Κρόνος (μυθολογία)

Τιτάνας από την ελληνική μυθολογία

Ο Κρόνος ήταν ο ηγέτης και ο νεότερος της πρώτης γενεάς των τιτάνων, θεοτήτων απόγονων της Γαίας και του Ουρανού. Νίκησε τον πατέρα του, τον Ουρανό, και κυβέρνησε κατά τη διάρκεια της μυθικής «χρυσής εποχής», έως ότου νικήθηκε από το γιο του, Δία.

Τιτάνας Κρόνος
Τιτάνας του χρόνου και της συγκομιδής
ΣύμβολαΔρεπάνι, σπόροι, φίδι και άρπη (είδος σπαθιού)
Σύζυγος-οιΤιτανίδα Ρέα
Σύντροφος-οιΕιμαρμένη και Evonyme
ΓονείςΟυρανός και Γαία
Αδέλφια
ΤέκναΘεά Εστία, θεά Δήμητρα, θεά Ήρα, θεός Άδης, θεός Ποσειδώνας, θεός Δίας και κένταυρος Χείρωνας
Στην Ρωμαϊκή μυθολογίαΣατούρνους

Ετυμολογία

Επεξεργασία

Η ετυμολογία του ονόματος δεν είναι εξακριβωμένη. Ο Σωκράτης στον Κρατύλο του Πλάτωνος, ετυμολογεί το όνομα Κρόνος ως Κορόνους (κόρος+νούς= καθαρός νους, από το "κόρη" ή "κόρα" (δωρικά και αιολικά)= καθαρότις ουσίας-γνησιότητα, και το δεύτερο συνθετικό "νους") ως απόδειξη πως ο Δίας θεωρείται έκγονος μεγάλης και τέλειας διανοίας. Μπορεί να σημαίνει «κερασφόρος», αλλά πολλοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι το όνομα προέρχεται από τον αρχαίο ινδικό δαίμονα Kroni. Στην Αλεξανδρινή περίοδο αλλά και την εποχή της Αναγέννησης, στη λατινική γλώσσα υπήρξε κάποια σύγχυση της λέξης Κρόνος (Cronos) με αυτή του χρόνου (Chronos).

Σύμφωνα με τη Μυθολογία

Επεξεργασία

Ήταν ο μικρότερος σε ηλικία και δύναμη από τους Τιτάνες, αλλά ο πιο πανούργος και φιλόδοξος. Ανέτρεψε τον πατέρα του με τη βοήθεια της Γαίας, αλλά φοβούμενος μια ίδια μοίρα κατάπιε τα παιδιά του. Η γυναίκα του και αδελφή του, Ρέα, έκρυψε το τελευταίο τους παιδί, τον Δία, και έδωσε στον Κρόνο μια φασκιωμένη πέτρα για να καταπιεί, αντί για το βρέφος.Ο Δίας, όταν μεγάλωσε, ελευθέρωσε και τα υπόλοιπα αδέλφια του, δίνοντας στον Κρόνο να πιει δηλητήριο. Στον πόλεμο που ακολούθησε μεταξύ των Τιτάνων και των Ολύμπιων, την Τιτανομαχία, που κράτησε δέκα χρόνια, ο Κρόνος και οι Τιτάνες σύμμαχοί του νικήθηκαν και φυλακίστηκαν στα Τάρταρα.

Κατά τη διάρκεια της «χρυσής εποχής», ο Κρόνος λατρεύονταν ως θεότητα της εσοδείας και της συγκομιδής, ενώ επιτηρούσε και την πρόοδο των ανθρώπων. Απεικονιζόταν συνήθως με ένα κρυστάλλινο δρεπάνι, το οποίο χρησιμοποιούσε για να συγκομίσει τις σοδειές και ήταν, επίσης, το όπλο που χρησιμοποίησε για να ευνουχίσει και να καθαιρέσει τον Ουρανό. Μια εορτή, που ονομαζόταν Κρόνια, ετελείτο προς τιμή του Κρόνου στην Αθήνα τη δωδέκατη ημέρα του μήνα Εκατομβαιώνα, αλλά και στην αρχαία Ολυμπία.

Σύμφωνα με την αρχαία γραμματεία

Επεξεργασία

Απολλόδωρος (ψεύδo) - Βιβλιοθήκη Α 1,4 [1]

Α 1,4 ἀγανακτοῦσα δὲ Γῆ ἐπὶ τῇ ἀπωλείᾳ τῶν εἰς Τάρταρον ῥιφέντων παίδων πείθει τοὺς Τιτᾶνας ἐπιθέσθαι τῷ πατρί, καὶ δίδωσιν ἀδαμαντίνην ἅρπην Κρόνῳ. οἱ δὲ Ὠκεανοῦ χωρὶς ἐπιτίθενται, καὶ Κρόνος ἀποτεμὼν τὰ αἰδοῖα τοῦ πατρὸς εἰς τὴν θάλασσαν ἀφίησεν. ἐκ δὲ τῶν σταλαγμῶν τοῦ ῥέοντος αἵματος ἐρινύες ἐγένοντο, Ἀληκτὼ Τισιφόνη Μέγαιρα. τῆς δὲ ἀρχῆς ἐκβαλόντες τούς τε καταταρταρωθέντας ἀνήγαγον ἀδελφοὺς καὶ τὴν ἀρχὴν Κρόνῳ παρέδοσαν.

