Βικιπαίδεια

Κτουτς Αναπάτ

Συντεταγμένες: 38°36′36″N 43°5′6″E / 38.61000°N 43.08500°E / 38.61000; 43.08500

Το Κτουτς Αναπάτ (στα αρμενικά Կտուց Անապատ, «ερημητήριο του Κτουτς») είναι παλιό αρμενικό μοναστήρι. Βρίσκεται εκτός των τωρινών αρμενικών συνόρων, εντός της Τουρκίας (Επαρχία του Βαν, πρώην Βασπουρακάν), σε νησί κοντά στην ανατολική ακτή της λίμνης Βαν.

Κτουτς Αναπάτ
Χάρτης
Είδοςμοναστήρι, ερείπια και ιστορική τοποθεσία
ΑρχιτεκτονικήΑρμενική αρχιτεκτονική
Γεωγραφικές συντεταγμένες38°36′35″N 43°5′6″E
ΘρήσκευμαΑρμενική Αποστολική Εκκλησία
Διοικητική υπαγωγήΕπαρχία Βαν και Tuşba
ΧώραΤουρκία
Έναρξη κατασκευής15ος αιώνας
Commons page Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Το μοναστήρι έχει άγνωστες καταβολές, ωστόσο η ύπαρξή του έχει καταγραφεί κατά τον 15ο αιώνα, κυρίως λόγω του εργαστηρίου της αντιγραφής χειρογράφων (scriptorium). Ανακατασκευάστηκε κατά τον 18ο αιώνα. Χρησίμευσε ως καταφύγιο κατά τη διάρκεια των χαμιδιανών σφαγών της περιόδου 1894-1896, προτού εγκαταλειφθεί κατά την αρμένικη γενοκτονία της περιόδου 1915-1916. Σήμερα, δεν απομένει από αυτό παρά μόνο η εκκλησία Σουρπ Καραπέτ (Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος) και ο νάρθηκάς της (γκαβίτ).

Είναι δυνατό να το επισκεφτεί κανείς νοικιάζοντας σκάφος από το Βαν.

Γεωγραφική Τοποθεσία Επεξεργασία

Το μοναστήρι βρίσκεται πάνω σε ένα από τα συνολικά τέσσερα (παλαιότερα επτά[1]) νησιά της Λίμνης Βαν, τη νήσο Κτουτς[2] («ράμφος», σήμερα Τσαπαρνάκ), η οποία βρίσκεται σε κοντή απόσταση από την ανατολική ακτή της λίμνης[3], σε απόσταση 1,5 χιλιομέτρων από ένα ακρωτήριο[4].

Το νησί αποτελεί σήμερα τμήμα της επαρχίας του Βαν (Περιοχή της Ανατολικής Ανατολίας), στην ανατολική Τουρκία[3]. Βρίσκεται σε απόσταση 25 χλμ. στα βορειοδυτικά της πόλης Βαν[4].

Από ιστορικής άποψης, το μοναστήριο βρισκόταν στο καντόνιο του Αρμπεράνι της επαρχίας του Βασπουρακάν[3] (η βυζαντινή Βαασπρακανία), μία από τις συνολικά δεκαπέντε επαρχίες της ιστορικής Αρμενίας σύμφωνα με τον γεωγράφο του 7ου αιώνα Ανανία του Σιράκ[5].

Ιστορία Επεξεργασία

Σύμφωνα με την παράδοση, το μοναστήρι ιδρύθηκε κατά τον 4ο αιώνα από τον Όσιο Γρηγόριο Φωστήρα, κατά την επιστροφή του από τη Ρώμη[6]. Εκεί άφησε λείψανο του Αγίου Ιωάννη Βαπτιστή, ένα χέρι, για το οποίο φιλοτεχνήθηκε αργότερα λειψανοθήκη, η οποία σήμερα φυλάσσεται στο Αρμένικο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων[7].

