Λέων της Γεωργίας (1756-1781)

Ο Λέβαν (Λέων), γεωργιανά: ლევანი, ლეონი, (2 Φεβρουαρίου 1756 – 5 Φεβρουαρίου 1781) ήταν Γεωργιανός βασιλικός πρίγκιπας (batonishvili) από τον Οίκο των Μπαγκρατιόνι, γεννημένος από τον βασιλιά Ηρακλή Β΄ και τη βασίλισσα Νταρεγιάν Νταντιάνι. Η σταδιοδρομία του άνθισε τη δεκαετία τού 1770, όταν ήταν πρεσβευτής στη Ρωσική Αυτοκρατορία και στη συνέχεια διοικητής στον στρατό. Ο Λέβσν ήταν ένας ταλαντούχος στρατηγός και κύριος υποστηρικτής των στρατιωτικών μεταρρυθμίσεων τού πατέρα του, οι οποίες αποσαρθρώθηκαν αμετάκλητα μετά το μυστηριώδες τέλος τού Λέβαν το 1781.

Λέων της Γεωργίας
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	2  Φεβρουαρίου 1756
Θάνατος	5  Φεβρουαρίου 1781
Θρησκεία	Γεωργιανή Ορθόδοξη Εκκλησία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	διπλωμάτης
Οικογένεια
Γονείς	Ηρακλής Β΄ της Γεωργίας και Darejan Dadiani
Οικογένεια	Δυναστεία των Μπαγκρατιόνι
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατός	στρατηγός
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	Τάγμα της Αγίας Άννης
Υπογραφή

Πρώιμη ζωή

Ο Λέβαν ήταν ο πρωτότοκος γιος του Ηρακλή Α΄, τού τότε βασιλιά τού Καχέτι, από τον τρίτο γάμο του με την πριγκίπισσα Νταρεγιάν Νταντιάνι, που γεννήθηκε στην Τιφλίδα το 1756. Ο παππούς τού Λέβαν, ο Τεϊμουράζ Β΄, ήταν βασιλιάς του Κάρτλι και άφησε το βασίλειό του, με το τέλος του το 1762, στον Ηρακλή Β΄. Το 1766 ο Λέβαν έλαβε ως εισόδημα το πριγκιπικό φέουδο στην κοιλάδα Αράγκβι, που νωρίτερα είχε στην κατοχή του ο αποβιώσας ετεροθαλής αδελφός του Βαχτάνγκ, ο οποίος απεβίωσε το 1756.

Πρέσβης στη Ρωσία

Ο Λεβάν ασχολήθηκε με τον πόλεμο και την πολιτική σε πολύ νεαρή ηλικία. Στα 14, συνόδευε ήδη τον πατέρα του σε στρατιωτικές εκστρατείες. Τον Δεκέμβριο του 1771, κατά τη διάρκεια τού Ρωσο-τουρκικού πολέμου τού 1768-1774, στον οποίο οι Γεωργιανοί πολέμησαν στη ρωσική πλευρά, ο Ηρακλής έστειλε τον Λέβαν και τον εξάδελφό του, τον Καθολικό-Πατριάρχη της Γεωργίας, Αντώνιου Α΄, για να διαπραγματευτούν ένα ρωσικό προτεκτοράτο στο βασίλειο του Κάρτλι και τού Καχέτι. Η πρεσβεία της Γεωργίας έφτασε στο Αστραχάν στις 6 Μαρτίου 1772, αλλά τους αρνήθηκε η άδεια να συνεχίσουν στην Αγία Πετρούπολη. Μετά από μία σειρά καθυστερήσεων, έφτασαν στη ρωσική πρωτεύουσα σχεδόν ένα χρόνο αργότερα και υπέβαλαν στις 27 Απριλίου 1773 στον υπουργό Nικίτα Πανίν την πρόταση του Ηρακλή: το βασίλειο τού Kάρτλι και τού Kαχέτι θα παρέμεναν μία κληρονομική μοναρχία, που θα κυβερνάται από τους απογόνους του Ηρακλή ως ρωσικό προτεκτοράτο, τα ρωσικά στρατεύματα θα βρίσκονται μόνιμα στη Γεωργία για την προστασία της χώρας από εξωτερικές απειλές, ένα ποσοστό των φορολογικών εσόδων της Γεωργίας θα καταβαλλόταν στην Αυτοκρατορική κυβέρνηση και οι Γεωργιανοί θα συμμετείχαν σε οποιαδήποτε εκστρατεία στην οποία συμμετείχε η Ρωσία. Η πρεσβεία κατέληξε σε αποτυχία και το γεωργιανό ζήτημα δεν αναφέρθηκε σε μεγάλο βαθμό στη Συνθήκη τού Kουτσούκ-Καϋναρτσά,που συνήφθη μεταξύ της Οθωμανικής και της Ρωσικής Αυτοκρατορίας στις 10 Ιουλίου 1774. Ο Λέβαν επέστρεψε στη Γεωργία τον Αύγουστο τού 1774 χωρίς κάτι άλλο, παρά τη διάκριση τού Τάγματος της Αγ. Άννας, που τού απονεμήθηκε από τη ρωσική κυβέρνηση.

