Κωνσταντίνος Ι΄ Δούκας
Ο Κωνσταντίνος Ι΄ Δούκας (1006 - 22 Μαΐου 1067) Βυζαντινός αυτοκράτορας (24 Νοεμβρίου 1059 - 22 Μαΐου 1067) ήταν ο πρώτος αυτοκράτορας από την Δυναστεία των Δουκών. Ο Κωνσταντίνος Ι΄ Δούκας ήταν μεγαλύτερος γιος του Ανδρόνικου Δούκα ενός Παφλαγόνα ευγενή που υπηρέτησε κατά πάσα πιθανότητα κυβερνήτης στην Μυσία, απόγονος του Ανδρόνικου Δούκα του γνωστού επαναστάτη την εποχή του Λέοντος ΣΤ΄. Την περίοδο που κυβέρνησε την Βυζαντινή αυτοκρατορία, οι Νορμανδοί κατέλαβαν τις περιοχές της νότιας Ιταλίας που ελέγχονταν ακόμη από το Βυζάντιο και οι Ούγγροι κατέκτησαν το Βελιγράδι. Ο Κωνσταντίνος Ι΄ γνώρισε συντριβή από τον Σουλτάνο των Σελτζούκων Αλπ Αρσλάν.
| Κωνσταντίνος Ι΄ Δούκας | |
|---|---|
 Σόλιδος με επιγρ.: ΙΗS XIS REX REGNANTIUM / KΩN BACIL Ο ΔOYKAC. | |
| Περίοδος | 24 Νοεμβρίου 1059 - 22 Μαΐου 1067 |
| Προκάτοχος | Ισαάκιος Α΄ Κομνηνός |
| Διάδοχος | Ρωμανός Δ΄ Διογένης |
| Γέννηση | 1006 |
| Θάνατος | 22 Μαΐου 1067 (61 ετών) Κωνσταντινούπολη |
| Σύζυγος | Δαλασσηνή Ευδοκία Μακρεμβολίτισσα |
| Απόγονοι | Μιχαήλ Ζ΄ Δούκας Ανδρόνικος Δούκας Κωνστάντιος Δούκας Άννα Δούκαινα Θεοδώρα Άννα Δούκαινα Ζωή Δούκαινα |
| Οίκος | Δυναστεία των Δουκών |
| Πατέρας | Ανδρόνικος Δούκας |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Άνοδος στον θρόνο
ΕπεξεργασίαΜε έντονο ενδιαφέρον στις φιλοσοφικές και θεολογικές αναζητήσεις ανέβηκε ψηλά στην Βυζαντινή ιεραρχία όταν παντρεύτηκε την δεύτερη σύζυγο του Ευδοκία Μακρεμβολίτισσα, ανεψιά του πατριάρχη Μιχαήλ Α΄ Κηρουλάριου.[1] Ο Κωνσταντίνος υποστήριξε το σφετεριστή αυτοκράτορα Ισαάκιο Α΄ Κομνηνό αλλά τάχτηκε σταδιακά ενάντια στις γραφειοκρατικές μεταρρυθμίσεις που έκανε.[1] Ο Μιχαήλ Ψελλός έπεισε τον Ισαάκιο να ορίσει τον Νοέμβριο του 1059 διάδοχο του τον Κωνσταντίνο Ι΄.[2] Ο Ισαάκιος παραιτήθηκε (24 Νοεμβρίου 1059) και ο Κωνσταντίνος Ι΄ Δούκας στέφθηκε νέος Βυζαντινός αυτοκράτορας.[3] Ο νέος αυτοκράτορας έδωσε σύντομα εξουσία στους γιους του Μιχαήλ Ζ΄ και Κωνσταντίνο, διόρισε τον αδελφό του Ιωάννη Καίσαρα, και ακολούθησε πολιτική υπέρ της ανακτορικής γραφειοκρατείας και της εκκλησίας.[1]
Στρατιωτικές απώλειες
ΕπεξεργασίαΠαραμέλησε το στρατό με αποτέλεσμα να εξασθενήσουν σοβαρά οι ένοπλες δυνάμεις της αυτοκρατορίας, την εποχή που έκαναν επέλαση οι Σελτζούκοι και τα Τουρκομανικά Εμιράτα και διαλύθηκε η Αρμενική πολιτοφυλακή 50.000 ανδρών.[4] Ακύρωσε τις περισσότερες θετικές μεταρρυθμίσεις του Ισαάκιου Α΄, την διοίκηση του στρατού ανέλαβαν υψηλά αμοιβόμενοι αξιωματούχοι και η Γερουσία ήταν γεμάτη οπαδούς του.[5] Η απόφαση του να αντικαταστήσει τους μόνιμους στρατιώτες με μισθοφόρους και η άρνηση του να επισκευάσει τις ορεινές οχυρώσεις τον έκαναν αντιδημοφιλή στους οπαδούς του Ισαάκιου που επιχείρησαν να τον δολοφονήσουν (1061). Η απόφαση του να αυξήσει τους φόρους για να χρηματοδοτήσει το στρατό μεγάλωσε περισσότερο το μίσος απέναντι του.[6]
