Λαϊκή Δημοκρατία του Μπενίν

Η Λαϊκή Δημοκρατία του Μπενίν (γαλλικά: République populaire du Bénin‎‎) ήταν σοσιαλιστικό κράτος που βρισκόταν στον Κόλπο της Γουινέας της Αφρικανικής ηπείρου, η οποία σήμερα αποτελεί το Μπενίν. Η Λαϊκή Δημοκρατία ιδρύθηκε στις 30 Νοεμβρίου 1975, μετά το πραξικόπημα του 1972 κατά της Δημοκρατίας της Δαχομέης. Στην πράξη το κράτος υπήρχε μέχρι την 1η Μαρτίου 1990, με την έγκριση του νέου συντάγματος και την κατάργηση του Μαρξισμού-Λενινισμού στο έθνος το 1989.[1][2][3]

Λαϊκή Δημοκρατία του Μπενίν
République populaire du Bénin

1975 – 1990
Σημαία Έμβλημα
Ύμνος
Η Αυγή μιας Νέας Ημέρας
Τοποθεσία
Η Λαϊκή Δημοκρατία του Μπενίν
Πρωτεύουσα Πόρτο Νόβο
Γλώσσες Γαλλικά
Πολίτευμα Μαρξιστικό-Λενινιστικό μονοκομματικό κράτος
Πρόεδρος
 -  1975-1990 Ματιέ Κερεκού
Ιστορία
 -  Έναρξη 30 Νοεμβρίου 1975
 -  Κατάργηση 1 Μαρτίου 1990
Νόμισμα Φράγκο CFA Δυτικής Αφρικής

Ιστορία Επεξεργασία

Στις 26 Οκτωβρίου 1972, ο στρατός με επικεφαλής τον Διοικητή Ματιέ Κερεκού ανέτρεψε την κυβέρνηση, ανέστειλε το σύνταγμα και να διέλυσε την Εθνική Συνέλευση και το Προεδρικό Συμβούλιο. Στις 30 Νοεμβρίου 1972 κυκλοφόρησε την εναρκτήρια ομιλία της Νέας Πολιτικής της Εθνικής Ανεξαρτησίας. Η εδαφική διοικητική μεταρρύθμιση, ενώ οι δήμαρχοι και βουλευτές αντικατέστησαν τις παραδοσιακές δομές (αρχηγοί χωριών, ανιμιστές ιερείς, κλπ.). Στις 30 Νοεμβρίου 1974, πριν από την συνέλευση έκπληκτων εξέχοντων ατόμων στο Αμπομπέι, έδωσε μια ομιλία διακηρύσσοντας την επίσημη ένταξη της κυβέρνησής του στο Μαρξισμό-Λενινισμό.[4] Σύντομα ευθυγράμμισε τη Δαχομέη με την Σοβιετική Ένωση.[5] Το Λαϊκό Επαναστατικό Κόμμα του Μπενίν, που σχεδιάστηκε ως πρωτοπόρο κόμμα, που δημιουργήθηκε την ίδια μέρα, και έγινε το μόνο νόμιμο κόμμα της χώρας.

Το πρώτο έτος της Μαρξιστικής κυβέρνησης χαρακτηρίστηκε από εκκαθαρίσεις στον κρατικό μηχανισμό. Ο πρόεδρος Κερεκού καταδίκασε, και μερικές φορές εκτέλεσε διάφορους εκπρόσωπους του πρώην πολιτικού καθεστώτος, και μερικούς από τους υπαλλήλους: Ο Μισέλ Αϊπκέ, Υπουργός Εσωτερικών, καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε με την κατηγορία της μοιχείας με την γυναίκα του αρχηγού του κράτους, και εκτελέστηκε με πυροβολισμό.[6] Στις 30 Νοεμβρίου 1975, την πρώτη επέτειο από την ομιλία στο Αμπομέι, ο Κερεκού άλλαξε το όνομα της χώρας από Μπενίν με βάση την Αυτοκρατορία του Μπενίν, που κάποτε άνθισε στη γειτονική Νιγηρία (κεντρική και νότια). Η Εθνική Ημέρα ορίστηκε στις 30 Νοεμβρίου και αναφέρεται σε τρεις ημέρες των ετών 1972, 1974, 1975, που ονομάστηκαν από το καθεστώς ως Τρεις Ένδοξες.

