Κωνσταντίνος Σ. Κόντος
Ο Κωνσταντίνος Σταύρου Κόντος (12 Μαρτίου 1834, Άμφισσα — 1909, Αθήνα) ήταν γλωσσολόγος και φιλόλογος καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών στον τομέα των «ελληνικών γραμμάτων». Ο Κόντος ήταν ένας από τους σημαντικότερους ελληνιστές και κριτικούς φιλολόγους του 19ου αιώνα, και κατά την πολύχρονη πανεπιστημιακή του διαδρομή ανέδειξε πολλούς επιφανείς μαθητές, όπως τον Γεώργιο Χατζιδάκι, Σπυρίδωνα Βάση, και τον Θεοφάνη Κακριδή. Υπήρξε επίσης ο ιδρυτής και εκδότης του περιοδικού Λόγιος Ερμής.[1][2]
| Κωνσταντίνος Σ. Κόντος | |
|---|---|
 Ο Κωνσταντίνος Κόντος | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Κωνσταντίνος Κόντος (Ελληνικά) |
| Γέννηση | 12 Μαρτίου 1834 Άμφισσα Φωκίδας |
| Θάνατος | 1909 Αθήνα |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Ελληνικά |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο του Λέιντεν Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | γλωσσολόγος φιλόλογος καθηγητής πανεπιστημίου |
| Υπογραφή | |
 | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Βιογραφικό Επεξεργασία
Νεαρή ηλικία Επεξεργασία
Οι γονείς του ονομάζονταν Σταύρος και Παναγιώτα (Κοντοδήμου), και ο πατέρας του κατάγονταν από το Δέλβινο της Βορείας Ηπείρου και είχε πολεμήσει ως καπετάνιος μαζί με τον Οδυσσέα Ανδρούτσο κατά την ελληνική επανάσταση, καθώς και είχε υπηρετήσει και στην αυλή του Αλή Πασά στα Ιωάννινα. Μετά το τέλος της επανάστασης απέκτησε τον βαθμό του ταγματάρχη, και η οικογένεια εγκαταστάθηκε στην Άμφισσα. Η οικογένεια είχε συνολικά 7 παιδιά (5 γιοί και 2 κόρες) εκ των οποίων ο Κωνσταντίνος ήταν ο μεγαλύτερος. Μεγαλώνοντας, μετακινήθηκε στην Ιθάκη και σπούδασε στο εκεί ελληνικό σχολείο, και κατόπιν πήγε στην Αθήνα όπου φοίτησε στο γυμνάσιο η διεύθυνση του οποίου ήταν υπό τον Γεώργιο Γεννάδιο. Διέκοψε για κάποιο διάστημα τις σπουδές του το 1854 με τα γεγονότα της επανάστασης της Ηπείρου όταν πήγε εκεί για να πολεμήσει. Μετά τη λήξη της επαναστάσεως, πήγε στη Λαμία όπου ολοκλήρωσε τελικά τις σπουδές του εκεί, και κατόπιν στην Αθήνα όπου γράφτηκε ως φοιτητής της Φιλοσοφικής Σχολής.[3]
Σταδιοδρομία Επεξεργασία
Μετά την αποφοίτηση του το 1858, πήγε για τρία χρόνια στη Χίο όπου έγινε καθηγητής του εκεί γυμνασίου, και για ένα έτος στη Σάμο διδάσκοντας επίσης στο τοπικό γυμνάσιο.[3]