4. αγανακτισμένη για το χαμό των παιδιών της που πετάχτηκαν στον Τάρταρο η Γη έπεισε τους Τιτάνες να επιτεθούν εναντίον του πατέρα τους και όπλισε μάλιστα τον Κρόνο με ένα ατσάλινο σπαθί. Και εκείνοι με εξαίρεση μόνο τον Ωκεανό κάνουν έφοδο. Ο Κρόνος, μάλιστα, απέκοψε τα γεννητικά όργανα του πατέρα και τα έριξε στη θάλασσα. Και από τις σταλαγματιὲς του αίματος που έτρεχε γεννήθηκαν οι Ερινύες, η Αληκτώ, η Τισιφόνη και η Μέγαιρα. Και αφού τέλος τον γκρέμισαν από το θρόνο επανέφεραν τα αδέρφια τους από τον Τάρταρο και παρέδωσαν την εξουσία, στον Κρόνο.

Σύμφωνα με τoν Διόδωρο Σικελιώτη

Επεξεργασία

Διόδωρος Σικελιώτης -Βίβλος 5,65 [2]
Όπως μας πληροφορεί ο Διόδωρος Σικελιώτης, οι Κουρήτες με τον θόρυβο των πολεμικών τους χορών σκέπαζαν τα κλάματα του (Διός όταν ήταν μωρό) και με αυτό το τέχνασμα ο Κρόνος δεν μπορούσε να τον βρει.

[5,65] Μετὰ δὲ τοὺς Ἰδαίους Δακτύλους ἱστοροῦσι γενέσθαι Κούρητας ἐννέα. τούτους δ´ οἱ μὲν μυθολογοῦσι γεγονέναι γηγενεῖς, οἱ δ´ ἀπογόνους τῶν Ἰδαίων Δακτύλων. κατοικεῖν δ´ αὐτοὺς τῶν ὀρῶν τοὺς συνδένδρους καὶ φαραγγώδεις τόπους καὶ τὸ σύνολον τοὺς ἔχοντας σκέπην καὶ ὑπόδυσιν φυσικήν, διὰ τὸ μήπω κατασκευὰς οἰκιῶν εὑρῆσθαι. διενεγκόντας δ´ αὐτοὺς συνέσει πολλὰ τῶν κοινῇ χρησίμων καταδεῖξαι· τάς τε γὰρ ποίμνας τῶν προβάτων τούτους ἀθροῖσαι πρώτους καὶ τὰ γένη τῶν ἄλλων βοσκημάτων ἐξημερῶσαι καὶ τὰ περὶ τὰς μελιττουργίας καταδεῖξαι. ὁμοίως δὲ καὶ τὰ περὶ τὴν τοξικὴν καὶ τὰς κυνηγίας εἰσηγήσασθαι, καὶ τῆς πρὸς ἀλλήλους κοινῆς ὁμιλίας καὶ συμβιώσεως, ἔτι δ´ ὁμονοίας καί τινος εὐταξίας ἀρχηγοὺς γενέσθαι. εὑρεῖν δὲ καὶ ξίφη καὶ κράνη καὶ τὰς ἐνοπλίους ὀρχήσεις, δι´ ὧν ποιοῦντας μεγάλους ψόφους ἀπατᾶν τὸν Κρόνον. φασὶ δ´ αὐτοὺς τὸν Δία, λάθρᾳ τοῦ πατρὸς Κρόνου παραδούσης Ῥέας τῆς μητρός, ὑποδέξασθαι καὶ θρέψαι· ....

65. Μετά τους Ιδαίους Δακτύλους, συνεχίζει ο μύθος, γεννήθηκαν εννέα Κουρήτες. Μερικοί μυθογράφοι μας πληροφορούν ότι γεννήθηκαν από τη γη, άλλοι ότι ήταν απόγονοι των Ιδαίων Δακτύλων και κατοικούσαν στα δασώδη μέρη των βουνών και στα φαράγγια και γενικώς είχαν φυσική στέγη και προστασία, διότι δεν είχαν μάθει ακόμα να κτίζουν σπίτια. 2. Και, καθώς διακρίνονται για την ευφυΐα τους, έκαναν πολλές χρήσιμες ανακαλύψεις. Αυτοί πρώτοι, επί παραδείγματι, συγκέντρωσαν τα πρόβατα σε κοπάδια και εξημέρωσαν τα περισσότερα άλλα είδη των ζώων και ανακάλυψαν τη μελισσοκομία. 3. Επίσης αυτοί εισήγαγαν την τέχνη του τόξου και τα κυνήγια των ζώων, και έμαθαν τους ανθρώπους να ζουν σε κοινωνίες, και ήσαν οι πρώτοι που δίδαξαν την ομόνοια και την ευταξία μέσα στην κοινότητα. 4. Αυτοί εφεύραν και τα ξίφη και τα κράνη και τους πολεμικούς χορούς, με τους οποίους προκαλούσαν μεγάλο θόρυβο και εξαπατούσαν τον Κρόνο. Διότι, λέγεται ότι αυτοί παρέλαβαν τον Δία από τη μητέρα του Ρέα, κρυφά από τον πατέρα του Κρόνο, και τον ανέθρεψαν.