Απόπειρα πραξικοπήματος Επεξεργασία

Τον Ιανουάριο του 1977, μια απόπειρα πραξικοπήματος, γνωστή ως Επιχείριση Γαρίδες,[7] ηγούμενη από τον μισθοφόρο Μπομπ Ντενάρ και υποστηριζόμενη από τη Γαλλία, τη Γκαμπόν και το Μαρόκο απέτυχε και βοήθησε στη σκλήρυνση του καθεστώς, το οποίο επισήμως κινούταν στον τρόπο της κυβέρνησης-πολιτικό κόμμα.[8] Το σύνταγμα εγκρίθηκε στις 26 Αυγούστου του ίδιου έτους, με το Άρθρο 4 να αναφέρει:

Λαϊκή Δημοκρατία του Μπενίν, ο δρόμος προς την ανάπτυξη είναι ο σοσιαλισμός. Η φιλοσοφική του βάση είναι ο μαρξισμός-λενινισμός που θα εφαρμοστεί με ζωντανό και δημιουργικό τρόπο στις πραγματικότητες του Μπενίν. Όλες οι δραστηριότητες της εθνικής κοινωνικής ζωής στη Λαϊκή Δημοκρατία του Μπενίν οργανώνονται με αυτό το τρόπο υπό την ηγεσία της επανάστασης του Μπενίν, να σταματήσουν οι απομονωμένες και καταπιεσμένες μάζες, κορυφαίο πυρήνα του λαού του Μπενίν στο σύνολό του και την επανάστασή του.[9]

 
Πλατεία των Μαρτύρων (Συμφωνία της Κοτονού): Μνημείο στη μνήμη των θυμάτων της απόπειρας πραξικοπήματος του 1977.

Ένας βασικός νόμος σύστησε μια ισχυρή εθνική συνέλευση.[10]

Η αντιπολίτευση ήταν φιμωμένη και οι πολιτικοί κρατούμενοι παρέμειναν υπό κράτηση για χρόνια χωρίς δίκη. Οι εκλογές διεξάγονταν κάτω από ένα σύστημα μοναδικών εφαρμογών. Πραγματοποιούνταν εκστρατείες για την αγροτική ανάπτυξη και τη βελτίωση της εκπαίδευσης. Επίσης, η κυβέρνηση ακολούθησε μια πολιτική αντιθρησκευτικής έμπνευσης, προκειμένου να ξεριζώσει την μαγεία, τις δυνάμεις του κακού και τις οπισθοδρομικές πεποιθήσεις (το Δυτικοαφρικανικό Βουντού, μια παραδοσιακή θρησκεία που ιδρύθηκε στον Νότο, ήταν απαγορευμένη,[11] το οποίο δεν εμπόδισε τον Πρόεδρο Κερεκού, λίγα χρόνια αργότερα από το να έχει την προσωπική του μαραμπούτ, κατά τη διάρκεια της περιόδου κατά την οποία αναγνωριζόταν ως Μουσουλμάνος). Το Μπενίν έλαβε μόνο μέτρια υποστήριξη από άλλες κομμουνιστικές χώρες, που φιλοξενούσαν αρκετές ομάδες από τις συνεργατικές χώρες Κούβα, την Ανατολική Γερμανία, ΕΣΣΔ, και Βόρεια Κορέα.[12]

Πτώση Επεξεργασία

Το Μπενίν προσπάθησε να εφαρμόσει εκτεταμένα προγράμματα οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, χωρίς να πάρει αποτελέσματα. Η κακοδιαχείριση και η διαφθορά υπονόμευσε την οικονομία της χώρας. Η στρατηγική εκβιομηχάνισης από την εσωτερική αγορά του Μπενίν προκαλέσει μια κλιμάκωση του εξωτερικού χρέους. Μεταξύ του 1980 και του 1985, η ετήσια εξυπηρέτηση του εξωτερικού χρέους αυξήθηκε από 20 έως 49 εκατ. ευρώ, ενώ το ΑΕΠ μειώθηκε από 1.402 σε 1.024 δισεκατομμύρια δολάρια και το απόθεμα του χρέους εξερράγη από τα 424 στα 817 εκατομμύρια δολάρια.[13] Οι τρεις πρώην πρόεδροι, οι Ιμπέρ Μαγκά, Σουρού-Μιγκάν Απιτί, και Ζιστέν Αχομαντεγκμπέ (φυλακίστηκε το 1972) απελευθερώθηκαν το 1981.