Το 1865, πήγε στο πανεπιστήμιο του Λέιντεν στην Ολλανδία, όπου συνεργάστηκε και ανέπτυξε φιλία με τον καθηγητή Κάρελ Γκάμπριελ Κόμπετ(D/R) (γνωστό και ως Περικλή Κόβητο). Κατά την παραμονή του στο Λέιντεν, επιχείρησε για πρώτη φορά να εκδώσει λόγιο φιλολογικό περιοδικό στην ελληνική γλώσσα, σε συνεργασία με Έλληνες καθηγητές και φοιτητές της παροικίας, καθώς και φιλέλληνες Ολλανδούς και άλλους καθηγητές, έτσι ώστε να υπάρχει ως εμπεριστατωμένη δημοσίευση με αντικείμενο την τεκμηρίωση και μελέτη της ελληνικής γλώσσας.[3]Λόγω των σπουδών του εκεί με ειδικότερο πεδίο δράσης τις κλασικές σπουδές και την ελληνική γλώσσα ήρθε σε στενή επαφή, φιλία και συνεργασία με γνωστούς επιστήμονες στην κριτική του κειμένου, όπως ο Ολλανδός Κόμπετ και ο Βρετανός Τσαρλς Μπάνταμ(D/R). Ως αποτέλεσμα των παραπάνω προέκυψε η έκδοση του «Λόγιου Ερμή», ο οποίος αποτελούσε ανθολογία κειμένων και παρατηρήσεων που σχετίζονται με τη νέα ελληνική γλώσσα. Ο Κωνσταντίνος Κόντος εκτός από εκδότης ήταν και ο κύριος συγγραφέας των άρθρων του περιοδικού με βασικό συνεργάτη τον Κόμπετ. Τα τρία πρώτα τεύχη του περιοδικού εκδόθηκαν στο Λέιντεν, ενώ το τεύχος του 1876 στην Αθήνα (στο τυπογραφείο Θρασύβουλου Παπαλεξανδρή).[1]
Το 1867 επέστρεψε στην Ελλάδα, και διορίστηκε έκτακτος καθηγητής των ελληνικών γραμμάτων στη Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών από τον υπουργό Παιδείας Αντώνιο Μαυρομιχάλη. Κατά τις διαλέξεις του εκεί, αποδείχτηκε πως είχε ιδιαίτερη ικανότητα στην παρουσίαση των θεμάτων και στο να προκαλεί το ενδιαφέρον των ακροατών του και να το κρατά αμείωτο κατά τη διάρκεια των διαλέξεων. Με την πάροδο των χρόνων, η φήμη του μεγάλωσε και η έντονη δραστηριοποίηση του τον έκανε γνωστό και εκτός Ελλάδος ως αυθεντία επί των ελληνικών γραμμάτων ως συνεχιστής του Κωνσταντίνου Ασώπιου,[3][4] ενώ από το 1875 ήταν πλέον τακτικός καθηγητής, και κοσμήτορας κατά την περίοδο 1876-1877.[2]
Ο Κόντος δεν ασχολήθηκε εκτεταμένα με το θέμα του γλωσσικού ζητήματος, και τήρησε μετριοπαθή θέση, ενώ παρέβαινε μόνο σε όποια ζητήματα αφορούσαν την ορθότητα της αρχαίας γλώσσας σε φιλολογική βάση. Παρόλα αυτά, κατηγορήθηκε από κάποιους πως υπήρξε αττικιστής και πως επιθυμούσε την επιστροφή του αττικού λόγου, κάτι που αρνήθηκε έντονα ως αναληθές και παράλογο.[3]
Ο Κωνσταντίνος Κόντος πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του μοναχικά καθώς έχασε τη γυναίκα του. Οι μόνοι άνθρωποι που έμειναν δίπλα του ήταν οι μαθητές του με πρώτο τον Γ. Χατζιδάκι. Τέλος αυτό που του στοίχισε περισσότερο ήταν όχι μόνο το ότι τυφλώθηκε [5] αλλά το ότι βρήκαν την ευκαιρία οι αντίπαλοί του να του επιτεθούν γνωρίζοντες ότι ήταν ανήμπορος να υπερασπιστεί τις επιστημονικές του ιδέες. Για μία ακόμη φορά οι απαντήσεις του έφτασαν διά των αντιπροσώπων του οι οποίοι ήταν και πάλι οι μαθητές του οι οποίοι τον επισκέπτοντο συχνά.
