Λάμια
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Στην ελληνική μυθολογία η Λάμια ήταν βασίλισσα της Λιβύης που έγινε δαίμονας. Παίρνοντας τη μορφή φαντάσματος, άρπαζε παιδιά και τα καταβρόχθιζε.
| Λάμια | |
|---|---|
 | |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Οικογένεια | |
| Σύντροφος | Δίας |
| Τέκνα | Erythraean Sibyl |
| Γονείς | Ποσειδώνας και Λιβύη |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | βασιλιάς της Λιβύης |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Η Λάμια ήταν κόρη του θεού Ποσειδώνα και της Λιβύης. Η ίδια ήταν βασίλισσα της Λιβύης και σύζυγος του Βήλου. Την αγάπησε ο Δίας και από την ένωση τους γεννήθηκαν πολλά παιδιά τα οποία σκότωσε η Ήρα από τη ζήλια της. Η Λάμια από τη στενοχώρια της μεταμορφώθηκε σε τέρας που σκότωνε παιδιά. Η Ήρα τότε την καταδίκασε να μην κοιμάται ποτέ, ο Δίας όμως την λυπήθηκε και της έδωσε την δυνατότητα να βγάζει τα μάτια της και να τα ξαναβάζει όποτε θελήσει. Κατά τον Στησίχορο από τα παιδιά της επέζησαν η Σκύλλα και ο Τρίτωνας.
Τα μετέπειτα χρόνια, η Λάμια μετατράπηκε σε αστικό μύθο, όπου λέγεται ότι έπαιρνε τη μορφή μιας όμορφης γυναίκας για να αποπλανήσει νεαρούς άνδρες, σε ορισμένες άλλες περιπτώσεις επίσης γυναίκες και μικρά παιδιά, και όταν πλησίαζαν πολύ κοντά, έπαιρνε η αληθινή της μορφή, που μερικές φορές αναφέρεται σαν ένα τρομακτικό ανθρωποειδές τέρας με κεφάλι γυναίκας και σώμα λιονταριού, μερικές φορές καλυμμένο με λευκό φόρεμα ή όχι, και όταν έπαιρνε την αληθινή της μορφή, σκότωνε και έτρωγε βάναυσα το θύμα της. Μερικές φορές, η Λάμια θεωρείται ότι είναι το ίδιο το τέρας με την Έμπουσα.
Ως εκ τούτου, η «Λάμια» μετατράπηκε σε ένα είδος μπαμπούλα, που επικαλούνταν μια μητέρα ή μια νταντά για να τρομάξει τα παιδιά και να τα κάνει να έχουν καλή συμπεριφορά. Τέτοιες πρακτικές καταγράφονται από τον Διόδωρο του 1ου αιώνα, και άλλες πηγές στην αρχαιότητα.
Πολυάριθμες πηγές μαρτυρούν ότι η Λάμια είναι «παιδοκαταβροχθιστής», μία από αυτές είναι και ο Οράτιος. Ο Οράτιος στο Ars Poetica προειδοποιεί ενάντια στο υπερβολικά φανταστικό: «[ούτε μια ιστορία] να βγάλει ένα ζωντανό αγόρι από την κοιλιά της Λάμιας». Η Λάμια, σε ορισμένες εκδοχές, θεωρούνταν έτσι ότι κατάπινε ζωντανά παιδιά, και μπορεί να υπήρχε μια ιστορία μιας νοσοκόμας που έλεγε για ένα αγόρι που εξήχθη ζωντανό από μια Λάμια.
Το βυζαντινό λεξικό Σούδα (10ος αιώνας) έδωσε ένα λήμμα για τη Λάμια, με ορισμούς και πηγές όπως έχουν ήδη περιγραφεί. Αναφέρει επίσης ότι το όμοιο Μορμώ και Μορμοκέλιον έχουν προέλθει επίσης από τον θρύλο της Λάμιας.
Στην πραγματικότητα, τα ονόματα Μορμώ και Γελλώ αναφέρονται ως απλώς συνώνυμα της Λάμιας και όχι ως ξεχωριστά πλάσματα στα Σχόλια προς Θεόκριτο.
Η Λάμια φαίνεται επίσης να ενέπνευσε τις προαναφερθέντες Μορμώ, Γελλώ, ακόμη και τις Γοργόνες, χρησιμεύοντας ως βάση για αυτά τα μυθικά πλάσματα.
Στη νεοελληνική λαϊκή παράδοση, η Λάμια έχει επιβιώσει και διατηρεί πολλές από τις παραδοσιακές της ιδιότητες. Ο John Cuthbert Lawson παρατηρεί «τα κύρια χαρακτηριστικά των Λάμιων, εκτός από τη δίψα τους για αίμα, είναι η ακαθαρσία, η λαιμαργία και η βλακεία τους». Η σύγχρονη ελληνική παροιμία, «της Λάμιας τα σαρώματα», περιγράφει την προχειρότητα και η κοινή έκφραση, «τό παιδί τό 'πνιξε η Λάμια», εξηγεί τον ξαφνικό θάνατο μικρών παιδιών.
Μεταγενέστερες παραδόσεις αναφέρονταν σε πολλές λάμιες. Αυτά ήταν γυναίκες τέρατα παρόμοια με βρικόλακες και σουκούμπι που σαγήνευαν νεαρούς άνδρες και μετά τρέφονταν με το αίμα τους.
Λάμιες στη Βασκική μυθολογία
ΕπεξεργασίαΟι Λάμιες (στα Βασκικά, lamiak) στη Βασκική μυθολογία είναι μυθολογικά όντα συχνά συσχετισμένα με τις Σειρήνες, τις Γοργόνες και τις νεράιδες. Περιγράφονται με πόδια και νύχια κάποιου είδους πτηνού και ουρά ψαριού. Ήταν γυναίκες εξαιρετικού κάλλους και κατοικούσαν συνήθως σε ποτάμια. Συνήθιζαν να είναι ευγενικές και ο μόνος τρόπος για να εξαγριωθούν ήταν να τις πειράξουν τα μαλλιά. Πολλές φορές ερωτεύονταν θνητούς και έκαναν παιδιά μαζί τους. Ακόμα, συγχέονταν με την κύρια Βασκική θεότητα Μάρι.
Δείτε επίσης
Επεξεργασία- Η Λάμια (εταίρα) περιώνυμη εταίρα στην Αρχαία Ελλάδα.
- Ο αστεροειδής 248 Λάμια, που ανακαλύφθηκε το 1885, πήρε το όνομά του από τη μυθική αυτή μορφή.
Αναφορές
Επεξεργασία- Robert Graves, Greek Myths, 1955, Penguin London, ISBN 0-14-001026-2, pages=205–06
- Karl Kerényi, 1951. The Gods of the Greeks pp 38–40. Edition currently in print is Thames & Hudson reissue, February 1980, ISBN 0-500-27048-1.