Κομοριανό δημοψήφισμα ανεξαρτησίας (1974)

Στις 22 Δεκεμβρίου 1974 έλαβε χώρα δημοψήφισμα ανεξαρτησίας στο Κομόρες. Το συνολικό αποτέλεσμα ήταν ένα ισχυρό "υπέρ", με το 94.57% των ψηφοφόρων να ψηφίζουν υπέρ της ανεξαρτησίας τους. Σχεδόν όλες οι ψήφοι "κατά" ήταν από τη Μαγιότ, όπου οι ψηφοφόροι ψήφισαν υπέρ της παραμονής στη Γαλλία. Στα υπόλοιπα νησιά, όπως το Μοελί, οι ψηφοφόροι που ψήφισαν κατά της ανεξαρτησίας δεν ξεπερνούν τις λίγες δεκάδες. Η προσέλευση των ψηφοφόρων έφτασε το 93.3%.

Μετά το δημοψήφισμα, η χώρα κήρυξε την ανεξαρτησία της στις 6 Ιουλίου 1975, με τη Μαγιότ να παραμένει υπό γαλλικό έλεγχο.

Φόντο

Οι Κομόρες αυτονομήθηκαν το 1961 και η δημόσια ικανοποίηση με το νέο καθεστώς σήμαινε ότι τα νησιά δεν αποτελούσαν μέρος του κύματος αποαποικιοποίησης που οδήγησε στην ανεξαρτησία των περισσότερων γαλλικών αποικιών στην Αφρική κατά τη δεκαετία του 1960. Ωστόσο, η δημόσια υποστήριξη για την ανεξαρτησία άρχισε να αναπτύσσεται στις αρχές της δεκαετίας του 1970, εκτός από Μαγιότ, όπου η υποστήριξη για τη διατήρηση της γαλλικής κυριαρχίας παρέμεινε ισχυρή.

Μια συνθήκη της 15ης Ιανουαρίου 1973 υποσχόταν ανεξαρτησία εντός πέντε ετών μετά από δημοψήφισμα. Η γαλλική κυβέρνηση ενέκρινε τη συνθήκη στις 2 Οκτωβρίου, επιλέγοντας την διεξαγωγή παναποικιακού δημοψηφίσματος και όχι ξεχωριστού δημοψηφίσματος για κάθε αποικία. Η προσέγγιση επικρίθηκε στη Μαγιότ, όπου ο Μαρσέλ Ανρί, ηγέτης του κατά της ανεξαρτησίας Λαϊκού Κινήματος του Μαορέ, ισχυρίστηκε ότι οι Μαγιοτιανοί είχαν δικαίωμα στην αυτοδιάθεση με βάση το άρθρο 53 του γαλλικού Συντάγματος, το οποίο ορίζει ότι απόσχιση δεν μπορεί να συμβεί χωρίς τη συγκατάθεση των ψηφοφόρων.

Όταν η Εθνοσυνέλευση ενέκρινε τη συνθήκη τον Νοέμβριο του 1973, την τροποποίησε ώστε η Μαγιότ να έχει περιφερειακή αυτονομία αν επιτευχθεί ανεξαρτησία. Τον Νοέμβριο του 1974 πέρασε ο νόμος 74-965, απαιτώντας τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος στις Κομόρες μέσα σε έξι μήνες, δίνοντας επίσης μια περίοδο έξι μηνών μετά το δημοψήφισμα για να αποφασιστεί η αντίδραση της για το τελικό αποτέλεσμα.

Αποτελέσματα

« Souhaitez-vous que le territoire des Comores devienne indépendant ?»

Θέλετε η επικράτεια των Κομορών να γίνει ανεξάρτητη;

Νησί	Υπέρ		Κατά		Άκυρα ψηφοδέλτια	Συνολικά ψήφοι	Εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι	Εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι/προσέλευση
	Ψήφοι	%	Ψήφοι	%
Ανζουάν	58,897	Το 99,93	44	0.07	4	58,945	61,406	95.99
Η Μεγάλη Κομόρα	84,123	99.98	21	0.02	39	84,183	89,215	94.36
Μαγιότ	5,110	36.78	8,783	63.22	84	13,977	17,946	77.88
Μοελί	6,054	99.92	5	0.08	3	6,062	6,351	95.45
Συνολικά	154,184	94.57	8,853	5.43	130	163,167	174,918	93.28
Πηγή: Αφρικανική Εκλογές Της Βάσης Δεδομένων

Επακόλουθα

Μετά το δημοψήφισμα, ο Πρόεδρος Αχμέντ Αμπντάλα ανακοίνωσε ότι η κομοριανή βουλή των Αντιπροσώπων θα εκπονήσει ένα νέο σύνταγμα και θα κηρύξει ανεξαρτησία σε συμφωνία με την γαλλική κυβέρνηση. Το αποτέλεσμα στη Μαγιότ ώθησε τη γαλλική κυβέρνηση να προσπαθήσει να πείσει τους Κομοριανούς να παραδώσουν αυτονομία στο νησί. Ωστόσο, ο Αμπντάλα δήλωσε ότι ήταν εναντίον ενός ομοσπονδιακού κράτους. Στις 11 Απριλίου 1975 απέρριψε ένα σχέδιο συντάγματος θεωρώντας ότι επέτρεπε μεγάλης κλίμακας αποκέντρωση της εξουσίας.

Στις 3 Ιουλίου 1975, η γαλλική εθνοσυνέλευση ενέκρινε ένα νέο νόμο σχετικά με την ανεξαρτησία των Κομορών, με το δεύτερο άρθρο να αναφέρει ότι το νέο σύνταγμα θα πρέπει να εγκριθεί μεμονωμένα από κάθε νησί. Αν ένα νησί απέρριπτε το νέο σύνταγμα, ένα νέο θα έπρεπε να παρουσιαστεί σε τρεις μήνες. Αν ένα νησί απέρριπτε το δεύτερο σχέδιο, δεν θα υπόκειταν σε αυτό. Ωστόσο, η κομοριανή κυβέρνηση απέρριψε το γαλλικό νόμο, με το κόμμα Ουντζίμα του Αμπντάλα να δηλώνει ότι "οι Κομοριανοί απορρίπτουν την παρέμβαση του γαλλικού κοινοβουλίου στα εσωτερικά ζητήματα του μελλοντικού κομοριανού κράτους, καταδικάζουν όλες τις μανούβρες για την βαλκανοποίηση των Κομορών, και, κατά συνέπεια, να απορρίπτουν τις διατάξεις του νόμου της 30ής Ιουνίου 1975."

Στις 6 Ιουλίου η Κομοριανή Βουλή των Αντιπροσώπων κήρυξε μονομερώς την ανεξαρτησία του αρχιπελάγους των Κομορών. Η γαλλική κυβέρνηση αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Μεγάλης Κομόρας, του Ανζουάν και του Μοελί στις 31 Δεκεμβρίου του 1975, αλλά δεν ανέφερε τη Μαγιότ. Τον Φεβρουάριο του 1976 έλαβε χώρα δημοψήφισμα στη Μαγιότ, όπου πάνω από το 99% των ψηφοφόρων τάχθηκε κατά της παραμονής στις Κομόρες. Η προσέλευση των ψηφοφόρων έφτασε το 83.34% και ο αριθμός των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων αυξήθηκε στα 21.671 άτομα.