Σύμφωνα με τoν Όμηρο

Επεξεργασία

Όμηρος -Ἰλιάς, ραψ Ο' -185 [3]

«ὢ πόποι, ἦ ῥ᾽ ἀγαθός περ ἐὼν ὑπέροπλον ἔειπεν,

εἴ μ᾽ ὁμότιμον ἐόντα βίῃ ἀέκοντα καθέξει.
τρεῖς γάρ τ᾽ ἐκ Κρόνου εἰμὲν ἀδελφεοί, οὓς τέκετο ῾Ρέα,
Ζεὺς καὶ ἐγώ, τρίτατος δ᾽ Ἀΐδης, ἐνέροισιν ἀνάσσων.
τριχθὰ δὲ πάντα δέδασται, ἕκαστος δ᾽ ἔμμορε τιμῆς·
190 ἤτοι ἐγὼν ἔλαχον πολιὴν ἅλα ναιέμεν αἰεὶ
παλλομένων, Ἀΐδης δ᾽ ἔλαχε ζόφον ἠερόεντα,
Ζεὺς δ᾽ ἔλαχ᾽ οὐρανὸν εὐρὺν ἐν αἰθέρι καὶ νεφέλῃσι·

γαῖα δ᾽ ἔτι ξυνὴ πάντων καὶ μακρὸς Ὄλυμπος.

«Ω, λόγον υπερήφανον που είπε, αν κι είναι ανδρείος,

αν τον ομότιμον εμέ με βίαν θα εμποδίσει.
Τρεις γεννηθήκαμεν υιοί, του Κρόνου και της Ρέας,
ο Ζευς, εγώ και ο βασιλεύς των πεθαμένων Άδης.
Και απ᾽ όλα τρία κάμαμεν ισόμοιρα βασίλεια.
190Να ᾽χω την λευκήν θάλασσαν πέφτει ο λαχνός σ᾽ εμένα,
στον Άδην το ανήλιο σκοτάδι, και στον Δία
ο πλατύς έλαχε ουρανός στα νέφη στον αιθέρα

κι έμειν᾽ η γη κοινή στους τρεις και ο Όλυμπος ο μέγας.

Γενεαλογικό Δέντρο

Επεξεργασία


Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Απολλόδωρος (ψεύδo) - Βιβλιοθήκη Α'
  2. Διόδωρος Σικελιώτης -Βίβλος 5,65
  3. Όμηρος -Ἰλιάς, ραψ Ο' -185
  4. Γενεαλογικό Δέντρο που βασίζεται στη Θεογονία του Ησίοδου .
  5. Σύμφωνα με τον Όμηρο, Ιλιάδα 1.570–579, 14.338, Οδύσσεια 8.312, Ο Ήφαιστος ήταν γιος της Ήρας και του Δία, Gantz, σελ. 74.
  6. Σύμφωνα με τον Ησίοδο, Θεογονία 927–929, Ο Ήφαιστος γεννήθηκε μόνο από την Ήρα χωρίς πατέρα, Gantz, σελ. 74.
  7. Σύμφωνα με τον Ησίοδο, Θεογονία 886–890, για τα παιδιά του Διός από τις επτά συζύγους του, η Αθηνά ήταν κόρη του Δία και της Μήτις. Ο Δίας εμπόδισε τη Μήτι να γεννήσει και την κατάπιε αλλά το παιδί εκείνο ήταν η Αθηνά η οποία γεννήθηκε τελικά από το κεφάλι του. ", Gantz, σελ. 51–52, 83–84.
  8. Σύμφωνα με τον Ησίοδο, Θεογονία 183–200, Η Αφροδίτη γεννήθηκε από τον αφρό που δημιούργησαν τα γεννητικά όργανα του Ουρανού, Gantz, σελ. 99–100.
  9. Σύμφωνα με τον Όμηρο, Η Αφροδίτη ήταν κόρη του Διός (Ιλιάδα 3.374, 20.105; Οδύσσεια 8.308, 320) και της Διώνης(Ιλιάδα 5.370–71), Gantz, σελ. 99–100.