Βικιπαίδεια

Λιρί Μπελισόβα

Αλβανίδα αντιστασιακή και πολιτικός

Η Λιρί Μπελισόβα (αλβανικά: Liri Belishova, 14 Οκτωβρίου[1] 1923 ή 1926 - 23 Απριλίου 2018) ήταν Αλβανίδα αντιστασιακή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και μετέπειτα πολιτικός της Λαϊκής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Αλβανίας. Αν και ανελίχθηκε από νεαρή ηλικία στα υψηλόβαθμα κλιμάκια της ιεραρχίας του κομμουνιστικού Κόμματος Εργασίας της Αλβανίας αργότερα έπεσε σε δυσμένεια με αποτέλεσμα αρχικά να στερηθεί των κομματικών της αξιωμάτων και κατόπιν να εκτοπιστεί. Ελευθερώθηκε το 1991 μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος και απεβίωσε το 2018.

Λιρί Μπελισόβα
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Liri Belishova (Αλβανικά)
Γέννηση14 Οκτωβρίου 1926 ή 1923
Belishovë
Θάνατος23  Απριλίου 2018
Τίρανα
Χώρα πολιτογράφησηςΑλβανία
Εκπαίδευση και γλώσσες
ΣπουδέςΙνστιτούτο Μαρξ-Ένγκελς-Λένιν
Queen Mother Pedagogical Institute
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΕργατικό Κόμμα της Αλβανίας
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαμέλος του κοινοβουλίου της Αλβανίας
δεδομένα

Βιογραφία Επεξεργασία

Πρώτα χρόνια και Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος Επεξεργασία

Γεννήθηκε στον οικισμό Μπελισόβα της περιοχής της Μαλακάστρας το 1926[1][2], χρονολογία την οποία ανέφερε και η ίδια[3]. Άλλες πηγές παρουσιάζουν ως έτος γέννησής της το 1923[4][5]. Προερχόταν από πολύτεκνη[3] και σχετικά εύπορη μουσουλμανική[1] οικογένεια και πατέρας της ήταν ο Καμπέρ Μπελισόβα, ο οποίος το 1918 είχε συμμετάσχει στο, ελεγχόμενο από τον Μεχμέτ Κόνιτσα, συνέδριο του Δυρραχίου. Η ίδια έμαθε τα πρώτα γράμματα στο Μπεράτι και αργότερα εισήχθη στην Παιδαγωγική Ακαδημία της Βασιλομήτορος[4][6] που λειτουργούσε στα Τίρανα για να διδαχτεί νοσηλευτική[4]. Στην αλβανική πρωτεύουσα η Μπελισόβα ήρθε σε επαφή με κομμουνιστικούς κύκλους και στις αρχές του 1943, κατά τη διάρκεια της ιταλικής Κατοχής της Αλβανίας, έγινε και επίσημα μέλος του αλβανικού κομμουνιστικού κόμματος[1]. Σε μεταγενέστερη συνέντευξή της ανέφερε πως σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της ιδεολογικής της κατεύθυνσης διεδραμάτισε συγγενικό της πρόσωπο, το οποίο κατόπιν εκτελέστηκε με την κατηγορία της προδοσίας[6]. Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, η Μπελισόβα αναδείχτηκε υπεύθυνη της κομμουνιστικής νεολαίας των Τιράνων. Τον Ιούλιο του ίδιου έτους τραυματίστηκε σοβαρά σε αντικατοχική διαδήλωση χάνοντας το ένα μάτι της και παράλληλα αντιμετώπισε διώξεις[1].

Αργότερα νοσηλεύτηκε σε συμμαχικό[1] νοσοκομείο και επέστρεψε στην Αλβανία κατά τις παραμονές της απελευθέρωσης από τα γερμανικά στρατεύματα. Τη 17η Νοεμβρίου του 1944 στάλθηκε στα Τίρανα προκειμένου να προετοιμάσει με τον διοικητή της ανταρτικής ταξιαρχίας που κατέλαβε στρατιωτικά την πρωτεύουσα, Μεχμέτ Σέχου, την επίσημη είσοδο του Εμβέρ Χότζα και της νέας κυβέρνησης στην πόλη, η οποία πραγματοποιήθηκε λίγες ημέρες αργότερα[5][7].

