοπιδογρέλη 2,2%, εικονικό φάρμακο 1,8%
  • Αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο: κλοπιδογρέλη 0,1%, εικονικό φάρμακο 0,1%

Η δοκιμή CAPRIE συνέκρινε τη μονοθεραπεία με κλοπιδογρέλη με τη μονοθεραπεία με ασπιρίνη για 1,6 χρόνια σε άτομα που είχαν πρόσφατα υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο ή καρδιακή προσβολή. Σε αυτή τη δοκιμή παρατηρήθηκαν τα ακόλουθα ποσοστά αιμορραγίας.[5]

  • Γαστρεντερική αιμορραγία: κλοπιδογρέλη 2,0%, ασπιρίνη 2,7%
  • Ενδοκρανιακή αιμορραγία: κλοπιδογρέλη 0,4%, ασπιρίνη 0,5%

Τα εξανθήματα και ο κνησμός δεν ήταν συχνά στις μελέτες (μεταξύ 0,1 και 1% των ατόμων). Σοβαρές αντιδράσεις υπερευαισθησίας είναι σπάνιες.[18]

Αλληλεπιδράσεις Επεξεργασία

Η κλοπιδογρέλη γενικά έχει χαμηλή δυνατότητα αλληλεπίδρασης με άλλα φάρμακα. Ο συνδυασμός με άλλα φάρμακα που επηρεάζουν την πήξη του αίματος, όπως η ασπιρίνη, οι ηπαρίνες και τα θρομβολυτικά, δεν έδειξαν σχετικές αλληλεπιδράσεις. Η ναπροξένη αύξησε την πιθανότητα απόκρυψης γαστρεντερικής αιμορραγίας, όπως θα μπορούσε να συμβαίνει με άλλα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Καθώς η κλοπιδογρέλη αναστέλλει το ηπατικό ένζυμο CYP2C19 σε κυτταρικά μοντέλα, έχει θεωρηθεί ότι μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα στο πλάσμα στο αίμα φαρμάκων που μεταβολίζονται από αυτό το ένζυμο, όπως η φαινυτοΐνη και η τολβουταμίδη. Κλινικές μελέτες έδειξαν ότι αυτός ο μηχανισμός είναι αμελητέος στην πράξη.[18]

Τον Νοέμβριο του 2009, η Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ανακοίνωσε ότι η κλοπιδογρέλη πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε άτομα που χρησιμοποιούν τους αναστολείς αντλίας πρωτονίων ομεπραζόλη ή εσομεπραζόλη,[19][20][21] αλλά η παντοπραζόλη φαίνεται να είναι ασφαλής.[22] Ο νεότερος αντιαιμοπεταλιακός παράγοντας πρασουγρέλη έχει ελάχιστη αλληλεπίδραση με την (εσ)ομεπραζόλη ως εκ τούτου, μπορεί να είναι καλύτερη αντιαιμοπεταλιακή αγωγή (εάν δεν υπάρχουν άλλες αντενδείξεις) για άτομα που λαμβάνουν αυτούς τους αναστολείς της αντλίας πρωτονίων.[23]

Φαρμακολογία Επεξεργασία

Η κλοπιδογρέλη είναι ένα προφάρμακο, το οποίο ενεργοποιείται σε δύο στάδια, πρώτα από τα CYP2C19, CYP1A2 και CYP2B6, και στη συνέχεια από τα CYP2C19, CYP2C9, CYP2B6 και CYP3A.[24] Ο ενεργός μεταβολίτης στη συνέχεια αναστέλλει συγκεκριμένα και ανεπανόρθωτα τον υποτύπο P212του υποδοχέα ADP, ο οποίος είναι σημαντικός στην ενεργοποίηση των αιμοπεταλίων και την ενδεχόμενη διασύνδεση από την πρωτεΐνη ινική. Η αναστολή των αιμοπεταλίων μπορεί να αποδειχθεί δύο ώρες μετά από μία εφάπαξ δόση κλοπιδογρέλης από το στόμα, αλλά η έναρξη της δράσης είναι αργή, οπότε χορηγείται μια δόση φόρτωσης είτε 600 είτε 300 mg όταν απαιτείται ταχεία δράση.[3]

