Λουί ντε Ζωκούρ

Ο Λουί ντε Ζωκούρ (γαλλικά: Louis de Jaucourt), 1704 -1779, ήταν Γάλλος λόγιος και ο πιο παραγωγικός συνεργάτης της Εγκυκλοπαίδειας των Ντιντερό και Ντ'Αλαμπέρ. Έγραψε περισσότερα από 17.000 άρθρα για θέματα όπως η φυσιολογία, η χημεία, η βοτανική, η παθολογία και η πολιτική ιστορία, ή περίπου το 25% ολόκληρης της εγκυκλοπαίδειας, όλα εθελοντικά. Ο Ιππότης ντε Ζωκούρ, όπως συνήθως αναφέρεται, ήταν επίσης γιατρός.

Λουί ντε Ζωκούρ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Louis de Jaucourt (Γαλλικά)
Γέννηση	16  Σεπτεμβρίου 1704 Παρίσι
Θάνατος	3  Φεβρουαρίου 1779 Κομπιέν
Χώρα πολιτογράφησης	Γαλλία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσα	Γαλλικά
Ομιλούμενες γλώσσες	Γαλλικά λατινική γλώσσα Αγγλικά
Σπουδές	Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ Πανεπιστήμιο του Λέιντεν Πανεπιστήμιο της Γενεύης
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	ιατρός συγγραφέας εγκυκλοπαιδιστής φιλόσοφος βιολόγος επιστήμονας
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	Εταίρος της Βασιλικής Εταιρίας
Θυρεός
Σχετικά πολυμέσα

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Λουί ντε Ζωκούρ γεννήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 1704 στο Παρίσι, ο μικρότερος γιος αριστοκρατικής οικογένειας. Σπούδασε θεολογία στη Γενεύη, φυσικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ και ιατρική στο Λέιντεν. Μετά την επιστροφή του στη Γαλλία, πέρασε τα επόμενα 20 χρόνια γράφοντας το Lexicon medicum universale, ένα έργο έξι τόμων για την ανατομία. Το έστειλε να εκδοθεί στο Άμστερνταμ για να αποφύγει τη γαλλική λογοκρισία, αλλά το πλοίο που μετέφερε το μοναδικό χειρόγραφο βυθίστηκε και χάθηκαν 20 χρόνια εργασίας. Το 1734, στο Άμστερνταμ εξέδωσε την Ιστορία της ζωής και του έργου του Λάιμπνιτς.

Άσκησε την ιατρική και ήταν μέλος της Βασιλικής Εταιρείας στο Λονδίνο και μέλος των ακαδημιών του Βερολίνου, της Στοκχόλμης (εξελέγη ξένο μέλος της Βασιλικής Σουηδικής Ακαδημίας Επιστημών το 1756) και του Μπορντώ.

Η Εγκυκλοπαίδεια

Ο Ζωκούρ προσφέρθηκε εθελοντικά να εργαστεί στην Εγκυκλοπαίδεια ή Λεξικό αλφαβητικά ταξινομημένο των τεχνών και των επαγγελμάτων, ξεκινώντας με τον δεύτερο τόμο του έργου. Άρχισε με λίγα μόνο άρθρα σε κάθε έναν από τους επόμενους τόμους, αλλά σταδιακά ασχολήθηκε όλο και περισσότερο. Μεταξύ 1759 και 1765 έγραφε κατά μέσο όρο 8 άρθρα εγκυκλοπαίδειας την ημέρα, για συνολικά 17.266 από τα 71.818 άρθρα (ή περίπου το 25%), καθιστώντας τον μακράν τον πιο παραγωγικό συνεργάτη. Ήταν ιδιαίτερα ενεργός στους τελευταίους τόμους, όπου τα μισά περίπου λήμματα ήταν δικά του.

Με την έκδοση του όγδοου τόμου, ο Ντιντερό θεώρησε ευχαρίστησε τον συνεργάτη του για την ακούραστη αφοσίωσή του στο έργο, δηλώνοντας:

«Αν υψώσαμε μια κραυγή χαράς όπως ο ναύτης όταν αντικρύζει τη στεριά μετά από μια ζοφερή νύχτα μεταξύ ουρανού και τρικυμισμένης θάλασσας, είμαστε υπόχρεοι στον κ. ντε Ζωκούρ. Και τι δεν έχει κάνει μας, ειδικά σ' αυτούς τους τελευταίους καιρούς; Με ποια σταθερότητα έχει αρνηθεί όλες τις παροτρύνσεις, φίλων ή της εξουσίας, που προσπάθησαν να τον απομακρύνουν από κοντά μας; Ποτέ δεν ήταν πιο απόλυτη και πιο ολοκληρωμένη η θυσία της ανάπαυσης, της υγείας, του συμφέροντος.»