Στην κομματική ελίτ Επεξεργασία

Μεταπολεμικά, η Μπελισόβα ανελίχθηκε γοργά στην κομματική ιεραρχία συμμετέχοντας στην κεντρική επιτροπή του κυβερνώντος Κόμματος Εργασίας, στη γραμματεία της Αλβανικής Αντιφασιστικής Νεολαίας και στο γενικό συμβούλιο του (ελεγχόμενου από την κυβέρνηση) Δημοκρατικού Μετώπου[1]. Το 1945[8] παντρεύτηκε τον Νάκο Σπίρο ή Σπύρου, επίσης υψηλόβαθμο στέλεχος του κομμουνιστικού κόμματος προερχόμενο από το Δυρράχιο και υπουργό Οικονομικών. Το ζευγάρι εγκαταστάθηκε στη συνοικία Μπλοκ των Τιράνων, η οποία προοριζόταν για την πολιτική ελίτ της χώρας[9]. Τον Νοέμβριο του 1947, ο σύζυγός της ερχόμενος σε ρήξη με τον φιλοτιτοϊκό υπουργό Εσωτερικών Κότσι Τζότζε σχετικά με τις οικονομικές σχέσεις Αλβανίας-Γιουγκοσλαβίας και μη βρίσκοντας υποστήριξη από τον Χότζα έκανε απόπειρα αυτοκτονίας[4] και εν τέλει υπέκυψε στα τραύματά του[10], με άλλες απόψεις να υποστηρίζουν την εκδοχή της δολοφονίας[11][12]. Η Μπελισόβα, σε συνέντευξή της τον Ιούνιο του 1991 κατηγόρησε ευθέως τον Χότζα[1], ωστόσο μερικά χρόνια αργότερα δήλωσε πως πλέον πίστευε και η ίδια πως ο σύζυγός της όντως αυτοκτόνησε υπό το βάρος των πιέσεων και των απειλών που του είχαν ασκηθεί[13].

Ακολούθως η Μπελισόβα απομακρύνθηκε προσωρινά από την κεντρική επιτροπή, ωστόσο επανήλθε[4] στη θέση της το 1948, μετά την αποπομπή-εξόντωση του Τζότζε και τη μετά θάνατον κομματική αποκατάσταση του Σπίρο[1]. Τα επόμενα χρόνια έγινε μέλος του Πολιτικού Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής του Κόμματος Εργασίας, εκπρόσωπος στη Λαϊκή Συνέλευση και γραμματέας του προεδρείου της, ενώ ασχολήθηκε και με τον τομέα της προπαγάνδας. Επίσης, από το 1951 μέχρι το 1954 μετέβη στη Μόσχα σπουδάζοντας στο Ινστιτούτο Μαρξ-Ένγκελς-Λένιν και ήταν μέλος της αλβανικής αντιπροσωπείας που παρευρέθηκε τον Μάρτιο του 1953 στην κηδεία του Ιωσήφ Στάλιν[1]. Ενδιάμεσα, πραγματοποίησε και δεύτερο γάμο, με τον υπουργό[14] Γεωργίας[4] Μάκο Τσόμο (1922-1998).

Διώξεις Επεξεργασία

Με αφετηρία τον Ιούνιο του 1960, η Μπελισόβα υπέστη νέες διώξεις. Αυτές σχετίζονταν με τον ηγετικό της ρόλο εντός των φιλοσοβιετικών κύκλων του κόμματος[15], τη δημόσια διαφοροποίησή της από την κυβερνητική γραμμή της προσέγγισης της ΛΔ Αλβανίας με την Κίνα και την ανοικτή υποστήριξη των σοβιετικών θέσεων σε συνέδριο της Παγκόσμιας Συνδικαλιστικής Ομοσπονδίας, όπου ακόμη φέρεται να προχώρησε σε ενημέρωση των σοβιετικών αρχών σχετικά με την αλβανοκινεζική συνεργασία[1][4]. Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους ανακοινώθηκε η αποπομπή της ίδιας και του Κότσο Τάσκο από τα κομματικά τους αξιώματα[16]. Ακολούθησε ένα μικρό διάστημα κατά το οποίο η Μπελισόβα διετέλεσε εκπαιδευτικός στα Τίρανα και την Καλογοραντζή[1] (χωριό κοντά στο Αργυρόκαστρο) και τον Μάιο[1] του 1961 απομακρύνθηκε οριστικά από το κόμμα. Ακολούθως εκτοπίστηκε σε διάφορα μέρη της αλβανικής υπαίθρου: πρώτα στα χωριά Κούτσι, Προγονάτι και Σβέρνιτσα και κατόπιν στο Τσέρρικ, όπου πέρασε το μεγαλύτερο διάστημα της εξορίας της[17]. Παράλληλα, το 1963 κατηγορήθηκε δημόσια ως συνεργός σε σοβιετική συνωμοσία που επεδίωκε την ανατροπή του καθεστώτος[18]. Από την άλλη, στο εξωτερικό υπήρχαν φήμες περί φυσικής της εξόντωσης[19].