Ένα νέο σύνταγμα εγκρίθηκε το 1978 και οι πρώτες εκλογές για την Εθνική Επαναστατική Συνέλευση πραγματοποιήθηκαν το 1979. Ο Κερεκού εξελέγη χωρίς αντίπαλο για τετραετή θητεία ως πρόεδρος το 1980 και επανεξελέγη το 1984. Όπως γινόταν και στα περισσότερα Μαρξιστικά-Λενινιστικά κράτη, η Εθνική Επαναστατική Συνέλευση ήταν ονομαστικά η υψηλότερη πηγή κρατικής εξουσίας, αλλά στην πράξη έκανε κάτι περισσότερο από αποφάσεις που έχουν ήδη γίνει από τον Κερεκού και την Λαϊκή Δημοκρατία του Μπενίν.

Το 1986, η οικονομική κατάσταση στο Μπενίν ήταν κρίσιμη: το σύστημα, ειρωνικά, είχε ήδη βαπτιστεί Μαρξισμός-Μπενινισμός,[14] κληρονόμησε το παρατσούκλι λαξισμός-Λενινισμός. Ένα δημοφιλές είδος αστείου είπε ότι ο αριθμός των υποστηρικτών που πείθονταν από το καθεστώς δεν ξεπερνούσε τους δώδεκα.[15] Η γεωργία ήταν ανοργάνωτη, η Εμπορική Τράπεζα του Μπενίν είχε καταστραφεί και οι κοινότητες είχαν παραλύσει σε μεγάλο βαθμό λόγω έλλειψης προϋπολογισμού. Στο πολιτικό μέτωπο, οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με περιπτώσεις βασανιστηρίων κατά των πολιτικών κρατουμένων, συνέβαλαν στην κοινωνική ένταση: η εκκλησία και τα συνδικάτα αντιτίθονταν πιο ανοιχτά στο καθεστώς.[16] Τα σχέδια για το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), επέβαλαν δρακόντεια οικονομικά μέτρα το 1987: 10% πρόσθετος φόρος για τους μισθούς, πάγωμα των προσλήψεων και υποχρεωτικές συνταξιοδοτήσεις. Στις 16 Ιουνίου του 1989, η Λαϊκή Δημοκρατία του Μπενίν υπέγραψε με το ΔΝΤ ένα πρώτο σχέδιο προσαρμογής, σε αντάλλαγμα για την ενισχυμένη εγκατάσταση διευκόλυνσης διάρθρωσης (ΕΔΔΠ) 21.9 εκατομμυρίων δολαρίων Ειδικών Σχεδιαστικών Δικαιωμάτων του ΔΝΤ. Επίσης προγραμματίσηκαν: μείωση των δημοσίων δαπανών και μεταρρύθμισητης φορολογίας, ιδιωτικοποιήσεις, αναδιοργάνωση ή εκκαθάριση δημόσιων επιχειρήσεων, πολιτική της απελευθέρωσης και υποχρέωση εισαγωγής δανεισμού με ευνοϊκούς όρους ποσοστών. Η συμφωνία με το ΔΝΤ πυροδότησε μια μαζική απεργία φοιτητών και προσωπικού, που απαιτούσαν την καταβολή των μισθών τους και των υποτροφιών τους. Στις 22 Ιουνίου 1989, η χώρα υπέγραψε συμφωνία αναδιάρθρωσης με τη Λέσχη των Παρισίων, για ένα σύνολο 199 εκατομμυρίων δολαρίων και χορηγήθηκε μείωση χρέους 14.1% στο Μπενίν.

