Βικιπαίδεια

Λάσλο Λοβάς

Ούγγρος μαθηματικός

Ο Λάσλο Λοβάς ( ουγγρικά: [ˈLaːsloː ˈlovaːs] ; γεννημένος στις 9 Μαρτίου 1948) είναι Ούγγρος-Αμερικανός μαθηματικός και ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Έτβες Λόραντ, γνωστός για τη δουλειά του στη συνδυαστική, για την οποία του απονεμήθηκε το Βραβείο Άμπελ του 2021 από κοινού με τον Άβι Γουίγκντερσον. Διετέλεσε πρόεδρος της Διεθνούς Μαθηματικής Ένωσης από το 2007 έως το 2010 και πρόεδρος της Ουγγρικής Ακαδημίας Επιστημών από το 2014 έως το 2020.

Λάσλο Λοβάς
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		László Lovász (Ουγγρικά)
Γέννηση9  Μαρτίου 1948[1][2]
Βουδαπέστη[3]
Χώρα πολιτογράφησηςΟυγγαρία[4]
Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής[4]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΟυγγρικά[5]
Αγγλικά
ΕκπαίδευσηCandidate of Sciences
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο Έτβες Λόραντ (έως 1971)
Fazekas Mihály Gimnázium
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταμαθηματικός[6]
επιστήμονας υπολογιστών
διδάσκων πανεπιστημίου
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο Έτβες Λόραντ (από Δεκαετία του 2000)
Πανεπιστήμιο Γέιλ
Ουγγρική Ακαδημία Επιστημών
Οικογένεια
ΣύζυγοςKatalin Vesztergombi
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαπρόεδρος (2007–2010, Διεθνή Μαθηματική Ένωση)
president of the Hungarian Academy of Sciences (2014–2020)
Βραβεύσειςβραβείο Βολφ Μαθηματικών (1999)[7]
βραβείο Κνουθ (1999)[8]
βραβείο Γκέντελ (2001)[9]
Βραβείο Φούλκερσον (1982)[10]
Brouwer Medal (1993)[11]
βραβείο Τζορτζ Πόλια (1979)
βραβείο της θεωρίας Τζον φον Νόιμαν (2006)[12]
βραβείο Κιότο στις βασικές επιστήμες (2010)[13]
βραβείο Σεσενί (2008)[14]
εταίρος της Αμερικανικής Μαθηματικής Εταιρίας (2013)[15][16]
επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Γουοτερλού (1992)
Βραβείο Φούλκερσον (2012)[17]
βραβείο Άμπελ (2021)[18]
Gauss Lectureship (2022)[19]
Paul Erdős Prize (1979)[20]
Ιστότοπος
www.cs.elte.hu/~lovasz/
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Στη θεωρία των γραφημάτων, οι αξιοσημείωτες συνεισφορές του Λοβάς περιλαμβάνουν τις αποδείξεις του θεωρήματος του Kneser και το τοπικό λήμμα του Λοβάς, καθώς και τη διατύπωση της υπόθεσης Έρντος-Φάμπερ-Λοβάς. Είναι επίσης ένας από τους επώνυμους συγγραφείς του αλγορίθμου μείωσης πλέγματος LLL.

Νεανικά χρόνια και εκπαίδευση Επεξεργασία

Ο Λοβάς γεννήθηκε στις 9 Μαρτίου 1948 στη Βουδαπέστη της Ουγγαρίας. [21] [22]

Ο Λοβάς παρακολούθησε το Γυμνάσιο Φαζέκας Μιχάλι στη Βουδαπέστη. [23] Από το 1964 έως το 1966, κέρδισε τρία χρυσά μετάλλια και ένα ασημένιο μετάλλιο στη Διεθνή Μαθηματική Ολυμπιάδα. [21] Συμμετείχε επίσης σε ένα ουγγρικό τηλεπαιγχνίδι για τα παιδία-θαύματα στα μαθηματικά. Ο Πολ Έρντος βοήθησε να εισαγάγει τον Λοβάς στη θεωρία γραφημάτων σε νεαρή ηλικία. [24]

Ο Λοβάς έλαβε το πτυχίο του υποψήφιου για τις Επιστήμες (C.Sc.) το 1970 στην Ουγγρική Ακαδημία Επιστημών. [22] Ο σύμβουλός του ήταν ο Τίμπορ Γκαλάι . [25] Έλαβε το πρώτο του διδακτορικό (Dr.Rer. Νατ.) πτυχίο από το Πανεπιστήμιο Έτβες Λόραντ το 1971 και το δεύτερο διδακτορικό του (Dr.Math. Sci.) από την Ουγγρική Ακαδημία Επιστημών το 1977.

Καριέρα Επεξεργασία

Από το 1971 έως το 1975, ο Λοβάς εργάστηκε στο Πανεπιστήμιο Έτβες Λόραντως ερευνητικός συνεργάτης. [22] Από το 1975 έως το 1978, ήταν διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο του Σέγκεντ και στη συνέχεια υπηρέτησε ως καθηγητής και κατείχε την έδρα της Γεωμετρίας εκεί μέχρι το 1982. Στη συνέχεια επέστρεψε στο Πανεπιστήμιο Έτβες Λόραντ ως καθηγητής και κατείχε την έδρα της Επιστήμης των Υπολογιστών μέχρι το 1993.