Απελευθέρωση και ύστερα χρόνια Επεξεργασία

Απελευθερώθηκε τον Μάιο του 1991, μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος και λίγο αργότερα εγκαταστάθηκε με τον σύζυγό της μόνιμα στα Τίρανα[4][20]. Τα επόμενα χρόνια έδωσε διάφορες συνεντεύξεις, ενώ δήλωσε απογοητευμένη και αηδιασμένη από τη μεταπολεμική εξέλιξη της χώρας[21] ζητώντας συγγνώμη για τις συνέπειες της κομμουνιστικής περιόδου[22]. Ακόμη χαρακτήρισε τον εαυτό της αποκομμένο από τον κομμουνισμό[23] και κατηγόρησε τον Ε. Χότζα ως πρόσωπο που αφενός αναδείχτηκε επί Κατοχής με τη βοήθεια του γιουγκοσλαβικού παράγοντα και αφετέρου απέρριψε το αίτημα της εγχώριας κοινής γνώμης για εδαφικές αξιώσεις επί του Κοσσυφοπεδίου και της Τσαμουριάς (Θεσπρωτίας), τα οποία αν και υπαγόμενα στη Γιουγκοσλαβία και την Ελλάδα αντίστοιχα, θεωρούνταν από τους Αλβανούς ως αλύτρωτες περιοχές[3][6].

Θάνατος Επεξεργασία

Απεβίωσε στις 23 Απριλίου[24] του 2018 και κηδεύτηκε στο νεκροταφείο της Σάρρα του δήμου Τιράνων. Την είδηση του θανάτου της ακολούθησαν συλλυπητήριες ανακοινώσεις από πολιτικές προσωπικότητες της χώρας όπως ο πρόεδρος της Αλβανίας Ιλίρ Μέτα[25] και ο πρώην πρόεδρος και πρωθυπουργός Σαλί Μπερίσα[26].