Ο Κωνσταντίνος Ι΄ Δούκας έχασε το μεγαλύτερο μέρος από το Κατεπανάτο της Ιταλίας από τους Νορμανδούς που επιτέθηκαν υπό την ηγεσία του Ροβέρτου Γυισκάρδου, στην αυτοκρατορία παρέμεινε μόνο η περιοχή γύρω από το Μπάρι. Ο Κωνσταντίνος έδειξε ωστόσο έντονο ενδιαφέρον να διατηρήσει την Απουλία και διόρισε τέσσερις "Κατεπάνω": Μεριάρχης, Μαρούλης, Συριανός και Μιχαήλ Μαυρίκας. Δέχτηκε συνεχείς επιδρομές από τον Αλπ Αρσλάν στην Μικρά Ασία (1064) και έχασε την πρωτεύουσα της Αρμενίας. Οι Ογούζοι Τούρκοι επιτέθηκαν στα Βαλκάνια (1065) και οι Ούγγροι κατέκτησαν το Βελιγράδι.[7][8][9] Την εποχή που ανέβηκε στον θρόνο ήταν 53 ετών και βαριά άρρωστος. Πέθανε στις 22 Μαΐου 1067. Όρισε διαδόχους τους γιους του και όρκισε την σύζυγο του Ευδοκία Μακρεμβολίτισσα ότι δεν θα ξαναπαντρευτεί.[10]
Οικογένεια
ΕπεξεργασίαΝυμφεύτηκε σε πρώτο γάμο την κόρη του Κωνσταντίνου Δαλασσηνού, αλλά δεν απέκτησε παιδιά.
Έπειτα ο Κωνσταντίνος Ι΄ έκανε δεύτερο γάμο, με την Ευδοκία Μακρεμβολίτισσα, κόρη του Ιωάννου Μακρεμβολίτη και της αδελφής του πατριάρχου Μιχαήλ Α΄ Κηρουλαρίου. Τέκνα:
- Μιχαήλ Ζ΄ Δούκας π.1050-1090, Αυτοκράτορας των Ρωμαίων.
- Ανδρόνικος π.1057-μετά το 1081, συν-Αυτοκράτορας.
- Κωνστάντιος Δούκας 1060-1082 πορφυρογέννητος, συν-Αυτοκράτορας.
- Άννα, μοναχή.
- Θεοδώρα Άννα Δούκαινα Σέλβο 1058-1083, σύζυγος του Δόγη της Βενετίας Ντομένικο Σέλβο (1071-84).
- Ζωή, σύζυγος του Αδριανού Κομνηνού, αδελφού του Αλεξίου Α΄ Κομνηνού.
Νομίσματα
ΕπεξεργασίαΣτην εποχή του κόπηκαν χρυσά ιστάμενα, χρυσά τεταρτηρά, αργυρά των 2/3 ή του 1/3 του μιλιαρησίου και χάλκινες φόλλεις.[11]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 1,2 Αλεξάντρ Καζντάν (1991), Βυζαντινό Λεξικό της Οξφόρδης, σ.504
- ↑ Norwich 1993, σ. 337
- ↑ Finlay 1854, σ. 15
- ↑ Norwich 1993, σ. 341
- ↑ Finlay 1854, σ. 17
- ↑ Norwich 1993, σ. 339
- ↑ Norwich 1993, σ. 342
- ↑ Finlay 1854, σ. 27
- ↑ Finlay 1854, σ. 24
- ↑ Norwich 1993, σ. 343
- ↑ David R. Sear, Byzantine coins & their values, Seaby Ltd., 2nd edition 1996
Πηγές
Επεξεργασία- Αλεξάντρ Καζντάν (1991), Βυζαντινό Λεξικό της Οξφόρδης
- Finlay, George (1854), History of the Byzantine and Greek Empires from 1057–1453, 2, William Blackwood & Sons
- Norwich, John Julius (1993), Byzantium: The Apogee, Penguin.
- Polemis, Demetrios I. (1968), The Doukai: A Contribution to Byzantine Prosopography, London: Athlone Press