Ένα από τα πάρεργα της διδασκαλίας του ήταν ο αδικαιολόγητος πόλεμος εις βάρος του με αφορμή το έργο του «Γλωσσικαὶ παρατηρήσεις», στο οποίο απέρριπτε συχνά χρησιμοποιημένους μεν εσφαλμένους δε τύπους είτε των λογίων ανδρών είτε του Τύπου της τότε εποχής. Γι’ αυτό κατηγορήθηκε ότι δήθεν επιθυμούσε την επιβολή αυτών των τύπων. Πολλοί βέβαια τον κατηγορούσαν αρχικά για τις απόψεις του αυτές αλλά εν συνεχεία παραδόξως τις ασπάστηκαν [6]. Χαρακτηριστικό παράδειγμα στάθηκε η διόρθωση της λέξεως «ἡ λέμβος» σε «ὁ λέμβος». Μάλιστα οι κωμικοτραγικές εκτάσεις που πήρε το θέμα τότε οδήγησαν τον Γ. Χατζιδάκι να «διακωμωδήσει» τα γεγονότα στην εισαγωγή της ιστορίας του Θουκυδίδη γράφοντας τα εξής:
«Θουκυδίδης νεώτερος ξυνέγραψε τριακονταετῆ πόλεμον ἀρχαιομανῶν καὶ νεωτέρας Ἑλλάδος, ὡς ἐπολέμησαν πρὸς ἀλλήλους... Κίνησις γὰρ αὕτη μεγίστη τοῖς Ἕλλησιν ἐγένετο καὶ... σοφοὺς ἑκατέρωθεν ξυμπολεμῆσαι (=ότι πολέμησαν)...«Ἑλληνικὰ γράμματα» ἦν (=ήταν) πόλις ἐν δεξιᾷ εἰσπλέοντι τὴν ἐθνικὴν καὶ γλωσσικὴν θάλασσαν... ἐνίκων δὲ καὶ πολὺ οἱ ἀρχαιομανεῖς... μέχρι τῆς ἐς Σικελίαν ἐπὶ τὸ ἐκπαιδευτικὸν ἄρθρον ἐξτρατείας ὅτε τὸ κάλλιστον τῶν μέσων ἀορίστων καὶ οἱ λέμβοι ἀπώλοντο, καὶ αὖθις (=εκ νέου) μέχρι τῆς ἐν Αἰγὸς ποταμοῖς... ὅτε ξύμπας (=Όταν ολόκληρος) ὁ στόλος τῶν εὐκτικῶν καὶ ἀπαρεμφάτων αἰχμάλωτος ἐγένετο...» [7].
Το έργο του υπήρξε αναμβίβολα ασύγκριτο, καθώς οι προτάσεις του αναφέρονται στη διεθνή βιβλιογραφία και στα πιο αξιόπιστα των λεξικών της αρχαίας Ελληνικής, όπου βέβαια υπήρχε κάποιου είδους διχογνωμία, συμπεριλαμβανομένου ακόμη και του λεξικού Liddell & Scott [8]. Μιλούσε εκτός της Ελληνικής την Αγγλική γλώσσα, τη Λατινική, την Ιταλική, και τη Γαλλική.
Κόρη του ήταν η Δημαρέτη Κόντου, η οποία παντρεύτηκε τον πολιτικό Γεώργιο Βλάχο, με τον οποίο απέκτησαν την Ελένη Βλάχου.