Ωστόσο, αναφορά στην ύπαρξη του μοναστηριού δεν γίνεται παρά μόνο κατά τον 15ο αιώνα, περίοδο κατά την οποία έγινε ιδιαιτέρως γνωστό για το scriptorium του[3], του οποίου μερικά σπάνια χειρόγραφα διατηρούνται σήμερα στο Ματενανταράν του Ερεβάν[8]. Θεωρείται πιθανό ότι καταστράφηκε στη διάρκεια του σεισμού του 1648[9], προτού ανακατασκευαστεί στη διάρκεια του 18ου αιώνα με χρηματοδότηση των κατοίκων της πόλης Μπαγκίς (σημερινή Μπιτλίς)[3].

Έγινε, τότε, μία από τις δύο έδρες της επισκοπής του Λιμ και του Κτουτς[10] και χρησίμευσε ως ερημητήριο[11], αλλά και τόπος παραθερισμού[8]. Κατά τη διάρκεια των χαμιδιανών σφαγών της περιόδου 1894-1896, είδε τον αριθμό προσφύγων να αυξάνεται σημαντικά. Ωστόσο, η κατάσταση αυτή δεν επαναλήφθηκε κατά τη διάρκεια της αρμενικής γενοκτονίας της περιόδου 1915-1916, καθώς χωροφύλακες φύλαγαν την πρόσβαση στο νησί[8].

Το μοναστήρι είναι έκτοτε εγκαταλειμμένο, και δεν παραμένει από αυτό παρά μόνο η εκκλησία και ο νάρθηκας (γκαβίτ)[12]. Είναι δύσκολα επισκέψιμο[13], καθώς πρέπει να νοικιαστεί σκάφος από το Βαν για να υπάρξει πρόσβαση στο νησί[4]. Παρόλα αυτά, τον Φεβρουάριο του 2010, ο αναπληρωτής κυβερνήτης της Επαρχίας Βαν ανακοίνωσε σχέδια για ανακαίνιση του μοναστηριού[14].

Κτίρια Επεξεργασία

Σουρπ Καραπέτ Επεξεργασία

Χτισμένο την περίοδο 1712-1713, ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος (Σουρπ Καραπέτ), επίσης γνωστός ως Άγιος Ιωάννης (Σουρπ Χοβανές), είναι έργο του αρχιτέκτονα Κοσκαμπάρ[3]. Ο σταυρός που είναι χαραγμένος σε δύο δυτικά ελεύθερα στηρίγματα, διακοσμημένος με δύο πενταγωνικές αψίδες, είναι καλυμμένος από δύο σπασμένα τόξα τα οποία στηρίζουν, μέσω τεταρτοθολίων, ένα κυλινδρικό τύμπανο στα κατώτερο τμήμα του αλλά οκταγωνικό στο ανώτερό του, πάνω από το οποίο βρίσκεται ένας τρούλος πυραμιδικού τύπου. Το δυτικό τμήμα του είναι ασυνήθιστα καλυμμένο από νευρώσεις που συγκρατούν έναν μικρό τρούλο ο οποίος είναι διακοσμημένος με ένα ερντίκ (τοπικός τύπος αναφωτίδας)[15]. Το εσωτερικό του είναι διακοσμημένο με κοχλιωτές κόγχες. Το εξωτερικό του διακρίνεται για την ανατολική του πλευρά, με δύο οριζόντιες λωρίδες και με μια κάθετη λωρίδα που περιβάλλουν ένα παράθυρο, τρία σταυρωτά μενταγιόν και δύο σειρές στηλών χατσκάρ καθώς και με την ανατολική πύλη καμπυλωμένη με κόκκινους και πράσινους σταλακτίτες και ελίγματα[15].

  •  
    Άποψη από τα νοτιοδυτικά
    (το γκαβίτ στα αριστερά, ο Σουρπ Καραπέτ στα δεξιά).
  •  
    Χατσκάρ του προστώου-καμπαναριού, 15ος αιώνας.

