Κοιμητήρια του Ζέιτενλικ
Συντεταγμένες: 40°39′16″N 22°56′1″E / 40.65444°N 22.93361°E
Τα συμμαχικά Κοιμητήρια του Ζέιτενλικ (γαλλικά:Cimetière militaire de Zeïtenlick, σερβικά: Српско војничко гробље на Зејтинлику) στους Αμπελοκήπους Θεσσαλονίκης είναι η μεγαλύτερη στρατιωτική νεκρόπολη της χώρας, όπου βρίσκονται θαμμένοι 20.500 στρατιώτες των συμμάχων της Αντάντ, που πολέμησαν στο Μακεδονικό Μέτωπο κατα τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Βρίσκεται στην οδό Λαγκαδά, περίπου ενάμισι χιλιόμετρο βόρεια της πλατείας Βαρδαρίου. Εικάζεται ότι η συγκεκριμένη τοποθεσία επιλέχθηκε λόγω της ύπαρξης του καθολικού νεκροταφείου του Αγίου Βικεντίου του Παύλου, στον ίδιο χώρο, αλλά και της μετατροπής των γειτονικών κτιρίων της Μονής Λαζαριστών σε νοσοκομείο.[1]
| Κοιμητήρια του Ζέιτενλικ | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | κοιμητήριο |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 40°39′16″N 22°56′1″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Αμπελοκήπων - Μενεμένης |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Έναρξη κατασκευής | 20 Νοεμβρίου 1920 |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Το νεκροταφείο χωρίζεται σε πέντε τομείς, ανάλογα με την εθνικότητα των πεσόντων[2]:
- Γαλλικός τομέας: 8.089 πεσόντες
- Σερβικός τομέας: 7.500
- Ιταλικός τομέας: 3.000
- Βρετανικός τομέας: 1.600
- Ρωσικός τομέας: 400
Ανάμεσά τους είναι ενταφιασμένοι και Βούλγαροι αιχμάλωτοι πολέμου.[3]
Το σερβικό Μαυσωλείο στην είσοδο του κοιμητηρίου χτίστηκε σε σχέδια του Αλεξάντερ Βάσιτς την περίοδο 1928-1936.[4] Στην εξωτερική πλευρά του Μαυσωλείου υπάρχουν ψηφιδωτά στη μια πλευρά ο Άγιος Γεώργιος και στην άλλη ο Αρχάγγελος Μιχαήλ, ενώ στο πάνω μέρος υπάρχει επίσης ναός.[5] Στο οστεοφυλάκιο του υπογείου του φυλάσσονται τα οστά 6.580 Σέρβων στρατιωτών, γεγονός που το καθιστά σημαντικό χώρο εθνικού προσκυνήματος για τους Σέρβους.[6] Φύλακας του σερβικού κοιμητηρίου ήταν ο Τζόρτζε Μιχαήλοβιτς που απεβίωσε στα 96 του χρόνια, στις 2 Ιουλίου 2023.[7]
Η συμφωνία για την ίδρυση των Γαλλικών, Αγγλικών, Ιταλικών και Σερβικών νεκροταφείων υπεγράφη στις 20 Νοεμβρίου 1920, από τον Γενικό Διοικητή Θεσσαλονίκης Αδοσίδη (εκ μέρους της Ελλάδας) και εκ μέρους των συμμάχων από τους στρατηγούς Μπουσέ (Γαλλία), Μιλν (Αγγλία), Μίσιτς (Σερβία) και τον αντισυνταγματάρχη Τζιανμπερίνι (Ιταλία).[1] Για τη δημιουργία των νεκροταφείων η ελληνική κυβέρνηση αφού αγόρασε τις εν λόγω εκτάσεις, παραχώρησε στα ξένα κράτη την επικαρπία τους, ενώ οι δαπάνες για τη συντήρησή των κοιμητηρίων βαρύνουν τις ξένες κυβερνήσεις.[8] Το 2015, με αφορμή την επέτειο των 100 ετών από την έναρξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, δημιουργήθηκε στην είσοδο του Γαλλικού τομέα, το Μουσείο Γαλλικού Στρατιωτικού Νεκροταφείου Ζέιτενλικ με πρωτοβουλία του Γενικού Προξενείου της Γαλλίας στη Θεσσαλονίκη[9]. Την επέτειο της λήξης του πολέμου (11 Νοεμβρίου), παλαιοί πολεμιστές και εκπρόσωποι των συμμάχων καταθέτουν στεφάνια στο κοιμητήριο.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 Λαζαρίδης, σ.100
- ↑ Ζαφείρης, σ.293
- ↑ G.E.Willis, σ.42-43
- ↑ «Θεσσαλονίκη: Πρωινή βόλτα στα συμμαχικά κοιμητήρια Ζέιτενλικ (φωτ.)». www.makthes.gr. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ https://ditika.gr/neapoli-sukies/zeitenlik-i-megalyteri-stratiotiki-nekropoli-tis-elladas/
- ↑ Ζαφείρης, 294
- ↑ https://parallaximag.gr/prosopa/i-zoes-ton-allon-o-filakas-sto-zeitenl
- ↑ ΦΕΚ Α220/24-9-1920
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2015.
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Λαζαρίδης Σπύρος, Από το Βαρδάρι ως το Δερβένι, Ζήτρος, Θεσσαλονίκη 1997, ISBN 960-7760-05-0
- Χρίστος Ζαφείρης, Θεσσαλονίκης Εγκόλπιον, Εξάντας, Αθήνα 1997, ISBN 960-256-301-X
- Kadijevic Aleksandar, Δύο παραδείγματα σέρβικης μνημειακής αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα, τα μαυσωλεία στο Zejtinlik και στη Βίδο, Θεσσαλονικέων Πόλις, τχ. 9 (2002), σ. 167-176
- G.E.Willis,Salonika Memories 1915-1919, Salonika Reunion Association, London 1969