Σε αντίθεση με άλλους συντάκτες, ο Ζωκούρ ήταν ανεξάρτητος και πλούσιος και δεν ζητούσε καμία αμοιβή για την εργασία του πλήρους απασχόλησης. Απασχόλησε ομάδα γραμματέων, με δικά του έξοδα, στους οποίους υπαγόρευε. Τα περισσότερα από τα άρθρα του αποτελούνταν από την περίληψη βιβλίων και άλλων μεγαλύτερων έργων που μετέτρεπε σε εγκυκλοπαιδικά άρθρα, με μεγάλο περιεχόμενο αντιγραμμένο αυτολεξεί από υπάρχουσες πηγές, γεγονός για το οποίο του ασκήθηκε κριτική από άλλους συντάκτες που προτιμούσαν πρωτότυπη σκέψη.

Ο Ζωκούρ δεν δημιούργησε πρωτότυπα άρθρα που να εκφράζουν τις δικές του απόψεις, όμως έδειξε έμμεσα τις προσωπικές του πεποιθήσεις μέσω της προσεκτικής επεξεργασίας ορισμένων αποσπασμάτων, της έμφασης και της επανάληψης, ακόμη και της επιλογής λέξεων. Οι συγγραφείς που επέλεξε δείχνουν επίσης ποια μηνύματα επεδίωξε θα διαδώσει στο ευρύτερο πλαίσιο κάθε άρθρου. Για παράδειγμα, στο άρθρο του για την «Κυβέρνηση», αντλεί σχεδόν αυτολεξεί από τα γραπτά του Τζων Λοκ. Δεδομένου του πολιτικά εμπρηστικού τόνου των έργων που αντέγραφε ή μετέτρεπε, ο Ζωκούρ απέκρυψε τα ονόματα των συγγραφέων και τις πληροφορίες δημοσίευσης μεγάλου μέρους των πηγών του. Συχνά, για να αποφύγει τη λογοκρισία, ο συγγραφέας απέδιδε ορισμένα αποσπάσματα εσφαλμένα, όπως όταν δανείστηκε το απόφθεγμα ενός φίλου του φιλοσόφου που καταδίκαζε την τυραννία και το απέδωσε στον Τάκιτο.

Ενώ η κύρια εστίασή του ήταν οι επιστήμες, ιδιαίτερα η ιατρική και η βιολογία, η φυσιολογία, η χημεία, η βοτανική, η παθολογία και η βιολογία, κάλυψε επίσης ένα ευρύ φάσμα άλλων θεμάτων. Στα έργα του για την ιστορία και την κοινωνία οι πολιτικές και φιλοσοφικές του απόψεις γίνονται ξεκάθαρα εμφανείς. Έγραψε άρθρα για τον πόλεμο, τη μοναρχία, την πολιτική ιστορία, την οικονομία, την αστρονομία, τη λογοτεχνία. Η γραφή του δεν είναι ποτέ ανοιχτά πολιτική όσο άλλων συντακτών όπως ο Ντιντερό και ο Βολταίρος, αλλά είναι σαφές ότι διέπονταν από τις αρχές του Διαφωτισμού. Ορισμένα από τα άρθρα του, όπως αυτά για ιστορικά θέματα, περιέχουν ξεκάθαρα ριζοσπαστικά και αντικληρικά μηνύματα μέσω υπονοούμενων συγκρίσεων μεταξύ του αρχαίου παρελθόντος και της σύγχρονης Γαλλίας, όπως στο άρθρο του «Παρίσι». Με αυτή την τακτική, κατάφερε τόσο να παρακάμψει τους λογοκριτές που ταλαιπώρησαν τους περισσότερους συντάκτες της Εγκυκλοπαίδειας όσο και να προβάλει τα σχόλιά του στην κοινωνία με έναν λιγότερο φανερό αλλά αποτελεσματικό τρόπο. Ο Ζωνκούρ επέκρινε επίσης τη μαντεία και τη δεισιδαιμονία, ακολουθώντας τον Φράνσις Μπέικον στην ερμηνεία της δεισιδαιμονίας κυρίως ως διανοητικό λάθος. Έγραψε επίσης σημαντικά άρθρα για τη δουλεία, το δουλεμπόριο και τους μαύρους, καταδικάζοντας έντονα τη δουλεία ως αντίθετη τόσο στα φυσικά δικαιώματα όσο και στις ελευθερίες, προβάλλοντας την άποψη ότι η εμπορευματοποίηση της ανθρώπινης ζωής είναι απεχθής και ότι κάθε άτομο έχει το θεμελιώδες δικαίωμα της ελευθερίας.

Πέθανε στις 3 Φεβρουαρίου 1779 σε ηλικία 75 ετών, στην Κομπιέν, όπου είχε αποσυρθεί λίγους μήνες πριν.

Στις γενιές μετά την Εγκυκλοπαίδεια, κυρίως λόγω της αριστοκρατικής καταγωγής του, η συνεισφορά του στην Εγκυκλοπαίδεια επισκιάστηκε σε μεγάλο βαθμό από τους πιο επαναστατικούς Ντενί Ντιντερό, Ζαν Ζακ Ρουσό και άλλους Εγκυκλοπαιδιστές, αλλά από τα μέσα του 20ού αιώνα το έργο του εξετάζεται με περισσότερη επιστημονική προσοχή.