Διοικητής Στρατού

Επιστρέφοντας στη Γεωργία, ο Λέβαν τοποθετήθηκε το 1774 από τον Ηρακλή Β΄ επικεφαλής της νεοσύστατης μόνιμης συνοριακής δύναμης (morige lashkari), της οποίας το καταστατικό είχε εγκριθεί από το βασιλικό συμβούλιο στις 4 Ιανουαρίου 1773. Αυτός ήταν ένας εμβρυϊκός μόνιμος στρατός, στον οποίο έπρεπε να υπηρετήσουν όλοι οι αρτιμελείς γεωργιανοί υπήκοοι. Ο ενθουσιασμός και το προσωπικό θάρρος τού Λέβαν βοήθησαν, ώστε να γίνει αυτή η δύναμη αποτελεσματικό όργανο, για να αποκρούσει τις αδιάκοπες επιδρομές των ορεσίβιων τού Νταγκεστάν και τού απέφεραν την ιδιότητα του ήρωα. Το 1777 ο Λέβαν, από κοινού με τον μεγαλύτερο ετεροθαλή αδελφό του, τον διάδοχο Γεώργιο (ΙΒ΄), εκστράτευσαν εναντίον τού Γεώργιου, τού εξεγερθέντος δούκα (eristavi) τού Κσάνι, που είχε επιτεθεί στο Κάρτλι με τους μισθοφόρους τού Νταγκεστάν και τον έφερε αλυσοδεμένο στην Τιφλίδα τον Δεκέμβριο του 1777. Ο Ηρακλής κατήργησε το δουκάτο και το ανακήρυξε ως γη τού στέμματος, μοιράζοντας το μεγαλύτερο μέρος της επικράτειάς αυτού μεταξύ των δύο γιων του, Γεωργίου και Ιούλωνα.

Το τέλος

Ο πρίγκιπας Λέβαν, σε ηλικία 25 ετών, απεβίωσε στις 5 Φεβρουαρίου 1781 στην έπαυλη τού πρίγκιπα Iοάνε Αμπασίτζε στο χωριό Βεγίνι στο Kακιέτι, κάτω από συνθήκες που δεν έχουν επιλυθεί. Αν και υποψιάστηκαν αμέσως ανθρωποκτονία, η έρευνα για την υπόθεση απέτυχε να αποκαλύψει δολοφόνο. Οι ισχυρισμοί ότι ο Λέβαν μαχαιρώθηκε μέχρι θανάτου από τον πρίγκιπα Aσάτ Βατσνάτζε, επειδή δρούσε ελεύθερα με τη σύζυγο εκείνου, ή ότι ο Λέβαν απεβίωσε αφού «έφαγε πολύ σολομό» εκείνη την ημέρα ή ότι δηλητηριάστηκε από τον πρίγκιπα Σερμαζάν Aμπχάζι δεν επιβεβαιώθηκαν ποτέ. Η υποψία ότι ο Λεβάν έπεσε θύμα πολιτικών δολοπλοκιών συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Η απώλεια τού αγαπημένου του γιου ήταν ένα πλήγμα για τον ηλικιωμένο βασιλιά Ηρακλή και ο τακτικός στρατός που διοικούσε ο Λέβαν, κατέρρευσε σταδιακά μετά το τέλος του. Ο Βρετανός ιστορικός του 19ου αι. και αξιωματικός του Ινδικού Στρατού Γουίλιαμ Μόντεϊθ, ο οποίος συνάντησε τον γιο τού Ηρακλή, Αλέξανδρο, στο Ιράν τη δεκαετία του 1820, έγραψε για τον Λέβαν: «Φαινόταν ότι ήταν προικισμένος με τις περισσότερες από τις καλύτερες ιδιότητες και πολλά από τα ταλέντα τού πατέρα του, που θα μπορούσε να ήλπιζε ότι βρήκε σε αυτόν έναν διάδοχο ικανό να κυβερνήσει τη χώρα του, αλλά ο Λέβαν δολοφονήθηκε στο Tελάβ από έναν Γεωργιανό, και μαζί του χάθηκαν οι τελευταίες ελπίδες τού Ηρακλή».

