Κωνσταντίνος Μερκουρίου
Ο Κωνσταντίνος Μερκουρίου (1864 - 28 Μαΐου 1951) ήταν Έλληνας φιλόλογος και στέλεχος της τοπικής αυτοδιοίκησης. Διετέλεσε διορισμένος δήμαρχος Θεσσαλονίκης από το 1937 μέχρι το 1943, αρχικά από τη Δικτατορία Μεταξά και ακολούθως από τη δοσιλογική κυβέρνηση. Κατηγορείται πως κατά τη διάρκεια της Κατοχής ανέπτυξε αντισημιτική δράση[1].
| Κωνσταντίνος Μερκουρίου | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Κωνσταντίνος Μερκουρίου (Ελληνικά) |
| Γέννηση | 1864 Θεσσαλονίκη |
| Θάνατος | 28 Μαΐου 1951 Θεσσαλονίκη |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Μητρική γλώσσα | Ελληνικά |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Ελληνικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | φιλόλογος πολιτικός της τοπικής αυτοδιοίκησης |
| Εργοδότης | Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Δήμαρχος Θεσσαλονίκης (1937–1941) Δήμαρχος Θεσσαλονίκης (1941–1943) |
Βιογραφία Επεξεργασία
Γεννήθηκε το 1864 στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε φιλολογία και εργάστηκε επί δεκαετίες σε δημόσια και ιδιωτικά σχολικά ιδρύματα της γενέτειράς του και ήταν ένα από τα ιδρυτικά στελέχη της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών[2]. Εξελέγη δημοτικός σύμβουλος Θεσσαλονίκης στις εκλογές του 1934. Σύμφωνα με τον λογοτέχνη Γεώργιο Βαφόπουλο, που διετέλεσε πρακτικογράφος στον δήμο Θεσσαλονίκης, στη διάρκεια των συνεδριάσεων του δημοτικού συμβουλίου ήταν κατά κανόνα αδιάφορος[3].
Στις 23 Μαρτίου 1937 ο εκλεγμένος δημάρχος Ν. Μάνος παύθηκε από την δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά. Η 4η Αυγούστου απομάκρυνε όλους τους αιρετούς δημάρχους από τις μεγάλες πόλεις και διόρισε στη θέση τους άτομα προσκείμενα στο καθεστώς. Στη θέση του δημάρχου Θεσσαλονίκης διορίστηκε ο Μερκουρίου, ο οποίος ήταν συνταξιούχος καθηγητής φιλολογίας[2][4]. Επί θητείας του Μερκουρίου ιδρύθηκε ο Οργανισμός Ύδρευσης Θεσσαλονίκης[2] και πραγματοποιήθηκε το 1938 η ένταξη του βρεφοκομείου «Ο Άγιος Στυλιανός» στις δημοτικές υπηρεσίες[2][5].
Δράση επί Κατοχής Επεξεργασία
Ως δήμαρχος έλαβε μέρος την 9η Απριλίου του 1941 στην επίσημη παράδοση της πόλης στα γερμανικά στρατεύματα[6]. Αργότερα εξέδωσε συστάσεις προς τους τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου περί αποφυγής εκδηλώσεων πολιτικού περιεχομένου, καλώντας τα επιπλέον να εξυπηρετούν τις δυνάμεις Κατοχής[7]. Με εισήγησή του αποφασίστηκε η απαλοιφή των εβραϊκών ονομάτων από τις οδούς της πόλης[4], ενώ επί δημαρχίας του ξεκίνησαν οι διαδικασίες για την καταστροφή του εβραϊκού νεκροταφείου Θεσσαλονίκης[8] και πραγματοποιήθηκε η διεκδίκηση της συγκεκριμένης έκτασης από τη δημοτική αρχή ως αποζημίωση για την παραχώρηση άλλης έκτασης που θα στέγαζε το νέο εβραϊκό κοιμητήριο[9]. Αντικαταστάθηκε τον Φεβρουάριο του 1943 από τον Γεώργιο Σερεμέτη λόγω προβλημάτων υγείας[10].
Υστεροφημία Επεξεργασία
Σε άγνωστη χρονική περίοδο[11] (σύμφωνα με μια εκτίμηση επί Δικτατορίας της 21ης Απριλίου), το δημοτικό συμβούλιο Θεσσαλονίκης έδωσε το όνομα του Μερκουρίου σε οδό της περιοχής του Ντεπώ[12]. Στο παρελθόν έχει ζητηθεί η απαλοιφή του ονόματος της οδού από μερίδα πολιτών και δημοτικών συμβούλων[13][14].