Ο Λοβάς ήταν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ από το 1993 έως το 1999, όταν μετακόμισε στο Κέντρο Ερευνών της Microsoft, όπου εργάστηκε ως Ανώτερος Ερευνητής έως το 2006. Επέστρεψε στο Πανεπιστήμιο Έτβες Λόραντ, όπου ήταν διευθυντής του Μαθηματικού Ινστιτούτου (2006-2011) [26] και καθηγητής στο Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών (2006-2018). [22] Αποσύρθηκε το 2018.

Ο Λοβάς ήταν πρόεδρος της Διεθνούς Μαθηματικής Ένωσης μεταξύ 1ης Ιανουαρίου 2007 και 31 Δεκεμβρίου 2010. [24] Το 2014, εξελέγη Πρόεδρος της Ουγγρικής Ακαδημίας Επιστημών (MTA) και υπηρέτησε μέχρι το 2020. [27] [28]

Έρευνα Επεξεργασία

Σε συνεργασία με τον Έρντος στη δεκαετία του 1970, ο Λοβάς ανέπτυξε συμπληρωματικές μεθόδους με τις υπάρχουσες τεχνικές θεωρίας πιθανοτήτων του Έρντος. Αυτό περιλάμβανε το τοπικό λήμμα Λοβάς, το οποίο έχει γίνει μια τυπική τεχνική για την απόδειξη της ύπαρξης σπάνιων γραφημάτων. Επίσης στη θεωρία γραφημάτων, ο Λοβάς απέδειξε το θεώρημα του Kneser και βοήθησε στη διατύπωση της υπόθεσης Έρντος-Φάμπερ-Λοβάς.

Με τους Άριεν Λένστρα και Χέντρικ Λένστρα το 1982, ο Λοβάς ανέπτυξε τον αλγόριθμο LLL για τα σημεία προσέγγισης σε πλέγματα και τη μείωση των βάσεών τους. [29] Ο αλγόριθμος LLL έχει περιγραφεί από τον Γκιλ Κάλαι ως "ένας από τους θεμελιώδεις αλγόριθμους" και έχει χρησιμοποιηθεί σε πολλές πρακτικές εφαρμογές, συμπεριλαμβανομένων αλγορίθμων πολυωνυμικής παραγοντοποίησης και κρυπτογραφίας.

Βραβεία Επεξεργασία

Στον Λοβάς απονεμήθηκε το βραβείο Πόλια το 1979, το βραβείο Φούλκερσον το 1982, το μετάλλιο Μπρόουερ το 1993, το βραβείο Βολφ και Κνουθ το 1999, το βραβείο Γκέντελ το 2001, το βραβείο θεωρίας Τζων φον Νιούμαν το 2006, το János Bolyai Creative Prize [hu] το 2007, το βραβείο Σέτσενι το 2008 και το βραβείο του Κιότο στις βασικές επιστήμες το 2010. [22] [30] [31] Τον Μάρτιο του 2021, μοιράστηκε το Βραβείο Άμπελ με τον Άβι Γουίγκντερσον από το Ινστιτούτο Προηγμένης Μελέτης "για τις θεμελιώδεις συνεισφορές τους στη θεωρητική επιστήμη των υπολογιστών και τα διακριτά μαθηματικά, και τον πρωταγωνιστικό ρόλο τους στη διαμόρφωσή τους σε κεντρικά πεδία των σύγχρονων μαθηματικών". [21] [24]

Εκλέχτηκε ξένο μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών της Ολλανδίας το 2006 [32] και της Βασιλικής Ακαδημίας Επιστημών της Σουηδίας το 2007, και επίτιμο μέλος της Μαθηματικής Εταιρείας του Λονδίνου το 2009. [33] Ο Λοβάς εξελέγη μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ το 2012. [34] Το 2012 έγινε μέλος της Αμερικανικής Μαθηματικής Εταιρείας. [35] Ο Λοβάς αναφέρεται ως ερευνητής με μεγάλη αναφορά στο ISI . [36][νεκρός σύνδεσμος]

Προσωπική ζωή Επεξεργασία

Ο Λοβάς είναι παντρεμένος με την συνάδελφο μαθηματικό Κάταλιν Βεστεργκόμπι, [37] με την οποία συμμετείχε σε ένα πρόγραμμα για μαθητές γυμνασίου, που είναι προικισμένοι στα μαθηματικά [38] και έχει τέσσερα παιδιά. [22] Είναι ταυτόχρονα πολίτης της Ουγγαρίας και των Ηνωμένων Πολιτειών.

Βιβλία Επεξεργασία

  • Λοβάς, Λάσλο· Πέλικαν, Τζόσεφ (27 Ιανουαρίου 2003). Discrete Mathematics: Elementary and Beyond. Σπρίνγκερ. ISBN 978-0387955858. 