Κόντειο διαγώνισμα Επεξεργασία
Το 1906, μετά από τη συμπλήρωση 40 ετών ως καθηγητής, κληροδότησε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών το μεγάλο για την εποχή ποσό των 12.300 δραχμών για τη θέσπιση ειδικού διαγωνίσματος το οποίο έγινε γνωστό ως Κόντειο διαγώνισμα. και επρόκειτο για φιλολογικό διαγωνισμό ο νικητής του οποίου λάμβανε υποτροφία ως βράβευση.[2] Η υποτροφία εξακολουθεί να υφίσταται στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών για τις θεματικές περιοχές της γλωσσολογίας και της φιλολογίας.[9]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 «Λόγιος Ερμής (CC-BY-SA 3)». daniilida.lis.upatras.gr. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «ΕΚΠΑ: Κοσμητεία Φιλοσοφικής Σχολής - Βραβείο Κων/νου Κόντου». www.deanphil.uoa.gr (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Χατζιδάκις, Γ.Ν. (21 Μαΐου 1910). «Λόγος Επιμνημόσυνος εἴς Κωνσταντίνον Σ. Κόντον, ἐκφωνηθείς ἐν συνεδρία τῶν ἐταίρων τῆς ἐν Ἀθῆναις Ἐπιστημονικής Ἐταιρείας». anemi.lib.uoc.gr. Τυπογραφείο Π.Δ.Σακελλαρίου. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ «Page:Encyclopædia Britannica, Ninth Edition, v. 11.djvu/165 - Wikisource, the free online library». en.wikisource.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Λόγος ἐπιμνημόσυνος εἰς Κωνσταντίνον Σ. Κόντον, ἐκφωνηθεὶς ἐν συνεδρίᾳ τῶν ἑταίρων τῆς ἐν Ἀθήναις Ἐπιστημονικῆς Ἑταιρείας, ΤΥΠΟΙΣ Π.Δ. ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ 1910, σ. 14
- ↑ Λόγος ἐπιμνημόσυνος εἰς Κωνσταντίνον Σ. Κόντον, ἐκφωνηθεὶς ἐν συνεδρίᾳ τῶν ἑταίρων τῆς ἐν Ἀθήναις Ἐπιστημονικῆς Ἑταιρείας, ΤΥΠΟΙΣ Π.Δ. ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ 1910, σ. 19
- ↑ Ἀθανασίου Χ. Μπουτούρα, ΔΙΑΣΑΦΗΣΕΙΣ Εἰς τὴν ὑπὸ καθηγητοῦ κ. Γ. Χατζιδάκι κρίσιν περὶ τοῦ νόμου τῆς ἐξασθενώσεως, Β´ Προοίμιον τριακονταετοῦς ἱστορίας κατὰ Θουκυδίδην, Τυπογραφεῖον Β. ΑΥΛΗΣ Α. ΡΑΦΤΑΝΗ 1911, σελίδες 12-13
- ↑ ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ ὑπὸ τῶν ἐκδόσεων ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ 2009 εἰς ὀκτὼ τόμους, λήμμα Παρνασσός κ. ἄ., ΤΟΜΟΣ 6 σελ. 172-173
- ↑ «Διαγωνισμός «Κόντειο Διαγώνισμα» στις περιοχές της Φιλολογίας και Γλωσσολογίας». Diorismos.gr. https://www.diorismos.gr/ekpaideush/21872/diagwnismos-konteio-diagwnisma-stis-perioxes-ths-filologias-kai-glwssologias. Ανακτήθηκε στις 2017-10-01.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
Μελέτες και επιστολές Επεξεργασία
- Γλωσσικαί παρατηρήσεις αναφερόμεναι εις την νέαν ελληνικήν γλώσσαν / Κωνσταντίνου Σ. Κόντου, 1882
- Λόγος εις Κάρολον Γαβριήλ Κόβητον [ανάτυπο], 1891
- Κωνσταντίνος Σ. Κόντος, Περιοδικό Κλειώ, Γ.Μ.Σακοράφος, 1891
- Τα κατά την εορτήν της εικοσιπενταετηρίδος / του καθηγητού των Ελληνικών Γραμμάτων εν τω Εθνικώ Πανεπιστημίω Κωνσταντίνου Σ. Κόντου, 1893
- Κριτικαί και γραμματικαί παρατηρήσεις / υπό Κωνσταντίνου Στ. Κόντου, 1895
- Βάσης Κόντος και Σ/Α: Εξέλεγξις της κρίσεως του Βάση περί της εκδόσεως των Πυθικών διαλόγων του Πλουτάρχου υπό του Άγγλου W. Paton, Γρηγόριος Βερναρδάκης, 1895
- Διορθωτικά [ανάτυπο] / Κωνσταντίνου Σ. Κόντου, 1909
Άρθρα Επεξεργασία
- Ποικίλα φιλολογικά, Κωνσταντίνος Σ. Κόντος
- Μικραί φιλολογικαί διατριβαί, Κωνσταντίνος Σ. Κόντος
- Γράμματα, Κωνσταντίνος Σ. Κόντος