Γκαβίτ Επεξεργασία

Της εκκλησίας προηγείται στα δυτικά ένα γκαβίτ (νάρθηκας) από μαύρο τόφο με τέσσερις κολόνες και εννέα οροφές τις οποίες στήριζαν οξυκόρυφες αψίδες, ενώ το εσωτερικό του ήταν παλαιότερα διακοσμημένο με τοιχογραφίες[15]. Του ιδίου αυτού κτίσματος προηγείτο στα δυτικά ένα προστώο-καμπαναριό του οποίου το πρώτο επίπεδο αποτελείτο από σταλακτωτή κόγχη που πλαισίωνε την πύλη. Το δεύτερο επίπεδο καλυπτόταν από άνοιγμα, και το οποίο πλαισιωνόταν από πυργίσκο οροφής, ο οποίος έχει σήμερα εξαφανιστεί[15].

Άλλες κατασκευές Επεξεργασία

Η βορειοανατολική γωνία του γκαβίτ έδινε πρόσβαση σε παρεκκλήσι αφιερωμένο στους Αγίους Αρχαγγέλους και σε βιβλιοθήκη, και τα δύο σήμερα ερειπωμένα[15].

Τέλος, το μοναστήρι διέθετε νεκροταφείο και χώρο κατοικιών, τα οποία σήμερα είναι κατεστραμμένα[16].

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ (Αγγλικά) Richard G. Hovannisian (dir.), Armenian People from Ancient to Modern Times, v. I : The Dynastic Periods: From Antiquity to the Fourteenth Century, Palgrave Macmillan, New York, 1997 (réimpr. 2004) ISBN 978-1403964212, σελ. 9.
  2. ↑ (Αγγλικά) Robert H. Hewsen, «“Van in this world, Paradise in the next” — The historical geography of Van/Vaspurakan» (Hovannisian 2000, σελ. 14).
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Patrick Donabédian et Jean-Michel Thierry, Les arts arméniens, Éditions Mazenod, Paris, 1987 ISBN 2-85088-017-5, σελ. 549.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 (Αγγλικά) Rosie Ayliffe et al., The rough guide to Turkey, Rough Guides, 2003 ISBN 978-1843530718, σελ. 942.
  5. ↑ Dédéyan 2007, σελ. 43.
  6. ↑ Jean V. Guréghian, Les monuments de la région Mouch - Sassoun - Van en Arménie historique, Sigest, Alfortville, 2008 ISBN 978-2-917329-06-1, σελ. 13.
  7. ↑ Jannic Durand, Ioanna Rapti et Dorota Giovannoni (dir.), Armenia sacra — Mémoire chrétienne des Arméniens (IVe-XVIIIe), Somogy / Musée du Louvre, Paris, 2007 ISBN 978-2-7572-0066-7, σελ. 280.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Jean V. Guréghian, op. cit., σελ. 14.
  9. ↑ Patrick Donabédian et Jean-Michel Thierry, op. cit., σελ. 306.
  10. ↑ (Αγγλικά) Robert H. Hewsen, op. cit., σελ. 37.
  11. ↑ (Αγγλικά) «Ktuts' Anapat». Rensselaer Digital Collections. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2010. .
  12. ↑ (Αγγλικά) Anahide Ter-Minassian, «The Self-Defense of Armenian Van in 1915» (Hovannisian 2000, σελ. 219).
  13. ↑ (Αγγλικά) Verity Campbell (dir.), Turkey, Lonely Planet Publications, coll. «Lonely Planet Country Guide», 2007 ISBN 978-1741045567, σελ. 637.
  14. ↑ (Αγγλικά) «« Armenian Churches in Van to be restored »». Anadolu Ajansi. 28 Φεβρουαρίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Φεβρουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2010. 
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 Patrick Donabédian et Jean-Michel Thierry, op. cit., σελ. 550.
  16. ↑ (Αγγλικά) Nairy Hampikian, «The architectural heritage of Vaspurakan and the preservation of memory layers» (Hovannisian 2000, σελ. 101).

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Σχετικά Λήμματα Επεξεργασία

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

Εξωτερικός Σύνδεσμος Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κτουτς_Αναπάτ&oldid=9741836"