Κωνσταντίνος Άμαντος

Έλληνας ιστορικός και υπουργός Παιδείας

Ο Κωνσταντίνος Άμαντος (2 Αυγούστου 187423 Ιανουαρίου 1960[5]) ήταν πανεπιστημιακός, βυζαντινολόγος, Ακαδημαϊκός και υπουργός Παιδείας.

Κωνσταντίνος Άμαντος
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Κωνσταντίνος Άμαντος (Ελληνικά)
Γέννηση2  Αυγούστου 1874[1] ή 1870[2][3]
Χίος
Θάνατος23  Ιανουαρίου 1960 ή 1960[2][3]
Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςνέα ελληνική γλώσσα[4]
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο του Μονάχου
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασυγγραφέας
διδάσκων πανεπιστημίου
πολιτικός
βυζαντινολόγος
ΕργοδότηςΕθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΥπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων της Ελλάδας
Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών
μέλος της Ακαδημίας Αθηνών
Υπουργός Παιδείας της Ελλάδας

Βιογραφικά στοιχεία

Επεξεργασία

Γεννήθηκε στην Τουρλωτή της Χίου στις 2 Αυγούστου 1874.[5][6] Οι γονείς του ήταν γεωργοί από το χωριό Ζυφιάς.[6] Αφού ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στην ιδιαίτερη πατρίδα του, δίδαξε αρχικά ως δημοδιδάσκαλος στην Αστική Σχολή της Χίου, από το 1893 μέχρι το 1897. Σπούδασε Ιστορία και Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, με το κληροδότημα του Σταμάτη Πρώιου, και έπειτα στα πανεπιστήμια του Μονάχου και του Βερολίνου. Το διάστημα 1904-1914 εργάστηκε στη Μέση Εκπαίδευση: Γυμνάσιο Χίου (1904-1911), διευθυντής και του Γυμνασίου και Διδασκαλείου Λευκωσίας (1911), διευθυντής στην Αμπέτειο Σχολή του Καΐρου (1912-1914) και το διάστημα 1914-1924 στη σύνταξη του «Ιστορικού Λεξικού της Ελληνικής Γλώσσας», στο οποίο διετέλεσε και διευθυντής από το 1924 μέχρι το 1925. Κατά την περίοδο 1925-1939 δίδαξε ως τακτικός καθηγητής της Βυζαντινής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 1926 τοποθετήθηκε μεταξύ των πρώτων μελών της Ακαδημίας Αθηνών. Υπήρξε μέλος της Επιστημονικής Εταιρείας Αθηνών, ενώ ίδρυσε τα περιοδικά: «Χιακά Χρονικά», «Αιγαίον» και «Ελληνικά». Επίσης, το 1945 υπηρέτησε ως υπουργός Παιδείας στην κυβέρνηση Πλαστήρα και υπέβαλε νομοσχέδιο που προωθούσε τη χρήση της Δημοτικής στο Δημοτικό. Απεβίωσε στην Αθήνα στις 23 Ιανουαρίου 1960.

Ο Άμαντος δημοσίευσε πλήθος άρθρων και μελετών στα πιο έγκριτα περιοδικά της εποχής. Η συμβολή του στη Γλωσσολογία ήταν επίσης αξιοσημείωτη. Ασχολήθηκε εκτενώς με την τοπωνυμιολογία, όπως προκύπτει από τη διδακτορική του διατριβή Die Suffixe der neugriechischen Ortsnamen («Τα επιθήματα των νεοελληνικών τοπωνυμίων»), την οποία υπέβαλε στο πανεπιστήμιο του Μονάχου το 1903 υπό την εποπτεία τού καθηγητού τής Βυζαντινολογίας Καρλ Κρουμπάχερ[5]. Πλήθος δημοσιευμάτων του σε ελληνικά περιοδικά πραγματεύονται ζητήματα τοπωνυμίων, τόσο της ιδιαίτερης πατρίδας του (της Χίου), όσο και άλλων περιοχών (Κρήτης, Ηπείρου κτλ.).