Ο ενεργός μεταβολίτης έχει χρόνο ημιζωής αποβολής περίπου 0,5 έως 1,0 ώρα και δρα σχηματίζοντας μια δισουλφιδική γέφυρα με τον υποδοχέα ADP αιμοπεταλίων. Οι ασθενείς με παραλλαγή του CYP2C19 είναι 1,5 έως 3,5 φορές πιο πιθανό να πεθάνουν ή να έχουν επιπλοκές από τους ασθενείς με το αλληλόμορφο υψηλής λειτουργίας.[25][26][27]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 «Clopidogrel (Plavix) Use During Pregnancy». Drugs.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2016. 
  2. ↑ 2,0 2,1 «Clopidogrel International brand names». Drugs.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2017. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 «Clopidogrel Bisulfate». The American Society of Health-System Pharmacists. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2016. 
  4. ↑ Filis, Konstantinos; Tsioufis, Costas; Sianou, Argyri; Triantafillou, Konstantinos; Sigala, Fragiska; Galyfos, George (2018-11). «Critical evaluation on proper antithrombotic treatment in different groups of patients undergoing vascular surgery» (στα αγγλικά). Hellenic Journal of Cardiology 59 (6): 313–316. doi:10.1016/j.hjc.2018.04.006. https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S110996661830071X. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 «Plavix- clopidogrel bisulfate tablet, film coated». DailyMed. Bristol-Myers Squibb/Sanofi Pharmaceuticals Partnership. 17 Μαΐου 2019. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2019. 
  6. ↑ Fischer, Janos· Ganellin, C. Robin (2006). Analogue-based Drug Discovery. John Wiley & Sons. σελ. 453. ISBN 9783527607495. 
  7. ↑ World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019. Geneva: World Health Organization. 2019. WHO/MVP/EMP/IAU/2019.06. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO. 
  8. ↑ «The Top 300 of 2020». ClinCalc. Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2020. 
  9. ↑ «Clopidogrel Bisulfate - Drug Usage Statistics». ClinCalc. 23 Δεκεμβρίου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2020. 
  10. ↑ «2013 ACCF/AHA guideline for the management of ST-elevation myocardial infarction: a report of the American College of Cardiology Foundation/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines». J. Am. Coll. Cardiol. 61 (4): e78–140. January 2013. doi:10.1016/j.jacc.2012.11.019. PMID 23256914. 
  11. ↑ «2012 ACCF/AHA focused update of the guideline for the management of patients with unstable angina/Non-ST-elevation myocardial infarction (updating the 2007 guideline and replacing the 2011 focused update): a report of the American College of Cardiology Foundation/American Heart Association Task Force on practice guidelines». Circulation 126 (7): 875–910. August 2012. doi:10.1161/CIR.0b013e318256f1e0. PMID 22800849. 
  12. ↑ Michael D Randall; Karen E Neil (2004). Disease management. 2nd ed. London: Pharmaceutical Press. 159.
  13. ↑ «DuoPlavin EPAR». European Medicines Agency (EMA). Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2020. 
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 14,5 Aboyans, Victor; Ricco, Jean-Baptiste; Bartelink, Marie-Louise E. L.; Björck, Martin; Brodmann, Marianne; Cohnert, Tina; Collet, Jean-Philippe; Czerny, Martin και άλλοι. (2018-03-01). «2017 ESC Guidelines on the Diagnosis and Treatment of Peripheral Arterial Diseases, in collaboration with the European Society for Vascular Surgery (ESVS)» (στα English). European Journal of Vascular and Endovascular Surgery 55 (3): 305–368. doi:10.1016/j.ejvs.2017.07.018. ISSN 1078-5884. PMID 28851596. https://www.ejves.com/article/S1078-5884(17)30454-9/abstract. 
  15. ↑ «Effect of smoking on comparative efficacy of antiplatelet agents: systematic review, meta-analysis, and indirect comparison.». BMJ (Clinical Research Ed.) 347: f5307. 17 September 2013. doi:10.1136/bmj.f5307. PMID 24046285. 
  16. ↑ «Clopidogrel-Associated TTP An Update of Pharmacovigilance Efforts Conducted by Independent Researchers, Pharmaceutical Suppliers, and the Food and Drug Administration». Stroke 35 (2): 533–8. 2004. doi:10.1161/01.STR.0000109253.66918.5E. PMID 14707231. https://archive.org/details/sim_stroke_2004-02_35_2/page/533. 
  17. ↑ «Aspirin and clopidogrel compared with clopidogrel alone after recent ischaemic stroke or transient ischaemic attack in high-risk patients (MATCH): randomised, double-blind, placebo-controlled trial». The Lancet 364 (9431): 331–7. 2004. doi:10.1016/S0140-6736(04)16721-4. PMID 15276392. 
  18. ↑ 18,0 18,1 Jasek, W, επιμ. (2007). Austria-Codex (στα German) (62nd έκδοση). Vienna: Österreichischer Apothekerverlag. σελίδες 6526–7. ISBN 978-3-85200-181-4. 
  19. ↑ DeNoon, Daniel J. (23 Φεβρουαρίου 2016). «FDA Warns Plavix Patients of Drug Interactions». WebMD. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2009. 
  20. ↑ «Public Health Advisory: Updated Safety Information about a drug interaction between Clopidogrel Bisulfate (marketed as Plavix) and Omeprazole (marketed as Prilosec and Prilosec OTC)». Food and Drug Administration (FDA). 17 Νοεμβρίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Δεκεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2010. 
  21. ↑ «Trends in concomitant clopidogrel and proton pump inhibitor treatment among ACS inpatients, 2000-2016». Eur. J. Clin. Pharmacol. 75 (2): 227–235. February 2019. doi:10.1007/s00228-018-2564-8. PMID 30324301. 
  22. ↑ «Pharmacokinetic Drug Interaction Profiles of Proton Pump Inhibitors: An Update». Drug Safety 37 (4): 201–11. 2014. doi:10.1007/s40264-014-0144-0. PMID 24550106. 
  23. ↑ «Current Oral Antiplatelets: Focus Update on Prasugrel». The Journal of the American Board of Family Medicine 25 (3): 343–349. 2012. doi:10.3122/jabfm.2012.03.100270. PMID 22570398. 
  24. ↑ «Response variability to clopidogrel: is tailored treatment, based on laboratory testing, the right solution?». Journal of Thrombosis and Haemostasis 10 (3): 327–36. March 2012. doi:10.1111/j.1538-7836.2011.04602.x. PMID 22221409. 
  25. ↑ «Cytochrome p-450 polymorphisms and response to clopidogrel». The New England Journal of Medicine 360 (4): 354–62. January 2009. doi:10.1056/NEJMoa0809171. PMID 19106084. 
  26. ↑ «Genetic Determinants of Response to Clopidogrel and Cardiovascular Events». The New England Journal of Medicine 360 (4): 363–75. January 2009. doi:10.1056/NEJMoa0808227. PMID 19106083. 
  27. ↑ «Cytochrome P450 2C19 polymorphism in young patients treated with clopidogrel after myocardial infarction: a cohort study». The Lancet 373 (9660): 309–17. January 2009. doi:10.1016/S0140-6736(08)61845-0. PMID 19108880. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κλοπιδογρέλη&oldid=9645083"