Το τέλος τού Λέβαν θρηνήθηκε σε ελεγείες από τους συγχρόνους του ποιητές, όπως ο προσωπικός του φίλος Μπεσίκι, ο Δαβίδ ο Πρύτανης, ο Μόλα Πανάχ Βαγίφ και ο Μόλα Βαλί Βιντάντι. Εξυμνήθηκε και στη λαϊκή ποίηση.

Οικογένεια

Νυμφεύτηκε το 1774 τη Νίνο (15 Νοεμβρίου 1766 – π. 1816), κόρη τού πρίγκιπα Kαϊχοσρό Aντρονικασβίλι, mdivanbegi («δικαστή τού Ανωτάτου Δικαστηρίου») και κάποτε γενικού κυβερνήτη της Γκάνγια. Όπως θυμόταν ο εξ αδελφής του ανιψιός, Αλέξανδρος Ορμπελιάνι, σε ένα δοκίμιο τού 1865 για τον Λέβαν, αυτή η πριγκίπισσα αγαπήθηκε πολύ από τον σύζυγό της, αλλά θεωρήθηκε επιπόλαιη και αντιπαθητική από τα άλλα μέλη της βασιλικής οικογένειας. Μετά το τέλος τού Λέβαν, η Νίνο έζησε χωριστά από τη βασιλική οικογένεια και απεβίωσε στην αφάνεια, στην Τιφλίδα γύρω στο 1816. Ο Λέβαν είχε δύο γιους, που απεβίωσαν νέοι και τα ονόματά τους δεν έχουν καταγραφεί.

Βιβλιογραφικές αναφορές

• Brosset, Marie-Félicité (1850). Histoire de la Géorgie depuis l'Antiquité jusqu'au XIXe siècle. IIe partie. Histoire moderne (στα French). S.-Pétersbourg: A la typographie de l'Academie Impériale des Sciences. 
• Gvosdev, Nikolas K. (2000). Imperial policies and perspectives towards Georgia, 1760–1819. New York: Palgrave. ISBN 0312229909. 
• Khantadze, Sh. (1983). "ლევან ბატონიშვილი [Levan Batonishvili]" [Georgian Soviet Encyclopedia]. ქართული საბჭოთა ენცილოპედია (in Georgian). Vol. 6. Tbilisi. p. 156.
• Kikodze, Geronti (1945). (στα Russian). Tbilisi: Zarya Vostoka. 
• Lang, David Marshall (1957). The Last Years of the Georgian Monarchy, 1658-1832. New York: Columbia University Press. 
• Monteith, William (1856). Kars and Erzeroum; with the campaigns of Prince Paskiewitch, in 1828 and 1829; and an account of the conquests of Russia beyond the Caucasus from the time of Peter the Great to the treaty of Turcoman Chie and Adrianople. London: Longman, Brown, Green, and Longmans. σελ. 73. 
• Montgomery, Hugh, επιμ. (1980). Burke's Royal Families of the World, Volume 2. London: Burke's Peerage. ISBN 0850110297. 
• Orbeliani, Alexander (1865). «საქართველოს მეფის ირაკლის ძე ლევან» [Levan, son of King of Georgia Heraclius] (στα Georgian). lib.ge. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2013. 
• Rayfield, Donald (2012). Edge of Empires: A History of Georgia. London: Reaktion Books. ISBN 978-1780230306. 
• Suny, Ronald Grigor (1994). The Making of the Georgian Nation (2nd έκδοση). Bloomington: Indiana University Press. ISBN 0253209153.