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 MacTutor History of Mathematics archive. Ανακτήθηκε στις 22  Αυγούστου 2017.
  2. ↑ 2,0 2,1 www-history.mcs.st-and.ac.uk/history/Biographies/Lovasz.html.
  3. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 14  Δεκεμβρίου 2014.
  4. ↑ 4,0 4,1 web.cs.elte.hu/~lovasz/vita.pdf.
  5. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12282039z. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  6. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. kup19940000058963. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2023.
  7. ↑ www.ams.org/notices/199905/comm-wolf.pdf.
  8. ↑ www.sigact.org/prizes/knuth/1999.html.
  9. ↑ sigact.org/prizes/g%C3%B6del/2001.html.
  10. ↑ mathweb.ucsd.edu/~fan/ron/papers/82_11_fulkerson.pdf.
  11. ↑ www.wiskgenoot.nl/index.php?page=86&sid=1.
  12. ↑ www.informs.org/Recognizing-Excellence/Award-Recipients/Laszlo-Lovasz.
  13. ↑ www.kyotoprize.org/en/laureates/laszlo_lovasz/.
  14. ↑ epa.oszk.hu/00600/00691/00052/16.html.
  15. ↑ www.ams.org/fellows_by_year.cgi?year=2013. Ανακτήθηκε στις 24  Νοεμβρίου 2022.
  16. ↑ www.ams.org/news?news_id=1680. Ανακτήθηκε στις 24  Νοεμβρίου 2022.
  17. ↑ www.mathopt.org?nav=fulkerson_2012.
  18. ↑ www.abelprize.no/c76389/seksjon/vis.html?tid=76390.
  19. ↑ www.mathematik.de/images/DMV/Gau%C3%9F-VL/38-gauss-karte.pdf.
  20. ↑ mta.hu/iii-osztaly/erdos-pal-dij-105605.
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 Chang, Kenneth (March 17, 2021). «2 Win Abel Prize for Work That Bridged Math and Computer Science». The New York Times. https://www.nytimes.com/2021/03/17/science/abel-prize-mathematics.html. Ανακτήθηκε στις March 17, 2021. 
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 22,3 22,4 22,5 «Curriculum Vitae» (PDF). László Lovász. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 8 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2021. 
  23. ↑ Grötschel, Martin, επιμ. (2008). «Preface». Building Bridges. en:János Bolyai Mathematical Society and Springer. σελίδες 7–8. 
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 Castelvecchi, Davide (March 17, 2021). «Abel Prize celebrates union of mathematics and computer science» (στα αγγλικά). Nature. doi:10.1038/d41586-021-00694-9. https://www.nature.com/articles/d41586-021-00694-9. 
  25. ↑ «László Lovász, Director, Institute of Mathematics, Eötvös Loránd University Budapest, Hungary». fields. 11 Φεβρουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2019. 
  26. ↑ «LOVÁSZ, László». World Science Forum. Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2019. 
  27. ↑ Magyar Tudományos Akadémia: "Lovász László a Magyar Tudományos Akadémia új elnöke", 2014/05/06 (in Hungarian)
  28. ↑ Magyar Tudományos Akadémia: "A leköszönő és az új elnök beszédével zárult az MTA 193. közgyűlése", 2020/07/09 (in Hungarian)
  29. ↑ Lenstra, A. K.; Lenstra, H. W., Jr.; Lovász, L. (1982). «Factoring polynomials with rational coefficients». Mathematische Annalen 261 (4): 515–534. doi:10.1007/BF01457454. MR 0682664. https://archive.org/details/sim_mathematische-annalen_1982-12_261_4/page/515. 
  30. ↑ «Lovász Receives Kyoto Prize». en:Notices of the American Mathematical Society 57 (9): 1136. 2010. http://www.ams.org/notices/201009/rtx100901136p.pdf. 
  31. ↑ «László Lovász». en:Institute for Operations Research and the Management Sciences. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2021. 
  32. ↑ «L. Lovász». Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2016. 
  33. ↑ LMS homepage
  34. ↑ «Laszlo Lovasz». www.nasonline.org. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2021. 
  35. ↑ List of Fellows of the American Mathematical Society, retrieved February 2, 2013.
  36. ↑ Thomson ISI, Lovász, László, ISI Highly Cited Researchers, http://hcr3.isiknowledge.com/author.cgi?&id=1301, ανακτήθηκε στις February 2, 2010 
  37. ↑ «Édes teher: zseni az apám (interview with László Lovász)», NOL, July 12, 2013, http://nol.hu/kultura/20130712-edes_teher__zseni_az_apam-1399403 
  38. ↑ Taber, Keith S.; Sumida, Manabu; McClure, Lynne, επιμ.. (2017), Teaching Gifted Learners in STEM Subjects: Developing Talent in Science, Technology, Engineering and Mathematics, Routledge Research in Achievement and Gifted Education, Routledge, σελ. 92–93, ISBN 9781317448969, https://books.google.com/books?id=WAgqDwAAQBAJ&pg=PA92 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Λάσλο_Λοβάς&oldid=10486258"