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου ενόψει των αυτοδιοικητικών εκλογών του 2014, υποψήφιοι της - προσκείμενης στον ΣΥΡΙΖΑ - δημοτικής παράταξης «Θεσσαλονίκη Ανοιχτή πόλη» υπό τον επικεφαλής του συνδυασμού, Τριαντάφυλλο Μηταφίδη, προχώρησαν σε συμβολική αποκαθήλωση των πορτρέτων των Μερκουρίου και Σερεμέτη από το δημαρχείο, προσάπτοντας σε αμφότερους την κατηγορία του δοσιλογισμού[15][16]. Η συγκεκριμένη κατηγορία απορρίφθηκε από τον ιστορικό Στράτο Δορδανά, ενώ η όλη ενέργεια χαρακτηρίστηκε αυθαίρετη από τον πρόεδρο του δημοτικού συμβουλίου[16]. Το ζήτημα της οριστικής αποκαθήλωσης των πορτρέτων τέθηκε το επόμενο έτος στο δημοτικό συμβούλιο της πόλης, ωστόσο αποσύρθηκε έπειτα από εισήγηση του δημάρχου Γιάννη Μπουτάρη, ο οποίος χαρακτήρισε την υπόθεση ως μη ώριμη. Η αναβολή της συζήτησης προκάλεσε την αντίδραση - μεταξύ άλλων- και της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης[17].
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Αποστολάκης, Σάκης (13 Μαρτίου 2014). «Η μαύρη ιστορία της Θεσσαλονίκης». enet.gr. Ελευθεροτυπία. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιουνίου 2014. Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2022.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΕΡΚΟΥΡΙΟΥ, Ε.Μ.Σ.
- ↑ « Ο Μερκουρίου πάνω στο κορύφωμα των πιο ζωηρών συζητήσεων του Δημοτικού Συμβουλίου, ξυπνούσε ξαφνικά από το λαγοκοίμισμά του, και διατύπωνε, δεν ξέρω για ποσοστή φορά, το αίτημά του για την κατασκευή της οδού Αγίου Ελευθερίου. Κ΄ ύστερα πάλι έριχνε το κεφάλι του πάνω στο στήθος και ξυπνούσε στην επόμενη συνεδρίαση, για ν΄ ακούσει, κατά την ανάγνωση των πρακτικών, αν σωστά είχε διατυπωθεί η πρότασή του». Γεώργιος Βαφόπουλος, Σελίδες αυτοβιογραφίας Ε’· Ύστερα από δεκαεπτά χρόνια. Θεσσαλονίκη Παρατηρητής, 1991, σελ.84-86.
- ↑ 4,0 4,1 Στο φως τα σκοτεινά μυστικά της Θεσσαλονίκης: Πώς εξόντωσαν τους Εβραίους της πόλης, ΕΘΝΟΣ
- ↑ «Η ιστορία μας». agios-stylianos.gr. Δημοτικό Βρεφοκομείο "ο Άγιος Στυλιανός". Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2022.
- ↑ Καβάλα, Μαρία (2009). Η Θεσσαλονίκη στη γερμανική κατοχή (1941-1944). Κοινωνία, οικονομία, διωγμός Εβραίων. Ρέθυμνο: Πανεπιστήμιο Κρήτης-Διδακτορική Διατριβή. σελ. 134.
- ↑ «Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΜΙΛΑΕΙ ΓΙΑ ΤΟ ΈΝΟΧΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΑΡΠΑΓΗΣ ΤΩΝ ΕΒΡΑΪΚΩΝ ΠΕΡΙΟΥΣΙΩΝ, ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 17 Αυγούστου 2020.
- ↑ Saltiel, Leon (2017). Reactions to the persecution of the Jews of Τhessaloniki, 1942-1943. Thessaloniki: Πανεπιστήμιο Μακεδονίας-Διδακτορική Διατριβή. σελ. 74.
- ↑ Saltiel (2017). σελ. 76-77, 128.
- ↑ Saltiel (2017). σελ. 120.
- ↑ Στην Θεσσαλονίκη προτείνεται ένα νέο πρότυπο ονοματοδοσίας οδών της πόλεως, 10/01/2019, anixneuseis.gr
- ↑ Θεσσαλονίκη, Εβραίοι και Βρυκόλακες, της Ελένης Καρασαββίδου, 17/03/2014
- ↑ Συμβολική μετονομασία οδού της πόλης, 30/10/2012, Τύπος Θεσσαλονίκης
- ↑ Αλλάζει όνομα δρόμος της Θεσσαλονίκης, 29/10/2012, karfitsa.gr
- ↑ «Εφημερίδα των Συντακτών, Ξεκρεμούν τους διορισμένους, Απόστολος Λυκεσάς, 09.06.2015». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2020.
- ↑ 16,0 16,1 «Θεσσαλονίκη: Διαφωνία για την αποκαθήλωση «δωσίλογων δημάρχων»». tvxs.gr. TVXS. 14 Απριλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2022.
- ↑ Ζούκα, Βαρβάρα (16 Ιουνίου 2015). «Δήμος Θεσσαλονίκης: Συνεχίζεται η μάχη του... πορτρέτου». makthes.gr. Μακεδονία.