Προσωπική ζωή Επεξεργασία

Η Μπελισόβα σύναψε δύο γάμους. Πρώτος της σύζυγος ήταν ο πολιτικός Νάκο Σπίρο, ο οποίος σκοτώθηκε υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες το 1947, με επικρατέστερη εκδοχή αυτή της αυτοκτονίας. Αργότερα παντρεύτηκε τον επίσης πολιτικό, Μάκο Τσόμο που είχε ήδη δύο κόρες από προηγούμενο γάμο και μαζί του απέκτησε δύο παιδιά[3], τα οποία εκτοπίστηκαν και αυτά μαζί με τους γονείς τους: τη Ντρίτα Τσόμο, η οποία απεβίωσε το 1981 σε νεαρή ηλικία προσβεβλημένη από καρκίνο[27] και τον δικαστικό[14] Πετρίτ Τσόμο.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 Roszkowski, Wojciech· Kofman, Jan, επιμ. (2008). Biographical Dictionary of Central and Eastern Europe in the Twentieth Century. Armonk, New York / London, England: M.E.Sharpe. σελ. 72. 
  2. ↑ Kokonozi, Dashnor (2005). Fjalor enciklopedik i politikës. Logoreci. σελ. 75. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Elsie, Robert (25 Απριλίου 2018). «Rrëfimi i jetës/ Liri Belishova studiuesit Robert Elsie: "Pse u bëra komuniste, krimet e Enverit"». shqiptarja.com (στα Αλβανικά). Shqiptarja (δημοσιεύτηκε 9 Ιανουαρίου 2015). Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2021. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 Elsie, Robert (2010). Historical Dictionary of Albania (β΄ έκδοση). Lanham/Toronto/Plymouth, UK: The Scarecrow Press. σελ. 45. 
  5. ↑ 5,0 5,1 Fevziu, Blendi (2016). Enver Hoxha. The Iron Fist of Albania. London/New York: I.B. Tauris. σελ. 264. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Sejdiaj, Fiqiri (19 Φεβρουαρίου 2019). «Liri Belishova: Dita e fundit me Nako Spiron më tha "do vras veten"». shqiptarja.com (στα Αλβανικά). Shqiptarja. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2021. 
  7. ↑ Fevziu (2016). σελ. 91.
  8. ↑ Roszkowski· Kofman, επιμ. (2008). σελ. 953.
  9. ↑ Fevziu (2016). σελ. 136.
  10. ↑ Fevziu (2016). σελ. 136-137.
  11. ↑ Fevziu (2016). σελ. 137.
  12. ↑ Hodos, George H. (1987). Show Trials. Stalinist Purges in Eastern Europe, 1948-1954. New York: Greenwood Publishing Group. σελ. 8. 
  13. ↑ Fevziu (2016). σελ. 138.
  14. ↑ 14,0 14,1 «Konfirmohet në detyrë Petrit Çomo». top-channel.tv (στα Αλβανικά). Top Channel. 6 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2021. 
  15. ↑ O' Donnell, James S. (1999). A Coming of Age. Albania Under Enver Hoxha. New York: Columbia University Press. σελ. 48. 
  16. ↑ Zavalani, T. (July - August 1964). «The Importance of Being Albania». Problems of Communism (United States Information Agency) 10 (4): 5. https://books.google.gr/books?id=xb8pBqv0LiYC&pg=PA5&dq=Liri+Belishova#v=onepage&q=Liri%20Belishova&f=false. 
  17. ↑ Fevziu (2016). σελ. 156.
  18. ↑ Κατσίγερας, Μιχάλης Ν,, επιμ. (16 Νοεμβρίου 2012). «49 χρόνια πρίν…16.ΧΙ.1963». kathimerini.gr. Η Καθημερινή. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2021. 
  19. ↑ Hoxha, Enver (1986). Halliday, Jon, επιμ. The Artful Albanian. Memoirs of Enver Hoxha. Chatto & Windus. σελ. 10, 224. 
  20. ↑ «EDITOR'S NOTE - Burrel was the most notorious of the prisons,». apnews.com (στα Αγγλικά). Associated Press News. 29 Δεκεμβρίου 1992. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2021. 
  21. ↑ Elsie, Robert. «Albanian Voices: 2011 | Liri BELISHOVA». albanianlanguage.net (στα Αγγλικά). The Albanian language. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2021. 
  22. ↑ «Liri Belishova partizania e LANÇ që u persekutua nga shokët e llogoreve të Luftës». telegraf.al (στα Αλβανικά). Telegraf. 24 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2021. 
  23. ↑ Sejdiaj, Fiqiri (21 Φεβρουαρίου 2019). «Zëra të heshtur dëshmojnë historinë...Liri Belishova: Si u shua "drita" që vinte nga humnera». shqiptarja.com (στα Αλβανικά). Shqiptarja. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2021. 
  24. ↑ «Ndërron jetën në moshën 91-vjeçare Liri Belishova». top-channel.tv (στα Αλβανικά). Top Channel. 23 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2021. 
  25. ↑ «Ndërron jetë në moshën 91 vjeçare Liri Belishova». abcnews.al (στα Αλβανικά). ABC. 24 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2021. 
  26. ↑ «Sali Berisha: Liri Belishova duhet nderuar! Pse hesht Edi Rama për vdekjen e saj?». opinion.al (στα Αλβανικά). Opinion. 25 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2021. 
  27. ↑ Σύρμος, Αχιλλέας (31 Μαρτίου 2021). «Ντρίτα Τσόμο: Η Αλβανίδα «Άννα Φρανκ» της δικτατορίας του Ενβέρ Χότζα». lifo.gr. LIFO. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2021. 

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Elsie, Robert (2010). Historical Dictionary of Albania (β΄ έκδοση). Lanham/Toronto/Plymouth, UK: The Scarecrow Press.
  • Fevziu, Blendi (2016). Enver Hoxha. The Iron Fist of Albania. London/New York: I.B. Tauris.
  • Hodos, George H. (1987). Show Trials. Stalinist Purges in Eastern Europe, 1948-1954. New York: Greenwood Publishing Group.
  • Hoxha, Enver (1986). Halliday, Jon, επιμ. The Artful Albanian. Memoirs of Enver Hoxha. Chatto & Windus.
  • Kokonozi, Dashnor (2005). Fjalor enciklopedik i politikës. Logoreci.
  • O' Donnell, James S. (1999). A Coming of Age. Albania Under Enver Hoxha. New York: Columbia University Press.
  • Roszkowski, Wojciech· Kofman, Jan, επιμ. (2008). Biographical Dictionary of Central and Eastern Europe in the Twentieth Century. Armonk, New York / London, England: M.E.Sharpe.
  • Zavalani, T. (July - August 1964). «The Importance of Being Albania». Problems of Communism (United States Information Agency) 10 (4). σσ. 1-8.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Λιρί_Μπελισόβα&oldid=9590262"