Κοινωνική κηπουρική στη Ροζάβα
Η περιοχή της Ροζάβα (Αυτόνομη Διοίκηση Βόρειας και Ανατολικής Συρίας) που βρίσκεται στη Βόρεια και Βορειοδυτική Συρία, είναι μία διοικητικά de facto αυτόνομη από το 2013 κουρδική περιοχή, που διακρίνεται σε ξεχωριστά καντόνια και περιλαμβάνει αρκετές μεγάλες πόλεις και χωριά. Στο πλαίσιο της οργάνωσης της οικονομίας με βάση κοινωνικά μοντέλα ανάπτυξης, έχουν αναπτυχθεί σε πόλεις και χωριά της περιοχής εναλλακτικά εγχειρήματα για τη διαχείριση των αστικών κοινών πόρων και την αναδιαμόρφωση της ζωής στην πόλη, μεταξύ των οποίων οι αστικές καλλιέργειες αγαθών και το common gardening.
Αγροτικές καλλιέργειες στην περιοχή Επεξεργασία
Σύμφωνα με μαρτυρίες των ντόπιων, η περιοχή, πριν από τριάντα χρόνια, ήταν γεμάτη από δέντρα, όμως η συριακή κυβέρνηση του Μπασάρ αλ Άσαντ έστειλε στρατιώτες και τα έκοψαν όλα ("Thirty years ago this area was full of trees,” Adin says, "pointing at a dusty swathe of harvested wheat fields spreading to the horizon and the Turkish border beyond. Then the regime sent men to cut them all down.”[1]), αφού η περιοχή προοριζόταν για καλλιέργεια σιτηρών, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες ολόκληρης σχεδόν της χώρας, παρ' όλο που αυτό είχε σοβαρές επιπτώσεις στη γονιμότητα του εδάφους[2][3].
Η πορεία για τη δημιουργία κοινοτικών κήπων Επεξεργασία
Μετά από την επικράτηση των Κούρδων στη Βορειοδυτική Συρία, στο πλαίσιο της δημιουργίας μίας αμεσοδημοκρατικής, φεμινιστικής και οικολογικής κοινότητας[4], συστάθηκαν συμβούλια ("communes")[5] σε κάθε κοινότητα, με σκοπό τη λήψη αποφάσεων που αφορούν όλες τις εκφάνσεις της ζωής των κατοίκων (πολιτική, εκπαίδευση, οικολογία, κλπ.). Πέρα από τα κοινοτικά συμβούλια, προέκυψαν συνεταιριστικές οργανώσεις, με σκοπό την ικανοποίηση των αναγκών των κατοίκων και την αυτονομία της κοινότητας[6]. Έτσι, εγκαθιδρύθηκε ένα μοντέλο κοινωνικής οικονομίας, που βοήθησε στον εκδημοκρατισμό της κοινωνίας, στην κοινωνική ένταξη των έως τότε περιθωριοποιημένων ομάδων (π.χ. γυναίκες) και στην κάλυψη των βασικών τοπικών αναγκών[7].
Από τα κοινοτικά συμβούλια και τους αγροτικούς συνεταιρισμούς άρχισαν να λαμβάνονται και οι πρώτες αποφάσεις σχετικά με την καλλιέργεια του εδάφους και την από κοινού διαχείριση των πόρων των κοινοτήτων. Έτσι, άρχισε η δημιουργία κοινοτικών κήπων σε ανοιχτούς χώρους των πόλεων, κατεστραμμένους έως τότε από τον πόλεμο, σε προαύλια κτηρίων και σχολείων· αποφασίστηκε η παύση της μονοκαλλιέργειας σιτηρών, καθώς και η εφαρμογή νέων μεθόδων και τεχνικών καλλιέργειας[8]. Οι κοινοτικοί κήποι (common gardens) είναι ένα καλό παράδειγμα για τα οφέλη που αποκομίζουν όλα τα μέλη μίας κοινότητας, καθώς οι κοινοί πόροι (κοινά) είναι ανοιχτοί και προσβάσιμοι σε όλους, οι οποίοι με τη σειρά τους τους φροντίζουν, τους αξιοποιούν και τους διαχειρίζονται, σύμφωνα με τις συλλογικές κοινοτικές αποφάσεις, για να καλύψουν τις ανάγκες τους.
Οι κυριότερες κουρδικές περιοχές της Συρίας στις οποίες τέτοιου είδους εναλλακτικά εγχειρήματα, όπως το "κοινοτικοί κήποι", έχουν αναπτυχθεί περισσότερο είναι οι πόλεις Καμισλί, Κομπάνι και Ντερίκ.
Καμισλί Επεξεργασία
Φρούτα και λαχανικά καλλιεργούνται σε πάρκα της πόλης, αλλά και σε άλλους ανοιχτούς χώρους που παλαιότερα δεν είχαν αυτήν τη χρήση, ενώ τα τελευταία χρόνια παρέμεναν καταστραμένοι γεμάτοι ερείπια και συντρίμμια, λόγω του πολέμου. Μετά από πρωτοβουλίες των κατοίκων, η κοινότητα μετέτρεψε τους χώρους αυτούς σε κήπους, που μοιάζουν με μικρά χωράφια μέσα στην πόλη, κατάλληλους για καλλιέργεια. Όπως εξηγεί ένας από τους κατοίκους, συμμετέχων στον εγχείρημα, "Αρχικά μαζέψαμε όλα τα σκουπίδια, μετά καθαρίσαμε το έδαφος και σπείραμε σπόρους. Μετά ξεκινήσαμε να καλλιεργούμε και να ποτίζουμε το έδαφος."· ενώ ένα άλλο μέλος της κοινότητας προσθέτει: "Έχουμε ήδη παραγωγή σε τομάτες, μελιτζάνες, πιπεριές και μπάμιες."[9].