Οι κυριότερες μονογραφίες του είναι οι εξής:

  • Ο Ελληνισμός της Μικράς Ασίας κατά τον μεσαίωνα, 1919
  • Ο μακεδονικός ελληνισμός κατά το τέλος του μεσαίωνος και την παλαιοτέραν τουρκοκρατίαν μέχρι του 18ου αιώνος, Θεσσαλονίκη 1952
  • Μακεδονικά σημειώματα,«Νέα Εστία» Έκτακτον Τεύχος 12 (Χριστούγεννα 1932)
  • Οι βόρειοι γείτονες της Ελλάδος'', 1923
  • Σλάβοι και σλαβόφωνοι εις τας Ελληνικάς χώρας, 1926
  • Λέων Αλλάτιος
  • Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους (2 τόμοι), 1939, 1947
  • Ιστορικαί σχέσεις Ελλήνων, Σέρβων και Βουλγάρων, 1949
  • Σχέσεις Ελλήνων και Τούρκων από του ενδεκάτου αιώνος μέχρι του 1821, 1955
  • Σύντομος Ιστορία της Κύπρου
  • Η εισαγωγή εις την βυζαντινή ιστορία, 1933, 1950
  • Μακεδονικά
  • Ανέκδοτα έγγραφα περί Ρήγα Βελεστινλή
  • Αδαμάντιος Κοραής
  • Η άλωσις της Χίου υπό των Τούρκων, Χιακά Χρονικά, τομ.4 (1919), σελ. 52-78
  • Τα γράμματα εις την Χίον κατά την Τουρκοκρατία, 1946
  • Ιστορία της Ελλάδος - Από των αρχαιοτάτων χρόνων έως του 1071μ.Χ. (1959). Το ολοκλήρωσε μόλις δύο μήνες πριν τον θάνατό του.

Μερικά γλωσσικά δημοσιεύματα έχουν συγκεντρωθεί μετά τον θάνατό του στον συλλογικό τόμο Γλωσσικά Μελετήματα (Εν Αθήναις 1964), τον οποίο επιμελήθηκε ο μαθητής του Νικόλαος Β. Τωμαδάκης.

Στις 15 Οκτωβρίου 2004 τοποθετήθηκε στον κεντρικό δρόμο του οικισμού Ζυφιά της Χίου, από όπου καταγόταν ο Κωνσταντίνος Άμαντος, προτομή του, έργο της Χιώτισσας γλύπτριας Μαίρης Παπακωνσταντίνου[7].

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11262491m. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. 2,0 2,1 2,2 Catalogue of the Library of the Cyprus University of Technology. 113327.
  3. 3,0 3,1 3,2 Catalogue of the National Library of Greece. 142546.
  4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11262491m. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  5. 5,0 5,1 5,2 Διονύσιος Ζακυθινός, «Νεκρολογία-Κωνσταντίνος Άμαντος», Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, τομ. 29 (1959), σελ. 449.
  6. 6,0 6,1 «Άμαντος Κωνσταντίνος (1874-1960): μια βιογραφία». Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2019. 
  7. «Έφυγε από την ζωή η γλύπτρια Μαίρη Παπακωνσταντίνου σε ηλικία 83 ετών - Αστραπάρης - Χίος». Αστραπάρης. 23 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2020. 
  • Κυριάκος Α. Γεωργίου, Αντωνία Παπαστυλιανού, Βιογραφίες Νεοελλήνων συγγραφέων Εκδόσεις Γιάννη Ρίζου, Αθήνα 1980
  • Διονύσιος Ζακυθηνός, «Νεκρολογία-Κωνσταντίνος Άμαντος», Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, τομ. 29 (1959), σελ. 449-455
  • Κιτριώτης Δημήτρης, Μυλωνάς Γιάννης, Βιογραφίες & Εργογραφίες Ελλήνων συγγραφέων Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 1997, ISBN 960-293-066-7
  • Νικόλαος Β. Τωμαδάκης, Εις μνήμην Κ. Αμάντου 1874–1960, Τυπ. Μήνα Μυρτίδη, Αθήνα 1960

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία
  • Αθηνά Κόλια-Δερμιτζάκη, «Χιακά σημειώματα από τα κατάλοιπα του Κωνσταντίνου Αμάντου», Παρουσία, τομ. 3 (1985), σελ. 61-121.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία