Λεοντάρι Αρκαδίας
Συντεταγμένες: 37°19′17″N 22°8′42″E / 37.32139°N 22.14500°E
Το Λεοντάρι είναι χωριό του δήμου Μεγαλόπολης, στον νομό Αρκαδίας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2021, έχει 192 κατοίκους. Είναι κτισμένο σε υψόμετρο 540 μέτρων.[1] Πάνω από το χωριό βρίσκεται το ομώνυμο μεσαιωνικό κάστρο. Έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός.
| Λεοντάρι | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Αποκεντρωμένη Διοίκηση | Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου |
| Περιφέρεια | Πελοποννήσου |
| Δήμος | Μεγαλόπολης, Δημοτική Κοινότητα Λεονταρίου Αρκαδίας |
| Δημοτική Ενότητα | Φαλαισίας |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Πελοπόννησος |
| Νομός | Αρκαδίας |
| Υψόμετρο | 540 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 192 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ονομασία κατοίκων | Λεονταρίτες |
| Ταχ. κώδικας | 220 21 |
| Τηλ. κωδικός | 2791 |
Ιστορία Επεξεργασία
Το Λεοντάρι πιθανόν πήρε το όνομά του από κάποιον που ονομαζόταν Λεοντάρης ή Λεοντάριος και μετοίκισε στην περιοχή την εποχή του Αλέξιου Κομνηνού.[2] Το Λεοντάρι στη συνέχεια ανήκε στη Βαρωνία της Βελιγοστής. Χάρις στο κάστρο του εξελίχθηκε σε εμπορικό και διοικητικό κέντρο της περιοχής και γνώρισε ακόμη μεγαλύτερη ανάπτυξη μετά την καταστροφή της Βελιγοστής το 1300.[3] Στη συνέχεια πέρασε στα χέρια των Βυζαντινών, όπου και παρέμεινε μέχρι το 1391, όταν το κατέλαβαν οι Οθωμανοί Τούρκοι ύστερα από πολιορκία υπό του Γαζή Αχμέτ Εβρενός, αλλά σύντομα έγινε πάλι τμήμα του Δεσποτάτου του Μυστρά, μέχρι το 1460.[4]
Επί Τουρκοκρατίας, το Λεοντάρι συνέχιζε να ακμάζει. Ορίστηκε έδρα επαρχίας, ενώ η φρουρά του κάστρου αμοιβόταν από τον σουλτάνο, δείχνοντας τη σημασία του κάστρου.[2] Το 1715 εγκαταστάθηκε στο Λεοντάρι μία από τις εφτά οικογένειες υπεύθυνες για την συλλογή των φόρων στην Πελοπόννησο.[4] Μέχρι το 1770 ήταν ακμαιότερο από την Τρίπολη, αλλά λόγω των συνεπειών της επανάστασης του 1770 άρχισε η παρακμή του. Το 1786 έγινε για λίγους μήνες πρωτεύουσα του Πασαλικίου του Μοριά, πρωτού αυτή μετακινηθεί στην Τριπολιτσά.[3] Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821, το Λεοντάρι ήταν συχνά ορμητήριο των οπλαρχηγών. Οι Τούρκοι κάτοικοί του εκδιώχθηκαν,[4] ο Τούρκος διοικητής δολοφονήθηκε και τα τζαμιά του χωριού κάηκαν.[3] Το 1827 το Λεοντάρι αμύνθηκε επιτυχώς ενάντια σε εκστρατεία του Ιμπραήμ Πασά.[4]
Το 1835 το Λεοντάρι ορίστηκε έδρα του δήμου Φαλαισίας, ο οποίος εντάχθηκε στην επαρχία Μεγαλόπολης. Το 1912 ο δήμος καταργήθηκε και το Λεοντάρι ορίστηκε έδρα ομώνυμης κοινότητας. Με το πρόγραμμα Καποδίστριας, η κοινότητα Λεονταρίο εντάχθηκε στον καποδιστριακό δήμο Φαλαισίας, του οποίου ορίστηκε έδρα. Με το πρόγραμμα Καλλικράτης προσαρτήθηκε στον δήμο Μεγαλόπολης.[5]
Το 1901 στο χωριό κατασκευάστηκε σιδηροδρομικός σταθμός, επί της γραμμής Κορίνθου-Καλαμάτας.[2]
Πληθυσμός Επεξεργασία
| Έτος | Πληθ. | ±% |
|---|---|---|
| 1861 | 458 | — |
| 1879 | 562 | +22.7% |
| 1889 | 607 | +8.0% |
| 1896 | 907 | +49.4% |
| 1907 | 730 | −19.5% |
| 1920 | 645 | −11.6% |
| 1928 | 666 | +3.3% |
| 1940 | 660 | −0.9% |
| 1951 | 561 | −15.0% |
| 1961 | 443 | −21.0% |
| 1971 | 323 | −27.1% |
| 1981 | 252 | −22.0% |
| 1991 | 341 | +35.3% |
| 2001 | 325 | −4.7% |
| 2011 | 257 | −20.9% |
| 2021 | 192 | −25.3% |
| Πηγή: Απογραφές Πληθυσμού ΕΛΣΤΑΤ 1861 - 2021 | ||
Το Λεοντάρι γνώρισε σημαντική πληθυσμιακή αύξηση απο το 1861 μέχρι και το 1896 αλλά έκτοτε ο πληθυσμός του έχει μειωθεί σημαντικά.
Αξιοθέατα Επεξεργασία
Πάνω από το χωριό βρίσκονται τα ερείπια μεσαιωνικού κάστρου. Στον εσωτερικό περίβολο του κάστρου, στην κορυφή του λόφου, σώζονται τα ερείπια μεσαιωνικών κτιρίων, όπως μιας μεγάλης δεξαμενής, και η βόρεια πύλη του κάστρου, πλάτους 3 μέτρων. Από τους βυζαντινούς ναούς του κάστρου σώζονται οι ναοί του Αγίου Βασιλείου, της Αγίας Κυριακής και ενός ακόμη ανώνυμου. Από τον ναό της αγίας Κυριακής, διαστάσεων 9 επί 6,5 μέτρα, σώζεται σε ύψος τμήμα του δυτικού τοίχου. Έχουν εντοπιστεί τρία οστεοφυλάκια και τμήματα τοιχογραφιών.[6] Στη βορειοανατολική πλευρά του κάστρου βρίσκεται η Κάτω ή Βουλωμένη Βρύση, κτισμένη επί οθωμανικών χρόνων. Στα βρύση υπάρχουν ενσωματωμένα τρία ανάγλυφα, δύο βυζαντινά και ένα μεταγενέστερο.[2]
Πέρα από το μεσαιωνικό κάστρο, στο Λεοντάρι σώζονται και βυζαντινές εκκλησίες, από τις οποίες ξεχωρίζουν ο ναός των Αγίων Αποστόλων, ναός του 14ου αιώνα ο οποίος βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού, και ο ναός του Αγίου Αθανασίου.[3] Ο ναός των αγίων Αποστόλων είναι μικτού τύπου, με τη δομή τρίκλιτης βασιλικής στο ισόγειο και σταυροειδούς εγγεγραμμένου στον όροφο, με πέντε τρούλους. Οι αρχικές του τοιχογραφίες είναι καλυμμένες με μεταγενέστερα επιχρίσματα.[7] Άλλοι σημαντικοί βυζαντινοί ναοί στο χωριό είναι ο νεκροταφικός ναός (Mητροπόλεις), ο ναός των Ταξιαρχών και ο ναός του αγίου Γεωργίου,[8] όλοι του 14ου αιώνα.[7]
Άλλα αξιοθέατα του χωριού είναι ο σήμερα εγκαταλελειμμένος σιδηροδρομικός σταθμός, κατασκευασμένος την περίοδο 1899-1901, και η γέφυρα στον ποταμό Ξερίλα, δύο χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του χωριού. Είναι πέτρινη τρίτοξη και ολοκληρώθηκε το 1890.[2]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Μιχαήλ Σταματελάτος - Φωτεινή Βάμβα-Σταματελάτου, Επίτομο Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδος, Ερμής, Αθήνα 2001, σελ. 425.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 «Λεοντάρι». Σύλλογος Λεονταριτών Αρκαδίας. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «Λεοντάρι». Arcadia Project. Πανεπιστήμιο Πατρών. 13 Φεβρουαρίου 2003. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Δεκεμβρίου 2004. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2017.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 «Λεοντάριον». Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια. ΙΕ. Εκδόσεις Φοίνιξ, σσ. 939.
- ↑ «Λεοντάριον (Αρκαδίας)». Διοικητικές μεταβολές οικισμών. ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2017.
- ↑ 25η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Υπουργείο Πολιτισμού
- ↑ 7,0 7,1 «Ναός Αγίων Αποστόλων Λεονταρίου». Υπουργείο Πολιτισμόυ. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2017.
- ↑ «ΒΔ 26-10-1923 - ΦΕΚ 328/Α/14-11-1923». Υπουργείο Πολιτισμού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2017.