Κομπάνι Επεξεργασία
Το 2015, στο πλαίσιο του προγράμματος Κήποι της Ροζάβα, τα κοινοτικά συμβούλια αποφάσισαν τη δημιουργία σχολικών κήπων, προκειμένου οι μαθητές να μάθουν βιωματικά να φροντίζουν και να διαχειρίζονται τους κοινούς πόρους που τους προσφέρει η γη, σε συνδυασμό με τις θεωρητικές γνώσεις που αποκομίζουν από τη σχολική περιβαλλοντική εκπαίδευση. Το Κομπάνι ήταν η πόλη που δημιουργήθηκε ο πρώτος σχολικός κήπος, ενώ μέχρι σήμερα στην ευρύτερη περιοχή έχουν φτιαχτεί κοινοί, ανοιχτοί κήποι σε δώδεκα χωριά και σχολεία, παρέχοντας σε περισσότερους από 1000 μαθητές την ευκαιρία να ασχοληθούν ενεργά με την καλλιέργειά τους[10].
Ντερίκ Επεξεργασία
Η διεθνής κολεκτιβιστική οργάνωση International Commune of Rojava σχεδίασε το πρόγραμμα Κάνουμε τη Ροζάνα πράσινη πάλι (Make Rojava Green Again), το οποίο σε συνεργασία με την Αυτόνομη Διοίκηση ΒΔ. Συρίας το εφαρμόζει, μεταξύ άλλων, και στην πόλη αυτή. Έτσι, στην πόλη, αλλά και σε γύρω χωριά, έχουν φτιαχτεί ανοιχτοί κήποι[11], ενώ τα κοινοτικά συμβούλια έχουν ήδη αποφασίσει την κατασκευή ανεμογεννήτριας, καθώς και συστήματος καθαρισμού του νερού για την άρδευση της καλλιεργήσιμης γης[12]. Τον Ιούνιο του 2020 ολοκληρώθηκε ένα ακόμη τμήμα του σχεδιασμού για τους κοινοτικούς κήπους του Ντερίκ, καθώς οι κάτοικοι μαζί με τα μέλη της οργάνωσης έφτιαξαν κήπους σε τρεις γειτονιές της πόλης, τους οποίους στο εξής θα μπορούσαν να φροντίσουν και να αξιοποιήσουν ισότιμα· ενώ ένα κομμάτι από τον καθένα από αυτούς παραχωρήθηκε για καλλιέργεια μόνο σε φτωχότερες οικογένειες, χωρίς άλλους πόρους, που δυσκολεύονται να ζήσουν[13].
Η αξία των κοινοτικών κήπων Επεξεργασία
Στη Ροζάβα, μία περιοχή διαχρονικά απειλούμενη από πολεμικές συρράξεις, οι κοινοτικοί κήποι πόλεων και χωριών που είναι ανοιχτοί και ελεύθεροι για όλα τα μέλη της κοινότητας, εκπληρώνουν πολλαπλούς στόχους, τόσο σε πρακτικό, όσο και σε συμβολικό επίπεδο:
- καλλιέργεια φρούτων και λαχανικών που προηγουμένως ήταν απαγορευμένη χάριν της υπερκαλλιέργειας σιτηρών
- ενεργή εμπλοκή των κατοίκων στην παραγωγή ακόμη και μέσα στις πόλεις και όχι αποκομμένη από αυτές
- συλλογική αξιοποίηση των κοινών πόρων για την κάλυψη των αναγκών και βίωση συλλογικής κοινοτικής εμπειρίας
- ενδυνάμωση των γυναικών και ένταξη τους στον ενεργό πληθυσμό
- εξασφάλιση αυτάρκειας και αυτονομίας για τις οικογένειες και τις κοινότητες
- αναγέννηση εδαφών κατεστραμμένων από τον πόλεμο
- έκφραση της επιθυμίας για ζωή και συνέχισή της στις επόμενες γενιές
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ «'Here's why we're planting trees in northern Syria'». The Independent (στα Αγγλικά). 8 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ Francis, Rodi Said, Ellen (2019-06-12). «Syrian Kurdish authorities to stop wheat going to government territory» (στα αγγλικά). Reuters. https://www.reuters.com/article/uk-syria-wheat-northeast-idUKKCN1TD1KJ. Ανακτήθηκε στις 2020-12-17.
- ↑ «A Syrian democratic social economy in the making | Commons Network» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ Ross, Carne (2015-09-30). «Opinion | The Kurds’ Democratic Experiment (Published 2015)» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2015/09/30/opinion/the-kurds-democratic-experiment.html. Ανακτήθηκε στις 2020-12-17.
- ↑ «The Internal System of the Communes in Rojava». Co-operation in Mesopotamia (στα Αγγλικά). 7 Μαΐου 2018. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ «A Syrian democratic social economy in the making | Commons Network» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ «The Rojava Revolution: Oil, Water, and Liberation – Commodities, Conflict, and Cooperation» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ «'Here's why we're planting trees in northern Syria'». The Independent (στα Αγγλικά). 8 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ «Urban gardening in Qamishlo». ANF News (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ «The Free Gardens of Kobanî». Slow Food International (στα Αγγλικά). 16 Ιανουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ «Introduction – Make Rojava Green Again» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ «Reusing water – Make Rojava Green Again» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ makerojavagreenagain. «Community garden and planting project in the city – Make Rojava Green Again» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2020.