Επιστροφή στην πολυκομματική δημοκρατία Επεξεργασία

Η κοινωνική και πολιτική αναταραχή, η καταστροφική οικονομική κατάσταση και την πτώση των κομμουνιστικών καθεστώτων στην Ανατολική Ευρώπη οδήγησε τον πρόεδρο Κερεκού να συμφωνήσει στην κατάργηση του καθεστώτος του. Τον Φεβρουάριο του 1989, μια ποιμαντική επιστολή που υπογράφηκε από τους έντεκα επισκόπους του Μπενίν, εξέφρασε την καταδίκη της Λαϊκής Δημοκρατίας του Μπενίν. Στις 7 Δεκεμβρίου 1989, ο Κερεκού πήρε το προβάδισμα και εξέπληξε τους ανθρώπους διαδίδοντας μια επίσημη δήλωση ανακοινώνοντας την εγκατάλειψη του Μαρξισμού-Λενινισμού, την εκκαθάριση του Πολιτικού Γραφείου, καθώς και το κλείσιμο της κεντρικής επιτροπής.[17] Η Κυβέρνηση αποδέχτηκε τη δημιουργία μιας Εθνικής Διάσκεψης με τη συμμετοχή εκπροσώπων από διαφορετικά πολιτικά κινήματα. Το Συνέδριο ξεκίνησε στις 19 Φεβρουαρίου 1990: ο Κερεκού εξέφρασε δημόσια και αυτοπροσώπως την αναγνώριση της αποτυχίας της πολιτικής του στις 21 Φεβρουαρίου 1990. Οι εργασίες του Συνεδρίου αποφάσισαν να συντάξουν ένα νέο σύνταγμα και τη δημιουργία μιας δημοκρατικής διαδικασίας που παρεχόταν από μια προσωρινή κυβέρνηση ανατεθειμένη σε έναν πρωθυπουργό. Ο Κερεκού παρέμεινε αρχηγός του κράτους σε προσωρινή βάση. Στη διάσκεψη, ο Κερεκού δήλωσε στις 28 Φεβρουαρίου ότι "δέχομαι όλα τα συμπεράσματα της εργασίας σας."[18]

Μια μεταβατική κυβέρνηση συστάθηκε το 1990, ανοίγοντας το δρόμο για την επιστροφή της δημοκρατίας και του πολυκομματικού συστήματος. Το νέο σύνταγμα εγκρίθηκε με δημοψήφισμα το Δεκέμβριο του 1990. Το επίσημο όνομα Μπενίν διατηρήθηκε για τη χώρα, η οποία μετονομάστηκε σε Δημοκρατία του Μπενίν. Ο Πρωθυπουργός Νισεφόρ Σολιό έλαβε το 67.7% των ψήφων και νίκησε τον Κερεκού στις προεδρικές εκλογές τον Μάρτιο του 1991. Ο Κερεκού αποδέχτηκε τα αποτελέσματα των εκλογών και έφυγε από το αξίωμα του. Έγινε πρόεδρος και πάλι κερδίζοντας τις εκλογές του 1996, έχοντας απορρίψει πλέον όλες τις αναφορές στο Μαρξισμό και τον αθεϊσμό και αφού είχε γίνει ευαγγελικός πάστορας. Η επιστροφή του στην εξουσία δεν περιείχε κάποια ανάκαμψη του Μαρξιστικού-Λενινιστικού καθεστώτος στο Μπενίν.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Benin
  2. «A short history of the People's Republic of Benin (1974 - 1990)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Απριλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουλίου 2018. 
  3. «Constitution de la République du Bénin» [Constitution of the Republic of Benin] (PDF) (στα French). Government of Benin. 11 Δεκεμβρίου 1990. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 15 Αυγούστου 2011. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2012. Devenu République Populaire du Bénin le 30 Novembre 1975, puis République du Bénin le 1er mars 1990... 
  4. Philippe David, The Benin, Karthala, 1998, page 60
  5. Auzias Dominique, Jean-Paul Labourdette, Sandra Fontaine,Benin Smart Little Country Guide, page 34
  6. Philippe David, The Benin, Karthala, 1998, page 61
  7. Roger Faligot Pascal Krop,Secret Service in Africa, The Sycamore Publishing, 1982, page 75
  8. Auzias Dominique, Jean-Paul Labourdette, Sandra Fontaine,Benin Smart Little Country Guide, page 35
  9. Omar Diop,Political parties and democratic transition process in Black Africa, Publibook, 2006, page 33
  10. Philippe David,'The Benin, Karthala, 1998, page 63
  11. Kerekou, the unavoidable, Jeune Afrique, 25 March 2010
  12. Philippe David,'The Benin, Karthala, 1998, pages 64-65
  13. Arnaud Zacharie, debt of Benin, a symbol of aborted democratic transition Committee for the Abolition of Third World debt
  14. Barnaby Georges Gbagbo, Benin and the human rights, L'Harmattan, 2001, page 208
  15. Philippe David, The Benin, Karthala, 1998, page 66
  16. Philippe David, The Benin, Karthala, 1998, pages 67-68
  17. Philippe David, The Benin, Karthala, 1998, page 68
  18. Philippe David,'The Benin, Karthala, 1998, pages 69-70